eenige professeurs zonder werk komen lesse geven aan
de bedienden van 't Hoog {Commissariaat, om ze op de
hoogte te stellen van de eenige nog niet afgeschafte
rechten der eigenaars van 't land vaarop men Decau-
villes, straten, enz. aan het leggen zou zijn
St.-Maartens kerke en de Halle zullen heropgebouwd
worden. Dat zal slechts een veertigtal jaren duren en het
geld van den heropbouw van een paar duizend huizen
kosten. De gemeenteraad zal over dien heropbouw mo
gen beslissen negen jaren en zeven maanden na de vol
einding. De gemeenteraad zal zoo vroeg ingelicht worden
omdat hij nu een groot gezag bezit, sedert dat alle
partijen, Cotelle met zijne korte lijste uitgezonderd, er
nu in vertegenwoordigd zijn. De werken zullen geleid
worden onder de verantwoordelijkheid van eene kom
missie aan het hoofd derwelke een zekeren mijnheer
Tennis-Ikkeniet zal zetelen.
Zoodra de Halle en St. Maartens kerke zullen vol
tooid zijn, zal men, indien er nog geld over is in de kas,
de zaak ter studie leggen om te zien of er niet zou mid
del zijn van te beginnen betalingen doen aan de getei-
sterdan.
Eene wekelijksche toelage van vijf liters Eau de
Cologne zal geschonken worden aan den directeur van de
Labattoore om eene kleine verandering te brengen aan
de goede reuk die nu de bewoners van de Beestemarkt,
de Basse Ville en 't Plein Lamöere zoo verheugt.
Binnen de vijftien maanden zal de bascule van de
labattctbre, die sedert een jaar en drie maanden te wach
ten ligt, eindelijk geplaceerd worden Binnen dezelfden
tijd zal men ook de openbare bascule placeeren, of
schoon deze nog maar sedert vijf maanden daar te
wachten ligt.
Binnen de vijftig jaren na het heropbouwen der Halle,
zal men beginnen peinzen dat de jogens, die daar zitten
te verhitten, te versmachten of te vervriezen, in de luxe
tenten op den nieuwen koer van de Paters, meer deugd
zouden hebben aan hunne gezondheid, indien men eene
middelbare school bouwde. Het noodige geld zal on-
middelijk gezocht worden.
Er zal weldra middel zijn van denzelfden dag nog
communicatie met den telephone te krijgen met Pope-
ringhe of Roesselaere en zelfs ook met een abonné van
Yper, maar de aanvraag zal daarvoor moeten gedaan
worden voor zonnenopgang en in den loop van den dag
veertien maal herhaald worden.
Op de voorloopige gevel van de voorloopige statie, zal
er eene voorloopige horloge geplaatst worden. Zoo zal
er voorloopig een einde gesteld worden aan het draven,
door de statiestraat en de stuersstraat, van al degenen
die hunnen trein liever niet te missen hebben en die het
juiste statieuur niet kennen. Alles zal nog een tijd voor
loopig blijven in die voorloopige statie, alles, uitgenomen
de bestendige wagons, die bestendig zullen op de eerste
voie blijven staan, om de menschen te beletten van te
rap aan de, op de andere voies staande, treins te gera
ken. Het ware tegen alle gebruiken, van in de verwoeste
streek de menschen te rap toe te laten aan gelijk wat
dat ze begeren.
't Prison zal opgebouwd worden, maar eerst zal men
nog, op bevel van den Minister van Justicie, zeven maal
moeten aftrekken en erzetten al wat men er zal eropge-
bouwd hebben.
Na een goed dozijn orders, en konterorders op het
laatste moment gegeven door onbekende en onkenbare
militaire en burgerlijke overheden, zal het Tribunaal
van Eersten Aanleg naar Yper komen, maar dit zal wel
nog eenige jaren duren en er zullen nog een twintigtal lo
kalen ervoor aangeduid worden in Kazernen, Gestichten,
Kapellen, Huizen, enz.
Er zal een geheelen trein met geld inkomen, voor het
betalen der expropriaties door de Stad en door de Brug
gen en Wegen gedaan, om de kromme straten rechte te
trekken en de rechte straten krom te trekken. Het geld
zal nochtans maar dan uitgedeeld worden, wanneer al
de bevoegde besturen zullen overeengekomen zijn nopens
de verantwoordelijkheid van die allignementen. Aan dien
trein met geld zal er een wagon met ruffels gevoegd
worden. Deze ruffels zullen dienen om het geld van tijd
tot tijd een keer te keeren omdat het door het lange lig
gen niet zou vinnigen.
