IALWIE E
Handelsbank
BANK - UNIE
ueM der
nam. uareanigingsn en Kriogei
Nieuwe Zeden
De Zevende Blijdschap van 0. L. Vrouw
WEET GE WAT
100.000.000 franken.
MIJN GEDACHT
Kalanderberg, 1, GENT
betrokken bij de
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
door het VLAAMSCHE VOLKSTOONEEL
Zenobe Gramme.
N. V.
IJpcvedjc
olk
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 fr.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j- casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
Hier wil ik den haat niet bespreken
van 't VI. Nationalismus tegen al wat
Katholiek is, noch hun ellendig verval
van Godsdienst gevoelen Voor 't oogen-
blik wil ik mij alleenlijk houden aan
hunne tegenstrijdigheden ten opzichte
van de Gentsche Hoogeschool.
Voor iemand die eerbied heeft voor
een woord en voor 't gevolg ervan, daar
en is niéts walgelijker, bij mannen die
willen boven de andere staan, die willen
een volk richten en beiden langs nieuwe
wegen naar een zoo gezeide grooter ver
heffing dan alzoo te goochelen met hunne
woorden en alzoo den gek te houden met
hun volk
Wij hebben Meester Leuridan hooren
zeggen hoe de Gentsche Hoogeschool
voor Vlamingen ongebruikbaar is en
zeven maanden erna hij stuurt ze er naar
toe
Hoort nu verder.
In n 190 van 't Westland zijnde
den 16 Oogst laatstleden wordt er
gedrukt zwart op wit
GENT.
Alleen te Gent wordt u thans de ge
legenheid geboden een volledig Neder-
landsch Universitair onderwijs te genie
ten.
AHeen te Gent kunt gij, getrouw aan
uw land aan uwe Universitaire studies
voltrekken.
Alleen te Gent dus nemende Vlaamsche
Studenten nu hunne inschrijving.
Studenten 1 Vlaanderen gebiedt Allen
naar Gent.
Het Actiecomité van de
Nederlandsche Universiteit te Gent.
Dat is dus ten volle onder de goedkeu
ring en de verantwoordelijkheid van de
Nationalistische hoofden
Hewel luistert daarnevens de woor
den van dien zelfden Heer Volksverte
genwoordiger in de zitting van 12 April
1930.
DcStaat geeft geene- Staats-burge*-
lijke opvoeding. Dat trouwens is eene
onmogelijkheid, omdat de Belgische
Staat geen levenswekkende beginselen
heeft die het kostbaarste aandeel zijn
van de opvoeding.
In het onderwijs vooral is dat blijk-
baar.
Gent is eene Staat-Universiteitdus
zonder de levenswekkende beginsels die
het kostbaarste aandeel zijn van de op
voeding.
Dat zei de Meester over 6-7 maanden
en nu alle Vlamingen moeten naar die
beginsellooze Universiteit Vlaanderen
gebiedt
Hoort nog beter Ward Hermans...
roept misprijzend uit in de bespreking
van 't wetsontwerp Wat hebben wij
aan een Hoogeschool die beheerscht
wordt door Belgische geest
Als dit alles maar aangeleid is om den
Belgischen Staat dienstig te zijn ten
nadeele van het Vlaamsche Volk.
En nu roepen die zelfde Nationalisten
Allen naar Gent Want zegt het
Blad Alleen te Gent, kunt ge getrouw
aan uw landaard uwe Universitaire
studie's voltrekken
Kunt ge onbeschaamder als dat uwe
eigen woorden bespuwen
Bij dit al, zegt de Nationalistische
Senator Lindekens de Gent Hoogschool
zal afhangen van eene centrale Regeering
die moet rekening houden ook met de
Vlaamsche vijandige gevoelens uit alle
politieke middens.
Veelal onder toezicht van eenen
Minister die niets voelt voor Vtaamschen
strijd
En niettegenstaande dat Allen naar
Gent Vlaanderen gebiedt
Dat is over den aard van de Hooge
school zelf.
Voegt daarbij hunne kritieken die in
hun oogen zoo gegrond waren, dat zij
daar een reden in vonden om er tegen te
stemmen.
Zie ze hier door de Nationalisehe
Volksvertegenwoordiger Vos opgesomd
1 De uitstel van de Vervlaamsching
der Technische Scholen die 10 jaren zal
duren en waardoor men nog gedurende
10 jaren zoo veel mogelijk franschgezinde
professoren zal benoemen en aldus de
vervlaamsching dezer scholen saboteeren.
