BRIQUETERIES
DE
Direction Coninierciale, 4, rue du Gouverneflicnt,
demandez PRIX ET CONDITIONS de vente
Venle de brines am Entrepreneurs par to complets siw wagoT
1
Royale 23 J
De Heropbouw langs de Kust
kunnen
A
SLYPE
S’adresser soit au Siège Social a Bruxelles
soit aux Chantiers directement, soit a la
Grondbemesting van ecn
nieuw standpunt uit beschoun
Société Anonyme Capita! Fr. 2.500.000
CHANTIERS A WARNÊTON
I: I f F
De heer Cyr. Jansens was zoo vriendelijk aan
een onzer medewerkers een verslag te laten ge
worden over
De Heropbouw langs de Kust
Wij kunnen aan den lust niet weerstaan die
bladzijden over te drukken en nemen deze gele
genheid te baat om aan den heer Jansens onzen
hartelijksten dankte betuigen voor de onschatbare
diensten die hij aan ons herwordend Vlaanderen
bewezen heeft.
na den
eens
Hier Sint-
Hier Poelkapelle.
Juliaan...
Bordjes met die namen wezen,
wapenstilstand, de plaats aan waar
Poelkapelle, waar eens St-Juliaan... gestaan
had niets bleef er van die en andere dorpen
over.
Ook de kuststreek had het erg te verduren
gehad. Te Veurne waren vele woningen be
schadigd of verwoest. Te Nieuwpoort waren
alle 961 woningen verwoest.
Dat die plaatsen in korten tijd uit hun puin,
wij gingen zeggen uit hun tragischen chaos,
herrezen zijn dat ze, met eene nieuwe tint,
weer de oude gevelvormen vertoonen en den
indruk verwekken dat het werk van de voor
vaderen uit het grijze verleden door de bar
baren van de moderne beschaving niet werd
vernield, werd, te recht, het wonder van
Vlaanderen genoemd.
Men zou de gehechtheid van den Vlaam-
schen boer aan zijn geboortegrond niet
moeten kennen om niet te begrijpen dat er al
dadelijk na den wapenstilstand ongeduldigen
waren, die, trots alles, naar hun dorp wensch-
ten terug te keeren. Ze namen hun intrek in
een onderstand d.i. een schuilplaats in
beton, tijdens den oorlog zoowat overal ge
bouwd, of sloegen een voorloopige hut op, in
afwachting dat de officieele barakken >-• van
het Koning Albert-fonds kwamen, waarnaar
er natuurlijk veel meer vraag was dan be
schikbaar materiaal.
Te Nieuwpoort werd de komst van vijfhon
derd familiën aangekondigd. Hoe zouden .die
huisvesting vinden, met hoe weinig ze zich
ook wilden tevreden stellen
Senator Emile Coppieters, die tot Hoogen
Commissaris voor de kust was aangesteld
geworden, en the right man on the right
place was, liet te Gent vijf honderd houten
paviljoenen maken. Navier maanden konden
ze alle niet ver van de in puin geschoten stad
worden opgesteld en het Crombezplein werd
aldus een voorloopig dorp, dat naderhand be
gaanbare wegen kreeg, en drinkwater, en
electrisch licht.
Drinkwater was een voornaam, maar
moeilijk punt. Aan de regenputten, dievroeger
zoo talrijk waren, viel, najarenlange verwoes
ting van al de huizen, natuurlijk niet te den
ken. Maar de waterlaag van de klei, in de bin-
nenduinen, waarvan de hoedanigheid als uit
muntend bekend staat, zou kunnen benuttigd
worden.
Sedert 1917 had het Belgisch leger, in de
Cabourduinen, te Adinkerke, ten Zuiden van
het kanaal van Duinkerke, een uitgestrektheid
van 80 hectarep als waterdienst ingericht
putten met grooten diameter, draineergale-
rijen, ophaalmachines, inrichtingen voor fil-
treeringen sterilizeering, zoodat, in normale
tijden, per dag zoowat 25o kubiek meter
water konden geleverd worden.
een groot
In de werken over plantenvoeding M
wij dat de plant, benevens eenige min belafl
rijke stoffen, vooral stikstof, fosfoorzoj
potasch en kalk, voor hare ontwikkeling®!
dig heeft. De wet der teruggave houdtM
dientengevolge voor, dat wij, indien we I
grond zijne vruchtbaarheid willen z'en J
houden, regelmatig moeten terugge'ena 1
bestanddeelen die een oogst eruit haa.éi
die op gelijk welk andere manier m 1
grond verdwijnen. J
Onttrekt eene vrucht aan den g10”^ I
potasch, en willen wij dien grond stee
lijk vruchtbaar houden, dan moeten
veel potaschmeststoffen in brengen, en 1
Moest er inderdaad één enkele
de stoffen in den grond ontbreken -
in onvoldoende hoeveelheid aan''^reWB
dan blijft de planten ontwikkeling g^^B
niettegenstaande de andere voeden e^
deelen soms in overvloed zoueLgn riM
den zijn. In verband daarmede e» ^^B
mannen de wet van het miw]'l,l>1' ff#B
bepaald De opbrengst eener
strecksclie evenredigheid niet het 11 ^//B
stand deel dat in geringste
de Hooge Commissarissen, huizen L
voor geteisterden die, bij het betrej
van, hun recht op oorlogsschade verzaak
Of aan den eigenaar van onroerend/*
deren werd, als voorschot op zijn vergoed'
ten hoogste 3o.ooo frank uitbetaald, end
was hij geheel vrij in de wijze van herstel!
