YPER en ARBQNDIBSEHIENT.
M. CILAEIT h I. iiIEB1IS
Liberalisme.
algemeene krisis, die zich in alle landen
heeft doen voelen, toch had zij nooit te
voren een trap van bloei bereikt, zooals
zij onder de tegenwoordige regeering ge
noten heeft. En de handel ging nu, zooals
altijd, dcazelfdèn weg der nijverheid op.
Ten bate van handelen nijverheid,bezit
ons vaderland een spoorwegnet, dat het-
gene van alle andere landen ver overtreft.
Drie duizend kilometer buurtspoorwegen
doorkruisen onze steden en dorpen. Ter
wijl de handel 512 fr. in Engeland en
263 fr. in Duitschland bedraagt per inwo
ner, bedraagt hij in België 715 frank, zoo
dat de vijf-en-twintig jaren vreedzame be
stuurswijze der katholieken, van den kleinen
Belg, den grootsten handelaar van Europa
gemaakt hebben.
Arbeid, landbouw, middenstand, handel
en nijverheid hebben jdus om ter meest
reden tot medejuichen in het jubelfeest
van ons katholiek %landbestuur, dat zijn I
heilzaam werk in 1908 weerdig bekroond
heeft met voor ons duurbaar Vaderland,
door de naasting van Congo, een nieuw
arbeidsveld te openen, dat tachtig maal
zoo groot is als ons België en dat, onder
het wijs bestuur van onze regeerders, eene
onuitputbare bron vaq welstand voor
gansch ons volk kan worden.
vervolgt.
Algemeene Vergadering van
den Katholieken Bewarenden
Bond van Yper en Arrondis
sement gehouden te Yper in
de Volkshuiszaal, te 10 u.,
op Zaterdag 19 Maart 1910.
Deze tweede vergadering, voorgezeten
door M.-FRAEIJS, was even belangrijken
talrijk bijgewoond als de eerste gehouden
op 26 Februari ll. Een 3 a 400 afgeveer-
digden waren aanwezig.
De voorgaande vergadering had de twee
eerste werkelijke kandidaten aangeduid, nl.
Als eerste punt aan het dagorde stond de
Aanduiding van een derden
effectieven Kandidaat.
Geen ander presentatie had, in den aan-
geduiden tijd, gedaan geweest aan het mid-
den-comiteit. Ook was heel de vergade
ring het eens als derden effectieven kan
didaat te aanveerden dezen dien het mid-
den-comiteit reeds had voorgesteld:
M. BEGEREM.
In eene prachtige vlaamsche redevoe
ring-nadien verkort in 't fransch-liet de
welsprekende kandidaat zijn programma
kennen. Later hebben we wel eens de ge
legenheid in 't breede er op weer te kee-
ren. In 'tkorte heeft M. BEGEREM ge
zegd dat hij opkomt:
Als Katholiek tot verdediging van Kerk,
geloof, en christene school, 't Is op de
schoolkwestie dat heel de verkiezing ge
schied. Als Volksgezinde, hoe ware 't an
ders mogelijk voor den voorzitter van den
Yperschen Burgersbond?.—
En hier steunde de spreker op de nood
zakelijkheid zich gelegen te laten en te
werken tot uitbreiding van de maatschap
pelijke instellingen, voornl. de vakvere
nigingen.
....Als vriend en verdediger der land
bouwbelangen, als dusdanige aanveerd hij
en maakt hij zich eigen: het programma
der Ypersche landbouwers, voornl. in drie
punten: jachtwet, opzegging van pacht en
goêmannenraad voor landbouwers...Over
die drie punten spreken we later.
Het slot van M. BEGEREM 's redevoe
ring was een warmen oproep tot een
dracht, .tot zelfsopoffering, tot geestdriftige
medewerking voor de zegepraal van recht
en waarheid!
M. B. Vermeulen van Sint-Jan (Yper)
in haam van de landbouwers zegde dat—
alhoewel het wellicht beter had geweest
een landbouwer als 3e effectieve kandi
daat te zien; maar aangezien er geen voor
stellen in dien zin hadden gedaan geweest
al de landbouwers in M. BEGEREM
dezen zagen die best hunne belangen zou
de verdedigen en dat zij voor heel de katho-
lieke lijst als. een man zouden stemmen.
Hij deed inhisschen eenige wenschen
uiteen en vond eene gunstige gelegenheid
om te antwoorden op den dwazen praat van
Het Liberale Goede Woord dat uitvalt tegen
de boeren en hunne melkerijen.
M. Colaert voegde eenige woorden bij
om te doen uitkomen wat het katholiek
gouvernement gedaan heeft, wat de katho
lieke volksvertegenwoordigers van Yper
en arrondissement verkregen hebben ten
voordeele van' den landbouw.
M. Fraeijs hernam het woord orn het
tweede punt aan het dagorde in te leiden
Aanduiding van drie bijge
voegde kandidaten.
