Ge m
ei
Prijskamp
Romeinsche Statiën
CÜeet ge tuot
ORANJE BOVEN
SNIPPERINGEN
51e Jaar. - Nummer 9.
30 Centiemen.
Zaterdag 2 Maart 1929.
I N'. Bij vergissing wierd deze kerk
ingegeven voor de IX statië. den
F), nderdag der eerste week van de
lasten, op welken dag er statië is in
Jt Laurentius in Paneperna of Panis-
De Violo-Pianola doet haar
effekt. De Opstelraad van de «Werkman»
krijgt veel betere en beschaafder manie
ren. La musique adoucit les rnoeurs
Te beterTe beter
"Waa-om is Meester Butaye
in 1918 met De Schaepdry-
ver, Var. Sant en anderen niet
overgeloopen
Verleden week drukten
wij onze verwondering uit aangaande
de verscheidenheid der opstel raadsleden
van De Ypersche Bode Verleden
week immers kregen wij een puik artikel
te lezen van 'nen zwijnhandelaar over
dierenpsychologie en over politieke aan
gelegenheden. Wij waren avertuigd dat
die zwijnhandelaar-collaboratie een
rekord was dat nooit zou kunnen geklopt
worden. Maar we waren mis! Na den
zwijnhandelaar komt nu in de Ypersche
Bode Georges Monballiu-Bailey, reser
vekapitein veldpriester oorlogs-oudge-
diende van het leger der V. S. (ouf
aan de pen.
Wij wiiien een eerlijken
kiesstrijd voeren», schrijft de
Ypersche Bode en het monopool
van de persoonlijke aanvallen overlaten
aan de cirkelmannen (wat is dat voor
Vlaamsch of Vlaams en hun week
blaadje
In het kiesfonds der Yper
sche Bode lezen wij
Over veertien dagen in de
De Werkman schrijft
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 ff. 3 maanden 5 £r.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
D BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk vcor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn huis,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den le en 3® Zaterdag der
maand, van 9 J4 tot 12 uur, in de»
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2® Zaterdag der
maand, van 9 y2 tot 12 uur, in Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in j
«HET YPERSCHE VOLK
I lil Zondag. XIX statie in St Lau-
ientius buiten de muren.
[I r
jema.
Deze laatste kerk is gebouwd op de
laats, waar St Laurentius gemarteld
loJiérd. De rechter had hem veroordeeld
|n verbrand te worden en ten einde
marteling smertend ën langdurig te
aken. moeste het geschieden op een
ster en met een kiein vuur. De mar-
u tiaar, met Gods Gratie kon geniak-
elijk de pijnen uitstaan en zelfs had
ij den moed om te schertsen met
ijne beulen, want als hij nu reeds
t |n tijd aan 't vuur blootgesteld was,
([egde hij: Langs dezen kant ben ik
boeg gebraden, draait mij eens.
I laurentius stierf, den 10 Augustus en
en wonderbaar samentreffen, den
acht van 10 Augustus ontwaart men
Ij larlijks veel dwaal- of springsterren,
oodanig dat de kenners somwijlen
o éggenVan den nacht gaat het ster-
én regen.
In St Laurentius buiten de muren,
waart men de reliquien van den dia-
|en-martelaar en de steen waarop zijn
«ster stond. In die kerk, namenlijk
'"lil de zaal, zoo wijd als de kerk en nu
■plegen achter de choor, is 't eenvou-
Ig graf van Pius IX, die per testa-
ment bepaald had, dat hij moest begra-
len worden in St Laurentius, maar in
[en uiterst eenvoudig graf. Dien
Mvensch heeft men volbracht, maar de
atholieke wereld, die daarmede zijne
«ewondering voor den grootén Paus
liet uiten kon, heeft de zaal, waar het
iraf staat, op kunstvolle en zeer rijke
tij ze doen versieren.
