Er roert iets voor
Vlaanderen.
CUeet ge tuot
BEURS - BANK - WISSEL
30 Centiemen.
Zaterdag 16 November 19*_9.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Oorlogssehade
Curare is een vergift, getrokken uit
strychnos-planten waarmede wilden
hnune pijlen vergiftigen het maakt het
lichaam lam en ijskoud, maar laat de zin
tuigen gevoel, gehoor, gezicht onaange
roerd. Gekwetsten, daar door vergiftigd
moeten dus met hun volle verstand ver
gaan van ontberingen.
Voor uwe Geldplaatsingen wendt U in voiie vertrouwen tot de
Bijbank YPEP, Groote Markt, 9. Tel.
Filiaal der Groep Handelsbank - Fondsenbank -
Kapitaal-Concentraties 300 Millioen
304-334
Nuordstau
Gent, Antwerpen, Kortrijk, Brugge, Oostende,
Iseghem, Lichtervelde, Poperinghe, Wervik,
Komen, Yper
Brussel,
Thielt,
Voorwaarden voor de
Zicht alle dagen beschikbaar
Veertiendaagsche Rekening
Spaarkas Zicht
Zicht- en Termijnrekeningen
3 °/o
4.75
5 0 o
Kasbons aan toonder op 3 maanden (vooraf betaalb.) 4
6 maanden
I jaar
id.
id.
4.50°
5 °/o
netto
o netto
netto
OBLIGATIEN op
Rente betaalbaar
5 JAAR aan drager 6 0 0
met zesmaandelijksche
NETTO.
Koepons.
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 £r.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
25 frank. Op het Opstelburcel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.2C1
jCASIER)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
D" BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn hui»,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1® en 3® Zaterdag der
maand, van 9 V? tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2® Zaterdag der
maand, van 9 tot 12 uur, in Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK
Zaterdag en Zondag laatst vierden de
Katholieke Kringen van Belgie hunne
56 Zitting te Bergen, in volle Waalsche
land.
Dat is altijd iets groots die bijeenkomst
van de Katholieke partij waarin at wie de
Katholieke gedachte genegen is hert en
oordeel bijbrengt om de belangen van
Belgie en van de partij voor te lichten en
op te helpen Doch dit jaar had die ver
gadering een bijzonder karakter en een
gansch buitengewoon belang en betee-
kenis
't Ging er om klaar stand te nemen en
verklaringen in zake van de hoogste
aangelegenheid 'Voor de toekomst t.t.z.
de geldbelegging, de maatschappelijke
werken en vooral het Vlaamsch vraag
stuk.
Wij mogen ronduit bekennen dat het
deugdelijke en gelukkige dagen waren.
De ruime zaal van de vergadering
bood een schoon en hertelavend oogen-
schouw...
Sober en met smaak versierd bood zij
aan Walen en Vlamingen een ware thuis.
De Vlaamsche vane nevens de Fransche,
de Vlaamsche opschriften nevens de
Fransche wenschten aan al wat Belg was
hertelijke welkom. Die versiering alleen
[gaf reeds de voorbode van eene blijde en
heilzame overeenkomst tusschen de twee
rassen ën wezentlijk zoo was het een
blijde gemeenzaamheid en gulheftigheid
heerschten tusschen sprekers en aanhoor
ders tusschen Walen en Vlamingen!
en zonder een wanklank te geven heersch-
tedie innige eenigheid tot het einde toe.
De zaal was bomvol en daar verbroe
derden in een ware lucht van vrij- en
ongedwongen hertelijkheid Ministers en
[eenvoudige Burgers, Walen en Vlamin-
Igen, Volksvertegenwoordigers en Dich-
Iters. Dat was deugddoende.
Maar wat nog indrukwekkender was
«i roerender, het was die spontane be
weging wanneer de Brabangonne
weerklonk gevolgd van de Vlaamsche
leeuw in een ruk sprong de gansche
vergadering recht, als door een ressort
gedreven Eerbiedig, fier en ingetogen
wierd die dubbel uitbarsting van het
Belgisch hert en gemoed aanhoord en
i storm van gejuich en handgeklap begroet
te het eens gevoelen der twee rassen.
