Katholiek Volksgezind QleekUad
Drijbciö of öwang
YPER en ARRONQISSEMENT
BUITENLAND
Oorlog taction Italië en Turkije
BINNENLAND
Kerkelijke Kalender.
Het spel begint
KONGO
KIESNIEUWS
DERDE JAAR N° 13
Wekelljksche Oplage €3 O O O nummers
ZONDAG 24 MAART 1912.
TELEFOON N° 137
G. Bras.Tavernier,
Wij hebben aan onze lezers de hoofdge
dachten uitgelegd van het schoolwet-ont
werp de Broqueville.
Alles wat het Katholiek Ministerie aan
den vijand toegeven kon heeft het toege- j
geven.
Geen schoolbon meer Broeders enj
Zusters, die in hunne scholen zooveel I
dienst bewijzen, zijn van al de voordeelen
der nieuwe wet verstokengeen minimum
jaarwedde, geen yerhooging.
We!nH (te V'janden op bevel der
loge schreeuwen en tieren en liegen nog
tegen het schoolontwerp omdat het alle
scholen op gelijken voet stelt,- omdathet
aan de huisvaders den vrijen keus laat van.
de school.
Vrijheidja dat wil het ministerie, dat
w.l de overgroote meerderheid der bevol
king. Vrijheid! en de stemming van de
wet! en geene toegevingen meer.
Dwang! dat willen liberalen en socia
listen. Dwang om alle huisvader te ver
plichten hunne kinders te zenden naar
onzijdige—dat zijn goddelooze staats
scholen. Dwang om alle toelagen aan het
bijzonder d. i. katholiek onderwijs te ont
zeggen.
In de Kamer, op meetingen, in hunne
bladen hebben liberalen en socialisten
hunne inzichten laten kennen vernieti
ging van het Christen onderwijs, roof van
de kinderzielen, vergoddeloozing van het
yolk.
Zal dat waar zijn Zal dat gebeuren
Neen! nooit! de vrijheid der ouders kan
en mag niet prijs geven worden; de
katholieken zullen eens zijn om, niettegen
staande den verwoeden aanval der vijan
den, de vrijheid te doen zegepralen.
Ouders, gij zijt meester van uwe kin
ders! Uw meesterschap, uw recht, uwe
vrijheid zult gij nooit afstaan aan de vrij
metselarij. Weg met den dwang welke
liberalen en socialisten willen in voege
brengenWeg met alle liberaal en socia
listisch landbestier dat de schooloorlog
zou doen losbersten.
Al wie zijne familie lief heeft, al wie
zijne kinders in eer en deugd wil opbren
gen zal medewerken tegen de hatelijke
dwangpolitiekers der liberale en socialis
tische linkerzijden,
Daarom moeten wij allen eensgezind
den strijd aangaan in de verkiezing op 2
Juni moet ons recht zegevierend uit de
stembus komen.
Indien het hier de vrijheid geldt van
alle huisvaders, toch geldt het eerst en
vooral de vrijheid van huisvaders uit den
werkmansstand. Is het geen aardig dingen
te bestatigen hoeveel begoede huisvaders
er zijn die tot de liberale gezindheid be-
hooren en van hun recht op vrijheid in de
opvoeding hunner kinders gebruikmakend
deze zenden naar vrije christene scholen
waar niet alleen goed onderwijs maar de
beste opvoeding gegeven wordt?
Waarom zou de christen huisvader
werkman, dit zelfde recht niet mogen ge
bruiken Waarom zou hij mogen verplicht
zijn, zijne kinders te zenden naar eene
school zonder God dus ook zonder ge
bod? Dwang willen de liberale en socia
listische kopstukken gebruiken jegens den
werkman jegens den minderen man om
dë goddelooze scholen te bevolken, om de
daarin opgebrachte toekomende geslachten
te ontchristenen en alle geloof te doen
verliezen. Liberalen en socialisten wenschen
het volk ongodsdienstig te maken om er
gemakkelijk over te heerschen.
Ouders, doet uwe oogen open. Uw recht
uwe vrijheid loopt gevaar. Roept uit al
uwe krachten Zij zullen onze kinders niet
ontroven, zij zullen de zielen niet hebben
van onze kinders!
