DE ROODE LAMP
■il
-II
■i
Het KcfcOefeest
13
1-3-24
’t Ypersche
Vrij vertaald naar het Engelsch
Is. ACHTERGAEL
- I -
Het is uit de noordsche godenleer bekend,
dat de Katten oudtijds eerie voorname rol
les cités-jardins et leurs promoteurs
A vrai dire, nous disait l’un d’eux avec une
mie amère, si le Gouvernement entend nous
iver d’un coté il nous a liltéralement com-
te del’autre, mais les millions ici dépensés
traient pu être économisés il s’agit des
metises cités-jardins dont on a bien voulu
ous gratifier sans tenir compte de notre avis,
ous possédons deux de ces cités, celle du
Lalfvaart, comprenant ioo maisons ouvrières
long de la route de Bruges et la cité-jardin
Ligy, comprenant 140 maisons du type semi
éfinitif construites au cours du second se-
iestre 1921, sur la route de Zonnebeke. Ces
gglomérations ouvrières constituent de véri-
ibles heresies au point de vue économique
t social. Situées l’une et l’autre a plus d’un
ilomètre de la ville, elles isolent de celle-ci
1 population ouvrière qui, répartie autrefois
lans toute la ville d’Ypres vivait coude a
vuist, zooals 't tusschen eerlijke lieden be
taamt. Zooals gij mij hier in vleesch enbeenen
vóór u ziet, ben ik een dief. Van jongs af tot
stelen opgebracht, ken noch wilde ik een
ander ambacht. Gij hebt mj toevallig in
’t bedelgesticht aangetroffen. Dat ik daar niet
uit broodnood verbleef, hebt gij aan de knop
pen mijner vest bestadigd. Uit hoofde van
eenen onlangs gepleegden diefstal hield moe
der Justitia een waakzaam oog op mij. Ik heb
de vermoedens dier achtbare vrouw van mijnen
persoon afgekeerd. Immers, iemand die een
rond sommeken geld gepikt heeft, die begeeft
zich naar liet bedelgesticht niet. Gij begrijpt?
Slim tegen slim, dat is recht.
Vroegertijds maakte ik deel van eene groote
dievenbende. Thans werk ik voor eigene reke
ning. Indien ik alleen gevaar loop, zoo strijk
ik alleen de profijten op. Ik heb mij een bij
zonder vak gekozen, namelijk het zakkenrol
len of beurssnijden. Ik ontlast van hunne
geldbeugels, gouden uurwerken, doekspelden
en zoo meer andere lieve dingetjes de talrijke
brave lieden, die gek genoeg zijn om er mede
op de openbare plaatsen te pronken.
Voor het oogenblik heb ik eenen strooman
of handlanger noodig, dit is een wakkere kerel,
die mij in het uitoefenen van den stiel bijstaat.
En
Op dit
-
-
coude avec les bourgeois, fournissant a ceux-
ci du personnel, gagnant sa vie sans sortir de
son quartier et constituant une clientèle con
stante pour les boutiquiers. On a parqué ces
gens en dehors de la cité, les privant ainsi
des ressources et de l’agrément de la vie cita-
dine. Si leurs habitations, avant la guerre,
étaient vétustes et parfois malsaines, c'était
le moment de les moderniser, et la place ne
manque pas dans nos murs. En éloignant ces
240 ménages, on n’a pas songé aux frais con
siderables qu’entrainerait la construction de
nouvelles voies publiques destinées a desser-
vir ces agglomérations auxiliaires, ni aux con-
duites d’eau et de gaz a installer sur de nom-
breux kilomètres, ni aux écoles a édifier a
proximité des cités, ni aux services spéciaux
de police et d’incendie. Si le millier d’habi
tants de ces cités ouvrières avait été réparti
dans Ypres, pointn’étaitbesoindechemins nou-
veaux, d’écoles distinctes, ni d’aucun.supplé
ment dedépenses Les architectes de ces cités,
vantent le bon marché relatif du prix de re-
vient par maison, mais ils perdent de vue les
suppléments que nous venons d’énumérer. Si
nous remontons jusqu’aux hauteurs de ces
mirobolantes conceptions, dont les repercus
sions sur la mentalité de la population
ouvrière ainsi isolée sont loin d’etre négligea-
bles, nous retrouvons une fois de plus les im-
muables et solennels bureaucrates qui nous
ont infligé leur domination. Tapis dans les
bureaux ministériels ils élaborent des deduc
tions théoriques et nous mettent en présence
de solutions toutes faites, qui constituent des
aneries. S’ils avaient pris la peine de nous
consulter et de se rendre compte des désirs
et des besoins des ouvriers et des bourgeois
d’Ypres, ils auraient fait l’économie de plus
d’une gaffe. Nous les avons vus a l’oeuvre ici,
lorsque pendant la première période de recon
struction ils s’amenaient de Bruxelles en
limousine, de faqon a arriver dans les régions
dévastéesa l’heure de l’apéritifetdu déjeuner.
