Handelsbank
TUINDAG 1931
WEET GE WAT
NA OPSLORPING VAN ANDERE BANKEN
de eerste Vlaamsche Bank
boekt,
25 millioen Fr. Kapitaal
15 millioen Fr. Reserves
Zi
53' Jaar. - Nummer 32.
35 Centiemen.
Zaterdag 3 Oogst 1931
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Stad Yper
GEMEENTEFEESTEN
Een Duitsch Pacifist
over de
Terug naar de
Ongelukswet
N. V.
Hoofdzetel GENT, Kalanderberg, 1.
Bijhuizen ANTWERPEN, Lange Nieuwstraat, 17.
BRUSSEL, Wetstraat, 84, enz.f
253 Agentschappen en Kantoren
in Oost- en West-Viaanderen en Brabant.
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 Ér. 3 maanden fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j.casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden women.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZONDAG 9 OOGST
Om 11 uur: Concert op de Groote
Markt door de Socialistische Harmonie,
Yper.
Om 15 uur, Zwemplaats, Groot Zwem
feest, ingericht door den Yper Swim
ming Club Zie bijzondere plakbrie
ven.
Om 17 uur: Prijskamp in 't Bollen,
Dixmudesteenweg door de Maatschappij
De Dappere Bolders
Om 22 uur: Volksbal in de Halle.
ZATERDAG 15 OOGST
(O. L. Vr. Hemelvaart)
Om 15 uur: Groote Velokoers, 11° jaar.
u Groote Prijs van Yper
Om 20.30 uur: Concert, Groote Markt,
door de Liberale Harmonie, Yper.
Om 22 uur, Minneplein: Prachtig Vuur
werk.
ZONDAG 16 OOGST
Om 15 uur: Prijskamp in 't Lijnvis-
srhen, ingericht in de Majoorgracht door
De Majoorvisschers
Om 17 uur, Groote Markt: Turnfeest
door de Katholieke St Michielsturners
van Yper.
üandsveiïdediciincj
De duitsche pacifist Dr Foerster
heeft in de Zeitvolgende beden-
I kingen geschreven over het antimi-
litarism der Vlaamsch-Nationalis-
ten, radikalen die zich graag pacifis
ten heeten, omdat zij antimilitaristen
zijn. Dr Foerster spelt hen de les
als volgt:
«Zijn de Vlaamsche Nationalis
ten, vraagt hij, echte pacifisten?»
De radicale Vlamingen noemen
zich pacifist omdat zij antimilitarist
(zijn. De voorgangers der beweging
verbroederden onder den oorlog met
tie Duitschers en de jongeren volgen
de beweging. Zij willen niet meer
hooren spreken van de moordenj en
in Dinant en Leuven, van de duit-
I sche verantwoordelijkheid, enz.; dit
alles onder voorwendsel van pacifi-
J catie der gemoederen. Daarom noemt
j een duitsch pacifisten-blad ze over-
tuigingskameradenIs die bena
ming gegrond? Wij meenen van
neen.
Wij kennen de gevaren die het
Pruisisch militarisme voor den vre
de meebrengt en wij moeten erken
nen dat de verdedigingsmaatregelen
door Belgie genomen, volledig ge
wettigd zijn.
Het is mogelijk dat de aktivisti-
I sche antimilitaristen de zaak van
den vrede willen dienen. In dat geval
moeten wij zeggen dat zij hun be
drijvigheid in een slechte richting
sturen, d. i. tegen een regeering die
waarachtig beter is ingelicht, clan
dezen die ze beknibbelen, over de in
zichten en de mogelijkheden van het
duitsche naoorlogsche militarisme.
Zij saboteeren aldus de verdedi
ging tegen den werkelijken vijand
van den europeeschen vrede.
Indien de activisten aan het be
wind kwamen, zouden zij de verster
kingen plat leggen en zich niet meer
bekommeren om verdedigingsmidde
len tegen een gebeurlijken duitschen
aanval. Dat zou een sterke verzoe
king zijn voor onze oorlogsmakers.
Indien de Duitschers hadden
kunnen denken dat de Belgen zich
2oo heldhaftig zouden verdedigd
hebben en de waarde van hun tegen
strevers niet onderschat hadden, zou
de groote oorlog misschien niet uit
gebroken zijn.
Zegt het gewoon gezond verstand
ons niet dat de groote Vredesapostel
klaar ziet?
Op 't laatst van den parlementai
ren zittijd, die daags vóór 't verlof
nog gekenmerkt werd door 't herop-
flakkeren van den cartelgeest onder
eanige leden der linkerzijde, hebben
twee volksvertegenwoordigers van
Brussel een wetsontwerp neergelegd
dat voor doel heeft de gemeentelijke
autonomie te krenken en de vrijheid
van den huisvader op schoolgebied
aan banden te leggen. Noch min noch
meer.
Die twee heeren M. Fischer,
socialist, en M. Mundeleer, liberaal
stellen eenvoudig voor dat aan de
gemeenten het recht zou ontnomen
worden onderwijzers te benoemen
die niet in bezit zijn van een diploma,
afgeleverd door een Normaalschool
van den Staat.
