[Crédit An versois
WEET GE WAT
Ypersche Kroniek.
Dixmudestraat, 18, YPER
Kerkelijk Nieuws
Gedurende het Eucharistisch Con
gres ran Rijsel, in Juni 1.1., op een
nacht, werd het groot rustaltaar,
aan het welk de groote ceremoniën
plaats grepen, met benzine gedeelte
lijk overgoten en in brand gesto
ken. Scouts, die op wacht stonden,
konden den beginnenden brand uit-
dooven en er was maar 300 fr. scha
de ongeveer. De brandstichters wer
den deze dagen gevonnist, waar on
der drie jonkheden van 18 jaar, twee
van 17 en één van 16!! Waar had
den die jeugdige mannen de ophit
singen gehoord, die er van kwaad
doeners mieken?
Sedert onheugelijke tijden ging er
volk naar de peerdenloopen om er
geld te verwedden: De hoofdzake is
niet peerden en ruiters te bewonde
ren, daar ieder course slechts en
kele minuten duurt, maar 't is waag
spel in geld te verrichten. In onze
streken deed en doet men hanen vech
ten, nogmaals om te kunnen wedden
en dat spel is door de wet verboden,
uit dierengenegenheid. Nu daagt er
een nieuw sport op, door de wet niet
verboden, daar men schijnt min van
menschen te houden, dan van dieren
't Zijn dansers, die over dag en nacht
gedurig voortdansen, tot dat ze val
len van onmacht of zinneloos of ra
zende worden... en men wedt en men
wedt! Eindelijk zal men in de
eerstkomende tijden mogelijks gele-
genh'eid tot wedden vinden, bij het
bijwonen van kampstrijden tusschen
gouden praalvischjes. Dat is reeds
in ypege in Siam en een eerste stap
in die richting werd gezet in een
brusselschen aquarium. Als men twee
roode mannelijke goudvischjes,
zwemmende in twee bokalen, dicht
van elkander plaatst, daar worden
ze erg tegen elkander verbitterd en
die gramschap maakt dat hunne
zwemorganeir, die op rik, aan staart
en langs h#t lichaam staan, een
prachtig kleurenspel leveren. De
commissie nu moet beslissen, wel
ke visch de schoonste kleuren miek
en zoo den overwinnaar vaststellen.
Plaatst men twee zulke visschen in
een en denzelfde bokaal,dan ziet men
niet alleenlijk een kleurenspel en een
weg en wederzwemmen en een dui
ken in de diepte en een zwéven in de
hoogte, maar eindelijk vallen ze el
kander aan en met den bek verscheu-
zij ée zwemorganen. Zoo vechten zij
tot den dood'! De wetenschaplij ke
naam van deze laatste goudvischjes
is Betta Pugnax «strijdende» en
van de eerste Betta Splendens «schit
terende
Karei, die voor de eerste maal zijn
rustig dorp verlaten had, was ver
zeild in een groot brusselsch ver
koop huis een bazar, waar men
Van alles koopen kon. Hij hield stil
voor de logia van den rekenplichtige
en zag daar achter tralliëwerk een
man aan zijn schrijftafel zitten.
Vriend zegde hij ten slotte, wat
is het dat gij verkoopt? Kalfs
koppen antwoordde spottend de bu-
ralist. Dan moet ge uitverkocht
zijn» hernam Karei, «want ik zie
er maar één meer
Uittreksels der handschriften «Be
schrijving der Stad Yper toebehoo-
rende aan den heer Burgmeester Van
den Peereboom Alphonse... overge
maakt den 5 Juni 1861 aan E. H. P.
Desmet, paster van St Pieters.
FOLIO 245.
Anno 1620, op den 22 Mei, hebben
twee paters Capucinen uit het kloos
ter van Ypre, dewelke in hun leven
naar Jeruzalem geweest hadden, be
gonnen te maken een schoon, won
derbaar ende onvergelijkelijk stalle
ken van Bethleem in de kerke van
St'Pieters, in eene oude capelle aan
de noort zijde van den torre, omtrent
de vonte; in dit stalleken is niet al
leen te zien een verdiep, alwaer het
Kindeken Jesus in een Kribbeken
liggende tusschen zijne Moeder,
St iJosefden os en den ezel, zijnde
van de schaepherders ende de drie
Koningen aanbeden, maar boven den
stal zijn zeer konstig gemaekt ver-
scheyde spelonken, doorvlogten met
kunkhorens en schelpen even eens al
of !het geheele werk uit eene steen
rode gekapt ware ofte natuerlijk al-
zoo gegroeit. In deze spelonken ziet
men den H. Petrus en de H. Magaa-
lena hunne zonden beweenen, boven
deze ziet men Christus hangende aen
het Kruis, tusschen den H. Joannes
en zijne gebenedijde Moeder, de twee
moordenaers nevens Christus ge
kruist, immers de geheele passië ons
heeren. De mueren rondom deze ca
pelle zijn konstiglijk bezet met schel
pen, fruiten, looverien en evens al of
zij uit eene rotze of wildernisse ge
sneden ware, tot verwondering van
alle aenzienders; zoo verre dat het
zelve van alle vreemdelingen bezogt
en bewondert word. Tegen den hoog
tijd van kersmisse was geheel dit
werk voltrokken en op Kersnagt
wierden zoo menigte van keersen
voor en in de capelle gebrant al of
zij geheel in vuer hadde gestaen. Tot
opmaken van dit vermaert stalleken
en de onkosten van de beeldsnijderie
hebben grootelijks hunne milde gif
ten laten blijken de volgende famil-
lien: d'heer Petrus Gerein ende Ma
rianne Waeleghem, d'heer Basilius
Beaugrand en Cornelia Rellin, Ar-
noldus de Maekere,Antonius Trouzon
en Philippine Van de Winkel, Marti-
nus Minne en Margriete Van Erp,
Frangois Vandermeersch en Josepha
Lespinoij, Antonius Loot en Angeli-
ke Vanzuitpeene, Karolus Dedier en
Angeline Van Marke, Maximilianus
Boddiund en Sophia Artzen, voor
schepen binnen Amsterdam, Ludovi-
cus Bellechiere met Margriete Ver-
baere, Martinus Immeloot met Su
zanne Bellechiere.