Après quelques petites conversations avec
Pierre ou Paul, ils repartaient sur le coup de
trois hcures, pour rentrer dans la capitale
avec la conscience du devoir accompli et une
indemnité de déplacement de 2Óo frs. Ces
gens la, Monsieur, nous ont fait un tort im
mense par leur ignorance crasse, qui n’a
d’égale que leur outrecuidante prétention 1
(Flandre Liberale).
a Ypres, d’uneécole de bienfaisance
l’État.
p{0S Ministres de la Justice et des Finan-
is sont chargés de l’éxécution du présent
rêté. (signé) LÉOPOLD.
L’État, dit-on couramment dans la région,
iandonne Ypres les batiments non recon-
tuits, ce sont surtout ceux de l’État I Une
fltaine d’hectares de terrains domaniaux
cultes sont devenus disponibles de ce fait,
ais au lieu de les utiliser pour l’établisse-
ent d’un champ d’aviation, le Gouvernement
nénage ce dernier a 4 lieues dela, a Wevel-
ieni, dans da direction de Courtrai, et il ex
oprie méme a eet effet des terrains de grande
jeuretdes fermes qui seront rasées. Voila
icore une singuliere facon d’entendre
compression des dépenses publiques,
elle est dénoncée avec vigueur par les sinis-
és de l’Arrondissement d’Ypres.
aan Uurwekkers oor. Deze laatste stond aan
stonds op, ontsloot de deur eener onzichtbare
in de muur gemaakte kas, behandigde den ros-
harigen kerel een zorgzaam omwonden grijs-
kleurig pakje, met deze woorden Opge
past hoort ge
Wees gerust antwoordde de bandiet en
hij verdween als een spook.
Uurwekker zette zich op zijnen stoel terug
en hernam als volgt
Ik zegde u zooeven, dat ik eenen jongen,
wakkeren strooman noodig had. Daar groeien
talrijke hoornaren op een stuk lands, niet
waar Welnu meer stroomannen nog, krege'
ik hier op slechts een teeken mijner hand. On
gelukkiglijk, zijn ze meest allen van weinig
waarde voor mij. De goede jongens dezer
stad, staan als kwa-penning bij de speurhon
den der politie bekend, en geen wonder Hun
schelmachtig gelaat is reeds een verdacht uit
hangbord, de galg staat zichtbaar op hun
voorhoofd geprent Gisteren, in het bedelge
sticht beweerde ik dat gij eenen schat, in uwe
wezenstrekken droegt, dan meendet gij waar
schijnlijk dat ik u voor den gek hield?is ’tzoo
niet.
Inderdaad, knikte ik.
En toch, was ’t mij ernstig. De zaak ver-
klaart zich volgender wijze. Hier in deze stad
zijt gij een nieuwe aankomeling. Bij de politie
staat ge dus nog niet op een slecht blaadje.
Daarenboven getuigt uw gansch voorkomen
dat ge van dievenras niet afstamt; uwe ouders
waren gewis treffelijker lieden dan gij.
