i)ct llallï FONDSENBANE CDeet ge coat BEURS - BANK - WISSEL 5le Jaar. - Nummer 40. 30 Centiemen. Zaterdag 5 October 1929. r Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper Wijding van Mgr Lamiroy. Grondslagen Staat van Zaken Wat geschiedenis Italië was steeds het land der baan- slroopers, Nu in eene italiaansche stad, op een avond, als er niemand meer op straat was, hetgeen geschiedde met 10 uren,een mensch ging van de brug ge in 't water der rivier springen. Een vreemdeling, dien de ongelukkige niet ge zien had, sprong bij en belette den zelf moord. Wat voor een gedacht riep hij uiten de wanhopige zégde Overmor gen moet ik op den schand-steen zitten, omdat ik mijne schulden niet betalen'kan en ik heb liever te sterven 'Ta, ta, ta, zegde de vreemdeling, hoeveel schulden hebt ge Zooveel duizende piasters. Hewel, wedervoer de vreemdeling, zeg morgen aan al uwe schuldeischers dat zij ten 9 ure 's avonds bij u zouden komen met hunne schuldbrieven en dat een vriend van u ze zal uit betalen. On mogelijk Zeker wel, ik zal ze komen voldoen. Welk is uw adres Voor uwe Geldplaatsingen wendt U in volle vertrouwen tot de Bijbank YPER, Groote Markt, 9. Tel. 304-334 Filiaal der Groep Handelsbank - Fondsenbank - Noordstar. Kapitaal-Concentraties 300 Millioen. Brussel, Gent, Antwerpen, Kortrijk, Brugge, Oostende, Thielt, Iseghem, Lichtervelde, Poperinghe, Wervik, Komen, Yper Voorwaarden voor de Zicht-en Termijnrekeningen Zicht alle dagen beschikbaar 3 Veeriiendaagsche Rekening 4.75 Spaarkas Zicht5 Kasbons aan toonder op 3 maanden (vooraf betaalb.) 4% netto 6 maanden id. 4.50% netto I jaar (id. 5 netto OBLIGATiEN op 5 JAAR aan drager 6 0 0 NETTO. Rente betaalbaar met zesmaandelijksche Koepons. ABONNEMENTPRIJS 1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 £r. Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel. ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND 25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen. BEHEER EN OPSTEL io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER Postcheckrekening 40.201 (j- casier) waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn van 14 tot 16 uur. AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst. Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG ten laatste ingezonden worden. Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den WOENSDAG avond. ZITDAGEN. D" BRUTSAERT, Kamerlid, is spre- kelijk voor iedereen: Te POPERINGHE, in zijn huis, 's morgens, den Maandag en Vrijdag. Te YPER, den 1" en 3" Zaterdag der maand, van 9 tot 12 uur, in den Katholieken Kring. Te WERVICK, deri fa Zaterdag der maand, van 9 tot 12 uur, in Het Kapitel HANDELAARS vraagt eene aankondiging in «HET YPERSCHE VOLK Zondag 11. was het dag op dag 34 jaar geleden, dat Mgr. Waffelaert, oud-lau- reaat van St Vincentius' Kollegië, zijne plechtige intrede deed in Yper als Bis schop. Hij werd er gevierd door de Gees telijkheid, het Stadsbestuur en de bevol king. En op dien verjaardag nam Monseigneur Lamiroy afscheid van zijne parochie en zijne Dekenij. De hoogmis song Hij eene laatste maal voor zijne [kudde en in het seimoin zegde Hij vaar- kelaan zijne parochianen, 's Avonds ten turen een duizend menschen, parochianen >«E vier Kerkerrvan stad en leden der Qwfflij, waren samengestroomd in de jüf/onaatzaal van St Maartens. Al de «reien van die overgroote zaal waren be- jrei en