Zij verstaan ds vrijheid op een
eigenaardige manier.
Aan onze 65 vrije normaalscho
len zou dus feitelijk het recht ontno
men worden een wettig diploma af te
leverenen de huisvaders wiens kin
deren hunnen weg willen maken in
het lager onderwijs, zouden niet
meer te kiezen hebben, aangezien de
officieele Normaalschool een soort
monopolium zou bezitten.
Onze organieke wetgeving op het
lager onderwijs heeft aan de aange
nomen Normaalscholen het recht op
Aflevering van bekwaamhefdstifcels
toegekend, doch onder strenge en
vrijheidsbeperkende voorwaarden
zij moeten immers het officieel pro
gramma volgen, zijn aan nauwkeu
rig toezicht van den Staat onderwor
pen, kunnen slechts diplomas afleve
ren ondier dat zelfde toezicht ;van
den Staat, die een afgeveerdigde
doet zetelen in de Jury. De uitoefe
ning van dat recht wordt bijgevolg
met alle wenschelijke waarborgen
omringd. Daaruit volgt dat de vrije
normaalscholen het vertrouwen ge
nieten van zeer veel familiën en ge
meenten. De ontegensprekelijke pe
dagogische weerde der elementen die
zij voortbrengen is voor deze gestich
ten de beste aanbeveling.
Wij tellen in ons land 16 officieele
normaalscholen met 1300 leerlingen,
tegen 65 aangenomene, met 7300
studenten. Deze cijfers zeggen veel...
ook voor de heeren Fischer en Mun
deleer. Zoolang die toestand duurt,
zullen de onderwijzers met katholie
ke princiepen de groote meerderheid
blijven, zal het lager onderwijs door
deze princiepen beinvloed worden,
zullen de klerikalen de jeugd in
handen hebben... Zoo redeneeren die
heeren. En ze willen tegen den
stroom op, met den nijd in 't herte.
De middels? Het komt er zoo nauw
niet op aan.
Zoo zijn wij getuige van een twee
de proef om, door eene verstandhou
ding tusschen beide kamergroepen
van links het kartel te doen herleven
de eerste proef bracht ons reeds
de Wet op de lijkenverbranding
met het doel het vrij onderwijs een
geweldigen slag toe te brengen.
Willen ze de ongelukswet van 1879
doen herleven?
Het mag in elk geval wonder schij
nen dat onder ons tweeledig regee-
ringsstelsel een lid van de katholiek-
liberale meerderheid, het pact ver
brekende waarop het kabinet Renkin
werd opgebouwd, de hand leent aan
een socialist der oppositie, om een
voorstel aan te bieden dat niet alleen
het programma der sterkste groep
van de Regeeringsmeerderheid in
hoofdzaak tegenwerkt, maar ook in
de strijd is met het programma der
Regeering zelf op schoolgebied, door
al de Ministers aangenomen: het be
houd van het statu quo.
Het ware ongehoord moest de vrij-
heidskrenkende wetsontwerp Fi-
scher-Mundeleer in aanmerking ge
nomen worden.
snauwt gij hem toe dat hij liegt, hij
zal zich niet gram maken noch als
vernederd aanzien, maar glimla
chende u toeroepen: «Gij zijt slim
mer dan ik Het moge gezegd
wordenIs de duivel slimmer dan
de Chinees, is dat hij ouder is
De katholieke kathedraal van
Phvdiv i'i Bulgarjë is afgebrand.
Men kon het graf redden van prinses
Maria-Ludovika, moeder van koning
Boris, die de eerste gemalin was van
Prins Ferdinand later tsar -- en
de oudste zuster van Keizerin Zita
van Oostenrijk. De laatste was
de jongste van een huisgezin van 17
kinderen.
Tot nu toe verzonden de Ierland-
sche visschers hunne kriften, bij
warm weder, ingepakt in waterplan
ten. Maar die planten verheetten ge
makkelijk en veel kriften haaf den
dood in England. Nu verzendt men
ze in bakken opgestopt met zaagmul
en de diertjes komen gave en gezond
ter bestemming.
Quinquinas chors geeft een poe
der, dat aller krachtigst is tegen de
koortsen en wérd ontdekt en uit den
Perou alhier overgebracht door pa
ters Jesuiten. Dat geschiedde vóór
300 jaar en een^medisch Museum uit
Londen viert nu die 300 jarigen ju
bileum. Kardinaal Bourne, samen
met de ambassadeurs van Perou,
Spanje en Holland, zal de feestelijk
heden inzetten gehouden ter eere van
de Jesuiten-schorse Dit was
de eerste naam van het medicament.