XX® statië, den Maandag, in St Mar-
cene wei-edele vrouw der eerste tijden, Mie zaak uitspraak doen, wat groote-
Ste Lucina. jujks de Erembduten verbitterde, diti
't Is de derde der vier kerken Sint zegden Hij wil ons slaven maken
Laurentius toegewijd. Hier bewaart IWat c!ien haat. n°S vermeerderde,
men den rooster, terwijl in Laurentius D\as de straf, die. Karei uitsprak, na
buiten de muren bewaard wordt, de
toen nog de eerste der
cm,
steen waarop die-rooster stond. De
pastoor dezer kerk is, als dusdanig
kardinaal ên
Kardinalen-priesters
XXV statië, den Zaterdag in S. Su-
zanna.
Deze heilige is niet de deugdzame
vrouw van Babvlonië, waarvan spre
ken de boeken van het Oud-Testament,
maar eene martelares, dochter van
St Gabinus en nicht van St Caius, paus.
Omdat deze ingericht wierd in het
htfis van haren vader en nevens het
huis van Oaius, men noemt ze somwij
len ad duas domos bij de twee
huizen
Q
eene der oudste kerken van Rome,
gesticht -door St .Marcus, patts ""(337-
p4ü) ter eere van zijnen patroon den
SKvangelist. Onder het Hoogaltaar
bewaart men de reliquien van de H. H.
"Malon en Sennen, edele personen, in
Rome gemarteld.
i XXP statië, den Dynsdag in Ste Pu-
identiana.
Volgens oude overlevering Ste Pu-
fJcntiana en haar zuster Ste Praxedis
paren kinderen van Senator Pudens,
wiens woonst stond waar nu deze ker
ke slaat en bij wien zoude St Pieter.
ten minsten voor een zekeren tijd, ver
bleven hebben. De Senators en an-
flere hooggeplaatste mannen van 't oud
Rome. hadden noch autos noch rijtui
gen, om zich te doen voeren naar de
leestplaatsen en zij deden zich dragen,
jtloor hunne slaven, in hunnen senato-
rialen zetel, opgesmukt met elpen
been (ivoor), alsook met goud en zil-
jveren versierselsde Sedes Curulis.
[Nevens hen droeg men gröote waaiers
fin kostbare pluimen, om eene koelende
(luchtverplaatsing te veroorzaken en
[de vliegen te weren. Senator Pudens
nu hegeerde dat St Pieter, op de groo
tte dagen, Mis zoude celebreeren in de
prachtigste zaal van zijn paleis en dat
(lij dan daar zijn intrede zoude doen,
gedregen op zijnen sedes curulis en
vergezeld van waaier-dragers. Die ge
woonte is blijven bestaan tot den dag
Jfaii heden, en als de Paus in plechtige
statië zijne intrede doet, b. v. in
St Pieters kerk, hij is gedregen op de
l«Sedes gestatoria (d. i. draagstoel)
[en nevens hem houdt men twee groote
[waaiers, gemaakt van witte struisvo-
[gelpluimen. De oude sedes curu-
Ilisvan St Pieter is hedendaags be-
f vat in een grooten bronzen prachtze-
I tel, hooge verheven boven het altaar
't einden St Pieters kerk en onder-
j steund door vier standbeelden, die ver-
Ilieelden vier kerkleeraarsAmbrosius
tn Augustinus (twee westersche)
[Athanasius en Chrysostotnu» (twee
loostersche). Dit altaar noemt men
[het altaar van St Pieters Stoel.
I XXII® statië, den Woefhsdag in
St Sixtus.
St Sixtus was de Paus waarvan Sint
j laurentius de dienaar of diaken was.
Als de beulen St Sixtus leidden naar de
catacomben, om hem daar te onthoof-
<ien op zijn bisschoppelijken zetel, hier
[ontmoette hij St Laurentius, die
I vroeg: X ader, waarom gaat gij ter
slachtofferande zonder uwen diaken?
