^Gtholieljen oiept d? f(epumDooapumfeesten
RERUM NOVARUM
|Crédit Anvercois
BRIEVEN
Groote Tontbola
WERKRECHTEBSRADEN
50' Jaar. - Nummer 19.
30 Centiemen.
Zaterdag 12 Mei 1928.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Dixmudestraat, 18, YPER
Alle Bank- en
Beursverhandelingen.
"HET YPERSCHE VOLK,,
25.000 frank PRIJZEN
£|ct t)piTsclje
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 fr.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5. YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
Op Donderdag 17 Mei aanstaande,
zijnde O. H. Hemelvaartdag, viert de
christene wereld opnieuw het verschijnen
van den wereldbrief Rerum Novarum
uitgegeven door de groote Paus Leo XIII.
Het is het christen feest van den arbeid,
en de datum van het verschijnen van dezen
brief, staat als eene mijlpaal in de geschie
denis der christene maatschappelijke be
weging /.Heiligheid de Paus erkent door
dezen brief en keurt goed het streven der
christene werklieden naar betere zedelijke
en maatschappelijke toestanden bij middel
van het vereenigingsleven. Hij stelt voorop
dat de alsdan heerschende toestanden en
begrippen wantoestanden en wanbegrip
pen waren en Hij toont aan dat de chris
tene werkgevers en christene werklieden
moeten leven volgens de voorschriften der
katholieke sociale leer, en dat er eene
betere verdeeling der voortbrengsten
moet bestaan, verdeeling gedaan tusschen
kapitaal en arbeid.
Na de groote Franscheomwenteling der
jaren 1790 werd alle vereenigingsleven
vernietigd, de groote leus der liberale
maatschappelijke leer was elk voor zich
zelf en niemand moest omzien wat er
rondom zich gebeurde. Ten gevolge der
toepassing van dit princiep kwamen er
verschrikkelijke wantoestanden voor. De
werklieden werden uitgebuit door hunne
werkgevers, die naar niets omzagen noch
naar het zedelijke noch naar het stoffelijke
welzijn hunner werklieden. Slechts één
doel hadden zij, zooveel mogelijk te doen
voortbrengen om zooveel mogelijk geld te
winnen en ervan te genieten. Ongeluk
kiglijk waren er zooveel katholieke werk
gevers doordrongen van deze princiepen
in strijd tegen onzen katholieken gods
dienst. Zooveel tegenkanting bestond
er tegen de werklieden die zich wilden
vereenigen om betere lotstoestanden te
bekomen, dat Leo XIII zich genoodzaakt
zag aan de katholieke wereld, de katho
lieke princiepen te herinneren en voor
oogen te leggen dat het kapitaal zonder
arbeid niets kan en dat arbeid zonder ka
pitaal ook niets vermag, dat beide kracht
ten moeten samen werken en dat dus ook
de arbeidskrachten recht hadden op eene
betere verdeeling der voortbrengsten, dus
beter loon, met als gevolgtrekking dat de
arbeiders het recht hadden zich te veree
nigen in syndikaten om betere loonen te
bekomen.
Deze wereldbrief bevat dus voor de
christene werklieden de volledige erken
ning van hunnen strijd, de goedkeuring
ervan Hunne werking gaat gesteund op
de toepassing van de christene maatschap
pelijke leer en daarom wierden hen Gees
telijke raadgevers toegevoegd.
Doch in zijnen wereldbrief beoogde de
groote'Paus niet alleenlijk de erkenning
van den strijd der katholieke werklieden,
doch Hij veroordeelde de liberale en so
cialistische wereldopvattingen om aan de
katholieke werkgevers en werklieden de
katholieke sociale leer voor oogen te leg
gen en hen den weg a n te duiden dien zij
volgen moesten, den weg door Ghristus
zelf aangeduid Bemin God bovenal en
uwen naaste als uw zeiven om God
Naastenliefde Liefde van patroon tot
werkman, liefde van werkman tot patroon,
en uit die wederzijdsche liefde moestnood-
zakelijk geboren worden de verbetering
van het lot van den werkman, de hervor
ming der heele maatschappij in en door
Christus o Omnia instaurare in Chris-
to Christus moet leven in de maat
schappij, de leer van Christus moet de
maatschappij beheerschen, en de maat
schappij in haar geheel moet den weg op
van ons katholiek geloof, den weg die
leidt naar den Christus, Koning der maat
schappij.
Dat is de betcekening van het Rerum
Novarum feest, eu daarom is het verschij
nen van dien wereldbriefvanzoo'nbelang.