De zelfde Bruggen en Wegen zullen zich nog wel
binnen de 23 jaren bezig houden met het voorloopig vast
stellen der alignementen op de gemeenten van 't arron
dissement De erfgenamen der geteisterden, die men nog
zal kunnen opspeuren, zullen permissie krijgen van te be
ginnen bouwen. Ter dezer gelegenheid zal er voor alle
ingénieurs van Bruggen en Wegen eene nieuwe bijzon
dere dekoratie ingevoerd worden De (Orde Van
Stillekezaan Deze zal hen overhandigd worden in eene
plechtige "feestelijkheid, onder een grooten toeloop van
volk.
De Koning zal permissie krijgen van zijne ministers
van een keer alleen de geteisterde streek te komen be
zoeken, om de menschen toe te laten van tot hem te ge
raken en hem te vertellen hoe het al gaat. Er zal dan
ook eene nieuwe dekoratie ingevoerd worden De
Orde van Elk Meester In Zijn Eigen Huis». De in
genieurs der Bruggen en Wegen, de Heeren ,Bureelrat-
ten van Brussel, de afgedankte Kolonels, de Kleine
Meestermakers van Alhier, zullen geen recht aan die de
koratie hebben.
Nu bekloeg ik mijne peerdooge niet meer. Nog nooit
had ik zulke schoone dingen hooren voorspellen.
Welgeluimd ging ik nog een toertje doen op het ker
misplein. 't Volk hadde nog toegenomen, t stof ook...
Men tonge stond keersjerechte van den dorst. Wat er
dan gebeurd is vertel ik niet. Ten eerste, omdat ik het
mij niet meer goed herinner, ten tweede, omdat Eudoxie
er mij al genoeg heeft over laten hooren en ten derde,
omdat ik al die reparaties aan mijn velo nog moet be
talen...
Sissen van 't Hoornwerk-
Sénat de Belgique
Séance du 11 mai 1921
Rapport fait, au nom de-la Commission de surveil
lance dans les régions .dévastées (1), sur le ionc-
tionnement des organismes chargés de la consta-
tation, de Evaluation et de la réparation des
dommages de guerre, par M. NOLF.
Messieurs,
Ce qui frappe, dans l'oeuvre de la reconstitution des
régions dévastées, c'est la rapidité merveilleuse avec la-
quelle se poursuit la restauration des terres les Dépar-
tements de 1'Intérieur et de F Agriculture, qui se somt
occupés de ces services, méritent des éloges et votre Com
mission sera unanime a les décerner.
Le total des terres ravagées s'élevait, pour la Flandre
Occidentale, a environ 90,000 hectares.
A l'heure actuelle
Les terres restaurées par l'Etat comportent environ
1 7|,000 hectares
Les terres restaurées par contrat 12,000
Les terres restaurées par l'initia-
tive privée 40,000
II reste a restaurer 21,000
La prédiction de l'honorable Ministre de l'Agricul-
ture, qui nous faisait entrevoir qu'il lui aurait fallu moins
de temps pour restaurer les terres que la guerre n'en avait
mis a les bouleverser, est bien pres de se réaliser.
A quoi cela tient-il Incontestablement a l'activité,
au courage et a l'endurance de nos populations agricoles
a l'unité de méthode avec laquelle l'Etat poursuit son
oeuvre; a la compétence, au dévouement et a Esprit
pratique de ceux qui la dirigent, mais aussi a la rapidité
avec laquelle se font la constatation, 1'evaluation et le
paiement des dommages.
Les regies suivies sont simples
Les dommages aux terres sont visibles aucune fraude
n'est possible. Des experts commis par le service de la
restauration agricole les évaluent et les sommes néces
saires a la remise en état sont payées au fur et a me
sure de l'avancement des Mravaux. Le controle est sé-
rieusement organisé. Le service spécial qui s'occupe de
la reconstitution fonctionne sur place, reqoit les récla-
mations et tranche les difficultés s'il s'en présente.
Le sinistré étant fixé quant au montant des indemnités
qui lui reviennent et étant assuré du paiement, peut se met-
tre a l'oeuvre; aussi d'un bout a l'autre de l'ancien front
le travail se poursuit sans relache.
La réparation se fait administrativementles contesta
tions sont plutot rares et les tribunaux n'auront générale-
ment a intervenir que pour homologuer les accords inter-
venus, ce qui réduira leur róle a raccomplissement d'une
simple formalité.
Votre Commission lira avec intérêt le rapport, pour
l'année 1920, que M. le Ministre de 1'Agriculture a
bien voulu nous adresser.
Par contre, la reconstitution des habitations est beau-
coup plus lente il en est de menie de celle des dom
mages mobiliers. Pourquoi A cause des Ienteurs de la
procédure. Ici, les éléments d'appreciation manquent.