Aan u den keus der schoolen om de
scholen van uwen keus te laten bestaan,
daarom alle scholen gelijk voor de wet.
Katholieken betalen lasten zoowel als
liberalen en socialisten. Het mag niet meer
zijn dat het geld van allen alleenlijk diene
om scholen te ondersteunen waarvan de
meerderheid der bevolking niet weten wil.
De opvoeding in de vrije katholieke
scholen staat niet alleen op gelijken voet,
maar hooger in weerde dan in staatsscho
len. Daarom geniet het den meesten bijval
bij de ouders. Het brengt voordeel bij aan
land en volk, daarom moet het van staats
wege, dezelfde ondersteuning genieten als
de officieele scholen. Leve de vrijheid!
Leve de schoolwet!
Op 2 Juni zullen de kiezers hun keus
doen Vrijheid of Dwang Katholiek of
Dwingeland
hooge bergen, veilig en gerust, wagen
soms een stootje, en keeren terug, en on-
dertusschen moet Italië maar altijd voort,
zonder iets erbij te winnen, millioenen en
millioenen uitgeven. Dat maakt echter de
schatkist ledig, en men begrijpt gemakke
lijk dat Italië begint erg boos te worden.
Eerst liet het rondstrooien dat er weldra
vrede zou zijn, maar Turken zegden dat
ze daarvan thans niet wilden. En daar dit
middel niet lukte, zullen ze een ander
probeerenze gaan een grooten slag
slaan, niet meer in Afrika, maar in Euro-
peesch Turkije. Sinds verledene week
reeds wordt er medegedeeld dat in som
mige havens Italiaansche oorlogschepen
gezien werden, en dat er ernstig sprake is
de Dardanellen te blokkeeren, en zelfs
Constantinopel te beleggen. Maar de Tur
ken zijn nu ook niet zóó dwaas, dat ze
geen middel zouden trachten te vinden
om dat oorlogsgevaar af te weren.
Men weet er nog het fijne niet van,
maar 't schijnt dat er een overeenkomst
geteekend is met Engeland, waartegen
Frankrijk niets heeft, waarbij Engeland
zijn invloed zou gebruiken om Italië tot
een eerlijken vrede te dwingen, en vooral
nu te beletten dat de Italiaansche vloot
zou komen rond de havens van Euro-
peesch Turkije. Natuurlijk zou Engeland
dat niet voor nieten moeten doen't zou
een soort oppergezag krijgen in Creta.
Er wordt ook alweer gezegd dat Rus
land van zin is zijn woord te willen mee
spreken deze laatste dagen werd de vloot
in gereedheid gebracht om op 't eerste
oogenblik te kunnen vertrekken, en op
de Noordkust van Turkije worden meer
troepen gesteld. Wat Rusland's ware in
zicht is kan men nog niet gissen,
Engeland.
Het is hoegenaamd niet mogelijk een
juist begrip te geven van den tegenwoor-
digen toestand. Maar wat zeker is, 't is
dat wij waarschijnlijk het einde naderen
van den oorlog.
Zal er dan weldra vrede gemaakt wor
den
—Waarschijnlijk neen.
Maar... hoe dan?
Luister. Verleden week reeds zegden
wij u hoe Italië zich deerlijk misrekend
heeft in den oorlog. Het peisde dat het
genoeg ging |zijn met Tripoli en eenige
havens in te nemen en te bezetten, om te
mogen stoutweg zeggen dat Tripolitanie
een Italiaansche bezitting geworden is.
Dus een militair wandelingske, waarbij
eer en rijkdom te winnen was. Maar de
Turken geven zich niet, zelfs niet nadat
Italie's kamers plechtig verklaard hebben,
dat Tripolitanie een Italiaansch wingewest
geworden isdie Turken willen maar niet
toegeven. Ze blijven daar liggen, in de
De toestand is heel bedenkelijkbijna
twee miHioen zitten zonder werk, en nog
altijd duurt de werkstaking voort, en nog
altijd worden fabrieken gesloten bij gebrek
aan kolen. Tot nog toe is alles rustig in
het landeen groot geluk, en wat wel ge
tuigt ten voordeele der Engelsche werk
lieden, die willen wat ze hun recht den
ken, zonder geweld. Allengskens echter
geraken de weerstandskassen der syndi-
katen ledig, en wat er dan zou gebeuren
kan men niet voorzien. De duurte der
levensmiddelen blijft natuurlijk meegaan,
ja sommige artikels rijzen nog.
