Bijvoegsel aan HET YPERSCHE VOLKvan Zaterdag 28 Juni 1913
TRIMARD'S
[PER&MMIIHDISSEHEjn
OVER SYHDIKALE BEWEGING
De Nieuwe Schoolwet
CONGO
YPER
De Vliegdienst aan 06 Gentsche Tentoonstelling
Officieele Berichten
Landbouw- Bijvoegsel
Allen die met klaren blik de politieke en
maatschappelijke toestanden kunnen inzien,
zullen niet ontkennen dat, indien de alge-
meene werkstaking van April laatstleden een
deerlijke fiasco geweest is, het grootelijks te
danken is aan het moedig en doelmatig op*
treden der christene syndicaten.Dat bewijzen
is overbodig, anderen hebben het vóór ons
gedaan. Men kan dus niet meer loochenen
dat de christene vereenigingen, die men maar
al te veel afschildert als steunpilaren der
socialistische gedachten, een nuttige en heil
zame daad hebben daargesteld. Zij hebben,
in die omstandigheden, bewijs gegeven dat
zij doordrongen zijn van den geest van orde
en vrede, zij hebben getoond dat zij geen
omwentelaars, geen verguizers der huidige
maatschappij zijn. Wil men in de toekomst
vrede en rust zien heerschen, 't is noodzake
lijk op de geordende macht der christene
vakvereenigingen dat men zal moeten steu-
nen. De invloed dien zij op de jongste alge-
meene werkstaking hebben uitgeoefend heeft
aangetoond dat die bewering op vasten grond
berust en uit de wolken niet is gegrepen.
Indien zulkdanige invloed op de maat
schappij den christene syndicaten beschoren
ligt, indien de redding en het heil dierzelfde
maatschappij teenemaal afhangt van den aard
en de gedragslijn der.werkersvereenigingen,
dan begrijpen wij niet, dat zoo menigeen die
inrichtingen vijandig is, en zoo men ze niet
vijandig is, dan toch ze enkel aanziet als een
soort van noodzakelijke kwaal.
Om die gedachten, voor zooveel het moge
lijk is, te veranderen, willen wij die zaken
wat nader toe lichten, want hier ook, zooals
voor zooveel andere dingen, geldtde
onbekende maakt den onbeminde.
Eerstens zullen wij ons bepalen bij dit
belangrijk punt, te wete 1
De Sociale Opleiding der Jeugd
Dat is het werk dat steeds op den voor
grond moet treden en dat moet ingericht
worden, daar waar men syndicaten wil
stichten en in leven^houden.
De maatschappelijke opleiding der jeugd
moet geschieden juist in die middens, die
door hunne werking, een blijvenden invloed
op de kinder- en jongelingsziel nalaten. Die
middens zijn de school, het patronaat, de
beroep- en huishoudschool.
Voor wat aangaat de sociale vorming die
de lagere school moet schenken, iedereen
beseft wat de taak van den onderwijzer op
dat gebied zijn kan en wat goeds hij daardoor
kan teweegbrengen. Iedereen weet dat de
onderwijzer bij het aanleeren der vakken, en
inzonderheid in dat der geschiedenis machtig
veel kan bijdragen om het doel der maat
schappelijke werken aan te toonen iedereen
begrijpt wat hij vermag op gebied van alcohol-
bestrijding, op gebied der spaarzaamheid
iedereen verstaat hoe hij, een der eersten,
ertoe geschikt is om de leerlingen van jongs
af te overtuigen van de noodzakelijkheid en
het nut der vakscholen.
Doch de onderwijzer moet steeds, in die
leering, acht slaan op dit gewichtig punt,
't is dat hij zich niet mag bepalen bij het
aanduiden der stoffelijke voordeelen alleen,
die de maatschappelijke werken voortteelen.
Hij mag geen ikzuchtige, geen loutere ge
nieters vormen, maar onbaatzuchtigen, maar
edelmoedigen, die aan de maatschappelijke
werken deelnemen, ja, om hun eigen lot te
verhelpen, doch ook uit naastenliefde, om
't lot van anderen te verbeteren. En daartoe,
is eene ernstige, diepingrijpende godsdien
stige opleiding hoogst noodzakelijk.
Wij spreken een andermaal in 't bijzonder
over de sociale opvoeding en den vierden
graad in de lagere school.
Het werk der lagere school moet dienen
voortgezet te worden in de patronaten. En
hier valt veel te zeggen en nog meer te ver
richten. Al onze sociale werkers verklaren
luidop dat het patronaat meer moet zijn dan
een eenvoudig schutsel, dat voor hel gevaar
behoudt. Men mag er zich niet bepalen de
jongens van straat te houden, maar men
moet van die gelegenheid die men heeft tal
Yan jongelingen vereenigd te hebben,gebruik
maken om meer afdoende werk te volbren
gen. En hierin wederom moeten wij bij onze
vijanden ter school. Iedereen weet hoe dege
lijk de naschoolsche inrichtingen zijn, door
de socialisten tot stand gebracht. Dat alleen
zou onze oogen moeten doen opengaan. Ook
heeft Kardinaal Mercier bevestigd dat de
maatschappelijke opvoeding, overal bij de
godsdienstige diende gevoegd te worden, en
dat zij theoretisch en practisch zijn zou.