Weg met dien liberalen geest, die heersch-
te bij de werkgevers, weg met den socia-
listischen klassenstrijd, maar patroons en
werklieden in hunne vereenigingen naast
elkander den weg op derchristen naasten
liefde Jammer is het dat heden ten dage
er nog zooveel onzer katholieke patroons
de christene sociale leer vergeten toe te
passen, en liever zorgen voor hun zelf,
zonder om te zien naar den zedelijken en
stoffelijken nood hnnner w erklieden. Daar
immers ligt juist de oorzaak van den socia
len strijd welke nog moet gevoerd worden
voor de lotsverbetering onzer werklieden.
Konden zij zich eens goed inprenten dat
ons maatschappelijk leven, dat de maat
schappij slechts rust en vrede zal bele\en
als wanneer er in de maatschappij eene
betere verdeeling der voortbrengst zal
bestaan en zij zich eens voor goed zullen
inprenten dat in de voortbrengst de gele
verde arbeid evenveel weerde heeft als het
gebezigde kapitaal en dat kapitaal en
arbeid malkaar niet kunnen missen. Noch
liberalisme noch socialisme kunnen ons
den maatschappelijken \rede geven, al
leen de katholieke godsdienst, volledig
toegepast, kan zulks, als wanneer de
katholieken hun innerlijk en uitwendig
leven zullen schikken naar de leer \an
Christus.
Daarom moet de beteekenis van Rerum
Novarum niet alleenlijk gevierd worden
door de Christene Werklieden, die zeker
lijk het meeste recht er toe hebben, doch
alle standen der maatschappij moeten aan
die viering medehelpen en jubelen, want
het is door de toepassing der princiepen
in Rerum Navarum bevat, dat de ware
christen naastenliefde, dat Christus zelf
in onze maatschappij opnieuw volledig zal
heerschen, dat onze maatschappij zal
hernieuwd worden, in en door Christus.
Omnia instaurare in Christo was de
leus van Leo XIII en het weze ook de
onze, en daarom zullen wij dit feest vieren,
en samen juichen met de christene werk
lieden.
Op eene vraag van Heer Volksver
vertegenwoordiger BRUTSAERT,
gaf de Heer Minister van Spoorwe
gen het volgende antwoord dat
1. De baan Adinkerke-Poperinghe
niet zal rechtgemaakt noch verdub
beld worden.
2. De verlenging Nieuwkerke-Po-
peringhe te veel zou kosten.
3. Vanaf i5 Mei de reizigersdienst
zal afgeschaft worden op de baan
W aesten-Westnieuwkerke
4. Het goederenvervoer op deze
baan zal slechts behouden blijven na
3i December 1929, indien bedoelde
baan in nijverheidsverbinding veran
derd word.
N.V.
Eene brievenbus is iets van belang
Het staat daar schijnbaar zoo gansch on
beduidend langs den openbaren weg. Van
boven door de menschen bezocht en van
onder door de honden. Het staat daar
door regen en wind, door goêvveer of
kwaweer, door wekedag en zondag, altijd,
en met den bek open gereed om alles te
verslinden dat men hem maar wil toever
trouwen. En men vertrouw t hem van alles
toe Naamkaartjes met onbeduidende ma
ren erop, briefkaarten die door iedereen
mogen gelezen worden, brieven met zwart
omlijst die van rouw getuigen, brieven
met zware lakzegel;] en die de meester
van de wereld, het geld, vervoeren, brie
ven met blijde, brieven met droevig
nieuws zendingen vol hoop en geschrif
ten vol vreesbrieven van liefde en
epistels vol haat. Geheel de bonte menge
ling van de menschelijke gevoelens, ge
heel de zee van menschelijke driften komt
hier te zamen gespoeld naar den mond
van de brie\enbus. Hoe menig klop
pend hart heeft de hand doen beven die
den brief nog vasthield in de gapende
mond van de bus hoe menig boezem heeft
van hartstocht gesidderd terwijl de vin
geren den omslag loslieten en vallen in
het ingewand van die ijzeren Moloch, on-
wederroepèlijk Straks komt de bode en
licht den inhoud, niet om hem u weer te
ge en. Neen, hij draagt hem mee naar
het Paleis der menschelijke maren, hij
draagt hem mee naar het snelgerid, dat
zijn last over de wereld zal dragen en
vreugde brengen of droefheid zaaien.
"Weg is uw e zende, zoogauw uw trillen
de vingeren ze loslaat Weg op de schij-
verende wielen de wereld in en draagt
uwe mare tot hare bestemming. Laat ze
maar niet los vooraleer ge geheel zeker
zijt dat ze u geen stoornis en geene droef
heid brengt. Waagt en weegt ze goed
vooraleer ze in den ijzeren buik van de
brievenbus valt. Laat hem, zoo mogelijk,
éénen dag liggen uw en brief, en op Je tien
negen maal zult gij hem niet verzenden
tenzij gekrompen, gewijz.igd, vereenvou
digd en minder schadelijk gemaakt.
