P BRACHT 018 1930?
ink
BANK -
WEET GE WAT
RECHT
100.000.000 franken.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
MIJN GEDACHT
NV.
Kalanderberg, 1, GENT
betrokken bij de
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
53f Jaar. - Nummer 1.
35 Centiemen.
Zaterdag 3 Januari 1931.
We staan op het einde van een jaar
lat voor ons, zonen van een land dat
lijn honderdjarige onafhankelijkheid
beleeft, aanleiding gaf tot rechtmati
ge fierheid en heerlijke gedenkdagen.
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. CA^pR)
waar op alle wekedagen alle «lichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
Wij hebben machtige betoogingen
gezien te Brussel en elders, zinnebeel-
iige stoeten en zonder weerga. Het
Eucharistisch Kongres van Mechelen
liet zijn slotprocessie van honderd
uizend mannen, de Gezelle-hulde, te
rugge, te Kortrijk en elders zoo le-
endig gevierd, de tentoonstellingen
an Antwerpen en Luik, kunstpresta-
"ies allerhandebeeld van glorie en
oem, waarvan wij de gedachtenis met
'reugde bewaren...
De gedachtenisOch. wat gaat al-
es snel voorbij...
Er zijn schaduwen aan dat beeld,
.elaas, en het jaar eindigt niet zooals
iet begonnen is, met hoop op vreed-
laamheid en welstand.
Schaduwde krisis.
Krisis in handel en landbouw en nij-
jrerheid, krisis in de politiek, krisis in
{iet maatschappelijk en ja, ook meer
sn meer in het huiselijk leven.
Schaduwde oneenigheid om de
taalkwestie.
Schaduw de heroplaaiende strijd te-
jjen het godsdienstig onderwijs.
Staatsmannen, geleerden, mannen
met kennis en ondervinding hebben
rich ingespannen om die_acliaduwbe,el-
len te doen verdwijnen in de maat
ran het mogelijke, en ze doen voort.
:Ve moeten in 't voorbijgaan hulde
irengen aan onze Regeering voor het
erk dat zij gedurende het afgeloopen
aar geleverd heeft uitvoering van
penbare werken, herziening en mer-
elijke verzachting van het belastings
telsel 400.000 Belgen ontslegen van
upertaks), rechtserkenning, in groote
ate, van de groote gezinnen, uitbrei-
ing en verhooging der ouderdoms-
ensioenen en van het krisisfonds, enz.
enz. Maar we weten dat ze voor groo
te moeilijkheden staat, niet alleen ten
gevolge van den moeilijken toestand
in de nijverheid en in clen landbouw,
poch ook omdat zij bestookt wordt
poor menschen die het algemeen wel
zijn aan hun hielen vagen en alleen
bekommerd zijn, de eeneii met het
doordrijven van hun plan tot scheu
ring van het land, de anderen met het
uitvoeren der geheime bevelen van de
loge.
De eenen noemen zich goede katho
lieken en ze misprijzen de vermanin
gen hunner geestelijke overheid; de
anderen willen doorgaan als superpa
triotten, maar aan vrije zonen van het
vrije België dat zij met zooveel geest
drift gevierd hebben dit jaar. ontzeg
gen zij de middels om gebruik te ma
ken van hunne vrijheid in zake onder
wijs
Schaduwen, donkere schaduwen
j We hadden ze kunnen weren mis-
techien en we kunnen het nog
hadden wij, katholieken, en al die zich
dezen naam toeëigenen, een beter en
klaarder besef van onze plichten,
j Ook, dat plichtbesef moet de krisis
stillen die wij in het huiselijk leven
Vaststellen. Wordt het ouderlijk gezag
ïn sommige huisgezinnen miskend,
ft is geheel dikwijls omdat de ouders
aan hun plicht te kort gebleven zijn,
plicht van waakzaamheid en vermaan,
plicht van goed voorbeeld. We vragen
ons af hoe het binnen twintig jaar zal
gesteld zijn met onze christene fami-
liën als wij in 1930 de uitzinnige han
delwijze van sommige vaders en moe
ders katholiek zoogezeid moeten
aanklagen omdat zij hun kinders naar
cinemas, schouwburgen en dansver-
gaderingen brengen waar het hun
plaats niet is!
Laten we den sluier werpen over
de schaduwen... In den glans van de
kribbe ontwaren wij, God dank, nog
veel menschen van goeden wille. De
honderd duizend mannen van Meche
len Is dat geen machtVan daar
moet de redding komen. Die honderd
duizend hebben Gods besten zegen
meegedragen voor de jaren die ko
men. Van hun apostolaat zal het heil
der samenleving afhangen in ons
duurbaar vaderland.
En over de grenzen? Jaar vol be
roering met de onmensehelijke drij
verijen der Sowjets in Rusland en in
China, met de pogingen tot omwente
ling van de Communisten in FraVik-
rijk, Duitschland en Oostenrijk. Kwa
de geesten maken van de aanhoudende
werkloosheid gebruik om revolutie
plannen te smeden. De Volkenbond,
van wien zooveel verwacht werd, staat
radeloosen liet jaar 1930, in plaats
van ons een stap nader tot den wereld
vrede te brengen, heeft de spanning
verhoogd.
