ationa a fan
Zekerheid voordeelige
VOORWAARDEN
FSiilEliill HAÜGELBliiiH
eMlSELSSJIEM U!
BAIKLI - HKIE
De Vervlaamsching
Ggineentekrediet
CDeet ge toot
uiaaruan de nap. Res. 100.000.000 ir.
ouertreifen.
1830 HERDACHT
Het ypeps^he
KASBONS 5°
3 KASBONS 5
ERNSTIGE. DEGELIJKE LEIDING AANLEID! NG
HANDELSBANK is aangesloten bij de
2r Jaar. - Nummer 9.
30 Centiemen.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Dr BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk voor iedereen:
HANDELAARS
Mgr. de Haerne.
Les van Gischiedenis
voor de Ypsrsche God?
Handelaars
"HET YPERSCHE VOLK,,
Handelsbank
Proven, bij Emiel Delava.
Belgen in Frankrijk. De
OOOit
zijn versmolten onder de benaming
C.Of
Zaterdag 1 iVaart 13G0.
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 fr.
Men abonneert in alle Postkantoren en in bet Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
23 frank. Op bet Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
O- casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zjjn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
Te POPERINGHE, in zijn HuU,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1" en 3® Zaterdag der
maand; van 9 l/2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2' Zaterdag der
maand; van 9 tot 12 uur, in Het
Kapitel
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK»
n
De Sterrestraat te Yper wordt nu de
Haernestraat genoemd, ter herdenking
van Mgr. de Haerne, in Yper geboren
•en jare 1804 en die lid was van het
Wonaal Congres van Belgie.
Hij deed zijne priesterlijke studiën in
h Seminarie van Gent, 't bisdom
Brugge was nog niet heringericht, 't bis
dom Yper voor goed verdwenen en Yper
rjek deel van 't bisdom Gent. Op het
:Me zijner studiejaren wrocht hij reeds
sedeaan een strijdblad en openbaarde,
lender vaar of vrees, de gevoelens, die in
beni te weeg gebracht werden, door de
,srzinnigeen ongodsdienstige politiek
;an Willem, Koning der Nederlanden.
Hij werd onderpaster genoemd te
joorslede, knoopte nauwe betrekkingen
an met de patriotten Rodenbach van
touselare en verwekte hier op de streek
ten waar brandpunt van tegenkanting
egenover het gouvernement. Eerst hield
iijzich onledig met inzamelen van hand-
teekens voor een verzoekschrift, dat ge-
iee! het land door aangeboden werd en
lij bemachtigde duizende handteekens
H Moorslede waren er maar vijf die
peigerden te teekenen. Iri 1829, de Ko-
iing Willem deed eene omreis in de
uiderlijke provinciën der Nederlanden
een oponthoud te Hooglede was
oorzien. De burgemeesters van 't omlig-
ende waren er samengekomen en als de
erste ervan zijne toespraak aan den
[onirig begon, naderde een ruiter, hoog
an gestalte en met vastberaden tred.
(iemand dorst hem terug houden en hij
Irang tot bij den Koning toe, overhan-
ijde Hem een verzoekschrift, groette en
erdweenzoo hij gekomen was. 't Was
teer Rodenbach en zijn papier was een
(oiest opgemaakt door zijn vader Con-
ntin en paster de Haerne en schand-
kkend de strenge veroordeeling der
:erschrijvers De Rotter, Ducpetiaux en
irand'
De Koning, die eéiT zegepralenden
Ét-verhoopt had en die bestatigde dat
kijferal slecht gekomen was, zegde
isjjj na het lezen van dien Placet
f Is eene schande. ->
In de 16 eeuw de oproerige edellieden
te Brussel bij de landvoogdes als
Bedelaars betiteld werden, stichtten
:ne genootschap met als leur: Getrouw
den bedelstaf en de Haerne stichtte
Vlaanderen een genootschap, waarvan
leden eene inedallie droegen met als
schriftGetrouw tot de schande.
129.