Eerst de theoretische maatschappelijke op'
voeding. Het bestuur der patronaten zou er
voor moeten zorgen dat de leden ten minste
een beknopte kennis zouden hebben van de
voornaamste maatschappelijke kwestiën, en
voornamelijk van die welke vooral de wer
kende klas aanbelangen.
Daartoe dienen erjlessen te worden gege
ven. Zulke lessen maken weldra van de jonge
MENGELWERK N° 31
VII.
DE VLUCHT
1 Vervolg x
Remi, vlucht al 't dakvenster uit. Toe,
de gendarmen
Met 'één snak had de jongen de bezatse
mee- hij stak de flesschen wijn al eiken kant
in rijn broekzakken, -. gooide zijn pak in de
terwe, die tot tegen de schuur wiegelde, -
sloeg een eenlijk kruis en Liet hem uit het
venster neerglijden in het koren.
En nu, op Gods genade I prevelde hij,
opstaande.
't Koude zweet perelde op zijn voorhoofd,
en, stuipend, stoof hij voort, de onmetelijke
stukken rijpe vruchten in.
Hij doolde en tjoolde tot halfwege den
nacht, viel dan af en tetadert, tusschen de
zwaar bedauwde stalen neer, en, zijn moeden
kop op de bezatse leggend, viel hij in slaap.
Hij sliep en droomde en butste op al
slapend, bij het minste gerucht; hij zag lee-
lijke, afzichtelijke, bebloedde lijken en vocht
tegen honderd gepdjame» iB i ont'
eden goede propagandisten, die met de
schoonheid van het katholiek-sociaal pro
gramma ingenomen en er op uit zijn om het
ook door hun makkers te leeren bewonderen.
Lessen zijn niet voldoende, de praktijk
moet erbij komen. De patronaatsleden moeten
l eeren daden stellen. Daartoe zou ieder pa
tronaat moeten zorg dragen dat al haar leden
ingeschreven zijn bij eene spaarkas, eene
ijfrentkas, een matigheidskring, een mi-
itianenbond. Het patronaat moet de toe
treding van zijn leden tot de christelijke vak
vereenigingen en tot de instellingen van
vooruitzicht voor volwassenen betrachten en
bewerken. Dit alles zou bekroond worden
door deelneming aan het werk der Retiai-
tanten, dat zooveel goeds sticht heden ten
dage.
De patronaten,zoo opgevat, zijn niet alleen
broodnoodig voor de Bteden, doch onont
beerlijk ook op de dorpen, op iedere pa
rochie. 't Is in het parochiepatronaat dat men
aan de jongelingen van stad en dorp de
christene maatschappelijke opleiding geven
zal. Daardoor zullen ze tot sterke mannen
opgroeien, overtuigde vaderlanders, koene
christenen, verdedigers van recht en waar-
reid van land en kerk.
Gelijk wij het verleden week zegden, heeft,
vrijdag over acht dagen, M. Poullet, minister
van wetenschappen en kunsten een nieuw
schoolwets-ontwerp, medegedeeld aan de rech
terzijden van Kamer en Senaat die—in 't algemeen
gesproken er te vreden over waren, en dit
voorstel ook nedergelegd op het bureel der
Kamer. De minister zal alles doen wat mogelijk
is om het voorstel nog in die zitting te doen
stemmen vnl. voor wat betreft de lotsverbete
ring der onderwijzers.
Wij geven hier onder den korten inhoud van
dit schoolwets-ontwerp. Meer kunnen wij hier
niet geven immers heel ons blad ware te klein
om het wetsontwerp ui een te zetten en wat
meer is wij zullen er op weer keeren en het
bepaaldelijk uiteen zetten bij de besprekingen
die er over zullen plaats hebben in de Kamer.
Het wetsontwerp
Het nieuw ontwerp van schoolwet der regee
ring betreft deze hervormingen
1) Het maakt het schoolgaan verplichtend. De
tijd van verplicht schoolgaan wordt in beginsel
begrepen tusschen 6 en 14 jaar ouderdom.
Wie op 13jarigen ouderdom een certifikaat
van voltrokken lager onderwijs verwerven,
worden van dezen verderen schooltijd ontsla
gen. Een overgangstijd van vijf jaren wordt
voorbehouden. Binst dezen overgangstijd wordt
het verplicht schoolgaan voorkopig slechts op
gelegd aan de kinders van 6 tot 12 jaar, vervol
gens van 6 tol 13, ten slotte van 6 tot 14 jaar.
Om de 92.000 kinders op te nemen, welke
thans in den bepaalden ouderdom niet naar
school gaan, zullen ten minste 2000 nieuwe
klassen moeten geopend worden daarom is er
een overgangstijd noodig.