I— Wees gerust, mijn zoon, antwoord-,
i de Sixtus, binnen drie dagen, zult gij
een hevigeren strijd dan ik te leveren
I hebben.
En drie dagen later roosterde
Hen Laurentius.
I XXIIP statië, den Donderdag in
St Cosmas en Damianus.
I Deze waren twee geneesheeren. ten
Lre 303 gemarteld onder Diocletianus.
Het portaal der kerk was den ouden
■pgodentempel, waar men vereerde
Romulus, handiet, stichter van Rome
4X) jaar vóór onze tijdrekening.
^an den naam Romulus komt de naam
der stadRoma.
XXIV statië. den Vrijdag in St Lau
bij-patroon van 't Bisdom Brugge.
Feestdag op 2 Maart.
Zijn vader was St Knuüt van Dene
marken, zijne moeder Adelaide, doch
ter van Robrecht-de-Vries, stichter
van onze St Pieterskerk.
Zijn vader stierf den marteldood in
Denemarken, ten jare 1086 en konin
gin Adele, met Karei haar kind, vlucht
te naar Vlaanderen.
Karei verbleef aan 't hof van zijn
groot-vader Robrecht-cle-Vries (rond
1092) en van zijn oom Robrecht II van
Jerusalem. Samen wierd hij opgevoed
met Balduinus Hapken, zijn ooms
zoon, geboren in 1091.
Als Karei 18 jaar was, (in 1102) be
devaarde hij naar 't H. Land, waar
sedert drie jaar de Christenen, met de
inname van Jerusalem (1099) totaal
meester waren.
Bij 't afsterven van zijn oom Ro
brecht ff, (1111) Balduinus* "Hapken,
zeven jaar jonger dan Karei, volgde
zijn vader op en wierd in 't bestuur
van 't graafschap geholpen door Karei,
die mede-regent wierd. Een zijner eer
ste daden, waarschijnlijk door Karei
ingegeven, was het uitroepen der
landsvrede o. m. Niemand mag
's nachts in een anders huis inbreken.
Niemand, buiten de dienaars des
graven, zoo als de baljuws, mag gewa
pend zijn. Brandstichting en moord
wordt met den dood gestraft
In 1118, Balduinus gekwetst in Eux.
(Normandie) wierd overgebracht naar
Rouselare, waar hij al de grooten des
lands samenriep en Karei als grave
deed erkennen. Hij zelf wierd monnik
en stierf 't jaar daarna (1119).
Als Karei nu' als graaf regeerde, na
zijne menigvuldige tegenstrevers tot
ruste gedwongen te hebben, muntte
hij uit door zijne liefde tot den arme:
Alle morgenden, vóór zich naar de
kerke te begeven, kwam hij in den
koer van zijn paleis, deelde almoesen
en kleederen uit aan de armen... ging
dan ter kerke, bad ten gronde liggend
de zeven boetspalmen ter uitboeting
zijner vroegere zonden (waar
schijnlijk het deelnemen aan steek
spelen. hetgeen door de Kerk verbo
den was) en hoorde mis, O]) zijn
bidbank lagen er muntstukken, die de
graaf zonder om- of opzien aan de bij
komende behoeftigen uitdeelde. We
der te huis zijnde, aanhoorde Karei
alwie kwam klachte doen, geringe
zoowel als aanzienlijke personen en
sprak vonnis uit, volgens alle recht-
veerdigheid. Bij de maaltijden waren
er altijd, nevens de grooten van zijn
hof, dertien armen aan tafel.
Karei was niet heerschzuchtig. Het
vierde jaar van zijne regeering (1122),
weigerde hij koning van Jerusalem te
worden en wat later aanveerde hij
ook niet de weerdigheid van koning
van Rome, hem toegekend door de
zeven keizers van 't Heilig Keizer
rijk en uit hoofde waarvan de Paus
hem kronen zou. tot keizer van 't Wes
ten.