Spijts de vele conferenties voor ont
wapening, bouwde men schepen, altijd
grooter, vliegtuigen en bestuurbare
luchtschepen, altijd sterker en vlug
ger ondanks internationale beraad
slagingen voor tol-vrede, bleef het
eigenbelang der protectionnistische
landen luider spreken dan het verlan
gen naar verstandhouding... en 't hek
ken bleef aan den ouden stijl hangen.
De ontruiming van Duitschland
bracht geen bevrediging, eerder wan
trouwen e11 lil'""1 Wf wr"mcIld) yu-
Ttgdat de reg'eeringen het zich nooit
zouden moeten beklagen van erin toe
gestemd te hebben het wapen weg te
werpen, dat hun door het verdrag van
Versailles in handen werd gegeven,
vóór dat Duitschland aan zijne ver
bintenissen voldaan had.
Boven deze algemeene verwarring
rijst de witte gedaante van het Vati-
kaan. Voor den stadhouder van Chris
tus, voor den afgezant van den Vrede
vorst, was er geen plaats in de verga
deringen voor den vrede, evenmin als
er voor zijn Meester, den Verlosser
der wereld, plaats was te Nazareth, bij
de Joden...
En toch God is de meester, 't Zij wie
het huis ook bouwt en God niet helpt,
het valt. Koninkrijken zijn verdwe
nen, keizerrijken zijn uiteen gevallen,
valsche goden zijn in den niet ver
gaan; Zijn werk alleen houdt stand,
de katholieke kerk Zijn taak groeit
met den dag en breidt zich uit tot in
de verste hoeken der wereld. Want,
het is een rijk van liefde.
Meer liefde, meer oprechte gods
dienstigheid het is de groote les die
het verloopen jaar ons geeft, binnen
en buiten ons land.
De vrijheid van den huisvader
Naar aanleiding van de vervlaamsching
van het onderwijs wordt thans in zekere
middens veel met die woorden geschermd
en... verwarring in de geesten gebracht.
Waarin bestaat die vrijheid
De huisvader moet zijne kinderen een
christelijke opvoeding geven. De H. Kerk
die op dat gebied de opperste macht
bezit, omdat zij het eeuwig welzijn der
menschen beoogst beschrijft deze ver
plichting als volgt't Is eene zware
plicht der ouders, uit al hun krachten te
zorgen voor de godsdienstige, de zedelij
ke, de lichamelijke en de burgerlijke op
voeding der kinders, en zij moeten ook
zorgen voor hun tijdelijk welzijn. Uit
die verplichting volgt het recht. Tegen
over de burgerlijke maatschappij moet hij
desnoods uit al zijne krachten dat recht
op christelijke opvoeding verdedigen en
eischen dat hij ze kunne geven, m. a. w.
dat hij over de vrijheid besc'nikkeen over
de middelen om te kiinnen doen wat hij
moet doen. Dat is wijt men noemt de vrij
heid van den huisvadier in zake christelij
ke opvoeding. En 't fs voor die vrijheid
dat de katholieken ten allen tijde gestre
den hebben.
Voor het overige isjhet recht der ouders
afhankelijk van het toezicht en de be
scherming van den Spat, die voor 't alge
meen welzijn moet zcirgen zoo is ook de
leering der Kerk.
Het kan dus geheèf'wel dat de Staat,
waar het algemeen Welzijn het eicht, ver
plichtingen oplegt die de vrijheid belem
meren. Wij hebben bij voorbeeld een wet
op het verplichtend onderwijs. De vrijheid
wordt hier belemmerd, op straf zelfs van
gevang. Maar wordt de opvoeding van
het kind erdoor niet bevorderd, het alge
meen welzijn niet ermee gediend
De Staat legt voorwaarden op aan de
jongelingen die hoogere studiën doen in
middelbaar en lager onderwijs wordt om
zoo te zeggen niets aan de vrije beschik
kingen van den huisvader overgelaten.
Zij die het onderwijs inrichten, Kerk en
Staat, handelen om 't meeste welzijn, om
de opvoeding te bevorderen, en de huis
vaders worden er aan.zienljjji. mee «oboi-
pen. 't Zou er ten anderen lief uitzien
moesten zij zich zelf met programmas en
methoden bemoeien.
Waar de taalkwestie tusschenkomt, zijn
de princiepen juist dezelfde.
Een vraagske maar. Tegen wil en dank
van vele huisvaders en, naar ons mening
tot groot nadeel der ontwikkeling van
jongens uit door en door vlaamsche fami-
lieën, was in 't middelbaar onderwijs tot
over korten tijd de voertaal Fransch bij
ons. Moest nu morgen, spijts enkele hon
derden fransch sprekende ouders, de vo,er
taal vlaamsch zijn, wat zou er hier, voor
't princiep der vrijheid van den huisvader,
vëranderd zijn Die nu zoo geweldig
schermen met dat woord, vinden zij het
niet ongehoord dat de vrijheid van den
huisvader nooit geeerbiedigd werd als het
erom ging aan den vlaamschen huisvader
een onderwijs in 't vlaamsch te geven
Laten we de princiepen niet verwringen
naar onze goesting de oplossing van
het taalvraagstuk is al moeilijk genoeg,
maar van goeden wille zijn en recht
zinnig medewerken om te betrachten wat
recht en redelijk is. Thor.