Die aan de verplichting te kort komen worden
gestraft door a) eene verwittiging van het toe
zicht b) eene verwittiging van den vrederech
ter c) eene voorwaardelijke veroordeeling tot 1
a 10 frank boet. Voor seizoenwerken zal verlof
worden toegestaan.
II) Vierde graad.
2) Het ontwerp voert bij alle lagere scholen
den vierden graad in, tot het geven van het
beroepsonderwijs Voor de meisjes zal deze
vierde graad vooral het huishoudelijk onder
wijs begrijpen, dat aldus algemeen zal worden.
Voor de jongens zal de vierde graad verschillen
volgens de plaatselijke noodwendigheden, 't zij
landbouw, 't zij ambachten (voor toekomstige
handwerkers), 't zij handel (voor toekomstige
kommiezen, boekhouders, bedienden). De vierde
graad zal op halven schooltijd mogen ingericht
worden.
3) Het ontwerp verbetert merkelijk de jaar
wedden der onderwijzers, volgens de beloften
van minister Poullet te Borgerhout en van
minister de Broqueville te Turnhout. De gron
dige verbeteringen zijn deze
15 tweejaarlijksch-i verhoogingen van 100 fr.
in plaats van de 6 hedendaagsche vierjaarlijk-
schevergoeding voor huisvesting aan de hulp
onderwijzers, dubbele vergoeding aan de ge
huwden en aan de hoofdonderwijzervergoe
ding voor schoolbestuur bijzondere vergel
dingen voor speciale diploma's, zooals voor
handwerken, huishoudelijk onderwijs, land
bouwkunde, certifikaat van schoolhoofd dat
het OBtwerp instelt, enz. Studiebeurzen voor
kinderen van onderwijzers, die normaalstudiën
doen. Verbetering van jaarwedde voor tijdelijk
plaatsvervangende leerkrachten.
4) De wereldlijke onderwijzers der aanneem
bare scholen zullen dezelfde wettelijke jaarwed
den genieten als de gemeentelijke en aangeno
men onderwijzers aanvangswedde, huisver
goeding, regelmatige verhooging. Te dien einde
zal de Staat eene bijkomende toelage van 500 of
600 fr. per klas verleenen (maar de onderwijzer
moet gediplomeerd zijn) zooals de Slaat thans
aan de arme gemeenten eene bijkomende toelage
geeft en zal blijven verleenen om de jaarwedden
der gemeente-onderwijzers te betalen. De Staat
zal daarenboven, tot het beloop der .drie vier
den, tusschenkomen in de tweejaarlijksche
verhoogingen, zooals hij het voor^de arme
gemeenten doet.
snapte en wilde vluchten ein loopen, maar
rijn voeten waren lijk aan den grond gena
geld; hij werd gevat en ontwaakte:, gillend,
nat bezweet, 't .Was dag, heldere, klare dag;
de zon rees glanzend in het Oosten, de
morgenwind suisde, de vogelen zongen en
Remi voelde den berg van lijden, die zijn
ziele drukte.
Daar zat de arme duts, in het natte koren
gehukt, Tijk een drenkeling die aan de1 woe
dende baren ontsnapt, op een naakte! rots
ontwaakt, van zeemonsters omgeven.
Hij sloeg zijne oogen omhoog en, in zijn
önzeggelijken angst en verlatenis, steende hij
Och, Heere, Crod toch
Onmiddellijk volgde het er op, builen zijn
weet, als uit zijn hert getooverd
Marietje Marietje
Zijn ziel en zijn hert waren gelost God
en Marietje, en aanstonds verknipte hij.
Sedert gisteren morgen had hij niets meer
geëten, dat in het zientj-e der oog kan, en
nu voelde Tuj hevig de maag trekken. Hij
pneed een stuk brood en vleesch en at
smakelijkdaarna dronk hij een halve flessche
wijn en vervolgde zijne onzekere reis door
de stukken.
Tegen avond was hij: op het grondgebied
van 'Aulnay, doch hij wist Monsieur Dubois
niet wonen en hij besloot nog een halven
dag fn de vruchten verscholen te blijven,
vooraleer op zoek te gaan naar zijn hof.
Meur den yoigendes daft durfde hij' nog
5) In de aanneembare en aangenomen scho
len zullen de onderwijzers voortaan, mits voor
behoud der verworpen toestanden, moeten Belg
en gediplomeerd zijn.
6) Ook voor de onderwijzers, welke tot eene
godsdienstige congregatie behooren, wordt de
toestand verbeterd. Deze onderwijzers zijn thans
van Staatstoelage voor regelmatige verhoogin
gen uitgesloten. In 't vervolg zullen zij die ge
nieten, mits gediplomeerd te zijn.