En nog altijd is er geen toenadering.
Vruchteloos heeft men op alle manieren
gepoogd die te bewerken.
Er is maar één middel meer een wet
stemmen, waarbij de rechtmatige eischen
der werklieden en bazen erkend worden,
en toegevingen verplichtend gemaakt
worden. Mr Asquith heeft zulke wet neêr-
j gelegd, die in eerste lezing reeds is aan-
genomen geweest. Maar vooraleer dit voor
stel wet worde, zullen er nog eenige dagen
verloopen, hoe spoedig men ook te werk
ga; en daarbij zou het voorstel wel veel
beknibbeling en weerspannigheid kunnen
ontmoeten, vanwege de Unionisrendievoor
zulke wet niet zijn, en de vrijheid der ba
zen en werklieden niet willen binden en
ook van wege de werklieden partij, die er
geen voordeel genoeg voor hun vrienden
in zien.
KAMERNIEUWS.
Ook in de Kamers spreekt men meer
dan eens van kiesieklaam. Onze politieke
tegenstrevers roepen en herhalen daar ook
geern dat de Katholieken kiesreklaam ma
ken in de Kamers. Doch 't tegenoverge
stelde moet aan eiken ernstigen man waar
schijnen immers sedert nieuwjaar hebben
liberalen en socialen toch niets anders be
tracht dan 's landsbestuur in 't net te bren
gen en onbekwaam te doen uitschijnen en
hatelijk te maken bij ons volk. Zij schij
nen de noodzakelijkheid ervan te weten,
omdat 't katholiek landbestuur steviger en
steviger recht staat, en onwankelbaar stand
houdt en houden zal tegen al de aanval
len der vijanden.
Dinsdag laatst dan gold het nog
eene interpellatie van M. Vandervelde over
de beperkingen gebracht aan het recht
van vereeniging van het Staatspersoneel.
Minister de Broqueville antwoordde en
uit alles wat gezegd werd door den Heer
Minister, door M. Woeste, door M. Van
dervelde en andere tegenstrevers schijnt
het mij dat de vereenigingen van Staats
werklieden niet genoegzaam jbeantwoor-
den aan de politieke bedoelingen der
socialisten, die de tuchteloosheid niet ge
noegzaam kunnen teweegbrengen onder
de Staatswerklieden, waarvan zij zouden
willen den speelbal maken van hunne po
litieke strijden om den Staat al eens in
een aardigen toestand te brengenDaarbij
'tgaat hun tegen de christene vereenigin
gen van staatswerklieden te bloeiend zijn
en te veel vooruitgang makenZoo wor
den zij immers niet ongodsdienstig en niet
socialist maar zij begrijpen van langsom
beter wie waarlijk hunne belangen verde
digt. Ook zullen onze landbestuurders zich
in de strikken der socialisten niet laten
vangen.
Den woensdag werd de bespreking
voortgezet der begrooting van nijverheid
en arbeid.
Ook VlaamschEr schijnt in onze
kolonie een weekblad, geheeten Journal
du Katanga.
Het bevat eenige nieuwstijdingen, mee-
deelingen, berichten, enz., alsook eenige
officieele opgaven, onder deze de weer
kundige waarnemingen.
Deze laatste zijn in drie talen: Fransch,
Vlaamsch en Engelsch.
Ziehier het Vlaamsch
WEREKUNDIGE STATIE TE
ELISABETH VILLE
Temperature
Week van 30 January tot 5 Feb uary
1912.
Warmtegraad in Hoogste graad Laagste
het lommer de schaduw 29° 5 C. 15°8C
Warmtegraad in de
zon op den grond 38° 7 C. 16° 3 C.
Week van 6 tot 10 February 1911.
Warmtegraad in Hoogste graad Laagste
het lommer der schaduw 39° 2 C. 17° 2 C.
Warmtegraad in de
zon op den grond 36° 7 C. 18° 0C.
Gezamentlyke hoeveelheid water geval
len sedert de eerste regen van het seizon
634 m/m 71.