2 De vrije leergangen... die ze feite
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
Dr 8RUTSAERT, Kamerlid, is spre
ken] k voor iedereen:
Te POPERINGHE, in rijn huu,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1* en 3" Zaterdag der
maand, van 9 tot 12 uur, in deo
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2* Zaterdag der
maand, van 9 J4 tot 12 uur, in Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK»
lijk eene servitude noemen of herfdienst- i
baarheid.
3 't Gebruik der laboratories... die)
alle slag van incidenten en moeilijkheden
kan en zal te wege brengen.
4 l'École des Hautes Étudis die
eene Machine de Gueire zoo iets zij
zeggen.
5/ 't Gebrek aan de noodige leerkrach
ten.
Men zou dus peizen als er eene Uni
versiteit is die voor Vlamingen te vluch
ten is en haakte-Ute^
In deze van Gent Wel integendeel
Allen naar Gent want Alleen te Gent
wordt u thans de gelegenheid geboden
een volledig Nederlandsch Universitair
onderwijs te"genieten.
Is dat niet walgelijk
En dat is nog maar de Vlaamsche kant
van de Hoogeschool. Als men dan peist
op de zedelijke godsdienstige kantWat
moet men van hunne handelingen peizen.
De Rector is een atheist en een godloo
chenaar: Aug. Vermeylen.
Onder de professors zullen ervan alle
gezindheden zijn Neemt nog dat het
onderwijs zelf niet rechtstreeks strijdig
zal zijn tegen den Godsdienst, toch blijft
het een onzijdig onderwijs Welk een
onmeetbaar gevaar
Voor al wat katholiek is en geloovigen
is het onzijdig onderwijs te schuwen en
te vermijden tenzij in geval van hooger
nood
Bepeist datKatholieke Jongelingen
God heeft u de onwaardeerbare schat
van 't Geloof gegeven dat Geloof dat
geheel uw leven het zoetelicht moet zijn
dat uwe wegen beschijnt
Dat schoone licht... waarvan Kard.
Newman zoo innig zong
Leid, minzaam Licht, wijl ik in 't don-
[ker smacht
leidt Gij mij voort
'k ben ver van huis,en duister is de nacht
leid Gij mij voort.
Recht gij mijn volk...
God bedt u christen ouders gegeven
die met zorg en kommer u geleid en
onderwezen hebben in deugd en waarheid!
God heeft a een godsdienstig onderwijs
geschonken onder geleide van priesters
die om uwe bemeerste ziel bekommerd
waren. God heeft u in zijne ware kerk
aanveerd, waarin gij, in alle omstandig
heden van 't leven, de middels moet vin
den noodig van uw heil en uw geluk.
Jongelingen nu edel en schoon.Stelt
dat al u geen gevaar dooft dat licht niet
uit Misprijst uw ouders niet en hun
zorg veracht de waarheid niet breekt
de banden niet die u aan school en kerk
gesloten houdt
De christene opvoeding is het kost
baarste van 't menschelijk leven en nooit
is er meer noodig dan op 't oogenblik dat
gij aan uw zeiven overgelaten zijt, alleen
en zonder toezicht. Nooit is zij meerder
noodig dat op die stonden dat de neiging
in woelen en de wetenschap de hoog
moed opwekt en 't hoofd op hol brengt.
Zoekt en kiest deze der beste, der
klaarste en de deugdelijkste is deze die u
bewaart en beschut
Leuven is uw plaats.
Het Verbond der Katholieke Vereeni-
gingen en Kringen houdt dit jaar te Brus
sel zijn 57e Kongres, en wel op Zaterdag
25 October en Zondag 26 October 1930.
Zaterdag 25 October, te 5 1/2, zullen
de afgevaardigden der Katholieke Ver-
eenigingen en Kringen in Patria, 23,
Broekstraat, een studievergadering hou
den, voor het onderzoek van het zoo ge
wichtig vraagstuk, dat thans de belang
stelling van alle katholieken zoo levendig
gaande maakt het taairegiem in het la
ger en middelbaar onderwijs. Over dit
vraagstuk zal een debat gehouden wor
den.
Zondag 26 October zal het verbond
in dit Jubeljaar onzer Onafhankelijkheid
het bilan opmaken van Honderd
derd jaar Katholiek Leven in het Land
Daartoe zal, te 10 uur, in Patria een
algemeene vergadering worden gehouden
(na de mis van 9 uur in Sinte-Gudula en
na den vlaggenstoet van de kerk naar de
Martelaarplaats en naar Patria).
Bevoegde redenaars zullen er het
woord voeren.
Het Kongres wordt met een banket
gesloten.