Op vraag van.M. Seys van Langemarck
stemde de vergadering het princiep de
aanduiding van bijgevoegde kandidaten.
Het midden-comiteit had dit punt ins
gelijks ernstig nabedacht en onderzocht
en ook rondgezien wie best zou optreden
als bijgevoegde kandidaten. In naam van
het midden-comiteit stelde de voorzitter,
M. Fraeijs, de drie volgende namen ter
goedkeuring voor:
M. THEVELIN, notaris te Meessen
M. BRUTSAERT, geneesheer te Watou
M. D' HONDT, geneesheer te Wervicq.
We moeten 't bekennen, het midden-
comiteit, en bijzonderlijk M. Fraeijs had
wel zijn keus gedaan. De namen werden
ter stemming aangèboden; maar de over-
groote meerderheid der aanwezigen wilde
bij handgeklap de kandidaten aanveerden.
Deze namen-plaats op het verhoog om
beurtelings een woord te spreken tot de
vergadering.
M. THEVELIN zegde dat hij om per
soonlijke redens de derde effectieve kan
didatuur niet meer had kunnen aanveerden,
dat hij, op herhaald verzoek van M. Fraeijs,
niet had kunnen of willen de eerste bijge
voegde plaats weigeren: omdat ten eerste hij
wilde den vijand alle gelegenheid ontne
men van valsch te beweren dat tusschen
hem en het midden-comiteit misverstand
zoude zijn; ten tweede om te bewijzen dat
hij altijd verkleefd blijft aan de partij en al
zijne krachten wil inspannen en voegen
bij deze van het Comiteit tot de volledige
zegepraal der katholieke lijst.
M. BRUTSAERT sprak op het gemak
en luimig eene aiepbepeisde en indruk
makende redevoering hij liet weten dat
hij opkwam als democraat en als vlaamsch-
gezinde.
Als democraat die anderen en allen in
de partij wil aanzetten tot toenadering tot
het volk, tot toewijding aan werken ten
voordeele van het volk.
Daarom moeten de katholieken, de hoo-
gere standen vooral de taal van het volk ken
nen en gebruiken..Daarom om de hoogere
standen er toe te'bereiden moet het on
derwijs vervlaamscht zijn van lagere tot
hoogeschool.
M. BRUTSAERT, liet kennen om wel
ke redens hij de nieuwe legerwet gene
gen was, omdat zij meer democratische
gelijkheid brengt onder de standen der
maatschappij, omdat ze meer goeds in
heeft dan velen het zeggen en dat zij goed
doende beter zal gegeerd zijn na eerste
beproeving.
Een knap voorbeeld voor een genees
heer:
Als de ouders een kindje moeten koopen
bidden ze vurig opdat het zou een frissche
zoon zijn...Zienzij zich teleurgesteld, is het
een meisje, vader kijkt aardig, moeder weet
niet wat gezegd.
Doch eenige dagen later, komt de ge
neesheer binnen, hij vindt vader die het
kindje wiegt, moeder die het kindje kust.
Het dochterke is algelijk welgekomen.
Zoo de legerwet..
1 letgeen we" verwachtend waren hebben
we niet verkregen. Hetgeen we kregen is
toch zoo slecht niet en na korten tijd zal
het welkom zijn...ja, we zullen nietmeer
willen veranderen.
M. D'HONDT, zegde niet uit ambitie,
maar enkel uit katholiek princiep de rol
van bijgevoegde kandidaat aanveerd te
hebben...Die rol...is toch niet enkel de rol
van een figurant op 'ttooneel, van eene
stem bachten de schermen. De bijgevoeg
de kandidaat heeft ook zijn mandaat te
vervullen..hij vertegenwoordigt bij de ka
tholieke partij een kanton, een gewest, een
grootdeel der kiezers, hij heeft voor plicht
de belangen van zijn streek, van zijn volk
te laten kennen aan de effectieve vertegen
woordigers, hij heeft het recht hen te spre
ken, hen te raden en zij hebben de plicht
naar hem te luisteren, en bij hem om in
lichtingen te komen.
Binst den kiesstrijd, zegde M. D'Hondt,
zal ik het mijne bijbrengen alhoewel ik noch
redenaar, noch meetinghouder ben. Waar
toe ik vooral mijne krachten wijden zal,
waarom gij altijd komen moogt, is voor het
stichten, het in stand houden van sociale
werken.
Nog eens zijn de zaken dus effen en
goed effen, wij, katholieken, mogen er ons
over verblijden en met betrouwen ten strij
de trekken...ter victorie!
Wat ook verheugt is te bestatigen dat
in de katholieke partij niet er buiten elk
zijn gedacht mag en durft zeggen; dat de
katholieke partij wijs en voorzichtig maar
zonder aarzelen meer en meer keert naar
gezonde, vlaamschgezinde democratie.