Natie omwenteling zonden de Kiezers
a Rouselare paster de Haerne naar 't
tionaal Congres. Hij was een der 13
iesfers, die daar zetelden, allen in 't
aamsche land gekozen, waar godsdien-
grieven, de vijandlijkschap tegen
üiand verwekt hadden. Mgr. de Haerne
is volksgezind en stemde het voorstel
i1 Republiek.
In 1831 werd hij volksyertegenwoor-
Wzen voor 't arrondissement Rouse-
maar zijn priesterwerk was voor
een hinderpaal, om het openbaar
te bezorgen, zoo als het behoort.
Voor de kiezing van 1834 stelde hij
- niet meer op rang.
m 1829, samen met Pastoor Verhelst,
flute hij te Moorslede eene school voor
"'stommen, dewelke school hij nadien
'Taatste naar Brugge, waar ze heden
'dagemeer dan ooit bloeiend is.
Ygr. Boussen, eerste bisschop van het
ingericht Bisdom Brugge, belaste
Roor de Haerne met het stichten van
•Vniands College in Kortrijk. In deze
werd de Haerne even volksvriend
in Moorslede en Rouselare en in 1843
Men de Kortrijksche Kiezers hem als
^vertegenwoordiger naar Brussel,
ri£?en hij steeds gebleven is, tot aan
Mn dood, ten jare 1890.
Zangrijker en roemrijker nog dan
M politieke loopbaan was al wat hij
uit liefde tot den evenmer.sch en
Merling ten opzichte der doofstommen
Htichtte de school in Moorslede en
wacht ze over naar Brugge en miek
Jf'te propaganda voor een nieuw leer-
'te, ten voordeele der doofstommen,
alleenlijk in Belgie., maar ook in
and, England, de Vereenigde Staten,
:'ana en de Indien, waar hij overal
lichten verwekte, In 1883, in het in-
Mtionaal congres voor doofstommen,
Mgrde Haerne bij algemeen hand-
voorzitter uitgeroepen. Dit feit en
p den voet van zijn standbeeld in
Mbjk te lezen staat getuigt van zijne
tedberoemdheid. Op den voet van dit
"-akteeken is er gebeiteld in 't latijn
55 verzamelde hulpgelden, is dit monu-
V'w.pgericht door Belgen, Hollanders,
M .-"hen, Canadeezen en inwoners der
tenigde Staten
BESTE en ZEKERSTE middel om
matig het blad te ontvangen, is een
ajeaient vragen in de post op
Schinler, volksvertegenwoordiger, had'
in het sociaal blad «Nos Loisiers», de
loopbaan van Mgr Pottier, die in 't Luik-
sche een van de eersten streed voor de
christene arbeidsbeweging, geroskamd.
Het artikel had veel bijval en op vraag
der socialen, zoude Schinler ais geschied
schrijver optreden en in «Nos Loisirs»
geschiedkundige feiten, zoo vervalscht
door de kapitalische geleerden, in hun
waar licht wedergeven.
Zie hier een uittreksel van dit «Geschie
denisboek», als eersteling opgedischt
door eene groot blad, dat het kon be
machtigen, vóór het verscheen en dat het
gaf om te bewijzen welk geloof men
hechten moest aan Schiniers gezegden.
In dien tijd werd de slag geleverd,
zoo roemrijk in de Luiksche geschiedenis
en gekend onderden naam van slag van
Pevelberg. Zes honderd lieden van dit
oord boden weerstand aan geheel het le
ger van Karel-de/i-Stouten.
't Was een gevolg der dertiende kruis
vaart, gepredikt door Peter-den-Ermijt,
denzeifden die in Vlaandren gekend is
onder den naam van Pieter de Coninck.
Indien gij naar Brugge gaat, zult gij op
den grooten markt dien Pieter de Coninck
voorgesteld zien met zijnen dapperen
strijdmakker Guido Gezelle. Samen wer
den ze te Brussel onthoofd in de XVI
eeuw, omdat zij de vrijheid van geweten
voorstonden tegenover de bloeddorstige
Inquisitie, waarvan de Hertog van Alba
de Grootmeester was... enz.