Dit zal te 1 uur in de stadsfeestzaal der
Madeleine (Duquesnoystraat) worden op
gediend.
De prijs is op 40 frank gesteld (inbe
grepen een halve flesch bordeaux en een
halve flesch bier of tafelwater).
Leden van de regeering en leiders van
de partij zullen er het woord voeren over;
den poütieken toestand en de houding
welke de kath" Leken moeten nemen.
Het Verto, d verwacht een .bijzonder
talrijke opkomst voor het banket. Wij
verzoeken U ons uwe bijlreding en die
welke gij zoudt kunnen verzameien om-
middellijk af te zenden en ten laatsts
tegen 5 October, gelieve daartoe bijge
voegde kaart te gebruiken.
Het bedrag der inschrijving voor het
banket kan gestort worden op postcheck-
nummer 1225.55 der Katholieke Vereeni-
ging van het Arrondissement van Brussel.
Wij rekenen op gansch uwe medewer
king voor het welslagen van dit kongres,
dat moet worden eene grootsche manifes
tatie van geloof, van wederzijdsch ver
trouwen en van katholieke en vaderland-
sche eendracht.
Aanvaard, Geachte Heer, de verzekering
van onze verkleefde gevoelens.
Voor het Verbond
der Katholieke Vereenigingen en Kringen:
De VoorzitterPaul Segers, Staatsmi
nister, senateur de Ondervoorzitters
H. Ryckmans, senateur; M. Wasseige;;
markies Imperiali E. Dubost, senator,;
F. Van Ackere, volksvertegenwoordiger;
de Sekretarissen Graaf H. de la Barre
d'Erquelinnes, senatorJ. Herincky de
SchatbewaarderBaron de Montpellier
de Vedrin, volksvertegenwoordiger; de
Leden Burggraaf Berryer, Staatsminis
ter, senatorV. Brifaut, gewezen volks
vertegenwoordiger baron de Meester,
gewezen senatorFieuüien, voiksverfe-
woordigerA. Harmignie, oud-Minister
baron Houtart, minister van Geldwezen
Poncelet, onder-voorzitter der Kamer
RënkTn, oud-mi'nisïer, volksvertegen
woordiger.
Een aantal Katholieken van Yper heb
ben reeds hunne bijtreding gestuurd.
Deze die begeeren eraan deel te nemen
worden verzocht hunne namen in den
Katholieken Kring aan te geven.
Het dient eens voor goed gedaan
te zijn met die toegeeflijkheid tegen
over de zich noemende moderne
strekking. Onze menschen wanen zich
vrijgevochten op alle gebied, niet al
leen van kunst maar ook van handel
en zedigheid. Een geest van auto
nomie of zelfregeling bedwelmt ons
volk. Onze menschen goochelen met
het woord vrijheid en wettigen al
dus de grootste onafhankelijkheid.
Men zegt het niet, maar men handelt
niettemin alsof er noch God, noch
meester was
Die dwaze vrijzinnigheid slaat im
mers over tot een opgeschroefde ik
heid. en tot de meest onbeschaamde
zelfaanbidding. Luistert eens rondom
u. herinnert u uw eigene woorden, als
er gesproken wordt over films, dag
bladen, theater, mode, dans, verkee
ring. Is er nu een bevoegd mensch,
een priester bijvoorbeeld, die durft
aanstoot er in vinden en verzet aan-
teekent, ze roepen u toe: Ik vind er
geen bezwaar in. «Ik heb er geen
kwaad in gevonden. Dat maakt
mij niets enz.
Zij stellen dus als regel hunner ze
delijkheid hun eigen persoonlijke mee
ning en goedvinden. En willen vrij zijn
die te volgenEn ochzij vergeten
dat ieder mensch, ook zij. in geweten
verplicht zijn, dus niet vrij, zich altijd
te voegen naar de wetten en voor
schriften der christene of goddelijke
zedenleer hun door de Kerk, 't is te
zeggen de kerkelijke Overheid, voor
gehouden. De ééne vrijheid, den
mensch waardig is: de vrijwillige en
ootmoedige onderwerping aan Gods
wet.
Zij die Gods gezag afschudden of
ten minste voor zooveel aannemen als
het met hun goeddunken overeen
stemt, en die in zake plezier, cinema,
lezing, dans en mode hun eigen ge
dacht of meening er op na houden
glijden noodzakelijk langs de helling
van hun ik in den poel der zede
loosheid en worden moderne heide
nen
Te meer dat de uitgebreide vrijzin
nigheid en vrijzedigheid vreeselijk
aangemoedigd wordt door de wulp-
sche atmosfeer die ons volk inademt.
