Bijvoegsel aan HET YPERSCHE VOLKvan Zaterdag 8 Maart 1913
0
is
De LocK-öut te Rousselaere
(PEiUflDBOPISSEjUEtfl
Boelstraffeiijfte Mmank van yper
Voordracht van stuiten
s
H «SS?» mm
f f I
v
YPER
Het Ypersche Volk
mm
l
h
S 5 tj
A t
Brief der Zendelingsoversten aan den Minister
De Minister heeft geantwoord
rr-wTA
Onze Missionarissen
e
h?Jk rJne- kinders al 200 "«f raag heb-
a els de EfttrojOfl de zijne. Vérders, ik zou
Leest en Verspreidt ^T>
Pater Cambier met een oude rreger
Tegengewrocht onder het Leopoldiaansch regiem door de vrijmetselarij hebben onze
missionarissen alsdan, om beterswille, zwijgend verdregen en geleden.
Sedert de overname van Kongo door Belgie heeft de loge haar ontchristeningswerk
hatelijker en durvender voortgezet. Sedert het aangenaam speef-reisje in Kongo van socia
list-vrijmetselaar Prins Vandervelde vallen de logemannen opentlijk de zendelingen aan
naar het ordewoord van het loge-orgaan LEtoile "Beige (1908)het klerikalisme in Kongo
zal moeten bestreden worden.
Tijdens de besprekiDg van de kolonie-begrooting voor 1912 heeft Vandervelde de
schaamtelooste beschuldigingen tegen de zendelingen uitgesproken
De missionarissen zegde de onschendbare roode kamerheer willen de afschaf
fing der echtscheiding en dat het kerkelijk huwelijk gelde voor den Staat als burgerlijke
De missionarissen met hun kapelhoeven \ijn kinderdieven\ij eisschen ook het monopool
van 't onderwijs. De missionarissen fjn gelijk aan houders van ontucht huiden. Pater
Cambier is, spijts het verbod der wet, een alkoolstokerPater Vanden Beselaere is plichtig
aan geweldenarijen tegen Zwarten. Pater Dalle is een moordenaar
Sedert dien onvergetelijken aanval in de Kamer en de heugelijke protestmeetingen,
België door, ter eere der zendelingen, ook te Yper op Maandag 19 Februari 1912,werd het
duivelswerk voortgezet.
Vandervelde had zich gesteund op ontfutselde documenten, op valsche inlichtingen hem
gegeven door een jongen snottebol zonder
kennis en ondervinding, Paul-Matthieu
Leclerc, ALSDAN kandidaat-rechter in
Kongo, NU nkttegenstaa de zijn vuige
logewerk, niettegenstaande de veront-
weerdiging van het katholieke België,
niettegenstaande aandringen bij den mi
nister,herbenoemd als definitief aange
stelde rechter in Kongo. Volgden het
logeverraad Wanqermée, de eerrovende
beschuldigingen voor aanslag op de z den
tegen Z. E. P. Cambier van Scheut, P.
Demeulemeeshr Jes, 'iet, P. De L
Redemptorist alsomde de bestraffing,
door den hoogsn beambte M. van den
blankedie in recht en geweten ten voordee-
le der onschuldige zendelingen getuigde.
Al die feiten en nog meer andere
hebben de lange woordenwisseling teweeg
gebracht tusschen Mgr. Roelens, de fa
milie Cambier en Minister Renkin.
De minister riep ook al de Missie
oversten in zijn kabinet (Mgr. Roelens
uitgezonderd) en beweerde dan dat uit
dit gesprek gebleken had dat buiten
eenige kleinigheden alles om ter bert
wa3 in het vrije KoDgoland. De minister
had het vooral gemunt op Mgr. Roelens
van wien hij verstaan liet dat de bisschop
zendeling zich zaken aantrok die hem
niet aangingen daar zij gebeurd waren in
streken buiten zijn kerkelijk gebied.
Mgr. Roelens schreef daarop eenvoudig dat alle zendelingen solidaire waren.... en... te
dien bewijze verscheen deze week in al de dagbladen een
Deze achten het hun plicht duidelijk te spreken om alle misverstand onmogelijk te
maken, om te verklaren dat zij nooit wilden eene vijandelijke houding aannemen tegenover
den Minister die immer met goeden wil zijne bescherming verleende, welke bescherming
altijd doeltreffend geweest ware had zij gesteund geweest door de agenten in Kongo.