Is dat nu geloofbaar dat de lezers van
«Nos Loisirs» zuike dingen inslikken
De Historicus van de «Ypqcjtóhe Bode»
moet opletten dat hij d{ytfw*gJttoor
Schinler gebaand niet insiiqj^^Mfj^frti-
kel nopens Tjeko-SlowakieJoeweeift hij
dateen millioen Tjekken misschien
nu meer met Rome ofgetÊgken hebben
omdat Rome hunne verdruWers, d.i. de
Oostenrijkers, als deze de macht langs
hunnen kant hadden, steundeEn zij
hebben zich een nieuwen godsdienst aan
gepast En hier in Vlaandrenzoude het
zelfde kannen gebeuren en dat ware een
verwezenlijken van Gods plan 11
Vriend historicus, in Tjeko-Slowakie is
er eene scheuring ontstaan, erg... maar
niet zoo geweldig als dat gij het voor
stelt... en geieid door slechte katholieken,
t. w. afvallige priesters, die begeerden te
leven in den huwelijken staat. Het .lands
bestuur richtte een monument, en feesten
op, ter eere van een anderen slechten
katholiek, Jan Huss. (Deze leefde van
1373 tot 1415, was rector der universiteit
van Praga, welsprekende predikant,
biechtvader der koningin zijne leering
werd veroordeeld en hij beriep zich op de
algemeene kerkvergadering van Con
stance (1414-18); hij werd er als ketter
gedoemd en ingezien zijne hardnekkig
heid overgeleverd aan de burgelijke
macht, die, volgens de burgelijke wetten
dan bestaande, hem den vuurdood ver
duren deed). Met deze feesten, riep de
Paus zijnen vertegenwoordiger weer uit
Praga en brak af met Tjeko-Slowakie.
Wat is er vervolgens gebeurd De
Tjekken hebben beter manieren gekregen,
het hoofd in den schoot gelegd en den
Paus schoone gesproken, opdat Hij zijnen
vertegenwoordiger zoude wederzenden.
Dit is geschied. Verleden jaar nu heeft
Tjeko-Slowakie zijnen waren nationalen
Held gevierd Den Heiligen Wenceslas,
eersten Hertog van 't land. Dat «millioen
afvalligen» deden allen mede. De staat
noodigde buiten de inlandsche geestelijk
heid ook vreemden uito.m. de geestelijk
heid van Frankrijk, want Frankrijk is
hunne groote beschermster en Kardi
naal Dubois van Parijs stierf den vóór
avond van den dag voor zijn afreizen
vastgesteld. Een zijner hulpbisschoppen
heeft te Praga zijne plaats ingenomen. De
verlichtingen in Praga waren algemeen
en overheerlijk. Alles baadde in een zee
van licht, uitgenomen het gedenkteeken
van ketter Huss, waar geen een lichtje te
bespeuren was en waar de afvallige
scheen te blijven zitten in schaduw des
doods.
Het wetsontwerp op de vervlaam
sching der Gentsche Hoogeschool is het
brandend punt van de bespreking in de
Kamers.
Welk is de dracht en de beteekenis van
dat wetsontwerp
Vooreerst dat is een bewijs van de
lang- en taai levendheid van een volk.
Een volk en sterft niet noch en doodt
men.
De vlaamsche taal wierd van in 1830
aan haar lot overgelaten 't Was als een
van die verlaten kruiden die men in de
bosschen vindt en waar op niemand acht
geeft. Van niemand kreeg zij aanzien,
noch min hulp of bescherming
Integendeel zij wierd stelmatig ver
smaad en verdrongen. Niets dan fransch
rond en boven transche wetten, fran-
sche bedienden in alle vakken en dan.
het lager onderwijs uitgezonderd, fransch
onderwijs van top totteeën
Hewel spijts, dit alles heeft dat volk
stand gehouden. Vertrappeld heeft het
hem gerecht, het leeft, het heft het hoofd
op en vraagt zijne openluchtplaats in de
heldere zon van Gods natuur.