7) Het geneeskundig toezicht der scholen
wordt algemeen gemaakt. Te dien einde neemt
het ontwerp, met uitbreiding tot al de scholen,
het artikel 23 aan uit het ontwerp van gezond
heidswet van M. Berryer. De aanneembare en
aangenomen scholen "zullen hare geneesheeren
aanduiden de gemeenten de hare voor de ge
meentescholen. De Staatsdienst voor gezond
heidszorg zal hooger toezicht houden.
8) Het ontwerp geeft nieuw gemak voor het
maken van gemeentescholen in plaats van de
thans vereischte twintig huisvaders, stelt het de
huisvaders die samen twintig kinders in scbooi-
ouderdom hebben.
9) Het ontwerp brengt de gelijkheid der kin
deren in van al de scholen, voor het kosteloos
bekomen der klasbenoodigbeden. De last dezer
uitgave wordt opgelegd aan de provinciën,
welke daarentegen ontlast worden van de toe
lage ter weerde van 2 opcentiemen, welke zij
sedert 1842 aan gemeentelijke en aangenomen
scholen geven. De terugbetaling der waarlijk
afgeleverde benoodigheden zal geschieden vol
gens staten door fut toezicht gekontroleerd.
10) Het ontwerp stelt ook al de kinderen ge
lijk ten opzichte der uitsluitend menschlievende
werken zooals de schoolsoep.hrtschooleetmaal,
de schoolkoloniën, enz. Aan de hollandsche wet
ontleent het daartoe eene beschikking, welke er
door het liberaal ministerie Pierson ingevoerd
werd met het uitveerdigen van 't verplicht on
derwijs in 1900.
11) 't Ontwerp maakt het onderwijs algemeen
kosteloos. Waar evenwel talrijke kostelooze
scholen bestaan, zullen de besturen van ge
meentelijke, aangenomen en aanneembare
scholen voort betalende leerlingen mogen aan-
veerden in zeker getal klassen of scholen.
12) Waar de belangrijkheid der bevolking het
toelaat, zullen de gemeenten gehouden zijn bij
zonderen klassen in te richten voor zwakhoof
dige of achterlijke of voor niet normale kinderen.
13) Voor de verbeteringen van .jaarwedden
welke het ontwerp voorziet, zal de Staat bo
ven de reeds gebrachte offers van het vergoe
dend millioen voor de vrij scholen en der vier
millioen van 1911, welke voortaan bij de orga
nische wet zullen ingeschreven zijn een
nieuw offer van twee en half tot ongeveer drie
millioen doen. Dat zal voor den Staat de onkost
der ontworpen hervorming zijn. De provinciën
zullen een bijkomenden last van ongeveer
600 000 fr. te dragen hebben.
Voor de gemeenten zal de uitgave van plaats
tot plaats verschillen. De gemeenten die te voren
reeds op eigen kosten de jaarv/edden der
onde-wijzers verbeterd hebben, zullen in het
ontwerp veeleer nieuwe hulpmiddels dan
nieuwe lasten vinden.
Hoe is die Schoolwet gekomen
Zij de mannen der zoogezegde Vrijheid,
Gelijkheid en Broederlijkheid (op zijn
Franscb) zijn mistevreden, ja, erg kwaad. Doch
ze weten tot nu toe nog niet wel hoe het wets
ontwerp juist aangevallen, de eene liberale
bladen schrijven dat er niets goeds in het wets
voorstel is, andere liberale bladen beweren dat
het gouvernement heel het programma van de
liberale, vrijmetselaars Ligue del'Enseignement
geplunderd heeft
Hoe rijmt men dat te ga&r?... en veronderstel
dat die tweede beweering echt zij, waarom dan
kwaad zijn Dus links is men over 't hoofd
geslegen, in volle twist, men wacht naar een
ordewoord dat uit de loge komen moet, men
zoekt een stokpeerd...
Alleszins zijn liberalen en socialisten besloten
zich onwederroepelijk te verzetten tegen de
stemming van die wet. ('t Zal algelijk gaan
mannen
De liberale Chronique schrijftNooit,
nooit zullen wij, hoe weinig ook, de zoogezegde
rechten van het congreganist onderwijs
erkennen. Het onderwijs moet kosteloos zijn,
verplichtend en wereldlijk.
Die drie woorden zijn de drie hoofdkenmer
ken van ons eenig onveranderlijk schoolpro
gramma, ons onaanroerbaar dogma, die het
betwijfelt in gedoemd als ketter
La Derniêre Heure van Menneke Devèze
at altijd tracht in antiklerikalism en godde
loosheid zijne blauwe en roode confraters te
overtreffen, blaast de trompet om alle loge-
krachten te verzamelen en ten strijde te
trekken...
Doet maar, liberalen en socialisten, doet
maar de wet zal toch doorgaan en intusschen
zullen de kiezers eens te meer bestatigen hoe
gij op averechtsche wijze de vrijheid en gelijk
heid van alle Belgen eerbiedigt en genegen zijt.
Wij Katholieken.
