Bijvoegsel aan HET YPERSCHE VOLKvan Zaterdag 39 November 1913
VREDE OP AARDE
De Koning
Roodhuiden
ZONDAG 21 DECEMBER
een n a v o;l<;g;ë,r~ van" p e]g;o u d
Toon- en*tooneelkundige Vereeniging. 1° Kunstvertooning 1913-1914
Het jaar 1914
Geioofsverdediging
ReSikwies
Rond de Schoolwet
Het Ypersche Volk
Offieieele Berichten
Deuren open
te 5 1/2 ure
IN 'T KATHOLIEK VOLKSHUIS
Gordijn
te 6 ure stipt
KERSTSPEL IN 3 BEDRIJVEN
met alleenzangen, kinderkoren, gemengde koren en symfonische tussehenspelen.
DichterAl. WALGRAVE.ToondichterM. HENDERICK.Leiders: K.BOSTYN A. VAN EGROO
met medewerking van M. Eug. VERSTRAETE, eerste prijs van Hobo en Engelschen Hoorn
van 't Conservatorium van Brussel
120 Uitvoerders tooneelschikking van c. brillon
Kaarten te verkrijgen in 't K. Volkshuis op de volgende dagen 14,19,20 en 21 December van 11 tot 12 u.
De almanakken voor het jaar 1914 zijn
verschenen zij herinneren ons dat het jaar
1913 op een einde loopt en we stillekens aan
binnen kort alweer een jaarken ouder zul
len zijn. Met Nieuwjaar zullen ook al de
lezers van Het Ypersche Volk een prachtige
plakalmanak ontvangen bij het nieuwjaar-
nummer der gazet.
Het jaar 1914 begint, en eindigt op eenen
donderdag. Vastenavond valt op 22 Februa
ri Aschwoensdag op 25 FebruariPaschen
op 12 AprilO. H. Hemelvaart op donder
dag 21 Mei Pinksteren op 31 MeiH. Sa
crament, op donderdag 11 juni.
O-L. Vrouw Hemelvaart valt op eenen
zaterdag (15 Aug.), Allerheiligen op eenen
Zondag (1 Nov.) en Kerstmis op eenen vrij
dag (25 Dec.)
Er zullen in 1914 twee zonverduisteringen
plaats hebben eene ringvormige, onzicht
baar in België, en eene totale op 21 Augus
tus, die Blechts gedeeltelijk in België is waar
te nemen. Verder twee gedeeltelijke maans
verduisteringen, waarvan eeDe op 12 Maart,
gedeeltelijk zichtbaar in België de andere,
op 4 september, is onzichtbaar in België.
Daarenboven zal op 7 November de pla
neet Mercurius voor de zonneschijf voorbij
trekken, welk verschijnsel zichtbaar zal
wezen in België.
Om de totale zonsverduistering van 21
Augustus volledig te kunnen waarnemen,
zullen de sterrekundige de reis naar Rus
land moeten ondernemen.
Zooals men hierboven kan bemerken valt
Paschen in 1914 op 12 April, dus drie we
ken later als in 1913 immers dit jaar was
hel Paschen op 23 Maait.
Wanneer is het eigentlijk Paschen
De Kerkvergadering van Nicea heeft vast
gesteld dat het Paaschfeest zou gevierd
worden op den Zondag volgende op de volle
maan die komt na den 20e Maart.
Paschen kan dus nooit vroeger komen
dan op den 22e Maart of nooit later vallen
dan den 25 April.
Dat zult ge gemakkelijk begrijpen, want
opdat Paschen het vroegste gevierd worde is
er vereischt dat de 21 Maart een zaterdag zij;
dan is het 's anderdaags Zondag 22 Maart,
Paschen. Dit gebeurt gemiddeld slechts een
maal per eeuw, en 'tis het eenig geval dat
O. H. Hemelvaart in April kan vallen, na
melijk op 30 April.
Opdat Paschen het laatste ban vallen, dat
't komen kan, moet het juist volle maan .zijn
op 20e Maartde daarop volgende maan is
dan den 18 April die 18e April moet tevens
een Zondag zijn in zulk geval wordt het
Paaschfeest gevierd op 25 April, daar dit
dan den eersten zondag is volgende op de
volle maan die komt na den 20 Maart.