Het wetsontwerp is eene fiere en pleet
tige verklaring van 't Vlaamsche Volk
1, dat het in Belgie geen volk is van
tweeden rang, maar is en wil gekend zijn
als een volk zoo wel en zoo veel als de
Walen, op gelijke voet gesteld en behan
deld
2/ dat de Vlaamsche taal eene taal is
eer een waardtering weerdig, die burger
recht verdient zoo voor Staat als voor
bijzonderen eene deugdelijk en volle
taal bekwaam om het leven van een
volk in gansch zijn omvang uit te druk
ken en uit te beelden in zijne handel en
wandel, in zijne vakken en beroepen, ja
zelfs in de wetenschappen en in de let
terkunde
3/ dat het Vlaamsche Volk van eigen
ras is, met eigen leven en zeden, met
eigen taal en kuituur,met eigen vermogen
en bekwaamheid
4j Dat het Vlaamsche Volk, op gelijken
tred met de Walen, wil hand en hand
gaan met hen, werkende en strevende
naar het algemeen welzijn van 't land en
het gemeenebest der twee rassen.
Dat is de beteekenis, de ware en echte
beteekenis van dat wetsontwerp
't Fn is dus geen oorlogsverklaring
tegen de Walen Neen ons kristen gevoe
len en ons menschelijke gemeenzaamheid
spreken eens opdat zij leven en welvareh
zooals wij geen wrok zelf over vroeger
leed.
't En is ook geen oorlogsverklaring
tegen het fransch. Het fransch is eenp
schoone taal vol zang en welluidendheid
wetenschappelijk, diep van woord en
breed van bevatting, wij verachten zfc
niet, wij bewonderen en geren ze te kenj-
nen. Bovendien zij is ons noodig orf
reden van de betrekkingen die wij mét
onze broeders de Walen willen hebben en
om reden van nijverheid- en handelsbe
trekkingen die wij te voeren hebben.
Maar wij willen niet dat het fransck
ons versmaadt en het hoog en aizeggende
woord voert Neen dat stuikt ons tegen
de bórst
Gok wij willen niet dat zij in ons volk
die orikristene en vernederende tweespalt
brengt van een verachtelijk snobisme dat
meent boven het overige der menschen te
staan dat is te laag
Vooral wij vragen dat het fransch geen
beletsel meer zij voor de hooger standen
om naar het volk te gaan en daar in dat
midden zijn deugd te doen en de taak hun
door God opgelegd te volbrengen.
Oh hadden de hoogerstandendiegroote
zending volbracht waarvoor zij van God
aan 't hoofd van de maatschappij gesteld
waren Hadden zij verstaan dat hun tijd,
hun geld en hunne bezittingen giften
Gods waren in hunne handen geleid om
ze in weldaden rondom hen te strooien
Hoeveel rampen zouden vermeden ge
weest zijn. Hoeveel wrok zou in de borst
gedempt geweest zijn. Hoe zou de maat
schappij betere wegen opgegaan zijn en
hoe zou hun invloed en macht tot ver
wekking gediend hebben in plaats van
tot verval en dood
't Is 't geen mij nog onlangs twee
groote zielen bekenden Onze opvoeding
is fransch geweest niet alleenlijk van
taal maar ook van gevoelen en dat heeft
ons buiten den werkkring gehouden waar
dat onze plaats was. En terwijl ze dat
reiden voelde men eene diepe spijt die de
edelheid van hun herte toonde
Neen 't fransch en mag geen scheids-
paal zijn of eene barricade
Dat is dus de beteekenis van dat wets
ontwerp het heropstaan, het verrijzen
van een volk dat weerdig is te leven, dat
een deugddoende en groot verleden had
en ook nog meent zijne zending te
hebben.