Had gansch Belgie het gevoelen en de
1 eenheid van 't geen men daar hoorde en
zag, de Vlaamsche Kwestie ware als bij
tooverslag opgelost
Het is een geluk dat de Katholieke
[partij, op haar geheel genomen, zoo
[eendrachtiglijk haar gesteld heeft op de
f zijde van recht en billijkheid
Wat nu de besprekingen betreft, zij
wierden gedaan in een verheven gedach
te van de gewichtigheid en den ernst der
voorwerpen De Buitenlandsche politiek,
de Sociale kwestie, het geld- en belas
tingswezen, de openbare zedelijkheid,het
Vlaamsch vraagstuk, de inlijving der
jongelingschap, wierden beurteling be
sproken in breeden geest en met ware
welsprekendheid-.
Niet alles kan aangehaald worden, in
een artikel van een weekblad, doch wil
len wij in korte trekken eenige punten er
van afgeven.
1. Over de finantieele kwestie wierd
ons de blijde mare gebracht van een
groote vermindering van lasten ten beloo-
pe van 1.509.000.090 fr. dat is rondde
200 ir. per hoofd en met de hoop van nog
verder te gaan. Dat nieuws werd met
daverend handgeklap ontvangen.
Daardoor zouden de erfenisrechten
tusschen ouders en kinders,tusschen man
en vrouw en ook zijn zijdelijke lijn voor
een groot deel verminderen.
De-supertaks zou afgeschaft worden en
vervangen dooreen soort van weeldetaks,
gesteund op de uiterlijke teekens van
welstand en weelde, en dat met een
groote vermindering.
2. Wat de maatschappelijke aange
legenheden aangaat. Daarin wil de Ka
tholieke partij toonen, hoe zij het volk
bemint, zijne noodwendigheden verstaat,
zijn welzijn wil en ook zijn verbetering,
zijne verheffing en zijne vooruitgang.
Onder de vijf wetsvoorstellen komen
bijzonderlijk in aanmerking
a) de uitbreiding van de voordeelen en
de bijzondere hulp aan de Kroostrijke
I Gezinnen.
b) het gemak van bouw en aankoop
an goedkoope woningen. De Katholieke
rartij is dat gedacht toe gedaan dat elke
Be'g behoore zijn eigen huis te hebben
eet zijn strookje grond.
1 c) de verbetering van de pensioenwet.
3. Eindelijk de Vlaamsche Zaak.
Men mag zeggen dat het woord van
den Heer Voorzitter der Katholieke Krin-
ïen. Staatsminister Seghers, helder en
goedwillig geklonken heeft en vooral
j rèchtzinnig en openhertig Hij heeft zijn
gedacht gezeid ronduit, hij windt er geen
doekjes rond of steekt het niet achter
boelen en banken. Zulke taal hoort men
geren zelfs als zij nog niet al brengt wat
men kan of vragen of begeeren. Met
recht in zijn woord, gemeendheid in zijn
spreken, een eerlijken leerlijk woord.
Hier eenige stellingen uit zijne prachti
ge redevoering.
1) voor 't leger Heerlijke toepassing
van de wet op de lichting verzameling
bij streken onderrichting der soldaten
en de moedertaalde kennis bij de oifi-
cieren der twee talen-slands, Vlaamsch
en Fransch.
2) in 't gerecht Grondslag De taal
der streek als voer- en gebruikstaai (dus
de moedertaal). Met keuze voor die
't begeeren, van pleitbezorging en afwij
zing van 't proces in een andere taal.
3) in 't bestuur: De taal van Staat,Pro
vince en Gemeente zou de taal zijn van
dezen die bestuurd zijn, t. t. z. Vlaamsch
voor 't Vlaamsche land Fransch voor
het Walenland met keur aan de minder
heid (t. t. z. voor de anders, sprekende)
de mogelijkheid te geven van in hunne
taal ingelicht en onderricht te zijn.
4) in 'tonderwijs Hooger onderwijs.
Op dit punt zegt de Heer Staatsminister
is er fel strijd van wegens de Vlamingen.