Haven van Kinshassa. M. Ren-
kin heeft zich aangesloten bij het ontwerp
om de haven van Leopoldville te ver
plaatsen naar het hooger en veiliger
gelegen Kinshassa, hetwelk aldus de groo
te handelshaven van Boven—Congo zou
worden.
Er zal daar een 250 meter lange kaai
muur worden aangelegd met modern
uitgeruste kaai.
De werken zullen twee jaar duren.
Kopermarkt te Antwerpen.
Woensdag morgend is voor de eerste
maal te Antwerpen koper verkocht.
Wat meer is, het is koper uit onze ko
lonie, komend uit de mijnen van Elisabeth-
ville en, via Beïra is het uit Katanga naar
Antwerpen verzonden.
Och, het is nog slechts eene kleine hoe
veelheid drie loten ruw koper, wegende
bruto 951 ton, verkocht bij inschrijving
Nog geen lOOOton, terwijl het jaarlijkschc
koperverbruik 770,000 ton bedraagt.
Maar New York en Londen ook zijn
klein begonnen en voor ons is deze eerste
veiling eene ware gebeurtenis.
Terwijl elders uit de hand wordt ver
kocht, is hier het stelsel "bij inschrijving,,
ingevoerd, 't is te zeggen dat liefhebbers
vóór de veiling onder gesloten omslag
hunne prijsaanbiedingen doen en het lot
wordt toegewezen aan de hoogstbedien-
den.
>8
Onze Franschmans
Al wat opstel,laankondigingen, inschrij
vingen, enz. betreft, moet vrachtvrij naai
den Uitgever gezonden worden.
Handschriften worden niet teruggegeven.
Briefwisselaars worden verzocht telkens
hun volledig adres op te geven.
Alle ingezonden boeken worden bespro
ken.
AANKONDIGINGEN
Gewone aankondigingen 10 c. per teke:
RechterWke aankondigingen: 1 fr, de reke,
Groote en langdurige aankondigingen: volgens overeenkomst
DRU KKER-UITGEVER
BOTERSTRAAT, 62, YPER.
INSCHRIJVING
Voor een heel jaar: 2.50 fr. Prijs per nummer 2 centiemen.
De inschrijvers wenden zich tot den Uitgever; of tot onze gazetver-
hoopers.
Zondag 24 Maart.— Passiezondag.
Van dezen dag af tot Paaschzaterdag, overweegt de HKerk op
meer bijzondere wijze het bitter lijden van onzen Qoddelijken
Verlosser. Daarom stemt in deze dagen alles tot rouw, boete en
gebed. Het kruisbeeld "wordt met eenen sluier bedekt, hetgeen
Jesus vlucht voor zijne vijanden beteekent.
Evangelie van den Zondag.
In dien tijd zeide Jesus tot de scharen der Joden Wie van u
zal mij van zonde overtuigen? Zoo ik de waarheid zeg, waarom
gelooft gij mij niet? Die uit God is hoort naar Gods woorden.
Daarom hoort gij niet, omdat gij niet uit God zijt. De Joden ant
woorden hem dan en zeiden hem Hebben wij het niet goed
gezegd dat gij een Samaritaan zijten den duivel in hebt? Jesus
zeide Ik heb geen duivel in, maar ik eer mijnen vader en gij
hebt mij onteerd. Doch ik zoek mijne eer niet; er is een die haar
zoekt en oordeelt. Voorwaar, voorwaar ik zeg u zoo iemand
mijn woord zal bewaard hebben, zal hij in eeuwigheid niet ster*
ven. De Joden zeiden dan Nu erkennen wij dat gij een dui«
vel in hebt. Abraham is gestorven en ook de propheten, en gij
zegtZoo iemand mijn woord zal bewaren zal hij in eeuwigheid
den dood niet smaken. Zijt gij grooter dan onze vader Abraham
die gestorven is? Ook de Propheten zijn gestorven. Tot wien
maakt gij u zeiven? Jesus antwoordde Indien ik mij zeiven
verheerlijk is mijne eer niets; mijn vader is het die mij verheer
lijkt; gij zegt, dat hij uw God is, en gij kent hem niet, maai Ik
ken hem en bewaar zijn woord. Uw Vader Abraham, verheugde
zich, dat hij mijnen dag zou zien, hij zag hem en verheugde
zich' De Joden zeiden dan tot hem 14 Oij zijt nog geen vijftig
jaar oud en gij hebt Abraham gezien? Jezus zeide hen "Voor
waar, voorwaar ik zeg u, voor dat Abraham werd, was ik. Zij
namen dan steenen om op hem te werpen Jezu9 verborg zich
echter en ging den tempel uit.
