GUIDO GEZELLE
50 Jaar. - Nummer 2.
30 Centiemen.
Zaterdag 14 Januari 1928.
IET YPEKSCIE IDLE
Katholiek^ Weekblad van het Arrondissement Yper
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 fr.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5. YPER
Postcheckrekening 40.201
AANKONDIGINGEN
Alle Aankondigingen
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws
WOENSDAG avond
Prijs bij overeenkomst,
tegen den WOENSDAG
1830
België viert te wege zijn honderd
jaar onhafhankelijkheid en middenin
die feesten viert Vlaanderen te wege
den hondersten verjaardag van zijnen
ouden lang miskenden dichter, en het
legertje trompetters, klaroen en ba
zuinblazers, pijpers. trommelaars en
goochelbazen die gewoon zijn op
allerlei bijeenkomsten hun rumoer te
maken oin van zich te doen spreken,
houden zich gereed van nu af aan om
elk met zijn blaas- of roffelinstrument
of met zijn goochelboedel voor den
dag te komen in ig3o, om wille van
den kijk-naar-mij.
Er worden hóofdeomiteiten ge
vormd, onder-commissies bijeenge
roepen, museums ingericht, Gezelle
huizen gesticht en er zal weldra niets
meer bij te kort zijn, zelfs niet de
groote trom en de tam-tam.
Onze vereerde Staatshoofden zelf
hechten hunne hooge goedkeuring en
bescherming aan het vieren van hem
die ook eenmaal in zijn leven koning
is geweest. Ja, hij heelt het eens .ver-
rklaarfi' dat hij wïïcfe koning zijn, een
v»" -H*- koningen neffens den
koning van België- en Congoland en
netïens den koning van Gods rijk op
aarde te weten van de heilige Kerk,
had hij willen de derde koningzijn, de
zwarte koning Melchior, die nederig
achteraan komt gesukkeld dragend in
zijne handen het pakje myrrhcblom-
kes uit Vlaanderen Hij wilde dut, wel
bewust als hij was, dat de vereering
van menschen dikwijls ten onpas ofte
laat komt bij iemand die ietè weet of
vermag.
Die ieestroes om Gezelle in iq3o is
allemaal welgemeend en goed van
bedoeling.
Maar wat een heuvelriekende wie
rook zal er daar weer gebrand wor
den bij het nieuw Gezelle-standbeeld
als er ooit een komt. Moest de dich
ter zelf nog leven wat zou hij verwon
derd en wel een beetje verontwaar
digd staan op te zien. Hij zou zeker
met een vergramd gebaar al dat
vreemdaardig comedlespel uit zijnen
weg vagenhij zou gram te moede
weigeren vereerd te worden door zoo
menigeen die zijn dierbaarste begin
selen verloochent of zijn levenswerk
ongedaan maakt.
Een ander Vlaamsch dichter die ook
door ondervinding geleerd heeft hoe
hoog of hoe laag menschelijke veree
ring te schatten valt, schreef mij ter
gelegenheid van eene Gezelleviering
de lucht van zulke leesten kan ik
niet uitstaanF.n ik gaf hem ten
volle gelijk immers die lucht IS on
uitstaanbaar. Daar komen ze gelijk
de raven en scheuren met hun zwar
ten zwaren snevel elk een stuk uit het
schamele Gezelle-lijk en vesten 't op
hun lakene frak. Menschen die den
goeden ouden man nooit hebben ge
kend laten zich doorgaan voor zijne
vrienden en staan op het podium als
DE Gezelle-kenners DE Gezelle-ver-
eerders. Goddeloozen, socialisten,
communisten, en arnachisten komen
hier staan om de groeve van den een
voudig- n heiligen Katholieken pries-
1930
ter en offeren geen gebed maar hui-
helen eene ontroerde hulde of
gene andere dwaasheid van dien
aard. Het bewijst zijn grootheid,
hoor ik u zeggen, dat ook andersden
kenden hem komen vereeren! Ja 't
maar 't zou nog beter zijne ware
groothei 1 vereeren bleven ze allegare
thuis, lijk ze 't ten anderen deden
binst zijn leven.
Men vertelt van Jan Hus dat de
Hussitcn na zijne dood zijn vel op een
trommel spanden om erop te roffelen
en den doode nog te laten spreken na
zijn verscheiden defuvctus adhtic lo
quitur Zoo doen ook de hedendaag-
sche Gezellianen niet voor zijn eer en
glorie maar voor de hunne.