Wie kan dat als euvel en kwaad aan
schouwen Is dat giet al wat billijk is
Is het niet al wat recht en redelijk is
Daarom met een breed gebaar van
hertelijkbeid had er moeten aan beant
woord zijn Daarin hadden wij gezien
dat er waarlijk broederlijkheid bestond
en gevoelen van gerechtigheid
Maar Lacy Ik zucht, bekrompen
geest, laage knibbelarij, ja dweersche
geest en vijandigheid spoken er rond
De Libera en,laag en joodachtig zooals zij
altijd zijn maken van dat onomstootbaar
recht een koopwaar die zij maar willen te
dieren danze afstaan 't Zal het hun ge
denken De Socialisten, neetachtig en
loos, weten het niet hoe aan boord leg
gen om, verdoken, stokken in 't wiel te
steken en daarin toonen ook hoe zij 't
Vlaamsch recht niet in 't herte dragen.
Gelukkiglijk de Katholieke partij, zoo
een zoo al verstaat dat recht en verdedigt
het kloek en rechtzinnig
Vlaamsch Volk, daar zijn uwe vrienden
en de steunen van uw recht
vraagt eene aankondiging in
Vervroegde terugbetaling der
van het
De dragers van Kasbons 5 van het
Gemeentekrediet, terugbetaalbaar met 1
October 1930, zullen voordeel vinden,
zich zonder uitstel en zoo mogelijks in
de loop der week van 3 op 8 Maart
aanstaande, aan te bieden ter
Si Jacobstraat, 1, te Yper,
voorzien van voormelde titels.
Fratsen van het zetduiveiken.
In voorgaande nummer voor_:
Kardinaal Paulhaber... lees Faulhaber;
Codex aureus, versierd door groene
emerauden, witte en blauwe saphirs...
lees w tte peec Isn en blauwe saphirs;
Stephanus' Kroone... lees krone;
In Illinois automobilisten, die door
roekeloosheid ongelukken verwekken,
moeten den dag door straten vermaken...
's avonds moeten ze naar huis en 's an
derdaags weer aan 't werk... lees 's
avonds mosters ze naar huis,
om te eten op hunne kosten...
De kerkelijke weiten zijn veran
derlijk en veranderen volgens tijden en
streken. Al wat Ge zult binden op de
wereld d. i. al wat ge zult verplichtend
maken, zal gebonden zijn in den Hemel,
d. i. zal als dusdanigdoorGod beschouwd
worden... en al wat Ge zult ontbinden,
d. i. niet meer verplichtend maken op de
wereld, zal ontbonden worden in den
Hemel Zoo sprak Christus O. H. tot
Petrus en zijne opvolgers:
Pius X belastte Kardinaal Gasparri met
het herzien der kerkelijke wetten en on
der den oorlog verscheen het nieuw wet
boek, waarin oude wetten afgeschaft en
nieuwe ingebracht werden.
Nu heeft Paus Pius X! denzelfden Kar
dinaal Gasparri belast met het maken van
een nieuwen tekst voor den Roomschen
Catechismus, die in geheel de wereld za!
verplichtend wezen.
In 193Ó is het 2000 jaar, dat Virga-
lius geboren werd, die de legendari-
schen oorsprong van 't Romeinsche Volk
bezong namelijk in de Eneïde en het
volk aanspoorde tot het landlijk leven
in de Georgiken en het herders ambt,
in de Bucoiiken. Hij werd geboren
te Manfoua, verheerlijkte Ramie,het
center van 't keizerrijk en stierf te Na
pels. In geheel Italië, maar bijzonder
lijk in voormelde steden, bereidt men
grootsche feesten.
De landsengte tusschen Noord' en Zuid
Amerika, is, inde streek van Panama,
door een machtig zeekanaal doorsneden.
Reeds Philippe II dacht eraan zulk een
kanaal te doen delven, even als Napoleon
dacht aari het delven van 't kanaal Zee-
brugge-Brugge.