En zij hebben geen ongelijk. Is het wel
redelijk van voorts aan de Vlaamsche
bevolking een volle hooger onderwijs in
't Vlaamsch te weigeren Is dat waarlijk
aanveerdelijk dat men nog langer een
bastaard regiem houdt die aan de Vlamin
gen maar toelaat van in hunne taal,
alleenlijk twee-derden van de leervakken
te kunnen volgen en van ze te verplichten
van voor het ander derde eene andere
taal te gebruiken die noch te Luik, noch
te Leuven, noch te Brussel opgeleid is
Wat het middelbaar onderwijs betreft,
de Vlamingen vragen dat dë voertaal van
alle koersen Vlaamsch zou zijn. Wat de
anderssprekende aangaat daar over is
verder te oordeelen.
En dan voegde de Staatsminister deze
woorden bij Ter inlichting wil ik
nochtans hier aan onze Waalsche vrien
den zeggen, dat de eischen der Vlamin
gen voer alles en hoofdzakelijk gericht
zijn, en daarin streven zij een hoog
sociaal doel na niet zoozeer op de
Vlaamsche hoogeschool als instrument
van hooger^. kuituur, dan wel op deze
betrachting, flat de intellektueele elite in
Vlaanderen de taal van het volk machtig
weze en waardeere, opdat die elite het
volk nader zou treden in al de uitingen
van hare gedachten, opdat die elite haar
hart zou voelen kloppen met het hart van
het volk. Opdat die elite dit soort min
achting, om niet te zeggen verachting,
zou afleggen, welke in sommige middens
de Vlaamsche bevolking nog vernedert
en pijnigt, opdat de Vlaamsche bevolking
de innige en broederlijke overtuiging zou
opdoen, dat er eindelijk een elite opstaat,
welke het Vlaamsche volk, met het pres
tige eener hoogere kuituur, het middel
bezorgt om eene taaleenheid te worden
zoo bekwaam, zoo geleerd, zoo werkda
dig als de taaleenheden der andere kleine
naties.
Welke prachtige dag zal er gloren,
wanneer wij dit drievoudig vraagstuk
zullen opgelost hebben Taalbelangen,
Financieele belangen en Sociale belangen
De talentvolle redenaar, die herhaalde
lijk door handgeklap onderbroken en met
een voelbare beklemming aanhoord werd
wanneer hij het laatste punt behandelde,
voerde aan zijne rede eenige woorde
t Vlaamsch toe voor de aanwezige
Vlaamsche vrienden
indien door den
maatregelen
wetgever geen nieuwe
ten behoeve van de ge-
sinistreerden getroffen werden, voor
eerst bij de wet van 24 Juli 1927. wel
ke aan de burgerlijke oorlogsslacht
offers een nieuwen termijn gaande tot
31 December 1928 verleent om vorde
ringen tot vergoeding wegens invali
diteit of verzwaring van invaliditeit
in te dienen, en nadien bij de wet van
10 Mei 1929, welke aan de Belgische
oud-militairen toelaat tot 1 December
1929 een vergoeding te vorderen voor
het verlies van hun burgerkleeclij wel
ke ,zij, tijdens den oorlog, bij hun inlij
ving in het leger, in bet buitenland in
bewaring hadden gelaten.
Ten slotte beeft de wet van 29 April
1929 eveneens voorgeschreven dat de
speciale wetten ten deze zouden van
toepassing zijn op de oorlogsschade
veroorzaakt op het grondgebied van
Eupen, Malmedv, Sint Veit en Mores
net, of geleden door de onderhoorigen
van die gebieden. De vorderingen mo
gen tot op 9 Mei 1930 nigediend wor
den.
Deze gunstige bepalingen gaven
aanleiding tot talrijke nieuwe vorde
ringen welke aanvullende onderzoekin
gen of tegensprekelijke expertises
Vergen, alhoewel overal het aantal
Rijkscommissarrissen, alsmede dat
van hun medewerkers tot op het
strikt minimum werd beperkt.
De overdracht aan de „burgerlijke
gerechten van de bevoegdheid der
speciale oorlogsschade - organismen,
was reeds voor 1 Januari 1930 in
overweging genomen, maar de nieuwe
plichten van instructie welke hun ten
deel vallen, zullen ten gevolge hebben
de voorgenomen overdracht nog voor
enkelen tijd te vertragenzooniet zou
men zich, gezien de zwaargevulde rol
len der gewone gerechten, bloot stel
len aan het gevaar dat de toepassing
van de door de legislatuur goedge-
stemde wetsbepaling langen tijd uit
blijve.