Gaat naar de cinemas, naar de theater,
woont een feestavond bij, luistert naar
het gezongen lied, doorbladert wat
het volk te lezen krijgt, ziet naar de
kleederdracht, heel het menschelijk
leven daar voorgesteld tot de liefde
toe, 1 komt immer en altijd neer op
het onnoembare. Alles wordt terug
gebracht tot het lichamelijke, tot het
zinnelijke, tot het geslachtelijke. Als
dat er niet is, 't beteekent niets.
De ziel. de bovennatuurlijke orde,
't redelijke in den mensch, het zedige
en eerbare, daarvan spreekt men niet,
hoort men niet, zingt men niet.
Die wulpsche, zinnelijke strekking
is er jammer genoeg toe gekomen het
heerlijke vrouwenwezen te onteeren
en te verlagen tot een werktuig van
lage zinlijkheid. En eilaas, 't zit er
tegenwoordig overal in, tot hij onze
christene vrouwen en meisjes, die zich
niet schamen aan die ellendige ont-
eering meê te werken door haar vrij
zedigheid in kleeding, clans, hijeen-
komsten en... liefde. Men is mo
dern,... men behoeft geen kwezel te
zijn,... men is geen kind meer,... 't is
't jong leven, enz,.., enz...
Mag zijn wat wil, maar onze chris
tene menschen, onze huisvaders en
huismoeders vooral, en dit ,op gevaar
af door heel wat menschen van dat
slag voor kwezel en bekrompen,
voor overdreven uitgemaakt te wor
den moeten den strijd aangaan tegen
deze vrijzedigheid. Stroomopwaarts
Deze moderne geest die in som
mige huisgezinnen en katholieke krin
gen groeit en uit den vreemde alhier
is overgewaaid is totaal onchristen
En weg er meê! De lijn tuss.chen een
op-zijn-heidensch-leven en een chris
ten mensch dient duidelijk getrokken:
de lijn onzer eeuwen-oude en onver-
minktbare christen zedenleer. Die be
teekent vroomheid, zedigheid, eer
baarheid, kuischheid.
Daar is geen kunst, geen school,
geen kring, geen dame noch heer,
geen blad, die vermogen die lijn te
verleggen. Wij die gedoopt zijn, de
Sacramenten ontvangen, voor God en
Kerk getrouwd zijn, wij die in God en
de H. Kerk gelooven, wij moeten blij
ven binnen de lijn van de zedenleer,
zooals zij wordt voorgehouden door
de Kerk. Wij zullen weten wat en
wien we te mijden hebben en als eer
lijke christenen te leven, indien, wij
gewillig en vrijwillig ons onderwer
pen aan de wet en de schikkingen ons
door Christus', plaatsbekleeders voor
gehouden.
De Rosa heeft den Kroonprins van Ita
lië willen vermoorden. Dat is klaar voor
iedereen
Toch niet. Die jonge man was een ide
alist hij is niet volkomen verantwoorde
lijk hij werd tot de misdaad gedreven
door het facisme... Deze en andere drog
redenen werden tijdens het proces voor
het Assisenhof door de verdediging aan
gehaald.
Laten we ernstig zijn. De Rosa is va®
Parijs naar Brussel gekomen met een re
volver op zak en het vaste voornemen den
Prins tedooden. Hij heeft zijn doel ge
mist. Te beter voor hem en voor den
Prins.
Maar de antifascisten van hier en elders
hebben de gelegenheid goed gevonden om
een uitval te doen tegen het regeering-
stelsel eener bevriende natie. Men zou
gedacht hebben dat de jury geroepen was
zijn oordeel te vellen over het fascisme,
terwijl er werkelijk van niets ande;s
spraak was dan van De Rosa en zijn
moordpoging.
Veronderstellen wij een oogenblik dat
M. Hoover, onze vriend uit Amerika, naar
Belgie zou gekomen zijn en dat men een
revolverkoge, iangs zijn ooren had doen
zoeven. Er zijn Amerikanen die om poli
tieke redens een hekel kunnen hebben te
gen den President. Zouden wij in derge
Op Dingdag 25 November 1930, te 8 14 uur, wordt de Feestzaal
van het CHRISTEN VOLKSHUIS, plechtig heropend met de opvoering
van dit prachtig tooneelspel. Te Brussel en ook te Thielt werd het met bui
tengewonen bijval opgevoerd. De Zaal zal gced verwarmd worden, want
de centrale verwarming is aangelegd.
lijke omstandigheden dezelfde driftige uit
vallen gehoord hebben.