Van 1884 tot 1887 Fernandde Lesseps,
die het kanaal van Suez, tusschen Azia
en Afrika gedolven had, wrocht aan 't
Panama kanaal. Men begon met 843 mil
lioen frank 't was te weinig en alles
eindigde met eene kolossale faïllite en
een ongehoorde geschiedenis van wijn-
potterij. De Vereenigde Staten namen het
werk over voor 40.000.000 dollars. Zij
leidden het werk tot een goed einde en
den 15 Augustus 1914 het schip «Ancon
van 9000 tonnenmaat, vaarde het eerste
van den Atlantischen naar den Stillen
Oceaan.
Sovietmannen zijn tegen allen Gods
dienst maar brengentalrijke vrijdagen
in. Elf dagen per maand mogen de spijs
huizen van Moscou en der bijzonderste j
steden geen vleesch opdisschen, maar|
alleenlijk groenselgerechten.
waterwielen van schepen te doen draaien
en steeds was de cylinder rechtstaande.
Het stoomtuig van een der eerste vuur
schepen, de Comeet is te zien in het
Kessingtons .Museum te Londen.
Stephenson vatte het gedacht op het
stoomtuig te gebruiken als locomotief.
De eerste stapt nu nog hedendaags op
een voetstuk, even als een standbeeld,
in de spoorhalle van York (England). Bo
ven op den stoomketel staan twee recht
staande cylinders, die c?p en neer staken
een kruis in vorm van T aan de twee
uiteinden van 't dwarschhout waren twee
ijzeren staven, gelijk deze van eene
naaimachien, die nederwaarts hongen en
de wielen in beweging brachten.
De maatschappij Londen-Midland-
Schotland bereidt in 't park Wavertree
eene tentoonstelling van vervoermiddelen,
van af de oudste tijden tot nu. Voor de
stoomtuigen, wordt er een cirkelvormigen
ijzerenweg aangelegd, waarop men ach
ter elkander zal zien rijden, alle typen
van Locomotieven en wagens, van at de
Stephensons tot de hedendaagsche zware
compounds-machienen. In de wagens
zullen reizigers plaatsnemen, met kleedij
van den overeenstemmenden tijd.
Vóór eenige jaren de engelsche trein
Yliegenae Schot stond niet om
in zekere tusschenstations reizigers af te
lossen. Bij het naderen van de statie,
werd de laatste wagen, waar zich boven
gemelde reizigers bevonden automatisch
afgehaakt... hij stond ook niet voor het
bestellen van den postzak, men gooide
hem op de kaai, noch voor het medene-
men van den posthiervoor was er langs
en boven den fourgon een lange lans,
gelijk voor eene ringsteking en in de
statie aan eene paai hang de postzak,
voorzien van eenen ring, omhoog gehou
den op de hoogte der lans... hij stond
even min om water op te nemen, want op
sommige plaatsen, waren er tusschen de
riggels soorte grachten, een kilometer of
meer lang en waarin de locomotief een
opzuigenden derm liet vallen.
i
Voor den oorlog de prijs eener locomo
tief schatte men een frank per kilo bruto
gewicht en als ze verwezen werd voor
oud ijzer twee centiemen per kilo.
Wie de eerste wagen uitvond was
zoo het schijnt een prins met een paar
kromme been en dit om zijn lichaams
gebrek te duiken. Denkt op den Romein-
schen course-wagen. Hij steunt op twee
lage wielen en op den dissel, die vóren
uitkomt op de hoogte van den kop der
twee of vier peerden en al achter bijna
den grond genaakt. Op de wagen is er
plaats voor een rechtstaanden koetsier,
(in bovengemeld geval Den Prins);
langs vóren is de wagen voorzien van een
boogvormig en rechtstaande wand en
langs achter, alwaar men optreedt, is hij
totaal open.
Wat men in Londen niet meer ziet,
sedert de overheersching van den auto,
is de eigenaardige en aangename twee
wielige Cab... (d. i. eene verkorting van
Cabriolet)... Dat was een lage tilbury,
met twee plaatsen. De geleider zat
buiten, al achter en hoog, zoodanig
dat hij boven de rijtuig - kap heen
zag en van daar al boven de kap, zijn
Voor de uitwisseling der
van het
GEMEENTEKREDIET
vervallende met 1 Oktober 1930
(voorheen Fondsenbank).