'Op 31 Juli 1929, deed de toestand
zich voor als volgt
Totaal aantal vorderingen
tot vergoeding van scha-
tigd is en aldus gemakkelijker de rui
me op haar rustende controle-taak
kan volbrengen.
De verrichtingen van den vroegeren
iDienst der verwoeste gewesten zijn
afgesloten, behoudens sommige regu
lariseeringen van verhaalbare voor-
Schotten die vroeger aan de aangeno
men .gemeenten werden verleend, als-
tnede het goedkeuren van enkele ver
rekeningen van wederopbouwwerken
ten laste van den Staat. De algeheele
opslorping van den dienst wordt hier
door bemoeilijkt, dat er aan de vorige,
vast benoemde bestuursambtenaren
een nieuwe bestemming dient gege
ven, zonder tot den zwaren last ge
dwongen te zijn, deze ambtenaren tot
bij hun pensionneering, met volle of
nagenoeg volle wedde beschikbaar te
Stellen. De Regeering zal het op zich
nemen deze ambtenaars van beroep
zoo voordeelig mogelijk voor het Rijk
te gebruiken, zoodat de lasten, die aan
de opheffing van de uit den oorlog
ontstane tijdelijke diensten verbonden
zijn, tot een allernoodzakelijkst mini
im worden gebracht.
van Wales, met het doel van ze te onder
werpen en stootte op veel moeilijkheden.
Eindelijk deed hij aan de inwoners van
Wales (schiereiland gelegen ten Westen
van het huidige England) volgenden voor
stel. «Legt de wapens neer, aanveerdtals
meester een prins in Wales geboren en
geen engelsch sprekend en ik staak den
oorlog Ze stemden toe en de prins hun
geschonken was konings Edwards zoon,
pas te Coërnarvon, in hunne streek, ge
boren en die geen engelsch sprak, omdat
hij nog spraakloos was. Zoo werd de
troonopvolger prins van Wales. Later
volgde hij zijn vader op als koning van
England en noemde Edward II.
Na de besprekingen volgde het Banket.
Meer dan .1200 vonden er hun plaats.
Daar was de rede van Hoofd-Minister
Jaspa; het mooie stuk... de plaats belet
veel aan te halen.
De taalkwestie, zei hij, overheerscht
al de andere en ijc heb beloofd dat de
Regeering het niet aan anderen zal over
laten eene formuul vóór te dragen. De
formuul is opgesteld, ik bied mij aan met
iets dat ik alleszins deugdelijk en heil
zaam oordeel. Doch ik zal het maar
voorstellen in de Kamers, als ik de alge-
meene instemming van alle mijne Colle
ga's bekomen heb.
Hier moet nog eens bijgevoegd zijn
dat onder het Banket veel eensgezindheid
en vriendelijkheid bestond, en dat de
Brabanfonne en de Vlaamsche
Leeuwnog eens gespeeld wierden terwijl
allen rechtstonden en met ontdekte hoofd
weerdiglijk aanhoord wierden en dave
rend toegejuichd
de aan goederen
1.378.818
1.347.801
3.500
31.017
Uit de begrootingen der Ontvang
sten en Uitgaven van het dienstjaar
1930, putten wij eenige inlichtingen
nopens de regeling der Oorlogsschade,
zaak van groot belang voor onze
streek.
Vergeleken met de vooruitzichten
van 1929, worden de uitgaven voor het
herstel van oorlogsschade, voor 1930
met 53.776.877 fr. verminderd.
Deze vermindering slaat, bijna bee-
lemaal, op het krediet bestemd tot de
betaling van de aan de gesinistreerden
verschuldigde vergoedingen. Het valt
van 350 op 300 millioen frank.
De instructie van de vorderingen
tot vergoedingen van oorlogsschade,
zou als feitelijk bij het einde vati 1929
afgesloten kunnen beschouwd worden.