veel menschen stonden ge.ast rechte. Monseigneur Lamiroy verge zeld door den Heer Burgmeester, de E. H.H. Pasters van stad, E. H. Princi paalvan 't Kollegië en de H.H. leden der kerkfabriek van St Maartens kwam bin ken, dweerschte de zaal, onder het hand plak der aanwezigen en terwijl de sym- phonie het pauzenlied speelde Viva Pio ündecimo en nam plaats op het ver- koog. Een kind, Marie-Louise Six, eerste der eere-communikanten van St Maar lens ten jare 1929, bood Hem een bloem tuil aan in name van al de kinderen der stad en las een dicht af, waarin het Mon seigneur bedankte voor al het goed dat Hij deed aan de kinderen en waarin het Hem van wegens de kinderen, als erken telijkheid, gebeden en H.H. Communiën beloofde. Heer Sobry, burgmeester, nam het koord, om namens de Stad Monseigneur te bedanken, voor al hetgeen Hij deed en nog zal doen ten voordeele van Yper en om te zeggen dat de stad, indien zij spij tig was om zijn heengaan, er nochtans lier op was dat haar Deken Bisschop worden zou. Heer Antony, lid der Kerkraad van St Maartens en van de parochiale werken, weidde uit over deze laatste en sprak den wensch uit van binnen korte maanden de nieuwe St Maartens kerk te zien zalven door Monseigneur Lamiroy. E. H. Bonte, paster van St Pieters, *Prak in name der Geestelijkheid, in vol heide bewoording. Monseigneur, De H. Schriftuur sprekende over de wisselvalligheden van 't menschelijk le- ven, zegt ons Er is tijd van werken en tijd van Bisten Er is tijd van lachen en tijd van weenen Er is tijd van verwelkomen en tijd An vaarwel-zeggen». Morgen is het een jaar geleden dat uwe Hoogweerdigheid als Deken van Yper 'gehuldigd werd en wij allen zagen U Ar aankomen met veel genoegen. De "An immers uwer deugden en begaafd- Aden was U voorafgegaan en wij ver doopten veel van uw verblijf onder ons. Bijzonderlijk wij priesters werden Aenszins te leur gesteld, want Gij bebt 'as gesticht door uwe voorbeelden, on derwezen door uwe wijze en klare uit- ^A-zettingen der goddelijke waarheid, soholpen door uwe schrandere raadge- Agen en verlustigd door uw minzaam fczeischap. Maar was het verleden jaar vreugde, nu is het heden droefheid En alhoewel uwe Hoogweerdigheid naar geen verre landen vertrekt en dat wij dikwijls het genoegen zullen hebben U in ons midden weer te zien, nochtans is het met spijt, dat wij U, zien heengaan. Hierin behoeven wij ook, gelijk in alle andere zaken, den Wil des Heeren te hul digen en wij bedanken en loven de Voor zienigheid, daar Zij U verkoos om ver heven te worden tot de bisschoplijke weerdigheid Gij wordt, Monseigneur, prins der H. Kerk en opvolger der Apos telen. Die keus van de Voorzienigheid heeft niet alleenlijk uwe Hoogweerdigheid ge troffen, maar laat het ons maar eenvou- diglijk bekennen, wij allen ingezetenen der stad en leden der dekenij Yper, wij zijn fier en preusch omdat onze E. H. Deken Bisschop wordt. En daar is de re den waarom de omhaling, gedaan op al- gemeene en officieele wijze in de kerken, en op private manier bij enkelingen van de stad en van de dekenij voortgezet, zoo prachtig slaagde. Die omhaling, Mon seigneur, stelde ons in state, aan onzen Bisschop bisschoplijke geschenken te kunnen aanbieden De Cappa Magna, den Staf, den Ring. Jammer, de Cappa Magna is niet ge reed en ik ben overtuigd, Monseigneur, de tolk te wezen van allen hier tegen woordig, als ik U den volgenden wensch