Doch die oversten teekenen protest aan tegen zekere verklaringen van de Minister in
de Kamer waaruit de belgische katholieken wel besluiten zouden dat de grieven der zende
lingen tegen de Kongo-beambten op niet uitloopen en dat het land ten onrechte geschokt is
geweest door zekere veropenbaringen.
Daarom uit plicht en verantwoordelijkheid verklaren de zendirgs-oversten
1° Al de missiën in Kongo zijn solidaire. De grieven van de eene zijn de grieven van
de andere. Worden zekere missiën bijzonderlijk vervolgd, allen toch zijn bedreigd.
2° Onze solidariteit moeten wij bevestigen en standhouden tegenover de vrijmetse
laars samenzweéring waarin van de hoogste ambtenaars betrokken zijn en die uitgevoerd
wordt volgens een nu algemeen bekend vooraf-bereide strijdplan.
«3° Waarop wij vooral met bittere droefheid wijzen in dien strijd is het doel der
vrijmetselarij de naam en faam der zendelingen te bevuilen in 't geen hun heiligst is t w
hunne priesterlijke eer. Zulks bewijzen de zaken tegen de Paters Cambier, Demeüle-
meester en De L
4° Eindelijk wij teekenen protest aan tegen het enkwest systeem letterlijk tegen ons
gericht. Er zijn fonctionarissen die hun onderzoekiügstaak verduiken of loochenen, tegen -
sprekelijke enkwesten weigeren en vervalschte verslagen neerleggen waarvan wij niets 'weten.
Die brief werd geteeken door Mgr. Roelens, Apostoliek vikaris van Opper-Kongo
4. Deckers, Abt der Premonstreiten van Tongerloo F. Rolin, Provinciaal der Domini-
kanen H. De Nys, Provinciaal der Redemptoristen E. Thibaut, Provinciaal der
Jesuïeten P. Evariste, Provinciaal der Capueienen C. De Clerck, van de Congregatie
van ScheutJ. Oomen, van de zendelingen van Mill-HillD. Smet, Abt der Trappisten
van We8tmalle P. Sebire, Overste van de Congregatie van den H. Geest.
Na lezing van het ministerieel antwoord moet men besluiten de Minister is kwaad en
kan het ni> t verduiken daarbij verwondert en pijnigt zijae houding de katholieken
i tóSKS verzekering te geven van zijne goede gesteltenis, van zijn
De zendelingen hebben dat NOOIT betwist; enkel hebben zij vastgesteld (ook de minister
moeBt het bekennen) dat zooveel met enkwest-gelaste agenten niet de bevelen van den mi
nister maar, als logebroeders, de bevelen der vrijmetselarij uit voeren.
r'^IFl^NKIN bet/euft de handelwijze der zendeling en. van MarRoelens vooral waardoor
veel katholieken verontrust werden en misleid in hunne opinie tegenover een katmiekmhiister
Ons dunkens is dat heel onjuist. De katholieken, ingelicht door de missionarissen en
het beschermt gscomiteit, werden verontrust door de schanddaden der logemannen en door
de machteloosheid van een goedgestelden minister dien zij weten niet alleen een volbloedig
katholiek te zyn, maar ook een voorbeeldig pratikeerenden christen.
BEN KIN kan niet aanveerden dat de zendelingenin plaats van uitsluitelijk den mi-
mster in te lichten, ook om hulp gaan bij het krachtdadig beschermingscomiteit en bij de openba
Wij meenen dat de zendelingen en de katholieken hierin nooit 't akkoord zullen zijn
met den minister. Die hulp hebben de missionarissen noodig gezien de geheime samen
zweering der framassons die nestelen tot in de hoogste ambten van het ministerie waar zii
trachten heer en meester te zijn. J
MMHa
vb 4px «V
Eindeljk zegt M. RENKIN "Ik denk wel dat ik Kongo genoeg ken en weet wat er omgaat.*
Zekerlijk zullen wij niet beweeren dat M. Renkin Kongo niet kent Wellicht vóór zijn
ministerschap heeft hij veel daarover gestudeerd sedert hij minister is moet hij er zich
dagelijks meê bezig houden hij heeft ook een omreis gedaan in Kongo hjj wordt alle
dagen ingelicht... (och arm hoe ingelicht door logebroeders
MAAR...