Maandag 25.-O. L. Vrouw Boodschap.
Dinsdag 2.6. H. Eugenia, martelares.
Qedurlgi aanbidding te Poperinghe (Penitenten).
Woensdag 27. -Ff. Joannes Damascenus, kerkleeraar, be
lijder.
Donderdag 28.-H. Joannes d Capistrano.
Vrijdag 29.-O. L. Vrouw van de Zeven Weeën.
Gedurige Aanbidding te Wytschaete.
Zaterdag 30.- H. Eustasius, abt.
De liberalen en socialisten denken dat zij reeds
van het land meesier zijn... en zij geven staaltjes
van hetgeen i zuilen uitwerken eens dat zij...
't jaar blok., hunne duivels zullen nngen ontbin
den...
1) Hoboken-bij-Antwerpen telt 18 000 zielen; de
gemeenteraad is samengesteld uit zes katholieken en
zeven liberalen.
In zijne laatste zitting, heeft de liberale meerder-
derheid gestemd dat in de scholen, voor en na de
klas niet meer zal gelezen wordenvoortaan zal er
klas gehouden worden op de afgestelde heiligdagen,
maar er wordt verlof gegeven op 1 Mei
De liberalen zijn niet tegen den godsdienst, niet
waar, en zij hellen niet over naar de socialisten
2) Te Brussel was van de week eene oude kloos
terzuster, bemachtigd door de overheid, aan het al-
moesen vragen van huis tot huis Dat r komt een rood
blauwe apache haar tegemoet en binst een kwartier
uurs beledigt en bedreigt hij haar zoodanig dat
twee deftige christene werklieden in 't voorbijgaan
den schavuit vastgrijpen-bij afwezigheid der poli
tie - en naar den post leiden.
3) Te Namen hebben deze week de roode dwin
gelanden twee priesters aangevallen die naar den
kerkdienst gingen.
4) Te Heyst, Zondag, was er Marquetische mani
festatie met de afgevallene priester Fonleyne aan het
hoofd. De pastor, na de kerkediensten, trok huis
waart onder het gehuil en gevloek der blauw-groene
manifestanten
WBMW IIIWIWIHIIIil'l'
J
vergaderd te ten getaile van
Langemarck 320
Zonnebeke 250
Elverdinghe 80
O
Het eene en het andere knippen wij eruit dat
meest betrek heeft met Yper en Arrondissement.
De wintervergaderingen hebben altijd voort
grooten bijval er werden er o. a. gehouden te Zon
nebeke op 5 Februari 1911 te Langemarck op 12
F,.br. 1911 te Elverdinghe op 19 Maart 1911.
Er zijn in 't geheel 6069 uitwijkelingen uit 105
westvlaamsche parochiën die bijeenkwamen op 39
vergaderingen. Daarvan voor Yper en Arrondisse
ment
van
Bixschote
Boesinghe
Langemarck
Poelcapelle
St Jan
St Juliaan
Zuydschote
Becelaere
Gheluvelt
Zonnebeke
Brielen
Elverdinghe
Vlamertinghe
Westvleteren
Woesten.
Voor wat de zomervergaderingen in 't Fransche
betreft er worden er gehouden in 't Fransch-Noor-
den (3), in Pas de Calais (4), in de Somme (7), in
Seine et Oise (4), in de Oise (7), in de Aisne (1)
Onderlinge bijstanden voor de uitwijkelingen
werden ook ingericht er bestaan er 73 maatschap
pijen met (in 1910) 3886 leden, daarvan 3010 land-
bouwwerklieden en 876 steenbakkers.
Voor het Ypersche stippen wij de volgende aan.