Zou men zulke uitvallen tegen de regee-
ring der Vereenigde Staten geduld heb
ben
En had men eens op Hindenburg moe
ten schieten
Het is een jammerlijke zaak geweest.
De beoordeelingen der Italiaansche pers
zijn allesbehalve vriendelijk ten onzen op
zichte. En hoe anders
Het Hof had alleenlijk te oordeelen
over de feiten, de verklaringen van den
beschuldigde en de getuigenissen. Wat
had de politiek daarin te zien
De Rosa is tot 5 jaar opsluiting veroor
deeld.
Het schijnt wel dat de gezwoornen
eenigzins den invloed van de taktiek der
verdediging ondergaan hebben.
De noodzakelijkheid van de hervor
ming der assisenhoven is eens te meer be
wezen. Thor.
steen maar twee ijzeren staven die
kunstmatig zeilsteen en zeer
krachtig worden.
Zondag 1.1. vierde men in Luik het
eeuwfeest van Gramme, uitvinder van
den dynamo. De eerste electrieke stroo
men heeft men bekomen met het afeten
van metalen door verschillige zuren Dat
waren de pilen Zij worden nog ge
bruikt als men lichte stroomen van doen
heeft, maar die verwekkings-methode is
betrekkelijk zeer duur. Men kan ook
electrieke stroomen bekomen met bobij
nen, samengesteld van lange en fijne
koperen draden, en-omvattende een ijze
ren cylindertje, vlug te doen naderen
én verwijderen van de uiteinden eens
zeïlsteens. De toepassing hiervan
hebt ge in de bel der telephonen en wan
neer ge aan 't vrangsken draait, ge na
dert en verwijdert van een zeilsteen zul
ke bobijntjes. Hoe krachtiger hetzeilsteen
is, hoe moeilijker ge draaien kunt en hoe
krachtiger de stroomen ontstaan.
De uitvinding van Gramme bestaat
hier in dat de verwekte stroom in de bo
bijntjes, vooralleer het machien te verla
ten de lange fijne koperendraad door
stroomt van twee^roote bobijnen. Deze
bobijnen omvatten twee zware ijzeren cy
linders, die machtige zeilsteenen worden
bij het voorbijstroomen van de electrici-
teit eh die machtige zeilsteenen verwek
ken in bovengemelde bobijntjes machtige
stroomen. In de machien Gramme of de
dynamo, is er dus geen natuurlijk zeil-
Gramme deed zijne uitvinding in Pa
rijs, waar hij als timmerman werkzaam
was, bij den vermaarden electrieker
Ruhmkorff. Met de uitvinding van dien
dynamo, de electriciteit, die tot dan toe
meest iets wonders was tegen te komen
in de studiëkamer van geleerden, werd
iets pratijks en kon gebruikt worden om
werktuigen in gang te stellen.
Sedert de laatste verkiezingen in
Duitschland, daar de toekomst aan velen
zoo onzeker voorkomt, iser kapstalen-
vlucht uit Duitschland naar Denemar
ken en nog meer naar Zwitserland en
Holland.
Te Roveredo, Noord-Italië, staat er in
eene schilderachtige vallei een kasteel,
waarin eender grootste kiskken van
de wereld hangt. Zij werd gegoten met
kanonnen van al de volkeren, die oorlog
voerden in 1914-18 en sedert 5 jaar luidt
zij alle avonden, ter eere der gesneuvel
den in den grooten oorlog, zonder onder
scheid van nationaliteit en godsdienst.
Met Allerzielen-dag zal zij door geheel
de wereld hoorbaar zijn, dank aan de
radiophonie.
In Canada zijn er negen staten. Deze
van Quebec is bijna totaal katholiek. In
dien staat, ten jare 1928, de provincie
Chicoutimi gaf 50 geboorten per 1000 in
woners 't Meer St Jan 51 Saguenay
49 Matane 44 St Maurice 34 en de
provincie Champlain 43. Van een anderen
kant het protestant Westmount leverde
maar 21 geboorten.
-T-S'
In de kustwaters van Gabes, (Tunisie)
werd eene kolosale schildpad gevan
gen. Zij woeg 650 kgr en mat 2 meters in
lengteen 1,40 m. in breedte.
TeNimes, een advokaat, waardigheids
bekleder in de vrijmetselaars-logië van
Uzés, pas rechter benoemd bij het tribu
naal van Die, beklom het verhoog eener
concertzaal en zong er la Parisienne
een omwentelingslied van Casi-