Jj Wendt U tot de
Yp3", 9, Groote Markt.
Poperinghe, 5, Yperstraat.
Wytschiete, Plaats, bij G. Alleman.
W.-Nieuwkorke,Plaats, bij L. Lamaire-
Alveringhem Dorp,bij G.Vandenweghe.
En bij al onze plaatselijke agenten.
peerd geleidde en met de zweep aankot-
terde. Voor wien binnen zat, twee halve
deurtjes, die hij toesloeg, beschutten zijne
knien en beenen én een glazen raam, dat
hij liet zakken en dat de opening sloot
tusschen kap en 't bovenste der deurtjes,
beschutte het bovenlijf. Nevens hem had
hij twee smalle en hooge venstertjes. Hij
kon dus vóór hem zien al boven 't peerd
en links en rechts daarbij twee spiegels
in de hoeken vóór hem gaven zicht op wat
achter het rijtuig te zien was. Om te
spreken aan den koetsier was er boven
zijn hoofd een klein vierkanten valdeurtje
en de koetsier had hem maar een weinig
vooruit te hellen om de samenspraak te
beginnen. Een Yperling, wederkeerende
van England, gaf eene luimige bepaling
van dien vermaarden Cab-Anglais...C'est
une voiture oli ie supérieur se trouve
a l'intérieur et ne voit pas ie postérieur de
l'inférieur qui se trouve a l'extérieur.
Ander eigenaardig voertuig is de lande
lijke wagen der spaansche B-JShcn,
d. i. het volk wonende op de hellingen der
westerlijke pyreneën. Het is ook tweewie
lig, maar de twee hooge wielen zijn zon
der stralen, dus twee hooge voile cirkels.
Die wielen, ten zie als zij de stad binnen
rijden, wórden nïëFgëvef, mSTze piepen
geweldig en daar die wagens nooit loo-
pen - zij worden getrokken door ossen -
is er geen gevaar van vereeten. Een boer
is bijzonder preusch en fier, ais ziin wa
gen schreeuwt gelijk een zwijn dat men
keelt.
In Spanje had men ook de berg-di
ligence, /bespannen met zes ot meer
muilezels. Bij de koetsier zat de postillon
met zijne zakken vol keien en als een der
eerste muil.^ moeste aangespoord wor
den, aangezien men hem raet de zweep
niet treffen kon, de postillon wierp hem
een kei naar de ooren.
Met de moderne auto verdwijnen al
die dichterlijke eigenaardigheden 't Is
gemakkelijker, sneller maar ook éénto
niger
heer René Deihaize, voorzitter van den
Bond der Belgische vereeniging in Frank
rijk, verstrekt volgende belangrijke ge
gevens
In Frankrijk exploiteeren 4,797 Belgi
sche grondeigenaars 40,729 hectaren
20,457 Belgische pachters bebouwen
261,02 hectaren de Belgische hoeve
knechten zijn ten getalle van 18,822.
Inde kolenmijnen zijn 6 449 Belgen
In Noordwegen in destreek Telentar-
ken, heeft men een tweede onder-
aardsche kapel ontdekt de
eerste is St Michielskerk. Dit waren
plaatsen, waar in de XVT eeuw, tijdens
het protestant worden, katholieke pries
ters en geloovigen samen kwamen voor
het celebreeren der H.H. Geheimen.
De eerste locomotief bolde in j
England, ten jare 1830, tusschen Liver-j
pool en Manchester... en op het vast-land j
was het tusschen Brussel en Mechelen,]
den 5 Mei 1835.
De eerste stoomtuigen waren recht- j
staande cylinders en dienden om pompen j
in beweging te brengen voor deengel-]
sche koolmijnen.
Daarna werden ze gebruikt om de