Dat is verheugend jaLdat is ook een tee-
ken van altijd jong leven, dat is ook een
pand van onophoudende zegepralen.
Over den. uitslag van heel de werking
tot het opstellen der katholieke lijst bieden
we onze gelukwenschen en onzen dank
aan het midden-comiteit en heel in 't bij
zonder aan M. Fraeijs den voorzitter, die
met vastberadene wijsheid-en onwankelba-
ren moed de katholieke partij bestuurt en be
waart en geleidt tot de voortdurende en
volledigste zegepraal.
Ofwel de schrijver van het artikel De
Politiek en de Godsdienst in n° 2 van
Het Goede Woord is onwetend, ofwel
hij is valsch.
Voor alle verstandig man, hij weze
katholiek of liberaal, is het zonneklaar:
1°) dat in België de katholieke godsdienst
en het liberalisme tegenover malkander
staan als water en vier.
2°) dat de katholieke godsdienst, zooniet
geheel, ten minste ten grooten deele zal
ten onder gebracht worden, als de katho
lieke partij in België ophoudt te besturen.
Ja, moesten de liberalen de bovenhand
krijgen wij zien het onzijdig onderwijs inge
richt en een geslacht gevormd van jonge
geuzen, bestemd om de vrijdenkerij aan 't
bewind te bewaren; allengskens zien wij
de priesters van hunne jaarwedden beroofd,
de kloosterzusters en paters weggejaagd;
wat later zal de vrij heid van onderwijs
geheel te niete gedaan worden, zooals
men nu gaat doen in Frankrijk de ker
ken zullen gesloten worden voor den eere-
dienst en misschien wel veranderd in
meetingzalen zooals het Demblon ver
klaarde in de Kamer, nog maar eenige
weken geleden.
Ja, ja, daar zullen wij komen indien de
katholieke partij het onderspit delft en
niet meer aan 't hoofd kan geraken.
Het kan niet genoeg herhaald worden:
al de menschen die een zierke godsdienst
hebben, ik zegge zelfs al dezen die geen
haat gevoelen tegen de geestelijkheid, die
de nonnen willen behouden in scholen,
hospitalen en andere gestichten, in een
woord alle weldenkende kiezers zullen
stemmen voor de katholieken.
Alle opiniën moogt ge hebben, zooals
men onlangs te lezen gaf in het artikel
Plichtuit Het Ypersche Volkja
alle opiniën mogen bestaan, maar in de
katholieke partij niet ertegen.
In onze partij zijn democraten, behouds
gezinden, vlaamschgezinden, enz. Dat men
verschilt van gedachten over punten van
minder belang, dat geeft geen erg; maar
voor 't behoud van onze vrijheden zijn wij
allen vereenigd, allen geschaard rond het
katholieke vaandel.
Het is een aanstootelijk schouwspel zegt
deliberate schrijver in «'t Goede Woord
Een schriftelijke wensch van wege M. Bruneel de
Montpellier werdvoorgelezen: dank aan de uittreden
de kamerheeren en verzoek dat zij nooit zouden
stemmen tegen de meening hunner kiezers of tegen
de zienswijze der meer4erheid der katholieke partij
Die wensch werd tegensproken door M. D'Hu-
vettere die uiteendoet dat een representant stemmen
moet volgens zijn geweten en niet volgens een bevel
mandaat. Op voorstel van M. A. Biebuyck wordt de
bespreking van dit punt verschoven tot later, gezien
het nu niet te pas komt, en het uur reeds gevor
derd is om de zaak langs al zijne kanten te beschou
wen en te bespreken.
Op aanvraag van M. L. Vanderghote zal het mid
den-comiteit de kwestie van den poll na de aanstaan
de verkiezing, en lang voor de eerstvolgende ver
kiezing onderzoeken en onderwerpen aan eene alge
meene vergadering.
Een getrouwe medewerker uit den buiten vraagt
ons het volgende te willen opnemen. Het is zijn
antwoord op het artikel De politiek en de gods
dienst verschenen in nummer 2 van het liberale
Goede woord
We voldoen geern aan de vraag van onzen mede
werker. Gelijk in de katholieke partij elk katholiek
het recht heeft vrij en vrank zijne katholieke mee
ning te uiten zoo mag ook elk katholiek gebruik
maken van Het Ypersche Volk om zijne ge
dachten voor te dragen.
We nemen die gelegenheid te bate om al onze
medewerkers - en ze zijn talrijk-te bedanken om
hunne hulp en genegenheid ook om andere
goedmeenendeen ons nog onbekende te verwittigen
dat we geen naamlooze artikels kunnen aanveerden.
De schrijver weze zoo goed zich eenmaal voor
al te laten kennen. Natuurlijk dat deopstelraad hem
de strengste geheimhouding verzekert. Vooraleer
dus hunne artikels te zien op nemen maken de
schrijvers zich ken kaar) ons adres is hun bekend.
Nu geven wij het woord aan onzen medewerker
De Opstel.