Niettegenstaande dit alles blijven wij bij ons gedacht dat de missionaaissen, dat man
nen als Mgr. Roelens, Mgr. Huys, Mgr, Van Ronslé, Mgr. Gryson, Z. E. P. Cambier,
Z. E. P. Devos enz. enz... die tien, twintig, dertig jaar in Kongo leven er veel meer van
weten dan de minister.
Wfj blijven bij onze overtuiging dat de beste inlichtingbezorgers, de beste belgische
agenten de zendelingen zijn.... zij die naar Kongo gaan uit christen naastenliefde en zelf
opoffering, zonder jacht op bate of beheerzuchtzij die naar Kongo gaan niet om te...
LEVEN en van de beest te spelen (zoo er beschuldigd werden), niet om geld te verzamelen
en eene toekomst te verzekeren maar om zielen te winnen, om te beschaven zoo er
enkel beschaafd kan worden om daarnevens uit al hunne krachten den belgischen
invloed, het gezag van het belgisch gouvernement te steunen en uit te breiden...
Ja en mochten wij hiermêe eindigen dat is de waarheid Zoo was het onder Leopold
Vorst van Kongo, zoo is het onder M. Renkin eerste minister van koloniën.
Wij, katholieken, miskennen geene werking van wien of van waar zij uitgaatmaar
dit blijft vast de eerste, de eenige ware volksbeschavers zijn de missionnarissen.... en....
de missionnarissen zijn de onze 1 odzo kinders onze broeders en zusters ODze bloedver
wanten en vrienden Wij zijn er fier op Wij helpen en steunen ze door onze gebeden,
onze aalmoezen en nu ook, nu meer dan ooit door onze verdediging in werk en bond met
woord on pen
U bisschoppen en zendeliDgeo, U broeders en kloosterzusters ia KoDgo, U blijven wij
ter zijde hou ende trouw
De verzoenirgsraad is onverrichter zake
moeten uiteerigaao.
De werkslakende fabriekanten eischten dat de
socialisten ook tot de onderhandelingen zouden toege
laten worden.
De christene werklieden antwoordden
Onderhandelt gij zooveel ge wilfmet de so
cialisten. Overhandigt bun zelt de verslagen
van uwe onderhandeling met ons maar in
de tegenwoordigheid der socialisten komen
wij niet bij u met zulk volk hebben wij
geen gemeens.
De fabriekanten hebben dat niet aanveerd
en hebben voort de werklieden broodeloos
gezet.
Waarom zulke handelwijze van wege de
christene werklieden
1° Omdat onder de [3500 uifgeslotenen
geen 100 aangesloten zijn bij de socialisten.
2° Omdat de roode leiders bekend hebben
zich met den lock-out bezig te houden
alleenlijk om de christenen ongelijk te
geven, te beliegen en te belasteren.
3° Omdat de gentsche kopstukken der
socialisten de fabriekanten wilden steunen
en, zoo het Maandag avond te lezen stond
in de liberale Journal de Bruges omdat
die zelfde roode aanvoerders verklaard had
den dat de fabriekanten geen loonsverbete
ring moesten toe staan.
Die rcdeDS zijn voldoende en geven volle
gelijk aan de christene werklieden. Hunne
houding is b8wonderensweerdig. Zij trot-
seeren den honger om hun christen vereen-
ingsrecht, hunne christene weerdicheid te
handhaven.
't Zyn waarachtig de christenen niet maar
wel de socialisten die dslaven zijn der
fabriekanten
Socialisten verraders hunner werkbroe-
ders,slaven van hunne leiders! kruipers voor
de bazen... en dat al uit politiek.
Vrienden uit het Ypersche, ondersteunt
de uitgeslotene werklieden van Rousselaere.
gespeeld :t Was één lachen van begin tot
einde. De spelers uit do Gemeentezitting
I hebben wel hun best gedaan. Ongeëvenaard
j .echter was wel het blijspel 't Geluk vliegt.
j Tory, uw spel was echt meesterlijk Ik zou
bijna hetzelfde moeten zeggen van de andere
j spelers, die jammer genoeg ik niet
allen noemen kan. Daarbij, zij zullen het
niet kwalijk nemen dat ik u dit bloempje
I geef, daar zijl u zelve als hun meester er-
j kennen en volgen
j Spijtig maar dat wij al dat schoone en aan
gename niet meer op ons gemak konden
smaken Als men zoo geperst zit, en zoo
j zweelen moet, dan verstaat men best dat de
E. H. Bestuurder den nagel op den kop
sloeg toen hij den wensch uitdrukte dat we
J toekomend jaar in een ruimer lokaal uw
avondfeest zouden mogen komen genieten.