FOLIO 288.
1638, op den 21 Xbre, wezende
den feestdag van den h. thomas
apostel, heeft men gehoort en gezien
een schroomelijk onweder van don
der en blixem, alswanneer den bli-
xem is geslagen in de houten naelde
van Ste pieters thoren, waer door de
g'heele naelde is afgebrandt, met het
smelten der klokken ende groot ge-
vaer van geheele de kerke af te bran
den. Maer zoo men godvrugtelijk ge
looft is de zelve kerke bewaert en
beschermt geweest door de alderhei-
ligste Maget Maria, die aldaer met
groote devotië gedient wort onder
den tijtel van de zeven weën.
(Aan dezen brand herinnert de
oude schilderij, die nu hangt in de
Kapel van O. L. Vrouw. N. d. R.)
FOLIO 444.
1692, op den 29 Mey, zijn binnen
Ypre gekomen 45 slaeven, de welke
dor de kruisbroeders, met het geld
van het broederschap, uijt de sla-
vernye der turken verlost waeren,
onder deze waeren twee vrouwen, zij
wierden van uijt Ste Pieters, met
eene solemneele processie, rondt de
prochie geleyt vergezelschapt van elk
twee engelen aen hunne zijde, seer
schoone om zien.
1700, op den 25 8ber des avonds
zijn in de stad Ypre, met processie
ingehaelt geweest UI slaeven, uit tur-
kien, die door het broederschap van
de alderheyligste drievuldigheid wae
ren verlost gweeestonder deze slae
ven was er eene vrouwe van Belgra
de, des anderdags heeft men met
deze slaeven, die elk twee engelkens
aen hunne zijde hadden, in de stadt
eene schoone processië gedaen.
(Aan dit afkoopen van slaven her
innert de offerblok het slaveken
dat in de doopvontekapel der kerke
staat. N. d. R.)
FOLIO 531.
1730. Op 29 Juni, heeft men bin
nen Ypre in de kerke van St Pieters
solemnelijk verheven de reliquie van
den h. Apostel Petrus, als wanneer
een nieuw beeld van den selven hn
gesneden was en alsdan eerstmaal in
de processië omgedragen.
(Dit moet het verguld Borstbeeld
wezen, dat men telken jare in de
processië ronddraagt. N. d. R.)
9
FOLIO 641.
1774, op den 5 april heeft men
binnen Yper in de kerke van Ste Pie
ters beginnen vele schoone verande
ringen te doen. tot meerdere cieraat
van de kerke, want naar dat de sprin-
kels en koordeuren van alle drie de
chooren afgebroken waeren, dat den
oxsael boven de choordeure afgebro
ken was alsook een groot crucifix
met onze lieve vrouwe en St Jan daer
nevens met de balke daer zij op ston
den, den oxsael wiert gemaekt boven
het portael van de groote kerkdeure,
dan werd aen de middel choor eene
groote en magnifique ijseren balu
strade met tivee deuren gestelt, de
welke gekost hebben 1600 guldens,
seer konstig gemaekt door den zoon
van .Albertus. Swaeger,. Yperling,
eenen befaemden smit in bal cons en
balustraden; (Dit ijzerwerk is nu
in de kerke hersteld en de vergulde
sieraden er van zijn niet in koper,
zoo het sommigen meenen, maar in
geslegen ijzer. N. d. R.) dan
wierd den autaer van Ste Blasius,
den welken agter den hoogen autaer
stondt, verkogt voor de kerke van
Provisie, voor de somroe van 40 pon
den grooten, dan wriert een nieuw
steenen portael gemaekt aen de klei
ne kerk deure; daer na wiert den
hoogen autaer (staende tusschen de
twee laatste pylaren) afgebroken en
gestelt tegen den agtergevel, en dan
wiert in de plaets eenen nieuwen
marberen autaer op zijn romeins ge
stelt en het pavement van het sans-
tuarium in vreemt desin geleyt. Om
trent ten selven wierd in St Jacobs
kerk vele schoone veranderingen ge
daen.