(’t Vervolgt)
Op dit oogenblik werd Uurwekker in zijne
rede onderbroken dezelfde terugstootende
kerel met het afschuwelijk litteeken op de
wang, die pas eenige oogenblikken de kamer
verliet, trad omzichtig op de punten zijner
voeten binnen. Hij fluisterde in allerhaast iets
I en vertu d’une transaction interventie
^le Gouvernement, les Hospices d’Ypres
héritiers Godtschalck. Voici un extrait
cet engagement solennel, aujourd’hui mé
ojinu
2. Nos Ministres de la Justice et
,s Finances sont autorisés a accepter, au
)inde l’État, la somme de 700.000 francs,
j doit être remise, èh vertu de la dite
paction, par les héritiers légaux de M.
■L Godtschalck, pour être affectée a la créa
on a Ypres, d’uneécole de bienfaisance
(vervolg)
XIII
8 Ah 1 Daar is onze goede vriend lachte
Uurwekker. Men heeft gisteren binst mijne
afwezigheid Bacchus gevierd, nietwaar Uwe
I0od opgezwollen oogen getuigen het. Nu, nu,
tkar steekt juist geen kwaad in, zet u neer...
Zeg, zorgde men reeds voor uwe maag
Neen mijne oogenzijn nauwelijks open,
knielde ik.
In dit geval, nemen wij te zamen het
i’1°rgenmaal
Éen keurig maal werd ons op zijne vraag
QPgediend. Ik stond scherp van den honger.
Sinds ons eetmaal in die prachtige herberg,
naons vertrek uit het bedelgesticht, kreeg ik
®*ets onder de tanden meer. Geen wonder
an dat ik eer aan het gerecht deed. Nadat
°Dze eetlust voldaan was, schoof mij Uur-
^ekker een bakje vol fijne cigaren toe, en ter-
'jl de geurige tabakrook in spelende kringen
1,1 °ns hoold wentelde
Laat ons thans over zaken handelen, zoo
Prak mijn beschermer op ernstigen toon- Ik
j4 I h*er zonder doekskens er om te. winden,
echt voor de vuist spreken recht voor de
Tot in het begin der XIX* eeuw bestond er
te Yper een aloud gebruik.
Telken jare, met het sluiten der foor, wer
den van ’t bovenste van den Halletoren, naar
het begeesterd kermisvolk, levende katten
geworpen met linten en bloemen versierd.
Aan hen die de arme dieren terugbrachten
werd door het magistraat een geldelijke be-
looning geschonken.
Dat het feest der Kattesmijting op
Kattedag een ontelbare menigte naar Yper
lokte, moeten wij zeker wel niet zeggen.
Over dit zonderling oud gebruik bestaan er
vele legenden.
Volgens Alp. Vandenpeereboom is het:
waarschijnlijk dat de oorsprong van de Kat
tesmijting te zoeken is in de geschiedenis
der Ypersche lakennijverheid. Bij den jaar-
lijkschen uitverkoop, in de Halle, van het
tentoongestelde schaerlaeken liet het
Magistraat van uit den torentop triomfantelijk:
de katten smijten die tijdelijk onnuttig
waren om de voortbrengsels der lakennijver
heid tegén hunne eeuwige vijanden (ratten en
muizen) te verdedigen. (Le drapier et sa
familie reejoivent la rémunération de leurs
pénibles labeurs, car tous les draps sont ven-
dus et le magistrat fait lancer solennellement
du haut de la tour les chats temporairement
inutiles pour défendre contre leurs éternels
ennemis les produits de la draperie yproise).
Water ook van zij, ’t zal onze lieve leze
ressen en geachte lezers wellicht aangenaam
zijn over «DE KATTEN EN HET YPER
SCHE KATTEN FEEST» nog meer bijzon
derheden te vernemen.
Wij hebben die gevonden in de Annales
de la Société Historique, Archéologique et
Littéraire de la Ville d’ Ypres et de l’Ancienne
West-Flandre (Tome I. 1861.)
Deze bijdrage, geteekend Th. Lansens (A)
geven wij hieronder in de spelling van den
tijd.
(A) Lansens, Théophile, Leeraar
Schot 1 te Yper (186!)
DOOR
ii
aan 's Rijksmiddelbare
Hf; V
1