Karei was krachtdadig in zijn be
stier: Er was een zeer kwade winter
in 1124-1125; de boomen botten maat
na Sinxen en half Juni, een geweldige
vorst vernietigde koorn en haverde
hongersnood woedde einde 1125; Ka-
rel veerdigde uit de volgende bevelen
1°) In de naaste lente, moet de helft
van de landerijen beplant worden met
erwten en boonen, (omdat die vruch
ten kloek zijn en eerst rijp). 2°) Xie-
vers mag er hier gebrouwd wórden.
3°) Alle honden en ossen moeten ge
slacht worden. Aan 't hof van den
graaf, leefde men zeer zuimig, hetgeen
mogelijk miek, dat men daar dagelijks
130 armen voedde. De graaf doorreisde
zijn land, om overal de noodlijdenden
te helpen en alzoo hier in Yper, deelde
hij uit op een dag 7800 brooden. De
machtige familië van de Erembouten,
waarvan Berthulf, zonder priester te
zijn, proost was der kanonikken van
St Donaas en kanselier van Ylaandren,
kende zich ten onrechte edeldom toe.
Om aan een klachte te voldoen, zou
*wtiu* in Lucina, opgericht door I Karei, volgens het bestaande recht, in
zijne terugkomst uit Aquitanië. tegen
Busschaert. baljuw van den graaf en
Berthulfs neef. Karei teugkomende
uit Vrankrijk, in 1127, kwam langs
Yper, ti jclens den jaarmarkt, beginnen
de dan Óen 22 Februari en zijnde nu de
Kattenfeest Hij kocht er een zil-j
veren beker- aan de Lombardiersche
kooplieden en te Yper aanhoorde hij
de klachten der schamele menschen..
die in 't Noorden, tijdens zijne afwe
zigheid door de grooten benadeeligd
geweest waren. Niettegenstaande den
raad der priesters, die vreesden voor
Kareis leven; vertrok hij naar Brugge,
zeggende; 't Is eene schoone dood,
sterven voor de Rechtveerdigheid
en te Brugge op 28 Februari, omdat
hij de landsvrede gebroken had met
oorlog te voeren tegen de Van Straten,
op St Andries, veroordeelde hij den
baljuw Busschaert, tot scha-vier. d. i.
hij deed dezes kasteel oplaaiën en af
breken.
Vier dagen later, den 2 Maart, Bus
schaert, handelende in den naam der
Erembouten, die tegen Karei Veete
gezworen hadden, vermoordde den
graaf in St Donaas kerk, gedurende de
mis.
De samenzweerders, die. belegerd
eerst in den Burg, daarna in de kerk
en eindelijk in den toren van St Do
naas, tot overgave gedwongen wier
den, wierden te Brugge gehalsrecht,
uitgenomen eenigen, die konden vluch
ten. Onder dezen was Berthulf, de
welke gevangen wierd in 't zuiden van
Vlaanderen en naar Yper gebracht.
Mën doodde hem te Yper op de markt
en hij wierd begraven in de abdij van
Voormezeele, waarschijnlijk omdat
een pater dier abdij hem bijstond in
zijne laatste stonden.
N. Getrokken uit het boek -van
kanonik DuclosKarel-de-Goede.
grafzerkjes van heldenhulde, de subli
mes deserteurs in een woord, er ont
breekt niets aan het factum
Borms onrechtvaardig veroordeeld
wordt vergeleken aan... Georges Was
hington, de stichter van de Vereenigde
Staten en het Bormsproces is een schand-'
vlek voor Belgie. De beschaafde wereld
zal dit geding op gelijke hoogte stellen
met de rechtspraak in achterlijke landen I B;j Erfurt) in Duitschland> twee
L' (jonge arbeiders namen plaats-in een
En zeggen dat men ons leert dat m |on[jdraaiëhden 1>ak (d{! centrifuge)
whisky meer verbru,tt v A
geen
America
wordt.
't Is om er niet wijs uit te geraken.