UTINAM.
eraan houden binst 6 werkdagen genoeg te
verdienen om er 7 te kunnen van leven,
ik zou eraan houden genoeg te winnen om
in ziekte niet verplicht te zijin de bedelende
hand uit te steken, om in mijn ouden dag
dag niet af te hangen van de openbare wel
dadigheid ik zou eraan houden mijn intrek
te kunnen nemen in een nederig huisje, dat
ik het mijne zou mogen heeten; ik zou er
aan houden over meer rusturen te beschik
ken, om ook eens te genieten van het zoete
familieleven en mijnen geest te kunnen ont
wikkelen.
Zou iemand durven beweren dat ik, met
datgene te vragen, buitensporige eischen stel/
Niemand kan dat opwerpen.
Moest ik een werkmali zijn, ik' zou eraan
houden mijn werk door een arbeidscoïitiakt
te regelen. Ik zou houden aan dit kontrakt,
daar het gansch mijn leven beheerscht, daar
het vaststelt Hoeveel ik zal winnen, hoeveel
ik zal verdienen om mijn huisgezin te onder
houden, daar het vaststelt hoeveel uren ik
moet perken, en over hoeveel tijd ik zal
beschikken om mijn geest te ontwikkelen en
het familieleven te smaken.
ophoudo. VereCnigt U, legt er" u op toe
vakonderwijs te genieten, ontwikkelt U
geestelijke wijze door de studie. Mochten-'
alras den schooncn dag begroeten, waf*
wij zullen zien dat de aloude kunstnijveQ
den waarop in vroegere dagen Vlaandc
roemde, weer in 't leven geroepen zijif
door Vlamingen uitgevoerd,
Het vakonderwijs moet voltooid worden e
de huishoudkundige wetenschap, die er-
moest streven inzonderheid dé vrouwen)
te leiden tot reine en degelijke huisvroui'
die het voor hare eer aanzien den huiselll
kring zoo lieftallig mogelijk te maken
den arbeider, 'door het huis netjes te C
den, de spijzen goed te Bereiden, en lier
wonnen geld zuinig te bestéden. Geraakt"
lot daar, men zal oneindig veel bijigoh^1
hebben om het alcoholisme to bevechter1
den werkman van de herberg af to hoir_
want, koevele werklieden hebben den
der kroeg ingeslagen, juist om die reden
zij in den schoot van hun huisgezin'
levenslust en het vermaak niet vonden'
zij gedroomd hadden, omdat hunne vr
vuil en slordig, niets doet om het huis R
•35 w
i; >s,. -• (SM** L
V V m. V
Werken aan den Schouwburg.
Zaterdag laatst vergaderde de aangestelde stu
die-commissie om de plans en de kosten van
de herstelling en herbouwing van topgevels
en dakingen der feestzaal te onderzoeken.
Volgens de plans z'al de gevel uit de XlIIe
eeuw, in de Kloosterpoort, heel hersteld wor
den. Al de Vanden Peereboomplaats zal men
bovr.v wat uitlengen do gevel aldaar zal ook
kunstig afgewrocht worden met spitsbogige
vensters op het eerste verdiep, een rond ven
ster en een getanden geveltop. Zoo zaldit
deel het uitzicht weerkrijgen zooals liet in
de icjude boeken geteekend staat.
Benoeming. - M. Leopold Mouton
van Elvei-dinghe, oud-student van Sint-Vin
cent's College, is benoemd tot landoverste van
tweede klas in Zuid-Katanga. We bieden hem
ónze beste wenschen aan van geluk en voor
spoed in zijne bediening I We twijfelen er
met aan Idat hij die bediening vervullen zal
tot opbeuring en christene beschaving van
onze broeders in Kongokolonie I
gregatie.
mmm
tiuluaburg - Sint-Joseph, de residentie van Z. E P. Cambier
RENKIN houdt staan dat onbepaalde grieven en onduidelijke klachten niet kunnen
m aanmerking komendat er altijd wel bepaalde feiten moeten aangehaald worden.
Het antwoord daarop 6cbijnt ons gemakkelijk.
1. De vrijmetselaars z(jn zoo venijnig doortrapt dat zij de zendelingen het leven on
mogelijk maken zoodanig dat de missionarissen geen bewijzen kunnen verzamelen.