Arme dichter, hadden ze u gekend,
ze zouden op een afstand blijven met
schroom voor uw ge zegeiult) verschot
en met de vrees dat gij u in den dood
zoudt kunnen kwaad maken, diepern
stig kwaad over zooveel schijnver-
eering en huichelarij.
GezgJle was, binst zijn leven arm.,
zoo arm dat hij zich soms mocht ont
zeggen wat andere menschen voor
levensbehoeft-ii aanzien, somtijds
zelfs was hij in nood voor brood en
dan kwamen n -od vrienden bijge
sprongen, vrienden in den nood zijn
vrienden totter 'dood.
Zulke vrienden bezat hij, menige,
echte houe en trouwe vrienden maar
deze zijn onbekend gebleven van de
massa der vereerders, deze Schuwen
het al te felle licht dat andere zoo
ij verig gaan zoeken, zo houden zich
schuchter achteruil zij komen niet
vooruit om hoog en luid hun recht te
verklaren op Gezelles bekei.c hcid: zij
komen niet declamccren op zijn graf
of bij zijn doodsbed, zij schrijven cn
wrijven niet noch zeggen ze redevoe
ringen op noch geven ze voordrachten
noch zeggen zij zijne verzen van bui
ten. Zij houdt n er zich mede verge
noegd zijne vrienden geweest te zijn,
tevreden dat ze hem en niet hun
eigenzelf een weinig goed hebben
kunnen doen.
Gezelle was niet alleen arm, hij was
ook onbekend, onbemind, ongegeerd
ongelezen, bij zooverre dat de
uitgevers weigerden zijne werken uit
te geven en de boekhandelaars die te
verkoopen omdat ze voorzagen en
ze hadden gelijk dat er geen vette
smoutstuit aan te verdienen was. Nu
leest hem iedereen, zoogezegd.
Onbezocht was hij ook en 't is
slechts later, toen hij begon meer
bekend te worden dat hij begon van
die bezoeken te krijgen, waarvan de
mode door de Hollanders bij ons bin
nen gebracht is en die nu door alle
befaamde woord- of andere kunste
naars ontvangen worden. Ei ware
een boek te schrijven over die bezoe
kers en over hen die de bezoeken
krijgen. Gezelle ontving ze ook maar
loodde ze alle ongenadig buiten.
Thans is hij aan de mode en iedereen
is vereerder, boezemvriend, zielver-
wante, hartstochtelijk bewonderaar
en wat dies meer
Terwijl de ouderen zwijgen.
Woorden en Wenken van Hooger
Voor hen die niet
vrijwillig blind zijn
- Voor hen die niet vrijwillig blind zijn,
aldus Z. E. Cardinual Van Roey - in zijn
aanspraak van Nieuwjaarsdag tot de be
stuurders der Colleges is het duidelijk
dat noch het land zelf, noch het buiten
land, ch ooit tot de verwezenlijking van
het programma der Vlaamsche nationalis
ten zullen leenen
Zijne Eminentie duidt, met enkele krach
tige trekken de redenen daarvan aan en
wijst overigens op de erge gevaren welke
besloten liggen, vooral yoor de studeeren-
de jeugd, in het Vlaamsch nationalisme
Door hen die niet vrijwillig blind zijn,
werd voorzeker de tekst der aanspraak
van Z. Eminentie met bijzondere aandacht
en met eerbied gelezén. Uit dien tekst
spreekt het hooge verstand en tevens het
groote hart van onze Mechelsche (kardina
len, die, de ervaring heelt zulks geleerd,
hun volk en hun land diep beminden en
in alle moeilijke omstandigheden wijzen
raad wisten te geven.
Bji kalm nadenk^n^. ligt er iets zeer
pijnlijks in het feit dat,'op het gebied van
de Vlaamsche beweging, vooral binst den
oorlog, niet eer en op meer vertrouwens
volle wij/e werd geluisterd naar de Stem
van Mechelen. Afgezien van den plicht
die voor alle katholieken bestaat om eer
biedig het oor te leenen aan alle waar
schuwing vanwege de liboge geestelijke
overheid, ware daardoor veel kwaads ver
meden geworden, voor het Vlaamsche
volk op de eerste plaats.