Hoe menigeen heeft het beklaagd dat
zijne hand 1e gauw den brief heeft losge
laten in de alles verslindende post. Hoe
menigeen zou groot geld geven kon hij
zijn brief terughalen aleer hij gelezen
wordt en wie is er die 't niet aleens heeft
beklaagd te gauw geschreven te hebben.
Scripta manent. Wat eenmaal geschre
ven is blijft geschreven en niets is zoo
verraderlijk als een blad van uw hand
schrift. Het wordt zoo gemakkelijk mis-
legd, het wordt zoo gemakkelijk verloren,
en eenmaal dat l et uit uwe hand is, vliegt
bet over de wereld gelijk een stroohalm
over de markt, te zien en te lezen voor
iedereen. Nog nooit heb ik gehoord dat
het iemand betreurde dat hij niet schreef.
Integendeel hceveel heete tranen zijn
reeds gestort over verdoolde ov er verloren
brieven.
Hoe menig mensch is er niet die 't be
klaagt, te laat eilaas, dat hij ooit een
woord op 't papier zette. En ik heb eer.
mensch gekend die zoo droevige ervarin
gen had opgedaan met zijn geschrift, dat
hij hardnekkig weiterde, voor welke re
den ook nog ooit een brief of kaart op de
post te brengen.
Niets zeg ik, is zoo verraderlijk als een
brief. Niet alleen omdat hij door zijn
verlorengaan het feit verraadt dat gij hem
geschreven hebt, niet alleen omdat hij
alles uitbrengt wat in hem ges.hreven
staat, maar ook nog omdat hij kenbaar
maakt hetgeen gij niet geschreven hebt,
het innigste binnenste van uw eigenzelf.
"Want in dien zin ook is een brief verra
derlijk omdat hij den gemoedstoestand
waarin hij geschreven werd aan den dag
brengt. Een brief is als een spiegel waarin
staat afgebeeld wat uw zieletoestand was
terwijl gij hem opsteldet. Nooit kwam
het beter te pas dan hier, te zeggen dat
men hier in een brief tusschen de reken
kan lezen. Het gemoed geleidt de hand en
die hand is een wonderlijk voegzaam
werktuig. De minste trilling van het ge
moed zindert door de hand en doet ze
haastiger loopen of trager vooruitgaan.
Zijt ge kwaad uw brief zal gramschap
verraden zijt ge droevig uw briefstijl zal
treurigheid zweeten zijt ge blij uwe pen
zal huppelen over de regels. Min of meer
woordenrijk, min of meer bebloemd, kor
ter of nijdiger zal uw brief zijn in gevolge
de stemming waaruit hij ontstaan is.
Daarom is brieven schrijven eene fijne
kunst. Ik spreek niet van briefschrijven
op zijn Madame de Sevigné's of op zijn
I.acordaire's, neen dat heet brieven stilee-
ren maar ik gewaag hier enkel van de
alledaagsche wisseling van nieuwsmaren.
En niet alle brieven zijn nieuwsmaren
men moet soms ook nog schrijven om te
schrijven, om teeken van leven te geven,
uit beleefdheid en dan wordt het moeilij
ker. Vooral in onze taal omdat we meestal
de vastgezette vormen missen die wij noo-
dig hebben om wel te schrijvenhet
vlaamsch heeft zich zoover nog niet be
schaafd en verfijhd. En veel menschen
weten eerst niet WAT zeggen en dan ook
niet HOE hun WAT gezeid zij kennen
de gedachtenvormen niet ze hebben uit
drukkingen te kort. De Noord Nederlan
der integendeel bezit die in overvloed.
Niets is verrukkelijker voor een vlaamsch
oog dan een welgestelde Noordnederland-
sche brief. Ik heb eens een briefje mogen
lezen dat een Hollandsch meisje zond naar
een .laainschen boekschrij* er Ik denk
wel dat deze het in zijn archief bewaard
heeft als een modèle du genre het was
een juweeltje van taaireinheid en kinder
lijken eenvoudigen stijl Konden onze
kinderen maar alzoo schrijven wanneer ze
van hunne studiën tehuis komen. Ocharme
ze kunnen nog niet eens een paar bladzij
den fransch schrijven zonder tal van er
gerlijke kemels en voor dat beetje piotten-
fransch hebben ze al hun vlaamsch moeten
opofferen.