2. De loge réchters en onderzoekers weten zoo te werk te gaan dat zij de zendelingen
niet toelaten bepaalde klachten in te dienen.
3. Alswanneer toch duidelijke aanklachten tot Brussel geraken, dan twijfelt M. Renkin
nog by is niet overtuigd van de klachten ingediend door P. Cambier, P Demeulemeestcr.
P- Ue LHet gerecht, zegt bij, is meê bezig.
mannén zUtenSaKR(le.kTathi0liekDnbeMI'ou^en hetkongoIeeseh gereeht niet waarin loge-
ze nerf v er duiken afó 'n» aC5- M"n<;hen andere, die op logebevel kunnen konkelfoe-
verduiken, die de zendelingen, de katholieken ende Minister zelf bedriegen.
m. RENKIN miskent dal er eene loge-samenzweering bestaat
verraad LlcffirVVe6 lorfebHpef w°ger aaDSebaaWe/eiten, de ontfutselde documenten, het
I!u! .1 i! logebrief Wangermée, de handelwijze Munch, ja zelf de reis Vander-
verstomd Zij, zoowef al^de°Mfn/4er'ze^fweetenDwatrdeev6-erkiar.'n?. s.';aijn de katholieken
Avondfeest in St-Maartens Con-
Het avondfeest van de Con
gregatie is, zooals te verwachten was, opper
best gelukt.
Zondag en Maandag avond was er weeral
zooveel volk, dat men daar moet geweest
zijn cm te weten hoeveel menschcn men in
zulk een zaaltje, ik zal niet zeggen kan
plaatsen't woord ware niet juist
maar opeen tassen, als er goede wil bij is.
Als de S. M. Congregatie zich alle jare
in zulk een opkomst mag verheugen, dan
mag ze heel zeker zijn dat haar avondfees
ten in ieders smaak vallen. Jonge mannen,
wat hebt gc er ook een handje van om ieder
een te voldoen uw spel, uw muziek, uw
kang, 't was weerom heerlijk, en schoon, zoo
als altijd.
Dit jaar kregen we nog iets nieuws een
Openingsmarsch door het muziek van S.
M. Congregatie, onder leiding van den lieer
L. Durnez. Wie zou dat durven droomen
hebben Een muziek in S. M. C. I En met
den eersten keer zulk een puike uitvoering I
Daar haalt ge eere van, jonge mannen, en
uw chef niet het minst
Do drie heeren Andries met hun Driespel
mor clarinetten, iets zeldzaams heb
ben zich echte kunstminnaars en talentvolle
vcilolkers getoond. De heeren Louwyck, die
het heerlijke Huldegroet aan Conscience
en J. Duflou die het Vrouwenstemrecht
hekelde zoo luimig, dat hij zelfs door
de vrouwen gebisseerd werd, kennen we
reeds lang als meesterzangers. De uitvoering
v an De Blauwvoeteen gemengd koor on
der leiding van H. Louwyck, en wonderwel
begeleid werd door den Heer G. Desramault,
overtrof ieders verwachting. Doch de perel
was toch wel die Drie Boeren uit d'an-
dre eeuw. zoo prachtig uitgevoerd dat het
een lust was voor oog en oor. Burgemeester
Grijp, wat hebt ge wel uw rol verstaan en
Zitting van 2j Februari igi3
Voorzitter M. Biebuyck.
Emile Debuysere, voerman te Wervick,
vervolgd voor slagen aan Jules Morisse, wordt
vrijgesproken. Emile Lanszweert, smid te
Noordschote, wordt voorwaardelijk gestraft tot
30 fr. boete voor slagen aan Honoré Catteeuw
en wordt vrijgesproken voor smaad jegens
Alphonse. Vermeersch. Henri Laplace, werk
man te Wytsehaete, krijgt 26 fr. voor po
ging tol diefstal van kolen bij Hector Bos-
suwe. Philomène Dewulf, kantenwerkster
te Yoormezeele, krijgt 26 fr. voor smaad
jegens de politie. Jozef Ghilain, reiziger
te Brussel, wordt gestraft tot 30 fr. boete
voor smaad jegens de treinwachter Richard
Coueke. Oscar Breyne, werkman te Ghe-
luwe, krijgt 2 maanden en 50 fr. voor sla
gen en wonden aan Henri Coudron.