Wij vlaurnschgezinden van overlang,
koesteren geen vijandelijke gevoelens ten
opzichte van de Vlaamsche nationalisten
dezen mogen zulks gelooven spijts
al hun onrechtvaardige en soms hatelijke
aanvallen. Wij kerden bij den strijd voor
onze duurbare Vlaamsche zaak gemeen
schappelijk lijden, dat in zekeren zin on
vermijdelijk tot gemeenschappelijk voelen
leidt.
Maar voor ons en voor allen die niet
vrijwillig blind zijn is de Vlaamsche
zaak geen gevoelszaak .luist omdat de
Vlaamsche nationalisten immer van de be
langen van liet Vlaamsche volk een bloo-
te gevoelszaak maakten, ongeacht de
werkelijkheden op het gebied van de bin-
nenlandsche en buitenlundsche politiek,
moesten wij opkomen tegen hun beweging.
En daar ligt de kloof die hen scheidt van
het Belgische volk, van het Vlaamsche
volk.
Z. E. de Cardinaal heeft daarop gewe
zen met zijn helderen blik op de werkelij
ke toestanden en zijn vaderlijke bezorgd
heid om destudeerende jeugd.
lïenige hoofdzakelijke feiten uit de ge
schiedenis van het Vlaamsch nationalisme
wijzen op de bloote, hersenschimmige en
diep ongezonde strekkingen van die be
weging.
Het Vlaamsch nationalisme dit is het
activisme van onderden oorlog, het fron
tisme van na den wapenstilstand, het
scheurings-nationalisme van voor twee
jaar. het beheerschte nationalisme van
thans zooals De Schelde i van 3 Januari
het heet.
Vier verschillige namen, vier verschilli-
ge strekkingen, vier kapelletjes in één
groep van extremisten, die elkaar bekam
pen.
Bij het bestudeeren van de psychologie
dier beweging bevindt men, dat dit haar
noodzakelijke ontwikkelingsgang zijn
moest.
Deze is ontstaan uit wat mag geheeten
worden een zonde tegen de democratie.
Het activisme, dat onder den oorlog de
verwaandheid had, namens ons volk te
onderhandelen met den vijand wat dan
ook het voorw erp was dier onderhandelin
gen bij afwezigheid van onze staats
hoofden, beging daardoor zelf een daad
van autocratie, waartegen reeds alle de
mocraten verzet moesten aanteekenen. Het
activisme was feitelijk de miskenning van
het wettelijk gezag. Het was, in zijn ge
heel beschouwd, een beweging zonder
echt verheven strevingen wat ook daar
bij soms gesproken wordt over activisti
sche idealisten een bloot afbrekende
beweging, uit haren aard zelf, zonder
wijs beraden doeleinden en zonder zelf-
beheersching bij haar aanhangers.
Het froniisme, daarna het scheurings-
nationalisme, vertoonden, volgens een lo
gische lijn, diezelfde gebreken en begingen
dezelfde fouten Want het is bloote ver
waandheid op meetings te staan schreeu
wen dat "ons Belgische volk, ons Vlaam
sche volk de scheuring wil en staat tegen
het wettig gezag. Dergelijke bew eringen
getuigen alleen van een onzinnige mis
kenning van de ware verlangens van ons
volk, dat een democratisch volk is tot in
de ziel, en van de werkelijke politieke toe
s' anden in België. Wee hen die. bij het
vergeten van die feiten, ooit daden zou
den willen stellen van scheuring
Waar Z E. (kardinaal Van Rocv /egt
(i dal noch het land z- If, noch het bui'en-
land zich ooit zullen kenen toi het ver
wezenlijken van het nationalistisch pro-
giamma doet hij een eenvoudige vast
stelling, bij den aard en de algemcene
verlangens van ons volk.
Bij die zoo merkwaardige aanspraak
van Zijne Eminentie spreken de Vlaam
sche nationalisten nu van behcerschl na
tionalisme, dat neerkomt op de noodza
kelijke aanpassing van den staatsvorm
met de eischen van recht en rechtvaardig
heid tegenover het Vlaamsche volk
Een duidelijke formule is dat niet. Be
grijpen we goed, dan wordt verzaakt aan
de revolutionnaire doeleinden van vroe
ger, en wordteen poging gedaan tot zelf
beheersching, die haar uiting zou vinden
in meer gematigde eischen.
Welke zijn, bepaaldelijk, die eis:hen
Dat alle scheuring uitgesloten en zonder
de andere hooge belangen v an het land
uit het oog ie verliezen of het wettelijk ge
zag te miskennen de rechten van ons
volk op taalgebied, bij het leger, het ge
recht. het onderw ijs, de openbare bestu
ren, worden erkend ea geërbiedigd
Zulks werd door ons vlaamschgezin-
den van overlang voortdurend verde
digd en, wij zijn er zeker van. ook onze
geestelijke en vvereldlijke overheden ver-
leenen daartoe hun steun.