Dat het publiceeren van de Archieven
van de Raad van Vlaanderen de Yper-
sche Bode op de maag weegt, kunnen
we verstaan en aanvaardenmaar dat ze
Georges Monballiu Bailley reservekapi
tein... enz. noodig hebben om al dien
flauwen praat uit te zeeveren dat gaat ons
te boven.
Voorwaar ik zeg het u: de zwijnhande
laar schreef beter.
Om hare jonge krachten aan te zetten
tot propaganda De Ypersche Bode
drukt Dat elkeen, even stil, even recht
zinnig en even eerlijktrouw (iedereen
naar zijn geweten en middelen) zooals
ons, doe
EVEN STIL d. i. spreekt niet van de
TOELAGE voor de H. Hertefeesten van
Yper,die wij niet hebben willen stemmen,
noch van de vereeniging van VLAAN-
DREN MET HOLLAND, hetgeen wij
bedoelen en voor wat wij werken.
De mode is aan de prijskampen.
Om die mode te volgen heeft de Opstel-
raad van het Ypersche Volk besloten
ook een prijskamp uit te schrijven.
We stellen dus de spitsvondigheid
onzer lezers en lezeressen ter beproeving
en stellen de volgende vraag
WIE DE EERSTE, TEN LAATSTE
TEGEN DINSDAG AANSTAANDE het
juiste antwoord aan den Opstelraad van
Het Ypersche Volk laat geworden,
wint 'nen schoonen prijs.
Als de wa.re leer nu van Amerika komt,
dan zijn wij om zeepe.
Onder den vorm van 'nen open brief
aan de Ligue pour l'Unité Beige die
de archieven van den Raad van Vlaande
ren ui'gaf geeft die reserve-kapitein veld
priester oorlogs-oudgediende lucht aan
zijne... amerikaansche gevoelens nopens
Belgie en Vlaanderen. En 't is me iets.
't ls voor de Ypersche Bode drie
dikke kolommen gazettevulling. Al het
blagaai en lawaai dat men in Schelde
en West-Vlaming en andergelijke se-
rieuse dagbladen lezen kan, wordt in
eenen romantischen hutsepot gedraaid
tot meerder eere van de Amerikaansche
objectiviteitsgaven en critieke geest.
Het ophemelen van al de activisten en
verraders, de verdrukking van Vlaande
ren door Belgie, het zelfbeschikkingsrecht
der kleine nationaliteiten, de behandeling
der soldaten aan het front, de zaak der
Wij zullen wachten en ze naar hunne
daden oordeelen, want tusschen woorden
en daden is er somtijds, zooniet altijd,
nog al een groot verschil.
Het vooruitzicht van dien eerlijken
kiesstrijd verheugt ons. We zullen maar
kordaat bekennen dat we tot nu toe daar
weinig van te zien kregen.
Opdat het lasterblad Het Ypersche
Volk wat schoonere manieren zou heb
ben... 1,00 fr.
De wensch en lust ons betere manieren
.e zien krijgen moet maar kiein zijn. Of
misschien is de onderteekenaar, de milde
onderteekenaar, bewust dat er aan onze
manieren weinig te veranderen vait.
Maar het lasterblad
We zullen eenen eerlijken kiesstrijd
voeren 't begint goed. Maar we
verwachten ons wel aan al die mondeling-
sche eerlijkheid.
Ypersche Bode aangaande de Ro-
meinsche kwestie schreef de Schuifelator
die wekelijksch aan zijnen windmolen
draait en zelfs er zooveel reeds aange
draaid heeft dat al zijn draaiend werk om
de knoppen is en piept als 'nen ouden
koffiemolen (qui chasse l'esprit aftrappe
la bêtisse, zegt 'n fransch spreek
woord) een zeer oneerbiedig artikel.