Alois Crcmbez en Jules Six, van Poperinghe,
krijgen elk 8 dagen en 26 fr. voor diefte
van aardappelen ten nadeele van vrouw Van
Cayzeele, en 26 fr. voor 't dragen van valsche
namen. René Vanspranghe en Camille
Parruys, leurders te Yper, vervolgd voor dief
te van 6 konijnen ten nadeele van Henri
Logei, worden vrijgesproken. Ferdinand
Van Ëlslande, werkman te Yper, en Camillle
Vermynck, herbergier te Brielen, hadden L'eon
Deberdt, nog geen zestien jaar oud, dron
ken gemaakt, ze zijn vrijgesproken. Jérémie
Maxy, werkman te Ploegsteert, krijgt 30 fr.
voor slagen aan Florentin Deprince. Clé
mentine Libberecht, kantenwerkster te Yper,
had een paternoster ontstolen aan Stephanie
Veihaeghe, Daarvoor krijgt zij 8 dagen en
26 fr. René Moerman, werkman te Zon-
nebcke, wordt gestraft tot 400 fr. voor jacht-
misdrijf, en lot nog 100 fr. om zijn geweer
niet le hebben afgegeven. Léon Cruson,
Jules Keerie, Victor Keerle, verwer, Arthur
Keerle, fabriekwerker te .Waasten en Leon
Flamen, id. te Houplines, zijn vervolgd voor
slagen en wonden aan Emile Parmentier en
vernieling van afsluitingen. De eerste wordt
veroordeeld tot 30 fr. en 8 dagen en 26 fr.;
de derde tot 8 dagen en 26 fr.; de tweede en
de vierde krijgen elk 26 fr.
il j
lm
.V1 s-1L_
PATER RUTTEN TE MIDDEN ZIJNERj^PROPAGANDISTEN
VERVOLG)
Vakbeweging.
Na soortgelijke mannen tot den strijd te
hebben uitgerust, mogen wijl met volle zeker
heid dc toekomst der vakbeweging inzien. Een
woordje over de syndicale beweging... Hier
geldt het zoo kernachtige Vlaamsche spreek
woord De onbekende maakt den onbeminde».
Men is de syndicaten vijandig, uit loutere
onwetendheid. Moest men er een rechtveer-
dig en juist gedacht over hebben, men zou
de syndicaten niet alleenlijk geduldig verdra
gen, maar men zou medewerken om ze in
't leven te roepen en hunne geboorte bliji
toejuichen.
Wanneer een vijandige patroon mij moest
vragen waarom ik 'zoo heftige voorstander
ben der syndicaten, zou ik antwoorden op
do volgende wijtzel
Moest ik een werkman zijn, waï zou ik
willen, wat zou ik begeeren Ik zou eraan
houden, gelijk aan een stuk mijner ziel, op
eene deftige wijze gekleed, gespijsd en ge
huisvest te zijn. Ik zou er aan houden, gelijk
aan een stuk mijner ziel, dat mijne vrouw
en mijne kinderen, die 't bloed zijn van
mijn bloed, het merg mijner beenderen op
voldoende wijze gekleed, gespijsd en gehuis
vest zijn. Ik zou eraan houden, zooveel het
mij mogelijk is, eene betere toekomst aan
mijn kroost te bezorgen, daarom zou ik er
aan houden dat mijne kinders in eene «oede
lagere school worden onderwezen, en dat zii'
dat onderwijs zonden volmaken door een del
gelijk en volledig vakonderwijs, om later zich
me toplicht te zien altuel het g,S 2
vuilste, het gevaarlijkste en het minst' be
taalde werk te verrichten. Indien ik dat vraag
voor mijne Hinders, dat fa mij een recht
Voor de uitvoering van dit kontrakt besleed
ik de beste krachten van mijn persoon, ik
stel mij bloot aan allerlei gevaren en kan
er mijne gezondheid bij inschieten. Dat kon
trakt beheerscht dus mijn heele leven, en
daarom houd ik eraan. En gij', patroon, gij
zoudt beweren dat gij alleen liet werk en
de werkvoorwaarden regelt, en dat ik, werk
man, daar niets in te zien heb gij, patroon,
giji zoudt eischen dat ik gansch mijn leven
een kind blijve 0111 blindelings en zonder
tegenspraak a.an uwe hevelen te gehoorzamen!