Wilt gij nu op voorhand voor tien jaren
weten op welken dag de feestdag van
Paschen valt Ziehier
In 4914 12 April In 1920 4 April
1515 4 1921 27 Maart
a 1916 23 a a 1922 16 April
a 1917 8 a a 1923 1 a
a 1918 31 Maart a 1924 20 a
a 1919 20 April a 1925 12 a
Over modernisme
(Vervolg)
Volgens het modernisme is alles wat er
in gelijk welke godsdienst te vinden is, zui
ver menschelijk. En juist daarom ook ver
schillen alle godsdiensten met mekaar, dan
zij uitgedacht ziju door menschen die over
God en onze betrekkingen tot Hem verschil
lend dachten, volgen hun aanleg, hun op
voeding, beschaving, omgeving enz. En,
MENGELWERK N° io
DER
zeggen zij, daar die uiterlijke omstandighe
den zich voortdurend wijzigen, zoo kan en
mag het niet anders of de godsdienstige
denkbeelden en leerstellingen moeten zich
ook voortdurend ontwikkelen, dat wil zeggen
langhaam maar gestadig veranderen.
Maar, zult ge misschien vrageD, wat waar
de hebben dan zulke godsdienstige begrip
pen en leerstellingen Daarop antwoordt de
modernistzij zijn eigenlijk niet anders dan
een soort algebrischa formulen, die den
onkenbare voorstellen, zonder eigenlijk iets
te onthullen omtrent hetgeen hij in, werke
lijkheid is, Dus moet ge u niet vragen of die
waar zijn, waar wel of ze levenAls ge in
zulke denkbeelden genot vindt, als zij een
steun zijn voor u en een troost, als ze voor
u een spoorslag zijn om maatschappelijk
nuttiger, en zedelijk reiner te leven, dan
hebben ze waarde, dan doet ge goed ze aan
te kweeken en levendig te houden. Dus is
hun waarde, Voor het leven, voor de prak
tijk. En als gij, nuchtere verstandsmensch
daar geen behoefte aan gevoelt, dan moogt
gij er wel de schouders voor ophalen, maar...
eerbiedigt die gevoelen toch bij anderen 1
Hebt gij nog ooit dieper geloof gevonden
En zulk een godsdienst zou de schrijver
en redactie van de Weergalm voor goed
houden We zullen het onthouden.
En wat leert het modernisme over Chris
tus, zijn leering en zijn kerk
Het bestaan van Christus wordt door de
modernisten niet'geloochend Hij was een
groot mensch, wiens godsdienstig gevoel
heel sterk ontwikkeld was, en grooten in
vloed heeft uitgeoefend op zijn omgeving.
Dat is de Christus der geschiedenis
Was die ook) Godi? Wel, wijl weten
zelf niet als God bestaatantwoorden ze.
Maar zijn mirakels? Oh een mirakel
kan het verstand in de wetenschap nooit
bestatigen.
Is Christus verrezen Oh dat is een mi
rakel, en... een mirakel kan men nooit aan
nemen.
En als ge nu vraagt": heeft de Christus
der geschiedenis de leerstellingen verkon
digd die thans de dogma's zijn der katho
lieke kerk heeft hij de sacramenten inge
steld heeft die Curistus een kerk gesticht,
die zou blijven voortbestaan onder het
bestuur van de opvolgers der apostelen
Dan antwoordt de modernistdaar weet de
echte geschiedenis niets van.
Maar, zult ge zeggen, dat alles, en veel
meer, staat toch wel degelijk in de Evan
geliën
Ja,antwoordt de modernist,en als godsdien
stig mensch heb ik grooten eerbied voor die
boeken, maar als wetenschappelijk man kan
ik niet aanveerden wat daar in staat. Want
1) Elk wonderverhaal isjjuiteraard onver
trouwbaar I 2) Het is uiteraard onaanneem-
lijk dat ooit iemand(zou zijn opgetreden met
een heel stelsel van nieuwe leeringen, zoo
als die van Christus dat zou in strijd zijn
met de wet der geleidelijke ontwikkeling
ieder mensch is kind van zijn tijd. Dat kan
niet, dus heeft Christus het ook niet gedaan.