Een witte, pater, missionaris in
Congo, werd naar 15 jaar verblijf in
de Colonie, ridder van een onzer afri-
kaansche orden. Aan een vriend, die
hem er over geluk wenschte, ant
woordde hij ootmioediglijkDie de
coratie bekomt men altijd met 15
jaar lang quinine te nemen
De Bijbel spreekt ons van Noë,
die wijngaard kweekte. Van uit Asië,
waar Noë woonde, kwam de wijn
gaard naar Griekenland en Italië én
met de 1" eeuw onzer tijdrekening
naar 't zuiden van Frankrijk, name
lijk de Marseilliaansche kust. Met de
IV0 eeuw vindt men hem tot bij Pa
rijs, maar moeilijk is hij tot daar
gerocht en moeilijk heeft hij in
Frankrijk de volgende eeuwen door
worsteld. Immers keizer Diocleti-
aan, aanschouwende de wijngaard
als noodlottig voor de graangewas
sen, had bevel gegeven hem overal
in Gallië uit te roeien. Naderhand
door andere romeinsche legioenen
ingebracht, werd hij later door den
frankischen koning Chilperic zooda
nig belast, dat het evenveel was als
hem tot uitroeien te doemen. Later
ook Karei IX, Hendrik III en Lode-
wijk XV hebben kortzinnig op alle
mogelijke manieren de wijngaard-
teelt gedwarsboomd en niet tegen
staande alles, beslaat hij hedendaags
in Frankrijk ongeveer 2.000.000
hectaren en brengt gemiddeld 35 mil-
lioen hectoliters wijn op per jaar.
Hongarië, die de tweede wijnstreek
is in Europa, heeft slechts 500.000
hectaren wijngaard. In Frankrijk
telt men 1400 verschillige soorten
wijnstokken.
De Chinees aanziet liegen en be
driegen als eene behendigheid. Be
trapt gij hem op heeterdaad en
Eskimo's der poolstreken eten mui
zen zonder ze te vladen noch te kui-
schen en na ze nauwielijks over het
vuur gehouden te hebben. Wat ker-
miskost is voor hen, 't zijn rotte eie
ren, met angelique-stengels en veel
olie. De inboorlingen van Guya
na eten rauwe visch en bij voorkeur
als hij begint te rotten. Wilden
uit Australië verslinden rauwHa
gedissen, serpenten, vlinders - en
spinnen.
Nopens goeste en kleuren, kan
men weinig overeenkomen
Het kraaien der hanen stoort
grootelijks de rust der vreemdelin
gen. Daarom is het verboden aan de
inworisrs van Bagnoles-op-Orne zul
ke vogels te kweeken. Dit bevel van
den burgemeester van bovengemeld
oord werd onwettig verklaart door
hooger hand.
De uitstralingen van den radio,
met zeer kleine golflengte doorboren
zelfs dikke beenderen, het ge 2 n an
dere stralen, zooals X-stralen niet
vermogen. Die uitstralingen kunnen
door de hersenspan werken en alle
deelen der hersenen be-invloeden.
Mogelijks zal men ze gebruiken tot
het uitroeien van inwendige kanker
gezwellen, daar men reeds zeer vol
doende uitslagen bekomen heeft op
muizen door kankerkwaal aange
tast. Zij zouden ook nuttig zijn te
gen koortsen en malaria.
De verjaardag van Forth viel sa
men met de officieele verklaring, dat
zijne fabrieken van Red-River zul
len sluiten voor 6 maanden, ten min
ste. Zoo zouden 75 tot 100 duizend
werklieden zonder werk vallen... en
Forth had reeds 30.000 werklieden
afgedankt.
,'Moestpn de menschen meer de*
buiten bewonen en met eene striepe
land voortdoen, eerder dan allen te
willen de stad bewonen en in fabrie
ken een onderkomen vinden, het le
ven ware eenvoudiger, aangenamer
en veel zekerder.
Volgens de Revue des deux
Mondesin één departement van
Zuid-Westlijk Frankrijk, 2600 «doe-
ningskens zoo wat 70.000 hectaren
vruchtbaren grond liggen vaag en
worden niet bebouwd, omdat er geen
bewoners meer zijn!
Duitschers hebben locomotieven
beproefd, vooruit gestuwd, niet per
stoom en piston, maar met eene
schroef der vliegmachienen en be
kwamen boven de 200 km. snelheid.
In Weenen zal men op den Donau
booten te water laten, ook voorzien
van dusdanige schroef en die met 60
passagiers en 5000 kgr. waren, den
weg Weenen- Budapest zullen afleg
gen, niet in 12 uren, zooals nu, maar
in 4 1 uren én de prijs zal goedkoo-
per wezen dan par expres-trein, al
hoewel de snelheid even veel.
In Groot Hertogdom Luxemburg
mag men geen nieuwe rteklaambor-
den meer optimmeren te velde, zon
der toelating van den Staat. Dit om
het natuurschoon niet te schenden.
Bravo
Ware slavernij bestaat er in Rus
land, onder het regiem der Soviets,
alhoewel anders betiteld. In Rusland
zijn er 120.000 doofstommen en er
is sprake ze te doen werken in de
fabrieken met helsch gerucht.
De Keizer van Abyssinie, Noord-
Oost Afrika, de Negus, die beweert
af te stammen van Salomor en van
de Koningen van Sabba heeft laten
weten aan de maatschappij, in Lon
den bestaande1, tot uitroei-ing der
slavernij, dat hij de slavernij verbo
den heeft in zijn rijk: Abysinie telt
hedendaags nog 2.000.000 slaVen.
Onze volksvertegenwoordigers trek
ken 42.000 fr. Een, van de nieu-