Maar waartoe dient dan nog het
vlaamsch-nationalisme met zijn hersen
schimmen van vroeger, zijn zoo hoogst
gevaarlijke hersenschimmen, niet alleen
voor de jeugd, maar voor gansch het land?
Tot niets goeds voor hen die niet vrij
willig blind zijn.
Gazet van Antwerpen.
Voor onze Kroostrijke Gezinnen
Hoe kort is het geleden dat men onge-
loovig de schouders ophaalde als men
hoorde van een Bond van Kroostrijke
Gezinnen. Trouwens iedere nieuw igheid
wekt bij ons volk iets als mistrouwen en
achterdocht. Weer een bund! En toen
nog van talrijke gezinnen 't Was spotge
lach bij velen, minachting bij sommigen.
En thans; Niet alleen blijkt de bond leef
baar, maar hij leeft wel en degelijk. Hij
staat kloek en gezond, hij groeit ziender-
ooge. en ongetwijfeld zal hij een gezegen-
den ouderdom bereiken, welken velen
dier spotters hem zullen benijden
Onze Bond heeft beweegrecht verwor
ven hij wordt erkend als een onzer nut
tigste. onzer noodigste instellingen hij
rijst in de algemeene achting om zijne
voortreffelijke betrachtingen; hij geldt als
een onmisbaar ietsin het maatschappelijk
raderwerk. De openbare meening is
etmeêbezig; de dagbladen wijden hem
gansche kolommen de openbare besturen
aanzien hem met gunstige oogenKamers
en Senaat passen de oude wetten aan op
het talrijk gezin of houden rekening met
dezes behoeften in de nieuwe wetregeling.
Wie had gedacht dat, in zoo korten tijd,
onze Bond? eerst op spotgelach onthaald,
zulk een ommekeer kon teweegbrengen!
Honderden afdeelingm met duizenden
leden telt hij. over het gansche rijk ver
spreid, en dagelijks rijzen nieuwe lokale
bonden op en komen gansche scharen
nieuwe leden onze rangen aandikken. Een
struische eik is hij reeds, en diep en vast
zitten zijne wortelen.
Onze Provinciale Bond is een sterke
tak van dien forschen eik. Onze gouwe
bekleedt eene eereplaats in de beweging
voor het Kroostrijk Gezin. Over de 100
plaatselijke afdeel in gen ingcJeeld in 15
gewestelijke kringen, nu t een gezamen
lijk ledental van 10.000 huisgezinnen, zie
daar de vrucht van vijfjaren arbeid. En
nog zijn w e niet hal ervvege. Onze pro
vincie telt 250 gemeenten alle moeten
hun eigen afdeeling hebben.
De spoedige uitbreiding van ons werk
bewijst dat de vooroordeelen wegvallen,
dat ongeloov ig wantrouwen plaats maakt
voor zekerheid in de toekomst. De prach
tige wezenlijkheid dringt zich op en men
ziet, gansch terecht, nog verheugender
uitslagen tegemoet.
Algemeene voordcelen werden bekomen
in zake krijgsdienst en belastingen. Niet
alles wérd veroverd op dat gebied; maar
stap voor stap. mei taaie volharding, na
deren we ons doel. Het studiefonds be
wijst gewichtige diensten. Op den spoor
weg moet er beternis komenwie
volhoudt wint. en wij houden vol. In de
onderwijsgestichten genieten we aanzien
lijke voordcelen Ook de meisjes-pensio
naten komen over Bravo voor St-Denijs
bij Kortrijk: 20 o/o afslag! i Laat nu maar
spoedig de Kamilievergoeding algemeen
w orden, en het Woningenfonds in w erking
treden. Neerstig is men bezig met de op
lossing dezer vraagstukken. Dan zal de
beiaard spelen
M ie zou durven loochenen dat, in deze
zaken van zulk overwegend belang, de
Bond der Kroostrijke Gezinnen eene
voorname rol speelde En gij, oudjes,
weet gij dat de Bond een fermen stoot gaf
tot verdubbeling van uw pensioen?
Onze lokale bonden blev en niet werke
loos Overal hoort men van afslag op de
gemeentebelastingengebooi tepremiën