3) Niemand op het oogenblik dat Christus
predikte gevoelde de behoefte aau sacramen
ten, aan een kerk met geregeld bestuur, enz.
Bijgevolg kan Christus die niet hebben in
gesteld.
Ziedaar wat de modernist critiek noemt,
wetenschap, vrije wetenschap Is het niet
bijna alles vooroordeel en willekeur? En
bemerkt wel, zulke princiepen staan vast
bij hen als een axioma die moeten niet be
wezen worden. Als ge dat niet slikken kunt,
dan is uw geest niet vrij, dan zijt ge niet
rijp voor de wetenschap.! Arme wetenschap!
Christus was dus een louter mensch, die
geen wonderen deed, geen dogma's leerde,
geen sacramenten instelde, geen kerk sticht
te. Maar het godsdienstig gevoel was bij
Wat Sitting-Bull al in het hoofd
speelde
Vervolg i-
De krijgslieden staan te zamen zij schij
nen het ordewoord af te wachten, dat moet
komeh van de wigwam, die wijl in 't voor
gaande hoofdstuk beschreven hebben. Maar
Sitting-Bull's hut blijft als in den slaap ge
dompeld. Eindelijk gaat de deur open doch
't en is Sitting niet die te voorschijn komt,
't is de Lelie der Woestijn.
De Stier is weg, zegt zij: hij is vóór
het rijzen der zon vertrokken naar de ver-
gaderingsplaats van den Hoogen Raad. j
Rap gelijk de wind vliegen de krijgsmannen
den heuvel af, tot aan den vijver, daar waar
de beek erin loopt.
~Tï) De Koning der Roodhuiden, J. Demeoster,
Roossolaere, fr. 1.50.
hem buitengewoon sterk, en hij gelukte erin
aan eenigen zijner omgeving dezelfde ge
voelens mede te deelen, en zoo gaf hij aan
heVgodsdienstig gevoel onder de menschheid
een stoot van geweldige beteekenis en on
geëvenaarde vruchtbaarheid.
Welnu van dien stoot is met verloop van
tijd het heele Christendom het gevolg ge
volg geweestdaaruit zijn door langzame
en gedurige ontwikkeling, en onder den in
vloed van velerlei omstandigheden het gan-
sche katholieke leerstelsel, en de katholieke
kerk met al haar instellingen onstaan.
Daar is de gansche leer van het modernis
me, in zijn groote trekken weergegeven. Zijn
uiteenzetting is zijn veroordeeling. Met
hoeveel recht heeft dus de Paus in zijn
encycliek Pascendi die moderne dwaling
gedoemd, en haar de grootste der kettingen
genoemd.
En dan durftjonze Weergalm de moder
nisten ophemelen, en verklaren dat zij
slachtoffers van het blinde klerikalisme. En
dat bladje durft beweren dat niet/de kerk,
maar zij het christen geloof verdedigen, dat
niet zij maar wij godslasteraarslzijn. Foei
Zooveel onbeschaamdheid in het moedwillig
liegen,(hebben we zelden tegengekomen.
Maar nu is het voor onze lezers klaar ge
bleken dat (het orgaan der liberale partij
van Yper goddeloos is in den echten zin van
't woord. Die er nog over twijfelde, kan nu
niet meer ontmaskerd is voor goed
Sedert God uit zekere ontwikkelde
middens gebannen is, wordt er daar meer dan
vroeger gewag gemaakt van mirakels, bede
vaarten, relikwies. Men heet het nu een mi
rakel, wanneer er eene wetenschappelijke ont
dekking gedaan wordt. Eene bedevaart is het,
de wandeling naar het graf van den een of
den anderen schrijver die heel zijn leven
niets dan zwijnenkost voortbracht. Een of
ander onbeduidend voorwerp, toebehoord heb
bende aan iemand die wat naam, verwierf
in politiek of letterkunde, wordt eene reli
kwie. Zoo heeft nu weer een fransche apo
theker, voor eene aanzienlijke som geld, een
stukje cigaret gekocht, waarvan de helft op
gerookt werd door eene vrouw, wier eenige
verdienste bestond in het schrijven van boe
ken die best buiten het bereik van deftige
mensehen blijven. En zeggen dat de koopers
van al die vodden wel een glimlach over
hebben wanneer ze zien dat er menschen zijn
die de relikwies vereeren, Hoe meer het ge
loof uit de wereld gaat, hoe nader men tot
de afgoderij1 komt. Arme ontwikkelde (1?)