Moest ik werkman zijn, dat zou ik niet
willen. Door het arbeidscontrakt word ik on
derdaan van mijn patroon, dus ben ik in
geweten verplicht stipt de aangegane verbin
tenis te onderhouden en het werk te verrich
ten 'dat men mijl oplegt. Het zou een zware
zonde voor mijl zijn, moest ik mijn patroon
bestelen, mij'n alaam breken of te vroeg ver
slijten, de uren niet werken waarover ik over
eengekomen ben.
Doch, vooraleer 'het kontrakt gesloten is,
ben ik een vrijle burger evenals mijn patroon,
dus ben ik niet verbonden, dus heb ik ook
mijn woord mee te praten in het opstellen
van dit kontrakt, daar mijn leven en dat
van mijn kroost er van afhangen. Indien ik
niet machtig genoeg ben om zelf mijne eischen
te stellen, heb ik het recht de verdediging
van mijn recht aan eene christene vakveree-
niging over te laten. Gij; patroon, gij verzet
u daartegen I Maar waar blijft dan bij u de
christelijke rechtveerdigheid Gij patroon, gij
tracht op alle mogelijke wijze uw kapitaal te
vermeerderen en het een groot percent te
doen opbrengen. Indien gijl 7 t.h. kunt krij
gen van uw geld, giji zult u niet tevreden
houden met 2 t.h. En gij zoudt verbieden
aan een werkman uw voorbeeld na te volgen?
Het kapitaal voor een werkman is zijne ar
beidskracht, hij1 mag in volle rechtveerdig
heid trachten het meeste percent uit dit ka
pitaal te krijgen. En dat is iets, dat gij,
patroon, hem niet ontzeggen moogt. Ook is
ide tijd voorbij dat de patroon alleen de werks-
Yoorwaarden daarstelde. Alle contrakt moet
door twee gesloten worden. De werkman, even
zoo goed als de patroon, heeft het recht zijne
voorwaarden te stellen. Dus, moet het loon
niet vastgesteld zijn door den patroon alleen,
maar in gemeen overleg met den werkman.
Hooge geleerden hebben de billijkheid van
dit arbeidskontrakt aangetoond Leo XIII 'in
zijne wereldbrieven Rerum Novarum en
Graves de Communi resteunt er bijzon
der op. Laatst nog heeft Z. H. den Aarts
bisschop van Boston, een der nijverigste ste
den van Amerika, dat grondbeginsel, in zijn
jengsten vastenbrief, verdedigd.
.Vakonderwijs.
Dat moet het natuurlijk gevolg zijn van de
vakvereenigmg. Ook mogen wij; katholieken,
ei fiei op zijn, steeds het vakonderwijs in
onze syndicaten te hebben begunstigd, en gèen
afdoende werking te hebben ingezien, zonder
de medehulp van dit zelfde onderwijs.
Door de nieuwe Wetten die eerstdaags zul
len werkelijkheid worden, zal de patroon zich
genoodzaakt zien stortingen te doen voor zijne
werklieden, wat een zware last zal zijn voor
hem. Wat meer is, gezien de werklieden be
geeren dat de loonen stijgen, iets dat men
-net kan toestaan aan gebrekkige werklieden,
zelfs wanneer zij door de sterkste vereeni-
gmgen ondersteund worden, dan is het noo-
uig dat de werkman onberispelijk werk levere,
en dat zal hij- alleen vermogen door het
vakonderwijs. Levert gij onberispelijk werk,
dan zult gij sterk zijn.
Het is de roem onzer christene vakbewe
ging steeds er naar te hebben gestreefd 0111
een werkman eene zedelijke en verstandelijke
"P eidmg te schenken, opdat de werklieden
me zouden heerschen door de stomme meer
derheid van het getal, maar door hun ver
nuft en hunne sociale opvoeding.