uitdrukke Bij het eerste bisschoplijk be zoek in onze stad, laat toe dat wij uwe Hoogweerdigheid officieel en plechtig ter statie afhalen. Dan zal geheel Yper U zien gehuld in de Cappa Magna en de Yperlingen zullen eens mogen bewonde ren, dien bisschoplijken mantel, purper van kleuren versierd met sneeuwwit her melijnepels, denwelken zij U heden aan bieden. De Staf is hier. Niet noodig, Monseig neur, U er van de beteekenis voor te houden, maar met uwe toestemming zal ik eenige woorden sturen tot de achtbare toehoorders, die zoo talrijk opgekomen zijn, om bij hen wat belangstelling te ver wekken nopens dien Staf. Moest de Paus een staf gebruiken, het ware een rechte roede, zooals de staf waarmede men somwijlen de Apostels verbeeld ziet. Dat recht-zijn beteekent dat de Paus zijn herdersambt aan geen men schen te danken heeft en rechtstreeks ontvangt van het Onzienlijk Hoofd der H. Kerk, Christus-Onzen-Heer. Maar de Paus gebruikt geen staf, voor. den vol genden reden Een overlevering, geboekt door den H. Thomas van Aquienen, be weert dat St Pieter zendelingen stuurde, samen met den H. Maternus naar de Noordelijke streken. Na 14 dagen reizens stierf de H. Maternus en men zond een bode naar Rome om St Pieter er van te berichten en een nieuwen geloofsbode te vragen. St Pieter antwoordde: «Neem mijnen staf mede raak er mede het li chaam van Maternus en zeg hem van mijnentwege Sta op en predik Dat werd gedaan. Maternus verrees en St Pie ters staf meenemende zette hij met zijne gezellen zijne reis voort, predikte het ge loof in Germanië en stierf later, als Bis schop van Trier. Alzoo is St Pieters staf in deze stad gebleven en St Pieter ge bruikte er geenen meer, sedert Hij den zijnen schonk aan Maternus. De Pauzen, opvolgers van St Pieter hebben die ge woonte altijd ge-ëerbiedigd en zij gebruik ten nimmer meer eenen staf, ten zie als zij zich bevonden in het bisdom Trier. Wat den bisschoplijken staf betreft, deze is niet recht maar gekruld aan het boveneinde. Die staf beteekent dat de Bisschop herder is in zijn bisdom en het gekruld-zijn, geeft te kennen.dat Hij zijn herdersmacht ontvangt niet rechtstreeks van Christus-Or.zen-Heer, maar van den Paus, het zienlijk Hoofd der H. Kerk en den Plaatsvervanger des Heeren. De staf, dien wij u aanbieden, Mon seigneur, is in zilver en verguld volgens de vuurmethode. Als versiering staat op de rechterzijde van den boven knoop uw wajen en op de linkerzijde, dit van Yper. Er tusschen staat er te lezen Yprenses, dilecto, suo Decano d. d. anno 1929. De Yperlingen ten jare 1929 schonken dezen Staf aan hunnen geliefden Deken. Verders de volgende knoop draagt uw leuze, MonseigneurIn Charitate Christi. In de liefde tot Christus. De ring is hier ook. Een groote violet kleurige steen, een amethyste, bekroont hem en 't zijn stevige klauwen in wit goud, die den steen vast zetten boven op den ring. De ring in in goud, van de hoog ste gehalte en op zijne zijden werden ge ciseleerd een druiventros en een koor naar. Deze twee zinnebeelden herinneren aan den meesterlijken en wereldbefaam- den boek, Monseigneur, dien gij geschre ven hebt, over het H. Sacrificie der mis. Wij weten dat gij de Cappa Magna en den staf maar bij uitzondering en in groote omstandigheden gebruiken zult, maar wat u dagelijksch Yper zal herinne ren, Monseigneur, Ts deze ring, dien gij steeds moet dragen. En wij wenschen dat