menschen I
Hé, .Weergalmtj e, wat zegt ge daarvan
Als zijl daar gekomen zijn, volgen zij de
beek. De ouderlingen volgen trager, met de
vrouwen die hunne kinderen bij' de hand
leiden, of op hunne schouderen dragen, en
allen trekken het woud binnen.
Tusscheh het houtgewas en de liooge hoo
rnen was er eene opene werf, langs alle
kanten door steile rotsen omgeven. Te mid
den stonden, op drie stappen van elkander,
twee overgroote rotsen die van boven door
een slag van steenen brug onderling verbonden
waren. Heldere waters ontsprongen tusschen
de steenen, en vielen neder op eene water-
drinkende aarde, daar eene bron ontstond,
die altijd even vol was.
Wondere dingen vertelde men van die bron.
In de oude tijden, zei men, stond dc au-
taar van den oorlogsgod boven op die rot
sen, en het bloed der gevangenen stroomde
er dikwijls te zijner eere. Ongelukkig was de
sterveling, die de bron dorst naderen zon
der moed in 't herte, of zonder gereed te
zijn om de wapens op te nemen en den
oorlogskreet te laten liooren dien de wreede
god zoo geerne hoort weerklinken.
't Is daar dat Sitting-Bull de hoofdmannen
der volksstammen, die wij- met hem verga
derd gezien hebben bij het graf van den
Zwarte-Vogel, had doen bijeenkomen. Hun
ne beloften getrouw, waren ziji allen opge
komen met hunne bijzonderste krijgslieden;
en ze waren vergezeld van vele andere hoofd
mannen.
Het recht van den huisvader
De huisvader hfjeft>het recht te waken
over het onderwijs en de opvoeding van
«zijn kind; hij hoeft het recht, in volle
vrijheid en onafhankelijkheid, de schoo
te kiezen waaraun hij zijn kind zal tee
vertrouwen.
Wie zegt dat t
Onze volksliyvende koning Albert, in zij
ne Troonrede van 8 November 1010.
Het ontwerp van nieuwe schoolwet, door
Minister Poullet voorgedragen, heeft voor
doel die vrijheid en die onhafhankelijkheic
van den huisvader te waarborgen.
Kan men iets uitdenken dat redelijker en
rechtveerdiher is
Monclanen, PawnieiL Osagen, Kalispels, Ser
penten, Zwart voeten, Raven, Delawaren, en
andere volkeren stonden daar vergaderd. No<
hooit was er zooveel indiaan'iSch volk samen
gekomen.
De Siouwe'n waren meest in getal, om
dat. men bij hun dorp Vergaderde, maar al de
andere stammen hadden hun beste volk ge
zonden.
Al die mannen, .verschillig gjeverwd, gekleed
en gewapend, boden een wonder schouwspel
aan. De bijzonderste mannen' der verschei
dene stammen zochten elkander te kennen,
en 't was vertellen zonder ein'de van hunne
heldendaden, en van de Witten' aan wien zc
't hoofdvel met het haar haddien afgestropt
De hoofdmannen zaten alleil' rond eene
roodgeverwde stake, die nabij! de bron stond.
Zij rookten de gewone pijp en uanlioorden
Sitting-Bull, die doende was mi 't spreken
Eerst schenen ze 't een en ander o'-p te wer
pen tegen hetgeen hiji zei: maar welhaast
zwegen zij allen, alsof zij door zijne wel
sprekendheid overwonnen waren en tot zijn
gedacht over kwamen.