't Is misschien wel waar dat het wetsvoorstel
Poullet niet volmaakt is maar de volmaakt
heid is van deze wereld niettoch zijn wij zoo
niet bedrogen in onze verwachting zooals som
migen die, alhoewel tevreden om den stap
vooiuit, nog veel meer verwachten waren, g g
Daar het heel waarschijnlijk is dat bij de
bespreking in de Kamer er nog wijzigingen
zullen toegebracht worden aan het wetsontwerp
geen stap uit de terwe wagen slechts den
derden dag, tegen .avond, toen hij gansch
zijn voorraad opgepeuzeld had, stapte hij on
gemerkt uit de vruchten en vroeg, aan een
voorbijganger, den' weg haar het hof van
Monsieur Dubois.
In den halven donkeren klopte hij aan
en vroeg om den boa- te sprekeü toen
deze aankwam, bezag hij den jongen wan
trouwig en schoot uit
Apache L.
Reini's knieën knikten en hij) werd dood-
bleek, doch in zijn zak schietend, trok hij
den brief uit en gaf hem aan Dubois.
Deze nam hem, trok hem open en bezag
het handteeken seffens verhelderde rijn
wezen, hij trok den jongen mee in huis en
de kamer binnen, deed hem zitten en las
den brief,
O 1 't was een geheel ander menscB, toen
hij den inhoud had overzien.
Verschooning, zegde hij goedig... Ge zijt
op uw ongemak; g' hebt een slag gedaan,
maar toch, ge rijt een braaf ventje.
Ja, de wind was geheel gekeerd, en Remi
viel biji den besten vent van Aulnay toe.
Seffens werd hem lekkere kost voorgezet,
en de boer "bleef bij hem en vertelde dat
de gendarmen, in den voornoen, heel de
streek afgezocht hadden, van hof tot hof.
Bachten het huis, stond er een keuken
ijl ea öngebruiktj daar zerp Remi intrekken
willen wijjde zaak overlaten aan de zorgen'van
onze katholieke wetgevers die genoeg zullen
ingelicht zijn door wien het meest aangaat over
de mogelijke onvolmaaktheden en gebreken
van het voorstel.
Alleszins zijn alle katholieken eerst en vooral
te akkoord om te getuigen dat het ontwerp
rechtveerdig is, zorgvuldig ingestudeerd in
alle deelen en van aard om het zedelijk en
verstandelijk hoogtepeil der natie te verheffen.
Verder zijn'alle katholieken in de blijde ver
wachting eene deugdelijke schoolwet in voege
te zien komen waardoor de gelijkheid geschon
ken wordt aan alle Belgen, alle kinders, alle
scholen, waardoor de vrijheid van alle huis
vaders geëerbiedigd en gevestigd wordt, waar
door de onderwijzers op betamelijke wijze
vergeld worden voor hunne edelmoedige toe
wijding aan de opvoeding der belgische jeugd.
Onze lezers weten dat in Januari laatst de
geleerde Pater Jesuïet Vermeersch, die reeds
veel over Congo heeft geschreven, Belgie
verlaten heeft om eene studiereis te onder
nemen in Midden-Afrika en in de Belgische
Kolonie.
E. P.s Vermeersch, vertrokken uit Mar
seille, is langs Zanzibar door Duitsch en
Engelsch Oost-Afrika gegaan, vandaar naar
Belgisch Congo om eerstens heel de Ooster
streek der groote meeren te doorreizen.
Aldaar bezocht hij o. a. de zendingen der
Witte Paters te Kivu, te Baudouinstad waar
Mgr. Huys, hulpbisschop van Mgr. Roelens
hem verwachtte, te Luvaka waar eene nor
maalschool en seminarie gesticht is. Te
O. L. Vrouw van Mpala bezocht Pater Ver
meersch kapitein Joubert, oud pauzelijk
zouaaf die 72 jaar oud is en reeds 30 jaar in
Afrika met vrouw en kinders verblijft in
bloeiende gezondheid. Verder nog Kongolo,
de militaire posten, de ijzerweg-statiën, de
zendingsplaatsen, enz.
Thans is Pater Vermeersch op schip van
Stanleyville naar Leopoldville. Onderweg
bezoekt hij verschillige standplaatsen. Te
Leopoldville zal hij deelnemen aan de alge-
meene vergadering der Zendelings-oversten
in Congo. Nadien bezoekt hij de Missiën der
Jesuïeten in Kwango en^der ^Paters van
Scheut in Kasa'i.
Als dit effen is doortrekt de moedige reizi
ger Portugeesch-Afrika om aan de zeekust,
te S. Paul-de-Loando in te schepen naar
Kaapstad. Vandaar doorreist hij Zuid-Afrika
Oranjestaat, Transvaal, Rhodesia en komt
te Elisabethville in Katanga. Na die streek
doorzocht te hebben zal Pater Vermeersch
de terugreis naar het Vaderland beginnen
langs Kaapstad en Southampton.