Vorderingen waarvan er
een oplossing werd ge
geven
Aangelegenheden die zon
der gevolg werden gede
poneerd
Vorderingen in instructie
In deze cijfers zijn de 322.963 vor
deringen niet begrepen die werden in
gediend door de burgerlijke slachtof
fers van den oorlog en waarvan er
20.584 werden ingediend na de wet
van 24 Juli 1927. 300.452 aangelegen
heden werden afgehandeldde ande
re dossiers betreffen meestendeels
eischen tot herziening die bij de recht
banken werden aanhangig gemaakt of
die thans worden geïnstrueerd of over
gemaakt aan de geneesheeren-exper-
ten die ermede belast zijn de graad
van de aan deportatie of aan oorlo;
feiten toe te schrijven invaliditeit te
bepalen.
Tot dusver hebben er 22.000 oud
strijders daarenboven eene aanvraag
tot vergoeding van het verlies van
burgerkleeren. bij toepassing van de
wet van 10 Mei 1929 ingediend; 6.000
dezer aanvragen werden bij dading
afgehandeldde overige zullen weldra
afgedaan zijn of, bij niet:overeenstem
ming, aan de rechtbanken voor oor
logsschade ter beoordeeling worden
onderworpen.
Spijts de bekrompen getalsterkte
van het personeel waarover de Dienst
vóór Oorlogsschade nog beschikt, ge
schiedden er. gedurende het jaar 1928
233,977 betalingen in specie en 105.823
vereveningen in titels voor een totaal
bedrag in hoofdsom en intresten van
fr. 211.739.209.06 hetaald' in specie en
230.603.500 fr. in titels. Ër werden bo
vendien in 1928. 194.327 afrekeningen
van intresten en 80.936 gedurende het
eerste halfjaar 1929 gedaan.
Gedurende laatstbedoeld tijdperk
bereikten de contante betalingen van
vergoedingen het aantal 96:525 voor
éen bedrag van fr. 82.629.267,26 be
nevens 42.911 uitgiften van mandaten
voor 93.916.400 frank.
Deze cijfers toonen duidelijk aan
dat er veel werd gewerkt om de onaf
zienbare taak van het herstel der oor
logsschade vlug tot een goed einde te
brengen. Behoudens onvoorziene om
standigheden is er hoop, dat zoowel het
tijdperk van instructie als de vereve
ning der vergoedingen in 1930 defini
tief zullen kunnen afgesloten worden
De vorderingen die haar beslag niet
zullen gekregen hebben, zullen als
dan. of zoo mogelijk vroeger nog. bij
dë burgerlijke gerechten aanhangig
worden gemaakt. Het zal volstaan een
enkelen beperkten dienst in stand te
houden, die de nog cm pgeloste ge
dingen zou aanzuiveren, de saldo's ver
evenen en de boekhouding in regel
brengen tegenover het Rekenhof.
Om de controle te vergemakkelij
ken stemde het Rekenhof er in toe
daartoe aan te stellen eene speciale
atdeeling. die in de kantoren zelf van
den Dienst voor Oorlogsschade gevesT
St Maarten werd in de streek van he-
dendaagsch Hongarie geboren, namelijk
'in Pannonia. maar is geen hongaar van
nationaliteit. De Hongaren immers zijn
maar later, van uit het oosten, in dat land
aangekomen. Zijn graf is in Tours, en
zijne bijzonderste reliquien berustten in
zijn geboorteplaats.
In 't jaar 1930 viert men het eeuwfeest
van Guido Gezelle. Bij zijn afster
ven, heeft Dr Verriest, leeraar aan de
universiteit van Leuven, schouwing ge
daan der hersens van den grooten dich
ter, die een 25 talen kende en wonders
weerdig begaafd was. De hersens woegen
1674 grammen, wat 324 meer is dan de
middelmate.
Veel vooraanstaande geleerden hadden
Tiersens zwaarder dan de middelmate
d, i. 1350 cenigen nogtans bleven er
onder. Alzoo de hersens van Gambetta
woegen maar 1246 grammen en deze van
Peter Benoit 1225.
Uit de vrucht van zulke planten trekt
men ook de strychnine, veel gebruikt, in
dén Congo en tropicale streken, voor het
vergiftigen van leeuwen en ge\airlijke
wilde dieren.