Becelaere De taaie Reutelnaars 52 leden
Boesinghe-S. Jozephsgilde 51 leden
Elverdinghe-De Maatjesgilde 39 leden
Oheluvelt-De Gheluveltsche uitwijkelingen 11 l
Langemarck - De moedige werkers 223 leden
Passchendaele—De vereenigde werklieden 80 1.
Vlamertinghe-S. Jozefs bond 9 leden
Woesten Werken en zorgen 41 leden
Zillebeke-De kristen Vlaming 38 leden
Zonnebeke-De onvermoeibare 23 leden.
Het vereffen der geschillen.
Dit jaar (1900-1911) is het berek met medehulp
van advokaat Alb. Biebuyck van Yper erin gelukt
een getal geschillen tusschen onze werklieden en de
f-ansche bazen te vereffenen.
Moeilijkheden vereffend door M. A. Biebuyck
Voor Jules Ameel van Langemarck, 85 fr. 20
Voor Prosper Beaiynez, van Langemarck 15 fr.
Paul Piel, landbouwer te Bernieuville (Eure) is
verplicht geweest de werkvoorwaarden stipt na te
v. lgen jegens zijne werklieden De Coster Alois en
Alidor, Desimpel Jules en Camiel, allen van
Hooglede.
Voor Camiel Dewilde van Jonckershove, achter
stel van loon, 52 fr. 50Voor Lucien Hoorelbeke,
voerman te Staden, 694 fr. 50Voor Emiel Maes
van Ouckene, voor achterstel van Loon, 24 fr. 20
Voor Arthur en Renold Miileville van Lange-
maick 141 fr. 80, van wege een fransche boer die
rechterlijk achtervolgd werd.
Voor David Vercaigne van Becelaere 414 fr. 00
voor onbekwaamheid tot werk ten gevolge van
werkongeval.
Voor Alois Feys van Beveren bij Rousselaere,
tot achterstel van loon, 65 fa. 15.
Voor Charles Deleye en Mater van Langemarck,
achterstel van loon, 124 fr. 15.
Het Nieuwsblad De Stem uit het Vaderland
Er verschenen 18 nummers op 70,775 afdrukken.
Buiten de franschmans kan iedereen zich op dit
tijdblad abonneeren - Zoo waren er in 't seizoen
1910 1911. In het Ypersche 227 abonnenten en 44
in het Poperingsche.
Ofschoon het werk gesticht is voor de tijde
lijke uitwijkelingen naar Frankrijk vinden wij in het
jaarverslag ook mededeelingen nopens werken ten
vcordeele van uitwijkelingen in 't Groot He,tog-
,om Luxemburg, in Henegouwen (o. a. over het
werk der Vlamingen te Bergen), in Amerika.
Wij kunnen deze aanhalingen niet eindigen zon-
ler een woord van eerbiedige hulde te brengen aan
e medewerkers nl. voor Yper aan M. advokaat
Biebuyck, en bovenal aan den gevierden en bemin
den pastor der Franschmans E. H. Edmond Denys.
Plaats ontbreekt om over den Pastor te schrijven
ve raden onze vrienden aan het nummer van Ons
Volk ontwaakt van verleden week te lezen, daarin
staat met een portret, E. H. Denys en zijn apostel-
werk beschreven.
Voor de tiende maal komt het verslag te verschij
nen van het werk tot bescherming van de westvlaam
sche tijdelijke uitwijkelingen naar Frankrijk.
Bij den vijand.
In het algemeen socialistisch blad Le Peuple
lezen wij nieuws nopens de politieke toestand onzer
vijanden in het Arrondissement.
Wij zijn in het bereidingstijdstip tot kartel en tot
verkiezing. De socialisten uit het Arrondissement
komen in den strijd, zij begeerden kartel met de
liberalen, deze weigerden.
Daarover het volgend oordeel van Le Peuple
De Ypersche liberalen, als reden om het kartel
met de socialisten te weigeren zeggen dat het kartel
aan de liberalen meer stemmen zou doen verliezen in
't Noorden van het Arrondissement, dan er winnen
in 't Zuiden.
Het is sedert 1900 altijd dezelfde redeneering en
zoo rollen zij de socialisten, die, om de zetel aan de
liberale oppositie niet te doen verliezen tot nu toe
niet opkwamen en hunne stemmen gaven aan den
liberalen kandidaat.
1