De reis van E. P. Vermeerschjheeft voor
doel zich belangrijke documenten aan te
schaffen. Geen Belg is wellicht meer op de
hoogte der Congozaken al3 Pater Ver
meersch. Wij meenen dat de laatste moeilijk
heden der zendelingen niet heel vreemd zijn
aan Pater Vermeersch 's bezoek.
Niettegenstaande [zijn,, reeds gevorderden
ouderdom is Pater Vermeersch volkomen
gezond. Binst heel zijne reis ging hij te voet
of op een lastdier, hij weigerde altijd de
draagmat.
Rijschool. Commandant'de Linder,
bevelhebber der,iZweedsche Ruiterijschool
heeft Dinsdag onze befaamde Rijschool be
zocht. Hij heeft 's morgens in de manege de
oefeningen bijgewoond der officieren, aan
gevoerd doori. den kapitein D'Housf, de
vreemde officier kon niet genoeg zijne be
wondering uitdrukken voor de keurige en
voortreffelijke wijze waarop die verschillende
oefeningen werden verricht. De afdeeling
der artillerie-officieren, onder het bevel van
den lieutenant Orban, heeft vervolgens ook
eenlge oefeningen uitgevoerd.'s Avonds werd
commandant de Linder een banket aange
boden, in de mess, door^ dejjofficiers der
Rijschool.
Koninklyke Fanfare. zondag 29
Juni, om 12 ure, CONCERT, gegeven door
de Koninklijke Fanfare.
Spelwijzer
1. Jubelmarsch. P. Lebrun.
2. De oostersche Danseres, fantazia.
L. Moeremans.
3. Menuet. H. Waelput.
4. Caprice Espagnol. H. Weyts.
Clodwig en Clothildis, openingstuk.
O. Roels.
Zondag, 6 Juli, neemt de Koninklijke
Fanfare, onder het bestuur van den heer
L. Arschodt, deel aan den wederlandschen
wedstrijd voor fanfaren, ter gelegenheid der
Gentsche Wereldtentoonstelling.
De K. F. strijdt in eerste afdeeling met de
volgende stukken
en er een paar dagein koes zitten, vooraleer
naar Tremblay uit te zetten.
Monsieur Louis Dubois had twee groote
zoons, en toen ze stroke waren met werk
en avondmaal, kwamen ze de kamer in.
nieuwsgierig om te weten, met wien vader
zoolang bezig Was.
Dubois vertelde al Remi's gevaarnissen en
de knechten hadden medelijden met dat jong
manneke, dat er zoo zoet en zoo lief uitzag
toch zulke leelijke dingen tegenkwam.
Remi vertelde rechtzinnig, hoe dat alles
gebeurd was, en toen d© twee jongens zagén
dat zijn gemoed vol kwam, namen ze het
schertsend op en de oudste zegde lachend
en tinsend
T'as fait un vilain coup, hein Une
aut' fois, faut tajper avec ton mouchoir.
Spijts alles loech Remi met die zotte spreuk
en zoo bleven ze klappen, tot een gat in
den nacht, jpd teugen besten wijn drinkende.
Buiten de wete van 't volk, werd een bed
en dekking in de achterkeuken geblauwd,
en dien nacht sliep Remi in de uiterste
gelukzaligheid geheel weg van de wereld,
putten in den dag.
Hij verbleef twee dagen bij Monsieur Du
bois en werd er hetroeteld lijk een kind
ze hadden er allen medelijden mee.
Den derden dag, tegen avond, spande de
boer zijn hengst in, en na, als reeds inge
groeide vriend, afscheid van geheel het huis
gezin, genomen te hebban, stagtg Remi het
Op de prent staat Crombez verbeeld ne
vens zijn vlieggetuig. Hij is de jonge vlieger
aan dienst in de Tentoonstelling van Gent
van waar hij meermaals te week rondvliegt
als postbesteiler.
Reeds heeft Crombez lucht-post-dienst
gedaan tusschen Gent eenerzij ds en ander
zijds beurtelings Brussel, iDoornijk, Rijsel,
Oostende, Blankenberghe,, Meenen, Komen
(Frankrijk)...
Men verstaat gemakkelijk welken bijval
Ten ware, ja, dat men iets veel beters wist
voor de Leet
Maar J.'tj eenej. gedacht komt met het
ander ware 'tj^niet .beter reeds een
luchtbal-opstijging te.hebben met Ypersche
mede-reizigers Ziet.eens wat er,te Lange-
marck.zaX gebeuren
Doen,ballon in't verleden,ballon nu en in
de toekomst, dat zou niets maken indien er
ook eens gedacht werd ('t zijn al gedachten)
om moderner]luchtvaarten op eemfeestpro-
De vlieger Crombez met zijn toestel in de Gentsche Tentoonstelling
de vlieger geniet zoo te Gent als in de ver
schillige steden'jwaar hij toekomt.
Komt hij niet eens naar Yper 1 Is er nie
mand ter stede om hem eens tot hier uit te
noodigen De Feest-commissie misschien
Dat is maar een gedacht.