In het laatste nummer gaat het er over
iets meer serieus. Hoor: «...doch leeren
we schoon worden opdat al de twijfel
achtiger! onweerstaanbaar naar ons (sic)
en via ons (resic!) naar de... Heilige
Kerk en God zouden worden gemagneti
seerd Ongelooflijk en toch waar
Maar 't is niet alHet is meer dan tijd
met alle kleinburgerlijkheid in het
Katholicisme op te ruimen. Er moet ge
zonde katholieke actie komen totaal
boven en buiten de Belgische Staats-
katholieke partij
Maar van de gehoorzaamheid aan de
geestelijke overheid wordt geen gewag
gemaakt. Die gehoorzaamheid schijnt
ons immers de eerste plicht van eenen
katholiek en we denken dat het best is
eerst zelf in orde te zijn vooraleer zich
uit te rusten om de twijfelachtigen naar
ons (hé, hél!) en via ons naar de
Kerk te magnetiseeren Maar voor
deze mannen is die gehoorzaamheid
slechts bijzaak.
Leeren we toch Katholiek zijn...
vervolgt de Ypersche Bode
Is dit eene bekentenis of een belofte
van bekeering
Beide veronderstellingen doen ons
evenveel genoegen.
Te Yper is er spraak van de meerder
heid van den raad, de meerderheid van
waarmede men het sap uit de suiker
pulpe jaagt en wilden karoussel spelen.
Korts nadien, als men den trommel
stil legde, vond men er twee lijken.
Gazetten spreken van dood door lucht
druk, maar de reden moet elders ge
zocht worden. Gelijk in een melkaf-
roonier de melk ontbindt en de zwaar
ste deelen verst van het center gejaagd
worden, alzoo zullen ook hersen en
vloeibare stoffen van hun lichaam ont
bonden geweest zijn en den dood ver
oorzaakt hebben.
In Londen zegde een wetenschSip-
lijke voordrachtgever, dat de zon ver
dampt en per minuut 250 millioen ton
nen stoft'e verliest. Mogelijks ver
mindert zij per minuut van zooveel
tonnen in omvang, maar het is niet
door verdamping maar door inkrem-
ping. Wat immers uitzet of verdempt
slorpt warmte op denk op water,
dat men in stoom verandert, door ge
weldige warmte aan 't water over te
zetten en aan ijzer dat men uitzet met
te doen gloeien. Wat inkrempt
straalt warmte uit en 't is alzoo dat
de zon ons warmte verschaft.
Zonder zon is op onze aarde alle
leven onmogelijk. Veronderstel clat de
zon uitdooftGeen klaarte meer, ten
zij van cle sterren»;— geen regen meer
- geen winden meergeen groeite
meer bij de planten; -geen electrici-
teit meer 5geen warmte meer en na
kortê VvekFn.' ïiléttë'^ensfaan'ïlë ""alle
kunstmatige warmte, zouden alle
menschen en dieren sterven van de
koude.
De zon, die alzoo broodnoodig is om
't leven te bewaren op aarde, is een
prachtig zinnebeeld van den Almógen
den God. Aan God hebben alle
schepselen te danken het bestaan: In
Eo sumus en het bestaan: Tn Eo
movemur Moeste God ophouden van
de schepselen te ondersteunen, op het
zelfde oogenblik, keert alles, buiten
Hem. weder tot den niet.
De chineesche Pater Ma Siang
Pal heeft in het chineesch vertaald de
geschiedenis van de H. Theresia van
't Kind Jezus, dewelke zij zelve
schreef.
>1:
In Alaska Noord-Amerika) heeft
men uit het ijs ontgraven een olifants
tand, lang 11 voeten en 2 duimen(dus
meer dan 3 meters) en wegende 300
pond (dus 150 kgr.) Deze tand moet
toebehoord hebben aan een vóór-zond-
vloedsche Mamouth. soort van over-
groote olifant; (men zoude nu zeggen
super-olifant).
Vóór honderd jaar, overhandigde
men aan den natuurkundige Cuvier,
eenige groote uitgedolvene beenderen.