Des devoirs d'information s'imposent des garanties
sont indispensables dans I'intérêt du Trésor des regies
par trop simplistes ne pourraient aboutir qu'a des mé-
comptes. C est ce qui est arrivé fj
de la reconstruction par l'Etat la
La Commission est composée de MM. le comte t'Kint de
Roodenbeke, président; Delannoy, vice-présidéntBruneel,
Carton, de Meester, le baron d'Huart, Du Bois, Nolf, Serruys,
Speyer, Struye, Vinck et Wiser.
magement par equivalence, telle qu'el]
au début, a donné lieu a des abus
matière doit faire l'o&jet d'un rapn^'8'.
tends pas empiéter. sP^cial, le
II faut done que nous nous attach'
moyen d'agir vite, en ne négl,^"^ J
nécessaires, car la réparation doit être N
efficace. K raP'de
Sans doute Evaluation des dommag
rement délicate lorsque toutes traces del CS'
existante ont disparu et c'est généralemiTS
nos régions dévastées, tant pour les bati tis 4
dommages mobiliers. Aussi, que les .lSSe® 9Ue
léés a déterminer l'étendue des domm" >1
ciaires ou administratives, il est indispS 1
soient compos'ées de personnes ayant habité 1 qi"
1914 et ayant une connaissance- suffig j f®*
morale des sinistrés qui se présentent devant 11
faire oeuvre utile il faut avant tout décentralijF
La question de savoir comment serait fixé I
précis du aux sinistrés s est posée en f ranr» 011
nous. 6 C0I*<
Voici comment s'exprimait a ce sujet M R
dans son remarquable rapport au Sénat francais
II est évident, disait-il, que pour ce travail I
ation d'un organe nouveau s impose les agffl
fonctionnaires dont dispose l'Etat n'y sauraienh!
le nombre des intéressés est malheureusement tro'
dérable pour qu'il soit possible de oonfier le soa'
miner leurs demandes a un personnel restreint ous(
a d autres occupations. II faut done créer de touts
ces un organe spécial pour s'acquitter de la Ude!
gne que comporte l'oeuvre de réparation.
Pour cette création nous nous trouvons tout 1
en presence de deux idéés essentielles sur lesquellesi,
'les opinions s'accordent. La première, c'est que te;
tion des dommages doit être confiée a des commissi),
ministratives et non a des juridictions soumises auxl»
de justice. La célérité est indispensable, les comij
chargées de Evaluation des dommages doiventpj
agir par des procédés simples et sur un champ lui
faut pouvoir les multiplier suivant les besoms ètj
gager dés liens de la procédure. Elles accompfa
brement leur besogne sans être astreintes a des fom
compliquées et minutieuses, choisiront a leur
moyens d'information et fourniront aux intéressé Is
cisions rapides qu'ils réclament.
Mais sur ces evaluations l'accord peut nep»
produire et il faut que le sinistré qui se croirait lésép
avoir un recours contre la décision qui lui parait injuj
faut que ce iitige soit tranché et il ne peut letrei)«
vant un tribunal. C'est la seconde idéé essentielied
une conséquence forcée du droit a la réparation. Ill
de droit véritable que celui qui peut s' af firmer en jusö
suivant 1 adage juridique to,ut droit suppose i
Au-dessus des commissions administratives
être placé un tribunal des dommages de guerre, af
a statuer sur les conflits d'intérêts que na pu i
la commission devaluation et offrant aux parties 5
les garanties requises pour Exposé et la
droits [A sdft
De boomgaard
in het verwoeste gebied
Dank zij den noesten arbeid der West-Vla»
landbouwers die sedert twee jaar onverpoosc
ijverd tot herstelling van den verwoesten i
de bewerkte oppervlakte in de frontstreek aanlx"
veld. Groote uitgestrektheden gronds die enkele m»
geleden bestemd schenen om als moeras of P»1
verloren té blijven liggen, worden terug in vru
kers herschapen. ii
Het komt er op aan dat in die landerijen v
lang verleend worde aan die teelten wel e
winst afwerpen voor den landbouwer, en tevens
ste geldopbrengst geven ten einde in de ru©V
te dragen tot de economisché herleving van
In dit opzicht dienen de fruitplan'®®01^.
boomgaarden hare plaats van vroeger inten
Honderden hectaren werden vernietig
schelijk dat deze door hunne vroegere e't
reeds kennis van zaken hebben opgedaan,
plant of vervangen worden.
Meer nog grootere uitbreiding dan vo^
moest aan die fruitboomgaarden wor en
Zij die belang stellen in het herworden