Ziet, daar hoorden wij een ander gedacht:
Op het Tuindag-feest-programma staat de
jaarlijksche ballon, 't Is eeuwig en ervig 't
zelfde, 't is oud en versleten.
Wij zijn wij van dat ander gedacht niet,
ons gedacht is dat de opstijging van den bal
lon altijd belangwekkend is voor de bevol
king, en dat daarmeê de herberg- café- en
hotelhouders op de Vande Peereboomplaats
een goeden namiddag hebben. ED,wij junnen
hun dat geern.
Daarom vinden wij dat de ballon mag
blijven op het Tuindag-programma. (Daar
moet niets uitgeschrabt worden, daar staat
niets te veel op.)
gramma te zien en eens eene aankomst en
afvaart van vliegmachienen te hebben.
'tls twee maal gebeurd, 1°) dat er twee vlie
gers hoog in de lucht, [boven Yper voorbij
vaarden, en hoeveel volk was er niet op de
been
2°) dat op 't onverwachts Demanet is af
gekomen (met eene mislukte afvaart erbij)
en 't stropte van 't volk op het Minneplein.
Dat zijn bewijzen dat zoo iets in den
smaak valt.
Zou Crombez niet eens kunnen gevraagd
worden in afwachting dat Demanet weer
komt, of... dat Brindejonc-des-Moulinais
die nu S. Petersburg verlaten heelt naar
Stockholm, Hamburg, Antwerpen, langs Yper
komt goên dag zeggen op zjjn terugreis naar
Parijs,.... of... dat graaf Zeppelin met zjjn
bestuurbaar luchtschip van uit Duitschland
naar Yper afzakt en anker hecht aan een
der kraaibekken van St Maartens toren
naald.
1. Opgelegd stuk Suite miniature
H. Weyts.
2. Stuk naar keus Vlaanderen
P. Lebrun.
Opdat alle toonkundige kunne oordeelen
over de weerde der stukken, en het aanhou
dend werk der muziekleden, zullen er toe
komende week één of meer herhalingen zijn
op de Halle, Pauwelszaal, waar, mitsuit-
noodigingskaart,[de Ypersche] en vreemde
toonkundigen enJ muziekliefhebbers zullen
toegelaten worden.
Op 6 Juli, om 8 ure 's avonds, geeft[de
K. F. een kunst muziekfeest op de Wapen
plaats (Kouter) te Gent,fop aanvraag j van
het Gentsch Feestberek.
Jubelfeest. Maandag laatst 23"
dezer was er op Sint Pieters, inffiet hospitaal
St-Jan, gezeid Godelieve, groote jubelleeste.
Kapel, werkkamer, gangen, rifter der ouder
lingen waren met groen en bloemen, vaan
dels en jaargeschriften behangen. Het was er
feeste voor de kloosterzusters alsook voor
hunne oude lievelingen. Zuster Theresia
vierde haar vijftigjarig leeftijd als nederige
kloosterzuster van dit gesticht. Zij, de jubi-
lares, nog] in volle gezondheidskracht, jong
van herte en geest, niettegenstaande hare
72 jaren, werd processiewijs onder 't zingen
der blijde kerkezangen naar de kapel geleid,
alwaar [om 10 uren de plechtige jubelmis
plaats had. Daar omringd van de heeren der
burgerlijke hospicen, hare talrijke familie
leden, hare bloedverwanten, vrienden en
kennissen, wereldlijken en priesters, daar zat
zij op den knielbank, op de eereplaats, te
midden twee lieielijke jonge maagdekens, de
kinders van Mr Alfons Billiet, die jubelkroon
en jubelkruk droegen. Allen de genoodig-
den, zooals de oude menschen van 't gestieht,
baden om zegen en heil voor de held in der
feeste. Iets bijzonders. Daar bij de menigte
bevond er zich nog eene oude getuige van
vroeger op den ]dag van Zuster Theresia's
profes, van over jvijftig jaren die alsdan de
kroone droeg, en zij enJallen ja baden vurig
lijk om zegen en menige verdienstelijke jaren
rijtuig binnen; de djakke kletste en wel
haast sprongen de viervonken uit de stee n en,
onder de kletterende voetslagen van de on
stuimige, maneschuddende hengstebeeste, die
in zotten draf naar het dorp Tremblay vlamde.
Een bange hitte had over den dag gehan
gen; de hemel was overtrokken met donder-
gevaarte en de nacht viel ras en zwaar.
Stilaan zag Remi alles versmelten en ver
dwijnen: boomen en huizen, velden en vruch
ten, alles verstierf, verzwolgen door de duis
ternis, door die, dichte donkerte, die heel
de wereld uitvaagde en alleen nog bestond
eenig en benauwelijk.