Veel geweldige vergiften dragen een
naam in ine Prunine, getrokken uit de
kern van pruimen en krieken, cocaïne
nicotine, morphine, quinine, cafeïne. Bij
kleine hoeveelheden kunnen zij niet scha
den en sommige, zooals morphine, coca
'ine, quinine worden met goed gevolg ge
bruikt in de heelkunde.
De morphine is getrokken uit den
opium en deze is een melkachtig sap,
zweetende uit de snede, die men teweeg
brengt in sommige papavers of slaap-
botten-planten, Opium rooken is zeer
aanlokkend maar-uiterst gevaarlijk, maakt
den mensch ras onnoozel en brengt hem
ten grave. Die euvel werd veel gepleegd
in China. Daarvoor gebruikt men eene
pijp, waarvan de kop, in koper, niet
grooter is dan het schaaltje van een eikel.
In dien kop legt men een graantje opium,
het welk men in brande steekt met de
vlam eener bijstaande alcohol-lamp. De
rooker ligt op een rustbed, kan nauwe
lijks vóór het uitbranden van den opium
vier vijf trekken doen, en is er mede ge
dompeld in een bedwelmenden slaap.
Het is een algemeen gebruik in de ka
tholieke Missiën, dat de HH. Sakramen-
ten geweigerd worden aan hen. die opium
maken, verkoopen of rooken. Door deze
maatregelen is het de Kerk ten slotte ge
lukt om het verschrikkelijk kwaad, al
thans onder de katholieken, tegen te
gaan. In verschillende streken kan men,
als men akkers ziet, die niet met papavers
begroeid zijn, gerust beweren, dat zij aan
katholieken behooren. Prachtig resultaat
voor de Kerk in dezen strijd tegen het
opium-misbruik.
Waarom noemde men den troonopvol
ger in Frankrijk Dauphin en dezen
van England prins van Wales?
Het laatste staatshoofd van de streek
Dauphiné, wier hoofdstad Grenoble was,
was kinderloos. Hij miek den koning van
Frankrijk zijn erfgenaam, op voorwaarde
dat zijn graafschap steeds zoude beheerd
worden door den troonopvolger.
Edward I, koning van England (900
925) voerde oorlog tegen de inwoners
Den 28 November is het in Amerika
Thanksgivin day dag van dank
zegging President Hoover heeft het
amerikaansch volk aangespoord God te
danken, voor de zegeningen tijdens het
verloopen jaar ontvangen, Welke staat in
Europa volgt dat voorbeeld na Geen
enkel En waar is de tijd dat op onze
muntstukken even als in Frankrijk
te leven stond op den rand God bescher-
me Belgie. God bescherme Frankrijk.
Verdwenen
Europa aapte Amerika na voor het ma
ken van ruchtbaarheid, bij middel
van plakbrieven op muren en gevels in
steden en dorpen, én op alle soorten- van
planken-stelsels in weiden en landerijen.
Zal het ook het nieuw amerikaansch mid
del na doen ,Op een druk bezocht
kerkhof van New-York, heeft een koop
handelaar een overprachtig graf laten
bouwen en er op staat in gouden letters
te lezen Hier ZAL eensdaags James
Bolton rusten.., die NU, in de vijfde laan
Nr 57, een welgekend huis van ieder
open houdt
Hippodrome is een koerseplein voor
peerden aerodrome, een plein van waar
de vliegmachienen heen stijgen, en nu is
'er spraak van seu-drome, -d. i. een
aerodrome, vlottende in volle zee. Met
Juli e. k. de firma Armstrong, zal op 350
mijlen van New-York d. i. 647 kilometers
verin zee, in de richting van Europa,
een vlottenden bak vast ankeren, 330
meters lang en 120 meters breed. De
hoogte boven water is 24 meters de
baren hebben eene middelmatige hoogte
van 12 meters;op dien bak, nevens
de landing plaats der vliegtuigen, zullen
er loodsen zijn, een hotel, bureelen voor
weerkunde en radio-telephonie. leder
anker, die zeer zwaar wezen zal, zal vast
liggen aan een keten, van meer dan een
uur lang, namelijk meer dan 5000 meters.
De Atlantijksche Oceaan immer,s heeft als
bodem eene vlakte, die van aan de boor
den van England tot aan deze van Ame
rika 4000 meters diep ligt. Die, sea
drome zal 35.000 tonneh Wegen, dat is
de vrucht van 3500 wagons en kosten
1.562.000 dollars.