Als alles vereffend scheen, stonden zijzwij
gende op, legden zwijgende hunne handen
op de stake, die in hun midden stondj, er
gingen zwijgende uiteen, elk naar zijn \',olk
Silting-Bull was alleen biji de rotsen
hieven. Hij ging tot bij de bron, stond
een oogenblik fïaar te zien, en sprak eenige
onbekende woorden uit. Alsdan schépte bijt
elykheid tusschen offieieele
en vrye school
We moeten méégaan met onzen tijd. Al
de politieke partijen (in Holland),en de so
cialisten ook in het congres te Zwolle,
hebben zich beurtelings aangesloten bij dit
grondbeginselGelijkheid tusschen de of
fieieele en de vrije school.Zoo moet het zijn.»
Wie zegt dat
Citoyen Troelstra,de aanvoerder der Hol-
andsche socialisten. Wat een kaakslag voor
Anseele den baas van Vooruit, den weistel
lenden antiklerikalensocialistischen bur
ger die het wetvoorstel Poullet bekampt en
we'gert een weinig meer gelykheid in te
mengen tusschen vrije en offieieele scholen
in België.
Antiklerikale hondsdolheid
Moeten wij ertoe komen de klerikale
scholen af te schaffen zoo het thans in
Frankrijk bestaat en het Staatsmonopo-
lium inbrengen
Art. 47 der Grondwet komt daar tegen
op en vestigt de vrijheid van onderwijs.
België is nog niet overgegaan tot de ver-
metelheid van het franscb Jacobinisme.
Moet men niet te minste alle Staatshulp
weigeren aan de klerikale scholen
Dit ware een dwinglandij van een ander
soort. België zou zulks niet verdragen. De
gedachten eener minderheid mogen geen
wet stellen. Wat Joodsche, protestant-
sche scholen zouden zekerlijk niet door
onze vrijdenkers uitgesloten worden
alleen de scholen der belgische katholie-
ken zouden vervolgd worden. 'tWare
wraakroepend onreebtveerdig
Wie schrijft dat
M. Edmond Picard, gewezen socialisti
sche senator in den Moniteur Maritime
van Antwerpen, en hij voegt erbij
Waar z jn dan de millioenen welke
schoolwet in de handen van priesters en
kloosterlingen geven zal.... waarmede de
antiklerikalen voor den dag komen op
hunne strijdplakkaarten Al uitvindsels
en bedrog 1»
Onwederlegbare goedkeuring
Het liberaal blad Le Petit Bleu n van
Brussel heeft een akkoord met dienzelfden
M. E. Picard, en moet alle week (met veel
tegenzin) een artikel van hem opnemen.
Laatst had het de gewezen socialiltische
Senator over de Schoolwet Poullet en herin
nerde nog eens de laatste Schoolwet va r
1895 toen hij nog senator was.
Als slot van zijn artikel geeft M. Picard
het volgende bloempje aan het katholiek
Gouvernement.
Sedert 1895, gedurende de zestien jaren
die gevolgd hebben is het landsbestuur op
alle gebied en voornamelijk op schoolge-
bied voorzichtig geweest en eerbiedig voor
allemans opinie. Dat men voortga met die
menschelijke, broederlijke en wijze poli
er tiek.
En M. Picard keurt vlakaf de antiklerika
le aanvallers van het ontwerp Poullet af!
Allen Centenklievers
zegde destijds een liberaal van de liberalen.
M. Picard, de groote rechtsgeleerde, komt
hetzefde op een andere manier te bevestigen.
Hij schrijft
De bewaarscholen en de scholen voor de
volwassenen zijn overgelaten aan de vrije
inrichting der gemeenten en vooral aan
het vrij initiatief der bijzonderen. De
cijfers der statistiek bewijzen, dat de ge-
meenten op dit punt weinig doen, en dat
het bijzonder initiatief, in tegenstelling,
veel doet, het getal der aan te nemen
scholen bewijst dit welsprekend.
Het is, herhalen wij het, een prachtige
vertooning der Vrijheid van Onderwijs.
Hoe deze vertooning dwarsboomen,
zonder deze vrijheid te krenken
Het gouvernement heett niets te zien
in de inrichting dier scholen, en het
schoolprojekt[ook niet,
Indien de katholieken er veel meer
stichten dan de liberalen, zooveel te erger
voor de liberalen die zooveel opofferingen
niet weten te maken z\j hebben, 't is
openbaar gekend, de palm der hand wei-
niggeefachtig, enditis te betreuren maar
hoe redeneeriDg trekken uit hunDe gierig-
beid om kwaad te Bprsken van de vrijge-
vigheid hunner tegenstrevers
De hand in de zakken, mijne broeders,
indien gij het evenwicht wilt herstellen.