gij hein lange jaren dragen moget, ten minste 25 jaar. Al zoo zal het u mogelijk wezen bisschoplijken Jubileum te vieren, evenals drie uwer voorzaten op den Stoel van Brugge Bisschop Van Susteren, die stierf ten jare 1742, Bisschop Faict, die overleed in 1894 en Monseigneur Waffe laert, die thans regeert. En om te ein digen, Monseigneur, wij wenschen dat, ter gelegenheid van dien bisschoplijken Jubileum, Zijne Heiligheid de Paus aan U, evenals Hij het deed voor Bisschop Faict en Monseigneur Waffelaert, den Roomschen Pallium schenke, het hoogste eereteeken dat de Paus aan een Bisschop geven kan. De antwoorde van Monseigneur La miroy was overprachtig en werd in de grootste stilzwijgenheid door al de recht staande aanwezigen aanhoord. Al zijne gevoelens, die Hem overweldigden, kon Zijne Hoogweerdigheid samenvatten in één woord Dank. Dank aan de kinderen, wier genegenheidsvolle gevoelens zoo wel vertolkt werden door Marie-Louise Six dank aan de Stad Yper, wiens bur gervader de algemeene vreugde en spijt zoo wel uitkomen deed dank aan de Parochianen, die eene laatste maal hunne gevoelens van liefde en onderdanigheid uitten door den vertegenwoordiger van hunnen kerkraad dank aan al de Pries ters, waarin Monseigneur een jaar lang niets anders gevonden had dan ware broederlijke genegenheid dank aan al wie het zijne bijgebracht had, voor het wel lukken van die zoo deugd-doende bijeenkomstdank aan alwie geholpen had om die bisschoplijke en prinslijke ge schenken, daar aanwezig of nog te vol tooien, Hem te kunnen aanbieden. Daarna bekende Monseigneur, dat de weerdigheid die Hem wachtte, een zware last wezen zou en diensvolgens vroeg Hij aan iedereen een mild gebed. En Hij eindigde met te zeggen dat Hij Yper verliet, niet voor altijd, want dik wijls zou Hij terugkeeren, maar mede ne mende een deel van 't Ypersch Wapen en heel de genegenheid van al de aanwezi gen. Als slot werd het liedje gespeeld van O. L. Vrouw van Thuyne en Mon seigneur verliet de zaal, in ontvangst ne mende overtalrijke handdrukken. Zooals wij het vroeger reeds gemeld hebben zal Mgr Lamiroy de Bisschoppe lijke wijding, op Maandag 14 October, om 9.30 uur, in de Hoofdkerk van St- Salvators, ontvangen. De kerkvoogd wijbisschop zal Mgr Waffelaert zijn, Bisschop van Brugge, en de mede-wijbisschoppen Mgr. Coppie- ters, Bisschop van Gent en Mgr Ladeuze, Bisschop van Tiberiade, Rector Magni ficus der Katholieke Hoogeschool van Leuven. Drie artikels van de Grondwet hebben op die zaak betrek AYt. 23. Het gebruik der in Belgie gebg^igde talen is vrij Ajft. 17. «Het onderwijs is vrij alle belettende maatregel is verboden Art. 6. «De Belgen zijn gelijk voor de wet Krachtens Art. 23 en 17 bestaat in Belgie het vrij gebruik en 't vrij onderwijs der gebezigde talen. Dus alle Belg mag, naar willekeur, van 't Vlaamsch, van 't Fransch en van 't Duitsch zijne levenstaal maken. Krachtens Art. 6 zijn alle Belgen gelijk. Geene voorrechten of uitzonderingen noch voor orden en standen, noch voor personen allen zijn gelijk aan de wet onderworpen, allen zijn even gelijk door de wet ondersteund en beschermd. Dat zijn, in deze zaak, ons heilige en onschendbare rechten als Belg. Gevolg De Vlaming, mag dus van 't Vlaamsch zijne levenstaal maken waarin hij spreekt, opgevoed en onderwezen, ge drild en ontwikkeld wordt gelijk elke Waal het mag doen van 't Fransch, en alle Duitsch van 't Duitsch. Daarbij in 't gebruik van dat Vlaamsch moet alle Vlaming, door de wet onder steund en beschermd zijn, gelijk de Waal het moet zijn voor 't Fransch, en de Duitsch voor 't Duitsch. Dat is Belgisch recht Flamands et Wallons Ne sont que des prénom Beiges C'est notre nom de familie. 