De naaste afstand van Amerika naar
Europa is ongeveer 800 uren. Als men in
verledene eeuw den eersten electrie-
ken kabel Amerika-Europa legde,
deze moeste weinig meer lengte hebben
dan de afstand op den zeespiegel, omdat
dezeebodem eene vlakte is en niet bërg-
achtig. Men laadde dien kabel op iwee
groote speciale schepen, die samen vaar
den tot hall-weg. 't Was in de oogst
maand en men had die maand bij voor
keur genomen, omdat er zich in die
maand minst tempeesten voordoen. Daar
zette men de twee kabels aaneen en de
twee schepen vaarden van elkander weg,
een west-en een oostwaarts. Brak de
kabel en 't gebeurde alles was te
herdoen. Eindelijk lukte men en het een
uiteinde werd vas gemaakt in Amerika
en het andere in Ierland. De kabel is
samengesteld van vijf koperen draden,
elkander niet rakende en versmoord in
caoutchouc. Een stevige metalen draad
is spiraalvormig rond den kabel gedraaid
en ook in caoutchouc versmoord. Daar
in dien langen spiraal, bij het voorbij
vliegen van den stroom op de binnen-
draden, electrieke stroomen verwekt
worden, die den eersten schaden, moet
men werken met geheel flauwen stroom.
De tram ij ten in Brussel en
groot-Brussel hebben samen eene lengte
van 400 kilometers. De luchtdraden
vormen een uitgestrekt spinnenweb, steur
nende op 38.000 witte isolateurs-potten,
die men als de kobben er van mag aan
schouwen. Buiten de luchtkabels zijn er
nog 185 kilometers kabels onder den
grond, die dienen om den stroom onver
minderd verre van centrale-usine aan te
brengen.
In Yper gebruiken wij voor 't licht een
stroom van 130 volten. Moeste hij op die
sterkte van Swevegheni verzonden wor
den, hij zoude hier aankomen met veel
verlies. Om dat te Ontgaan wordt hij in
Sweveghem omzet in een stroom van dui
zenden volten, d. i. hooge spanning
geheel gevaarlijk en al de palen te lande
dragen als opschriftDoodsgevaar. In
hooge spanning ondergaat hij weinig of
geen verlies alzoo komt hij onvermin
derd in Yper aan, waar hij een tweede
maal omzet wordt en opnieuw gebracht
op 130 volt.
De tramlijnen van Brusse zijn verdeeld
in vakken en aan het begin van ieder vak,
wordt de stroom, bij middel van die ka
belsonder den grond, aangebracht onder
hooge spanning, dus zonder verlies.
C'est ëtonnant tout ceque l'on perd
en cheminant In 'tjaar 1928 werden in
de tramwagens van Brussel achtergelaten:
3000 regenschermen, 2500 paar hand
schoen, 1100 handzakjes, 300 borstspel
den, 200 wandelstokken, 150 ringen, 120
vulpennen, 90 halssnoeren, 1200 reiszak
ken, 240 paternosters, 1500 kruiken, 1000
geldbeugels, 150 portefeuilliën.
Dit alles is nog betrekkelijk weinig,
omdat de trams in dit jaar 300 millioen
reizigers vervoerden... vooreen middel-
matigen prijs van 60 of 75 centiemen,
terwijl men in Parijs en Berlin betaalt
1,40 fr.
Kardinaal Mazarin, (1602-1661),
italiaander, eerste minister in Frankrijk,
gedurende de minderjarigheid van Lode-
wijk XIV was een doorslepen staatsman.
Eens vroeg men hem naar de samenvat
ting der kunst van de diplomaten of
ambassadeurs. En hij antwoordde «'t Is
van te kunnen zeggen, J?, Ja, geheel
wel..maar n s en, het kan niet zijn
Dezer dagen handelde Holland als door-
slependiplomaat.Een vermaarde tchèque,
Komensky, wiens naam verlatijniseerd
werd in Comenius, stierf te Amsterdam,
ten jare 1670 en werd begraven in de
Agentschappen in al de bijzonderste Gemeenten van West-V1 nanderen.