Hoe betreurensweerdig is het, te moeten
zien dat door gebrek aan degelijk vakon
derwijs, de Schoonste en vetstbetaaldc plaat-
sen in de fabrieken door vreemdelingen en
dooi Walen worden vervuld, en dat de
lamingen steeds verplicht zijn het grofste
en minst betaalde werk te verrichten. Iloe
pijnlijk is het, te hestatigen dat de Engelschen
en de Duitschers hier- in België nijverheden
hebben ingevoerd, waarvoor zij in hun eben
land geen werkvolk yond,en,
VLAMINGEN I hoe lang zal die kwetsen
de vernedering nog duren I. Wilt gij; dat die
O
G
ïl
*1
h
in
ïe
genaam te maken. Dat de vrouwen er
op toeleggen het huiselijk midden, de 1
beitjes fijner en smaakvoller te schikken.'j
zij werken om aan geheel het huis een
chencl uitzicht te geven. Er dient dus gevt®
om den kunstsmaak te ontwikkelen. I,er
om het huis net te kunnen houden, om TC
niet verplicht te zien in eene en dez
plaats te moeten wasschen en werken
eene en dezelfde plaats de spijze te m<L<
bereiden en er soms te slapen, daarom
liet huis ruim genoeg zijtn. 't is 0111 die r b
dat wij uil al onze krachten medewerken
de maatschappijen der werkmanswoonstea,
ondersteunen en hunne werking meer en its'
uit te breiden, omdat wijl wel weten
indien de werkman over een net en ot,
telijfc huisje zal beschikken, er van zelf v;
lei kwalen zullen achterwege blijven. Hi"®
het geschiktste middel om de drankbe^
ding met goed gevolg te leiden. en
Maar, zal men misschien opwerpen, har
de werkman zelf in al zijne noodwendighi,OÉ
zal voorzien, door zijin loon en door i
achlig te zijn aan de bestaande maatsc.
pelijke instellingen, wat zal er dan gewo{j°
van de christene liefdadigheid en broederaa
heid
Zeggen wij eerst dat er een ondersc
dient gemaakt 'te worden tusschen kris
broederlijkheid en liefdadigheid. De chris
broederlijkheid bestaat hierin 't is datiS'
aan iedereen geeft wat hem toekomt. De I
dadigheid is hetzelfde niet. De broederlijk
is geen liefdadigheid. Beginnen wijl eerst
broederlijk te zijn, d. w. z. geven wij
ieder wat hem toekomt, en laat ons
liefdadig zijn. Denken wij niet dat in
toekomst er geen liefdadigheid meer zal ho< I
te bestaan, want altijd zal men weduwen
v/eezen aantreffen, altijd en overal zal 1
zieken te verplegen, gebrekkigen te bezoi
en armen te spijzen hebben. Doch tracl
wijl zooveel mogelijk de: ellende en haren'
sleep te voorkomenmet onze milde 011^
steuning te gunneh aan alle slach van
ken, die voor doel hebben in zoo hooge ijpi
mogelijk Iden rampspoed en het onheil te virt
komen. i f
Yv erken wijt daarin mede, wij zullen
genoeg vinden om de deugd van' liefdadig
herd veelzijdig te beoefenen.
Slot. v
Toen ik laatst de majeslueuse katheJ*
\an Reims bezocht, was ik het meest he
de ir °°f 1C\ dat do m®nst zicht!* i
Sk "T wrdokcne Patsen van dit I, i
3?.b°aw 'net evenzooveel smaak en in
kunstliefde door de middeleeuwsche wen
den Werden gebouwd als de meest in 't
springende deelen. De meest verafgelej
iwi S,] „gingen, de meest verschi
deelen der zijkooren werden zoo volledig
kunstig afgewrocht als de heerlijke kapitt,
en moneelen die het hoogkoor en de bet
versieren.
De werklieden die aan dit gebouw art-
den hebben elk het hun aangewezen werk
bracht, zonder zich te bekommeren of
11.
ld
werk 'al of niet door de menschen ging gè-
en geprezen worden stijl werkten voor" (aft
zijl waren doör Hem gezien, en gingen ist
Ilcin hun loon ontvangen. Zoo ook
wiji allen, die aan het christen maatschap
hjk gebouw arbeidzaam zijn,, ons niet bekfs
meren of wijl al of niet over ons werk zi jeh
ge.oofd en geprezen zijn. vol
Binst dat anderen, meer bekwaam misse i )n>Z
de versiersels beitelen voor altaar en h) h<
koor, houden wijl ons tevreden met de 'lu
in t oog springende deelen met evenzooEA'
liefde en godsdientszin af te werken, wel otot
tuigd dat ons werk, hoe nederig en hoe
scholen het ook zijn moge, indien liet PI
liefde tot God volbracht wordt, even zoo1
P«js zal afdwingen als het meest luister.™
werk. 11
Werken wij dan allen te zamen, «oed v an
eemgd, en het hert blakende van chrislF6
naastenliefde, werken wiji onophoudend tot *11
zedelijking en verheffing vau ons vlaanJ
volk, tol meerder roem van onze Moeder
II. Kerk, en tot grooter glorie van God.
7,\