Deze nu ze vergelijkende met soort
gelijke beenderen maar veel minderen,
gat" de beschrijving van het dier, tot
hetwelk ze moesten behoord hebben.
Dat doende steunde hij op de weerga-
looze orde. die men in de Schepping
aantreft.Wat later vond men begraven
en geheel wel bewaard in het ijs der
noordelijke streken, een dier geheel
en gansch overeenstemmend met Cu-
viers beschrijving en van welke soort
er nu geen dieren meer leven op onzen
aardbol.
De gazetten kondigen aan, dat de
Italiaansche spoorwegen een pracht-
trein verveerdigen, ten gebruike van
Zijne Heiligheid den Paus. Pius IX
bezat een pracht-wagen. waarmede
Hij eenige zeldzame en korte reizen
gemaakt heeft. De voorzaat van
Pius IX was Gregorius XVI, overle
den 1 Juni 1846. Op die datum kon
de bevolking, die de minderheid van den men niet van België reizen naar Rome
raad bekampt (tot nu toe verstaat Kwi-jper trein, maar de verbinding per te-
bus niets, ondanks zijnen zeventigjarigen legraat" bestond reeds. Kardinaal
leeftijdomdat deze de ongeëvenaarde Sterkx, aartsbisschop van Merhelen,
schaamteloosheid heeft, als minderheid ontvong 's morgens ten 8. per draad
geheel alleen iie stad te willen besturen.» j mare. het nieuws van het overlijden
Wij zijn volkomen te akkoord dat des pauzen en de uitnoodiging om naar
moest Roode Baas Ganzendonck Mis-Rome te gaan. ten einde deel te nemen
siaen een schepenzeteltje weten te ver- aan de pauzen-keuze. Met den noen
overen (maar zijne verwachting werd op verliet hij Mechelen per Cha;se de
bittere wijze teleurgesteld) de zaken der poste d. i. de post-sieze en per peer-
stad veel beter zouden bestuurd zijn en... denrijtuig moest hij die lange reis
zijn hoogmoed bevredigd. doen, al over Namen, Arlon, enz. Hij
Maar naar ons gedacht werd het sche- was nog maar de Alpen over en aan-
pencollege toch met eene meerderheid gekomen in Milanen. dus wat meer of
van stemmen gekozen en we moeten be- halfweg, toen hij vernam dat Kardi-
treuren dat, om persoonskwestiën, eene naai Mastaï gekozen was en den naam
partij, die aan die. stemming het huidig aangenomen had van Pius IX.
schepencollege steunde, zich in de oppo- Zulke reizen waren lastig, maar
sitie wierp en zoodoende het bestuur van dichterlijker en leerzamer dan onze
de Stad onmogelijk maakt. hedendaagsche snel-vluchten.
Met deze koude dagen, sneeuw
en ijs verwekkend tot in de zomerlan
den, heeft men als eene buitengewone
zeldzaamheid aangestipt dat er ijs
vlakten te zien waren in Egypte
Wat niet buitengewoon zeldzaam is,
is dat men in de zandvlakten van de
Sahara-woestijn, 's morgens ijs kan
vinden op de bovenste laag van eene
waterkruik, daar waar men den dag
er vóren kon eieren koken in t zand,
met ze eenvoudiglijk te leggen in
de zon en te dekken met een laags-
je zand. Dat schijnt ongeloofbaar
en 't is toch verstaanbaar. Het droog
zan^ zet moeilijk de warmte over Dus
als de zon in dë woestijn blakert dë
bovenste lagen van 't zand worden ge->
weldig warm; maar zetten die warmte
niet over... diep in den grond, en in dat
gloeiënd zand kookt men eieren,
's Nachts, bij klare lucht, de bovenste
lagen verliezen snel hunne warmte. -
door uitstraling, en daar er geen
nieuwe warmte komt uit den diepen,
ze .dalen gemakkelijk onder nul.