Ik krijg gaarne brieven 't geen bewijst
dat ik nog maar geringe levensvervaring
heb opgedaan. Menschen, zoo 't schijnt,
die 't leven geleefd hebben verlangen
naar geen brieven meer. Ik ben dus nog
in den staat van mijne eerste onoozelheid
en gave God dat ik erin mag blijven Ja
brieven brengen mij soms eene innige vol
doening als ze geen kwaad nieuws bevat
ten, zijn ze toch immer eene uiting van
welwillendheid van vriendelijke gezind
heid, en vriendschap is toch nog altijd
het hebben waard.
Maar zelf brieven te schrijven, daar
houdeik niet van. Dezen afkeer voor cor-
respondendie deel ik met al mijne ge
slachtgenooten Mannen schrijven niet
gaarne, vrouwen wel.
Het waarom daarvan zal ik maar niet
onderzoeken om niemand kwaad te maken.
Maar 't is zeker juist omdat brieven zoo
veelzeggend en zoo bedriegelijk zijn dat
we er niet van houden om veel briefpapier
vuil te maken De beste brief is nog het
gesproken woord, dat vervliegt met den
wind en men verstaat het recht.
WILT GIJ regelmatig
ontvangen, betaal een abonnement
in de post of aan uwen briefdrager.
Christene Sociale Werken. Volkshuis
Poperinghe.
Trekking 17 September 1928
loten aan 1 frank overal te verkrijgen
Op 3 Juni aanstaande is het verkiezing
voor de Werkrechtersraden, dus ook
voor de leden van den "Werkrechtersraad
van Yper Dien dag zullen alle werkge
vers, bi dienden en werklieden, inge
schreven op de lijsten der kiezers voor de
werkrechtersraden, moeten gaan stem
men. Zij zullen de personen moeten aan
duiden door wien zij zullen gevonnisd
worden in de geschillen die oprijzen no
pens de uitvoering van werk- of bedien
den kontrakt, enz.
Alhoewel we hier feitelijk voor geen
politieke kiezing staan, is deze niettemin
uiterst be'angrijk. Het gaat er om de
kiezing van rechters, die zetelen moeten
in den XVerkrechtersraad, die moeten de
wet toepassen op de gevallen hen voorge
legd en deze oplossen in eer en geweten
en volgens de rechtvaardigheid.
Toch zullen er verscheidene lijsten van
kandidaten voorgedragen worden door de
onderscheidene politieke partijen, en de
katholieken hebben voor plicht te stem
men a's één man voor hunne kandidaten.
Deze kiezing is van groot belang, immers
van den uitslag ervan zal het afhangen of
onze werkrechtersraad zal beheerscht
worden doorde gedachte van klassenstrijd
ofwel door deze van klassenverzoening.
Alle weldenkende patroons, bedienden
en werklieden zijn ervan ove tuigd dat in
deze zaak alle gedacht van klassenstrijd
dient van kant gezet te worden. Zij weten
dat de werkrechtersraad moet vonnissen
in volle rechtvaardigheid, zonder voorin
genomenheid, en dit kan alleen wanneer
de leden ervan overtuigd streven naar
klassenverzoening, dus overtuigde katho
lieken zijn.
BEDIENDEN, stemt dus zonder
uitzondering als één man voor de kandi
daten uwer katholieke lijst, die zijn
W erkelijke Kandidaten
1) BAERT ALBERT, bediende te Po
peringhe.
2) DUPON HENRI, bediende te Yper,
Plaatsvervangende Kandidaten
1) TAILRIEU, bediende te Comen.
2) BRAEM GEORGES, bediende te
Yper.
WERKLIEDEN, van bo\en op der
kop een dc.p, voor uwe kandidaten geko
zen in den schoot uwer Christen "Werk-
liedenorganisatie. Eén dop boven de wer-
kelijkeenééne boven de plaatsvervangende
kandidaten, l'we kandidaten zijn de vol
gende
Werkelijke Kandidaten
1) MANSIS ALOIS uit Wervick, uit
tredend lid.
2) LOG IE ARTHUR uit Yper, uittre
dend lid.
3) DECREUS MAURICE uit Poperin
ghe.
Plaatsvervangende Kandidaten
1) DEMUYSERE LOUIS uit Comen.
2 SLOSSE GASTON uit Zonnebeke.
3) BOLTON ALFONS uit Ylamertin-
ghe.
WERKGEVERS, gij zult ook niet
ten achteren blijven, en ev enals de katho
lieke bedienden en werklieden uwen man
staan en uwe afgevaardigden kiezen. Toe
komende week geven wij uwe kandidaten
lijst.
Derden Juni moet een zegedag zijn voor
onze katholieke vereenigingen, en daar
voor zullen onze katholieke werklieden,
bedienden en werkgevers zorgen. Alle-
j man op de bres