Al die middelen bevorderden op practise"
wijze den heropbouw van de private ei»
dommen. 6
De Nationale Maatschappij voor gOe
koope Woningen had in West Vlaanderene
provinciale afdeeling gesticht, die zich belast
met de oprichting van nederige huizen, vooi
in de verwoeste gewesten. Dié afdeelinghee
onder meer, gezorgd voor het bouwen v
een tuinwijk te Middelkerke en van een vei
tigtal kleine hoeven voor de visschers v
Oostduinkerke.
Te Westende werd vooral de rechtstree
sche tusschenkomst van het Staatsbestuur!
nuttigd. Dat de geteisterden van verdere vt
goeding afzagen ener openbare ;aanbesl
dingen voor het oprichten van belangrijke j
bouwengroepen konden uitgeschreven wo
den, had een dubbel voordeel de Schatki
had er bate bij en de dorpen rezen er spoed
ger door uit hun asch.
Het is ons niet om moo e frazen te doei
Een zinspeling op Lazarus’ verrijzenis b
voorbeeld zullen we liefst achterwege later
Maar dit ééne toch willen we zeggen: Wit
onmiddellijk naden wereldoorlog, het «front
heeft bezocht en tot tranen toe ontroerd wen
bij den tragischen aanblik van het geteisten
Vlaanderen, kan bij het zien van het weeroj
levend Vlaanderen zijn optimisme en zijn ba
wondering het zwijgen niet opleggen.
CYR. JANSENS.
Siege Social Bruxelles, Rue
TOUQUET SLYPE (Nl^
Deze waterdienst werd, in IQ2O, door
den Dienst der verwoeste gewesten over
genomen en kwam een half dozijn gemeente n
te nutte.
Maar de Hooge Commissaris zag naar mie -
delen uit om de waterleiding ten voordeele
van andere gemeenten uit te breiden.
Toen kwam de zomer van 1921, die lange,
droge zomer
De Cabourduinen gaven op verre na hun
25o kubiek meter water niet meer. Men zou
dieper moeten delven. En bij de peilingen
bleek dat men eerst twintig meters ender de
watermassa klei bereikte. Er was dus water,
en goed water, in overvloed. Het kwam nog
alleen op de gepaste middelen aan om het op
te zamelen en naar de verbruikplaatsen te
leiden. In 1922 liet Senator Coppieters dan
ook een batterij Amerikaansche Nortonput-
ten aanleggen wat nu, en mits matige uitga
ven, de gansche Veurne-streek zou
ten goede komen.
Gaarne had hij de waterleiding, en ook de
•electrificeering, tot een groot deel van West-
Vlaanderen zien uitbreiden. Het Centraal
Bestuur schijnt echter van meening te zijn
geweest dat die vraagstukken niet tot de be
voegdheid van den Dienst der verwoeste
gewesten behoorden.
Ook wees hij de gemeentebesturen op het
belang van het inrichten van brandweer, werk
beurzen, beroepsscholen, gemeentemagazij-
nen, intercommunale hospitalen en wees
huizen en wat dies meer. Wij kunnen niet
zeggen dat zijn aanbevelingen overal in goede
aarde vielen.
Meer bijval had hij met zijn voorstel om
een groot-Nieuwpoort tot stand te bre’ngen
de vereeniging van Nieuwpoort met acht om
liggende gemeenten, die samen 12.000 inwo
ners zullen groepeeren over een oppervlakte
van 8087 hectaren en gezamenlijk voordeel
zullen hebben uit de gemeenschappelijke
liefdadigheidsgestichten en inrichtingen voor
beroepsonderwijs. Daardoor zullen ook de
bestuurlijke anomalieën verdwijnen, ten ge
volge waarvan de monding van den Yzer op
het grondgebied van twee gemeenten uitkomt,
of Nieuwpoort Bad tot Oostduinkerke be
hoort, of de weg van Nieuwpoort-Stad tot
aan de zee, drie kilometer lang, van drie ver
schillende administratién afhangt... Alles is
inderdaad niet gedaan met huizen te bouwen
en de nijverheid op te beuren de openbare
instellingen mogen ook wel aan de moderne
levenseischen aangepast worden.
Door de zorgen van het ministerie van
Economische Zaken werd in 1920 tot het
bouwen van honderd goedkoope woningen te
Nieuwpoort besloten. Deze waren in 1921
voltooid en werden dadelijk door de in het
land teruggekeerde gezinnen betrokken.
Waar de openbare gebouwen slechts ge
deeltelijk vernietigd waren, werden ze zoo
spoedig mogelijk heropgetrokken. En dat
was een wel begrepen bezuiniging. Ware de
kerk van Nieuwspoort bij voorbeeld twee jaar
later voltooid geworden, zoo hadde zij ruim
een millioen meer gekost.
De herstelling van private woningen ging
in den beginne vrij langzaam men bedenke
dat, in het land, de rechtbanken van oorlogs-
schadp meer dan een millioen aanvragen tot
•vergoeding hadden ontvangen.
Maar toen de Hooge Commissarissen obr-
lof kregen om door middel van voorschotten
de onmiddellijke herstelling van beschadigde
huizen aan te moedigen, was er
stap in de goede richting gedaan.
Weldra mochten ze ook toelagen
aan de kleine eigenaars, die wenscht
lijk een nederige, hetzij bestendige, he/
bestendige woning op te trekken. 113
De Staat zelf liet, door tusschenko-
:en
-te
Ie go
EOS
w
lp