In de duitsche streek van Meck-
lemburg.twee jonge meisjes waren van
een dansfeest naar huis getrokken met
ernstig bevrozen voeten, dat is dat die
voeten was-wit waren en gevoelloos.
In plaats van hunne voeten te wrijven
met sneeuw en daarna te Iraden in ijs
koud water, hetwelk met stilaan zoude
verwarmen, ze dompelden ze in'bijna
kokend water. Van het een meisjé de
kuiten sprongen ópen en het is er van
gestorven, van het ander heeft men
moeten beide voeten afzetten.
:K
De auto is een bewonderings-
weerdig getuig. Het vernuftigste deel
er van is bevat in de lensvormige kas
(d. i. een platte ronde doos) die men
ontwaart midden den as der achter
wielen. Daar in schuilt -de differen-
cieele as die maakt dat de motor
automatisch, 't is te zeggen van
't zelfs, de twee "aChtëiAf iëlW èveii
snel doet draaiën. als men in rechte
lijn vooruit snort; die maakt dat
het achterwiel rechts sneller draait
dan het achterwiel links, als de auto
links zwenkt; die maakt dat het
achterwiel links sneller draait dan het
achterwiel rechts, als de auto rechts
zwenkt.
Had de auto geen differencieele
as men zoude nooit mogen kort
draaien en snel, wilde men niet omkan
telen. De uitvinder van die soorte
as is een koetsier van Parijs, die be
merkte dat zijn rijtuig zoo veel te lij
den had in het zwenken en draaien.
St Fiacre is eene heilige, die veel
vereert wordt in eene kerk gelegen bij
Parijs. Gedurende zijne noveen, kon
men altijd rijtuigen huren, om er naar
toe te rijden, in eene afspanning van
Parijs, die de naam droeg: In St Fi
acre en van daar, eerst de huur
rijtuigen rijdende naar die bedevaarts
plaats wierden betiteld: Fiacre en na
derhand alle huurrijtuigen.
Wat neg te bewonderen is, in
sommige autos, is het stelsel, dat de
mengeling van lucht en benzine ver
andert volgens 't weder en volgens de
hoogte waar men rijdt. Wat den auto
vooruit helpt zijn ontploffingen. Voor
ieder ontploffing moet gemengeld
worden een zeker hoeveelheid lucht
en benzine en de piston in den cylinder
moet vier maal, van het een tot het
andere uiteinde geschoven worden.
Een eerste maal om lucht en benzine in
te zuigen en een tweede maal om ze
samen te pressen een derde maal na
de ontploffing, deze verwekt veel war
me dampen, dewelke uitzettende den
motor vooruit helpen een vierde maal
om deze laatste dampen het luchtruim
in te blazen. Als de barometer leegt
moet meer lucht ingezogen worden,
alsook als men in de berg- of heuvel
streken hooger rijdt.
Kardinaal Merry-del-Val was
staats-sekretaris van Pius X, en deelde
mede in 't jaar 1928, ter gelegenheid
van den 25® verjaardag van Pius X
veretting tot het Pousdom, wat hij
wist nopens het vóórzien van den
groaten oorlog door dezen heiligen
vader.
Pius X heb ik dikwijls hooren zeg
gen, tijdens de gehooren, toen ik ge
roepen was aan zijne zijde, dat wij
naar een grooten oorlog gingen, die in
1914 zou uitbreken. Bij 't een of
ander droevig nieuws, had hij de ge
woonte te zeggenDat is niets nevens
wat ons te wachten staat, bij den oor
log, die nakende is. In de maand
Mei 1914. aan den gezant van Bra
zilië, dien Hij in afscheidsgroet ont
vong. omdat deze diplomaat naar zijn
land terug geroepen was, zegde Pi
us X Gij hebt geluk, dat gij Europa
op dit oogenblik verlaten kunt. Gij
zult toch de ijselijkheden niet zien. die
over Europa komen zullen.