Opent uwe beurzen om er uwe vjjffrank-
stukken uit te laten rollen, in plaats van
uwe monden te openen om de redevoerin-
gen uit te laten komen.
Die M. Picard kent zijne mannen
Leest en Verspreidt
CHEVILLARD TE LUIK
Dinsdag laatst, in tegenwoordig
heid van M. Berreyer, Minister van
Binnenlandsche zaken,van luitenant
Mélis, Overste van den Militairen
vliegdienst, en van menige andere
vliegers, heeft denjFranschen vlieger
Chévillard de kunsttoeren nage
daan van Pégoud.
Onze plaat stelt den vlieger voor
de gelukwenschen vanjden Minister
ontvangende.
De Vereeniging
In ons nummer van 9 November lazen
wij in het artikel In de Kleemijverheid
Een vakverbond streeft naar verstandhou
ding, gevestigd op het recht en de belangen
van beide partijen, ten bate voor gansch het
volk.
Is dat klaar Zou er daar welgiets zoo ve
nijnigs en zoo onredelijks insteken om het
zoo te bekampen en te bestrijden
Verstandhouding Is het niet de ver
standhouding of het malkaar verstaan dat in
een huisgezin geluk en tevredenheid, in
eene maatschappij vooruitgang tewege-
brengt Is het ook niet als wanneer baas en
werkman malkaar wel verstaan dat er veel
werk zal afgeleid, dat de behandeling vader
lijk zal worden en dat er waarlijk vrede en
welstand zal ontstaan en waar genieten in
de werkerswereld
Eh welJuist die verstandhouding beoogt
het christen vakverbond of redelijk syndi-
kaat. Indien zij er niet is 't is ofwel omdat
de middels Diet deugen die gebruikt worden
of dat de bazen die verstandhouding niet
willen en daarom'tegenwerken.
Menig baas of patroon verouderd in jaren
of verachterd in gedachten schermt geerne
met den ouden tijd van over 50-60 jaar. Oh
dien ouden tijd dan wrocht de werkman
zoo neerstig on was tevreden met een brokke
drogen brood en was de baas gemakkelijk
hij gebood wat hij wilde, hij deed werken
zoolang hij wilde, hij won wat hij wilde en
niemand had op hem iets te zeggen. Oh
zeker vivat de vrede en de goede overeen
komst vivat het geluk 1
Maar,.hierover zou veel gezeid en ge
schreven kunnen worden.
Zeker onze werkers en zwoegers schenen
en waren inderdaad gelukkig in dien ouden
tijd, bier ten minste in ODze streken waar de
werklieden door en door christen waren, in
den tijd dat ze met hun dagelijksch lastig
werk niet alleen den karigen loon betrachten
maar ook den eeuwigen loon, beloofd aan
dezen die tevreden zijn met hun lot. Ja, dan
wisten zij t an niet anders;dan van een kort
leven en van den eeuwigen schoonen hemel
die ze zou vergelden voor al den arbeid, de
ontbering verrichtten geleden met onderda
nigheid
Ten andere 't en viel hun te dien tijde
zoo moeilijk niet daar de patronen door
hunne zuinigheid in 't genieten en hunne
matigheid in 't leven goed en onberispelijk
voorbeeld gaven.
Maar ziet eens nu die pronk- en genot
zucht tot in de hoogste rangen der maat-
schappij en dat met eenen nasleep van
oneerlijkheid en baldadigheid, 't Voorbeeld
van hooger wordt door lager nagevolgd en
moeilijk is er paal of perk gesteld aan dien
geweldigen zucht naar genieten. Te meer
dat ongodsdienstigheid en ongeloof de hoop
op een beter leven in het hert der werklie
den versmachten en doodigen met hem te
leeren en te onderwijzen dat er geen God
bestaat die het kwaad straft ea het goed
loont.