Wat het zet-duivelken vergat in
voorgaande nummer.'
Zijne erfgenamen (van sultan Ab-
dul-Hamid) zeven zonen, ééne
dochter en vier weduwen, eischten nog
16.000.000 ponden voor aangeslegene
bezittingen in Irak en Palestina.
In den Staat Quebec, een der Negen
die den bondstaat Canada vormen en
die door en door katholiek is, is een
pater trappist, namelijk Pater Samuel-
Antonius, vrederechter genoemd voor
het graafschap Chicoutimi.
Bij de eilanden Bermuden heb
ben twee geleerden. Dokters Beebe
en Barton, zich laten in zee zakken tot
op 400 m. diepte. Zij zaten in eene ste-
vigen spherischen bal, voorzien van
een venster met dikke quartz-ruite
toegemaakt. Op deze diepte was men
nog het violetten-kleur van 't zonlicht
gewaar en met een machtigen licht-
uitzender konnen zij visschen der
groote diepten nagaan.
't Is veertig jaar dat de geleerde
Branly, nog in leven en vurige
christen, zijn werk uitgaf nopenS
de eigenschappen der metalen-vijl-
sels, als geleider van electrieke stroo
men. Dat was de oorsprong van de ra
dio-toestellen De draad, die eene elec
trieke bel in verband stelde met een
pile, was onderbroken door metalen-
vijlsel, dat samengepakt was in een
glaasjen buizeken. Bij het verwekken,
buiten dat buizeken van een electrie-
ken weerlicht, zelfs op afstand,
het vijlsel rangschikte zich zoodanig,
dat het beter samenhong en dat de
stroom door kon, die<; oogenblikkelijk
de bel rinkelen deed. Sloeg men nu op
het buizeken, het vijlsel viel weer van
een, de stroom vloeide niet meer voor
bij en de bal werd rustig. Bij een twee
de weerlicht, nieuwe samenhang van
het vijlsel, nieuwe stroom en de bel
rinkelde opnieuw. Volgens het getal
weerlichten en rinkelen, bepaalde men
de letters, die men kenbaar wilde ma
ken en zoo vond men een nieuw «Mor
se-toestel», om zonder draad berich
ten over te zenden.
Palestina, e'er tij els vx>o vruchtbaar;
is ten grooten deele woestenij gewor
den, door het lamledige_ bestuur van
den Turk, die de waterwerken,
dienende tot besproeiing der landerij
en in puinen liet vallen en die toe
liet al de boomen af te hakken. (Uit
gestrekte bosschen maken veel damp
en maken eene streek min of meer
vochtig). De Engelschen leggen in
Palestina een bosch aan dat 1.000.000
boomen tellen zal. 13e 280.000 eerste
zijn geplant.
lampen, die rekewijs en volgens ver-
schillige teekeningen aansteken, zoo
danig dat zij^bewegende wezens voor
stellen. In Parijs "zijn. alzoo de muzi
kanten van een orchester voorgesteld
en een machtige phaonograf verspreidt
hun muziek. Om dit te verwezenlijken
had men 20.000 lampen noodig en 25
kilometers draad. Op een ander bord
ziet men kSrnaval-zotten het gevecht
aangaan tegen de maan en daar zijn
24.000 lampen en 30 kilometers draad.
V elke schrikkelijke onkosten, om volk
aan te trekken O mensch-dom
In de groote steden ziet men re-
klaam-borden, gemaakt met gloei-
Ten gevolge der wet van 12 Juni 1930
mag de Regeering 1 milliard 200 millioen
wisselgeld slaan en uitgeven dat geld
heeft door de wet zijne aangeduide weer
de elk moet dus het wisselgeld, van 5
centiemen tot 5 frank en meer, voor 5
centiemen tot 5 frank en meer aannemen,
en de staat, die daarmee betaalt, betaald
al wat hij schuldig is.
Dat is goed en wel, maar wat min goed
en wel is, 't is dat de staat papieren
schuldbekentenissen opdringt, die voor
't oogenblik de er op aangeduide weerde
niet hebben, en waarmee hij toch beweert
ten volle betaald te hebben zoo vergoedt
hij thans duizend fr. oorlogsschade met
eene staatsobligatie van duizend fr., die
in de handelsbeurs maar 960 fr. gekocht
of verkocht wordtzoo verliest een oor-
logsgeteisterde, die honderd duizend fr.
schuldbrieven der leening van 1925 in de
hand gestoken worden, en die er in de
Beurs maar 96.000 fr. kan van maken,
de aanzienlijke som van 4.000 fr., dus
van 40.000 fr. op een millioen.1
Zoo betaalt een ooilogsgeteisterde, die
een millioen herstel doet uitvoeren, door
aannemers, die volle betaling eischen,
40.000 fr. van zijn eigen geld.
Is dat recht en rechtveerdig Moesten
buss