't Is sedert 1831 dat de vrijheid en gelijkheid van alle Belgen door de Grond wet, als heilig en onschendbaar, vastge steld en verkondigd, erkend en gewaar borgd is. We zijn nu in 1929 t.t.z. nagenoeg 100 jaar nadien Is die gelijkheid een wezentlijkheid Neen, kortaf neen Wij Vlamingen zijn in Belgie, nog geen Belgen gelijk de Walen Belgen zijn Wij staan nog niet gelijk voor de wet Wij zijn in Belgie nog geen echte en volbloede kinders van den huize, wij zijn nog ver stekelingen en als minderachtigen en minderweerdigen aanzien en gehouden. De Walen, daarentegen, genieten, sedert 100 jaar hun volle recht, zij zijn de kinders van den huize en zij hebben er ruim gebruik van gemaakt, om in hoogere plaatsen binnen te dringen, hun nen honig er uit te trekken en ons metee nen den voorrang van 't Fransch boven het Vlaamsch te doen erkennen. Dat is de wezentlijkheid Het is droevig om bestatigen, maar het is een feit een bitter feit Vana1. 1831 heeft het Vlaamsch in Bel gie, alhoewel door de wet gewaarborgd, door de wet niet gekend geweest. Niets wierd gedaan om het Vlaamsche recht te steunen en te staven. Ds Grondwet was in 't Fransch opge steld, alle besprekingen en handelingen bij hoogerhand wierden in 't Fransch gehouden... en 't Vlaamsch wierd aan schouwd als niet bestaande... 't Vlaamsch was noch min noch meer iets onbekends. Vlaamsche lastendragers, Vlaamsche sol daten kende men, maar Vlaamsch spre kende menschen... dat niet. Zoo duurde het 60 jaren. Onze ouders wierden geboren onder de wet der gelijkheid. Onze ouders stierven maar nooit heb ben ze de gelijkheid gezien. 't Is in 1889 onder het Katholiek be stuur, dat men begon te peizen dat er in Belgie, Vlaamschsprekende menschen waren. Den 3n Mei wierd er een wet ge stemd waardoor het recht van 't Vlaamsch voor 't gerecht erkend wierd. Dan volg den de wetten in zake bestuur, in zake onderwijs en eindelijk in zake leger, min of meer recht schenkende. Daardoor kreeg 't Vlaamsch stillekens aan burgerrecht in Belgie... Maar Lacy... Burgerrecht van 2e klas en zonder aan zien bij hoogerhand. Hoe traag toege past Hoe moeilijk onderhouden Hoe veel verwaarloosd en ontweken Hoe dikwijls overtreden zelfs onder de oogen van deze die ze moesten doen eerbiedigen en niets zagen en niets wisten. En wij die peisden, dat de wet iets groots en gewichtigs was Iets heiligs, iets onverbreekbaars, en zonder onder scheid van personen eilaas, spijts dit alles, is en blijft de Vlaamsche bevolking in Belgie, een volk van tweeden hand, wiens recht ongedeerd en ongestraft mag verbroken zijn. 't Is waar, uitzonderingen zijn er Plaatsen zijn er waar de wetten eerlijk toegepast en onderhouden worden. Man nen ontmoet men die 't Vlaamsche recht verstaan en met der herten toejuichen, die 't Vlaamsch met voorkomenheid en achting bejegenen. Alzoo mogen wij met blijdheid Yper noemen en met eerbied en diepe waardeering hier edele zielen groe ten. Maar als men gansch Belgie overloopt en overziet en de klachten hoort die van alle kanten oprijzen Hoevele scheuren nog in 't onderhoud der wetten. Hoe lauw en flauw door gedreven