O verderfelijke leering, die de waarheic
miskent en die meteen alle geluk eu gelaten
heid te niete doet 1
Maar, beste lezer, omdat in dien ouden
een weinig water met zijne hand, stak er
zijine lippen aan, en goot het over zijn hoofd,
ter eere van den oorlogsgod, dien men meende
daar te verblijven. Toen ging hij statig voort,
verdween achter de rots, en verscheen wel
haast bovenop' de steenen brug, van waar hij
alles zag in hét ronde.
Hij miek teeken dat hij spreken, wilde. Ieder
een liep er naartoe, om te luisteren naar dezen,
die niet alleen de dapperste aller helden was,
maar nog de welsprekendste hoofdman van
geheel de woestijn. De krijgslieden stonden
vorenaan; de ouderlingen, de vrouwen en
de siouwsche kinders stonden achter hen.
Toen alles stil was, ging Sitting aan het
spreken, met eene verredragende en plech
tige stem.
Helden der zeven stemmen, zei hij, 'tis
Sitting's stem die giji zult aanhooren; maar
zijne woorden en zijn anders niet als de
weerklank der gedachten en der woorden
uwei; eigen hoofdmannen. Aandachtig dus!
Gij: weet waarom gij hier vergaderd zijt.
-De Witten hebben in hunnen raad gezeid:
Wij zullen al de Roodhuiden uitroeien, tot
den laatsten toe, en niet één zal overblijven
onder de kappe des hemels 1 Zij1 zijn op
weg naar onze dorpen. Het staal blinkt in
hhnne handen, de bliksem geleidt hunne
slappen, en de donder gaat met hen, en
gehoorzaamt aan hunne bevelen, om ons om-
verre te werpen. Geven wijl ons over,
wiji krijgen de ketens in belooning, en dén
hongersnood als troost; gaan wijt met moed
den strijd aan, wij mogen verhopen dat de
oorlogsgod, die rondom ons zweeft, ter stede
waar wijl staan, ons zal helpen en ons de
zegepraal zal verleen en.
Helden der zeven stammen, de tijd van
spreken is voorbij't is nu de oogpnblik
van ons werk te beginnen.
Uwe hoofdmannen hebben de pijp gerookt
gelijk onze voorvaderen, en hier zijn de woor
den die zijl uitgesproken hebben rond het
raadsvuur: Wiji zullen ten strijde Irokken
tegen de Witten. Tegen hen zullen wijl onze
weiden, onze wouden, stroomen en bergen
verdedigen. Wij: zullen de graven onzer ouder,
onder hunne voeten niet laten trappen 1
Dat zijn hunne woorden... Keurt gij ze goed?
Daar was maar een roep- onder de toe
hoorders
Ja ja De hoofdmannen hebben ge
lijk. Oorlog aan de Witten Oorlog Wij
willen hunne ketens niet I
Sitting sprak voort
Krijgsmannen, gij zijt uwer vade
ren weerdig, die uwe stem hooren van
uit huune graven, en uwe woorden goed
keuren I Uwe hoofdmannen rekenden op u:
zij zijn niet bedrogen: en zij hebben gelijk
van over u trotsch te zijn.
Nog éért woord
Wij mogen den oorlog niet aangaan ge
lijk in het verleden. Menigwaal, wel is waar,
tijd iedereen, zelfs de arme zwoeger tevre
den was is het daar een reden om te zeggen
dat alles danfrechtveerdig en wel was.
Ah omdat de verdrukte gedwee den ver
drukker laat doen omdieswille dat bij zijne
rechten niet kent en de macht niet heeft
zijne rechten te doen gelden of dat hij om
neterswille of uit verdraagzaamheid zijn
hard lot verduurt is]het daar een reden om
te zeggen dat alles jaist en wel is
Zekerlijk neen Ten andere dat de ver
drukker zich: eensiïstelle jin de'plaatsjvan
den verdrukte en dat hij zelf oordeele. Nu,
in die oude tijden de verdrukker wie was 't
ten zij de patronen wel is waar oribewust,
zonder het te weten of te willen,de verdruk
te, wie was 't, ten zij de werkman maar ook
onbswust en uit ware christene verdraag
zaamheid. Maar gulden tijd 1 dan waren
patroon en werkman christen, en zoo wierd
de werkman aanzien als kind vanjden huize
en als diensvolgens behandeld.