En daar zat hij, roerloos en sprakeloos,
in den hoek gedouwen. biji Monsieur Du
bois, die, even sprakeloos, zijn oogen door
den nacht boorde, en bij wijlen de djakke
deed zwaaien over den hengst, die lijk een
zwarte duivel vooruitstoof, in het immer mee
varend licht der lanteernen.
Daar zat de jongen, verre van huis en
thuis, met zijn bitter wee en önzeggelijken
angst, doch gewiegd in de genegenheid en
het meestrijden van al die vreemde men
schen, die hij1, noch van Adam noch van
Eva kende, en die den dag en den nacht,
de menschen en de wet bestormden, om
hem, vreemd en arm jongentje, uit de klod
den te helpen en rijn hert zwol op van
dank en weiheid.
Plots verliet het rijtuig de groote baan,
sloeg den kiezelweg op en, na een goê tien
nog voor de jubilares. Schoone en hert-
roerende feeste Mochte Zuster Theresia, en
dit verhopen wij, want hare gezondheid is
allerwelvarendst, nog menige jaren leven
God schenke haar dit om alsdan, na nu de
jubelkroon, later de eeuwige gloriekroon te
ontvangen Proficiat, heil en zegen.
yy/v»
Aanbesteding. Maandag greep de
aanbesteding plaats voor het leveren dtr
kolen aan het gevang van Yper. Ziehier den
uitslag: 1. Jan Nyzinck, Schaerbeek a)
tout-venant,29.40 fr., b) briketten,31.40 fr.;
totaal n,2736 fr. 2. A. Cabuy en Steyaert,
Brussel 30.20 fr., b) 30.75 fr. totaal
2742.75 fr. 3. P. Van Driessche-Maes,
Loket en a) 31.95 fr. b) 32.30 fr. totaal
2891.25 fr.
Bij kon. besl. van 30 Mei worden de'nieuwe
standregelen der maatschappij van onderlingen
bijstand De Broederliefde te Becelaere,
bekrachtigd.
Bij kon. besl. van 3 Juni worden de wijzi
gingen, toegebracht aan de standregelen der
hierna gemelde maatschappijen van onderlin
gen bijstand, 1 Herverzekeringskas van den
Bond van Onderlingen Bijstand der arrondisse
ment Kortrijk-Yper en Troost in Nood
heiden te Yper, bekrachtigd.
Navruchtenteelt
't Is eene dwaling te meenen, dat de na-
vruchten, rapen, wortels, spurie, den land
bouwer geen voordeel aanbrengen, omdat ze
zijnen akker uitputten. Men kan altoos de
uitputting der gronden vermijden door over
vloediger te bemesten en de opbrengsten
zullen alzoo meer waarde hebben dan de
gebruikte meststoffen. Door de tusschen-
vruchten te teelen doet men de pacht op
twee oogsten in plaats van op eenen drukken.
De scheikundige meststoffen zouden toe
laten eene veel grooter uitbreiding te geven
aan de navruchten en
(Zie vervolg in hetLandbouw Bijvoegsel.)
minuten, hield Dubois zijn peerd in, aan
een groote hofpoort.
Ca y est, gargon, mompelde hij.
Ze sprongen af.
Z Dubois nam het peerd bij den bril en
trok het ten hove op.
Alles lag er dood en stil, buiten de band
hond, die onbermhertig huilde en jankte
welhaast vloog de voordeur open en een
zware stem klonk van op den dorpel
Qui la,?...
Cousin Dubois werd hem toegeroepen.
Seffens was dë boer er met licht; het
peerd werd uitgespannen en op stal gezet
en, in een ommeziens, zat Remi bij de twee
boeren en de kinders van Monsieur Debrie
in de achterkeuken bij den heerd, waarop
de moor zijn wroed-zot liedje hong te zingen,
beven de dansende, likkende viertongen.
In een-twee-drie was heel de geschiedenis
van den trimard uitverteld hij: was gezon
den van Dubois uit Blanc-Mesnil, naar Du
bois te Aulnay en van Dubois naar de De-
brie's te Tremblay, en hij was er welge
komen, als kind van den huize.
Monsieur Debrie wist te vertellen, dat de
gendarmen daar ook de streek afgesleept
hadden, en dat hij van hen vernomen had,
dat de gekwetste niet dood was, maar nog
in doods-nood verkeerde. Ze hadden hem
ook verteld dat D'Haene een gemeene kerel
was, die op slechten naam stond, heel Go-
nesse door, en Debrie besloot ruw
v "ffioxdl voortgezet
-NA/W"
I) Verplichtend Onderwijs
III) Lotsverbetering voor gansch het onderwijzend
personeel.
IV. Geneeskundig toezicht Gemeentescholen.
V. ALGEMEENE VOORDEELEN Kostelooze
klasbenoodjgheden, schoolvoordeelen, kosteloos onder
wijs, klassen voor achterlijke kinders.
VI) Ontdragen der kosten.
Bij Liberalen en Socialisten.
-^sy\/\y--
I r\L 1 ff A V./-V*. HMAtvtmn 4rt ninn An onno nonO O