Hoe veel kwaadwilligheid Hoeveel misprij zen Zou men niet zeggen dat het Vlaamsch geen behoorlijke menschentaal is Een soort van Bargoenseh in de klei ne straatjes gesproken maar niet in beschaafde en hooger kringen Engelsch.wel; Fransch,welNoordsch, wel zelfs Duitsch wel ja nog Russisch wel... maar Vlaamsch Dat is tergend ('t Vervolgt.) Uit een wetboek van 't jaar 1 481 Voor alwie gedoopte melk zal verkocht hebben... men plaatse hem in den mond een trechter, en men giete hem op met van zijnen vervalschten melk, tot dat een geneesheer of barbier, (de barbiers waren dan de heelmeesters) verklare, dat er gevaar ware verder te gaan. Voor alwie slechte en rotte eieren zal te koope stellen,... men binde hem aan de schandpaal en kleine kinderen zullen mogen die eieren naar zijnen kopwerpen, om alzoo het volk te ver-amuseeren. De eerste steen is gelegd voor de spoorhalie van 't Vatikaan, dewelke als afmetingen hebben zal 55 meters lengte en 18 Öreedte. Er langs zal een gebouw opgetrokken worden, waar van het middendeel éene hooge ontvangst zaal wezen zal voor den Paus en de Vreemde Koningen op bezoek. Twee bij zalen, zijdlings gelegen van de eerste, zijn bestemd, eene voor 't pauselijk Hof en een andere voor vreemde ambassa deurs. Zwaluwen en diergelijke vogels happen kerfdiertjes katten vangen ratten en muizen Fretten maken jacht op wilde konijnen. En niets beter om de kleine ser penten van Frankrijk en sommige ande re landen te vernietigen, dan de zwij nen. Een zwijn moet geen serpenten- beet vreezen, want zelfs het venijn van een Cobra, de gevaarlijkste onder de serpenten, hem ingesput, laat het zwijn ongedeerd. Als wanneer men in Burgon- dië de zwijnenteelt beoefende op grooten voet, was er de adder-plaag onbekend. De adder is een klein serpent, ook vipère genpemd, waarvan de beet gevaarlijk is voor den mensch. En in streken waar men hem ontmoet, mag men geen struik gewas en hoog gras dweerschen, zonder hooge leerzen of stevige lederen getten aan te doen. Hier in ons lafld is er bij sommige kerken een steen, van op denwelken den Zondag na de missen, de veldwach ter de openbaremededeelingenafkondigt. In Italië heeft men nevens de schand palen ook schandsteensn. Alzoo in de groote gemeente-zaal van Padoua is er een en wie zijne schulden niet kon betalen, was somwijlen veroordeeld om op dien steen, eenige uren, te moeten zitten in zijn hemde. Een ieder mocht dan bij komen, om hem uit te schelden 's Anderdaags avond waren alle de schuldeischers, alhoewel wantrouwig, aanwezig, van vóór den negen bij den dompelaar. Wat na de gestelde uur, als wanneer men reeds meende dat niemand komen zou, ging de deur open en de vreemdeling was daar. Tot groot genoe gen van iedereen betaalde hij al de sch,ul- den, vergaarde de schuldbrieven en deed ze door den gelukkigen baas verbranden. Vrienden, zegde hij dan, nu dat ge allen tevreden zijt, moeten wij dat vie ren. Hij deed wijn halen en hield zijn volk bezig tot na den tien en dan moeste hij nog zelve het bevel van heengaan geven. Wegtrekkende zegde hij aan den baas Sluit nu uwe deur en rust maar vrij van kommer en verdriet. Nauwe lijks was de vreugdevolle bende buiten, of zij werd omsingeld door eene andere '-N 't - Agentschappen in al de bijzonderste Gemeenten van West-Vlaanderen.

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersche Volk (1910-1915, 1927-32) | 1929 | | pagina 1