En eens het geweten is dat zulks ware
verdrukking is, dus onredelijkheid en on
recht, mag zuks nog blijven bestaan bij ver
standige lieden bewust van de menechen-
weerde van alle menschen zoowel van den
armsten als van den rijksten, van den onge-
leerdsten als van den geleerdsten
Zulke handelwijze van wegens den pa=
troon tegenover den werkman gaat regel"
recht op tegen alle beschaving en in 't bij
zonder tegen alle christene bei-chaving, wier
groot werk altijd was de slavernij uit te
roeien, de menschen vrij te maken opdat zij,
vrij, al hunne plichten zouden kunnen kwij
ten tegenover God, hun zeiven en hunne
huisgenooten.
Al bestonde j dus die (verstandhouding
niettegenstaande de verdrukking 't ware dus
niet wel noch niet rechtveerdig dien toe
stand van verdrukking te bewaren eens men
bewust is van dejjonredelijkheid en het on
recht van dien toestand.
Wat dan gezeid eens die verstandhouding
verdwenen is, zooalsjzij heLin feite is
Iedereen, die met goed verstand behept is
en naar gezond oordeel wil handelen moet
die4verstandhouding"bewerken en betrach
ten om vrede onder de menschen, geluk in
dejhuisgezinnen, ^welstand in de maatschap
pij te weeg te brengen.
Nu, ziedaar juist hetgeen het christen
vakverbond,alle redelijk Byndikaatbetracht,
waarnaar het streeft, naar eene verstand
houding gevestigd op het recht en de belan
gen van beide partijen (werkman en patroon)
ten bate van gansch het volk.
't Is 't geen wij in een toekomend artikel
willen bewijzen.
Een Koninkl. Besl. van 10 November
vergunt de na volgende toelagen aan de hier
onder vermelde gemeente, om ze te helpen
in het betalen, der onkosten veroorzaakt door
het uitvoeren van gezondheidswerken: .Wer-
vie.k: 1.907 en 893 frank.
Een koninkl. besl. van 4 nov, verleent
de volgende toelagen 4.000 fr. aan de slail
Komen, voor het bouwen van eene nieuwe
pastorij!; 2.457.35 aan de kerkfabriek te Ko
men, voor hét bouwen van eene nieuwe kerk.
Almanaeh Haehette voor 1914
prijs 1 fr. 50. Hier verkrijgbaar.
hebben wiji de Witten verslegen; maar zij
zijn toch altijd met de laatste zegepraal ver
trokken, ons beschimpende in hunnen hoog
moed.
En waarom dat
Omdat ziji onder 'één, hoofd stonden en elk
ander hielpen, terwijl gij, alhoewel grooler
in getal, en met meer moed bezield, uit
eengeloop-en zijt, en alzoo bij benden ver
pletterd zijt geweest.
Volgen wiji het voorbeeld der Witten na, en
zegepraal is aan ons Gij1 gehoorzaamt aan
de stem uwer hoofdmannen; welnu, uwe
hoofdmannen hebben beslist dat ér een op
perbevelhebber moet gekozen worden, wiens
slem de zeven volksstammen zullen aan
hooren.
Do krijgslieden en vatten niet wel wat hij
hedieden wilde, en stonden elkander te bezien.
Zij' waren trouwens gewoon elk langs zij
nen kant de Witten aan te vallen, als zij
het schoon hadden, onder het geleide van
hunnen eigen hoofdman; en de vlucht te
nemen als ziji er geen doen aan zagen.
Pretty-Rear wierd het geware, en in een-
twee-drie, stond hij boven de rotsen, nevens
Sitting-Bull. Ij
Heeft de Zittende-Stier gedaan met spre
ken, zei hij", en wil hij aan den Beer toe
laten ook een woordeken te zeggen?
Sitting, die er hém niet wel aan verstond,
en sprak nietmaar ging hem gaan leu-
hen tegen den wand der rots.
eU t .Wordt voortgezet."
DE G0DDEL00ZE WEERGALM