FOLIO 647.
In St Pieters kerke en in St Pie
ters choor, tusschen de glasvensters,
staet eene schilderie verbeeldende
dat onzen heer de sleutels geeft aen
den h. Petrus en een ander verbeel
dende 't laaste avondmael, deze bey-
de zijn geschildert door Ignatius Tie-
rendorf, anno 1644, eene derde ver
beeldende O. L. V. Ivan de seven
weën, dienende voor epithaphe van
M.Joannes Geerardi,gestorven 1646,
deken van St Pieters en van Stepha-
nus Nauten, gestorven van de pest
den 15 xbre 1662. Deze is geschil
derd van Jeremias Tierendorf.
BANK
BEURS
WISSEL
ZoiHla^-rust.
De apotheek van M. VAN RO-
BAEYS, Boterstraat, zal alleen open
zijn op Zondag 1 November 1931.
In St MAARTENSKERK
Op den hoogdag van Allerheiligen
wordt onder de Plechtige Hoogmis,
te 10 uur, de driestemmige Mis van
Schafstall uitgevoerd door het ge
mengd koor van St Maartens, met
begeleiding van orgel en orkest.
's Namiddags, te 3 uur, Sol. Ves
pers en Lof.
's Avonds, te 5 uur, plechtig offi
cie der Overledenen.
Op Allerzielendagte 9 uur Hoog
mis voor de afgestorven parochianen.
Aan dè offerande worden gedachte
nissen uitgedeeld, vermeldende al de
parochianen die overleden zijn se
dert Allerheiligen 1930.
's Avonds, te 5 uur, plechtig Lof
en daarna Sol. Kruisweg, ter inten
tie der zieltjes van 't Vagevuur.
..Op Dinsdag 3 November, kwart
vóór 7 uur, zegening van het St Hu-
bertusbrood.
Op Donderdag 5 November, 's
avonds, te 6 uur, wordt een schoone
oefening van het Heilig Uur ge
houden, met godvruchtige herden
king van onze lieve dooden.
Vrijdag 6 November, eerste Vrij
dag der maand, te 7 uur, Sol. Mis
ter eere van het H. Hart van Jezus,
en Alg. Communie.
's Avonds, te 6 uur, Plechtig Lof
en daarna Sol. Kruisweg.
In St PIETERSKERK
Zondag 1 November, te 8 uur,
gezongene mis voor Ronse Aimé en
Zonen.
Maandag 2 November, te 8 uur,
gezongene mis voor Amelie Van-
dael.
Te 81 uur, zielmis voor Isidore
Lalou en dochter.
Te 9 uur, Hoogmis voor de paro
chianen.
In al de kerken, van af Zondag
noen tot Maandag middernacht, kan
men op de gewone voorwaarden een
vollen aflaat verdienen mits te bid
den 6 Onze Vaders, 6 Wees Gegroe-
ten, 6 Glorië den Vader, enz., en
Donderdag dienst voor de afgestor
vene geestelijken des bisdoms en wel
doeners der kerken.
BERICHT
De Burgemeester der Stad Yper
heeft de eer aan zijne medeburgers
kenbaar te maken, dat op Allerheili
gen aanstaande de gebruikelijke Va-
derlandsehe Plechtigheid zal plaats
hebben ter eere der Belgische Solda
ten en deze der Bondgenooten ge
sneuveld op het Eereveld.
Al de maatschappijen der stad
worden uitgenoodigd te willen deel
nemen aan den stoet, die zal gevormd
worden op Zondag 1 November 1931,
om 10.45 uu, Groote Markt.
De familieleden der Gesneuvelden
worden uitgenoodigd ter vergade
ring rechtover het Stadhuis, om
10.45 uur.
Wegwijzer van den stoet: Groote
Markt, Dixmudestraat, Jansenius-
straat, Vandenpeereboompl., Neer-
markt, Groote Markt, Meenenstraat,
Marfichaljc Frenchlaan, Zonnebeke
steenweg, Kerkhof.
Yper, den 21 October 1931.
De Burgemeester,
H. Sobry.
Ter gelegenheid van Allerheiligen
zal het kerkhof op Zaterdag 31 Oc
tober van af 12 uur gesloten worden.
IEPER. - CINEMA COLISEUM.
Christen Volkshuis, St Jacobsstr., 30.
Zaterdag 31 October, te 8 uur.
Allerheiligen, te 2 uur, te 5 uur, te 8 uur.
PROGRAMMA
VELOKOERS VAN BRASSCHAET
op 8 September 1931, (2 deelen) met de
beroepsrenners HAMERLINCK, RONS-
SE, SCHEPERS, LEDUCQ, BULLA, enz.
DE AARTSHERTOG JAN
L'Archidus Jean)
Groote film in 9 deelen. Machtig drama
spelend onder de personen van de Kei
zerlijke familie en in het paleis van Fer-
nand II. De hoofdrollen worden ver
tolkt door Xenia Desni en Igo Sym.
ZIGOTO FRIDOLINI
Klucht in 2 deelen.
LEERFILMEN - NIEUWSBERICHTEN
DE VOLGENDE WEKEN:
Tweede week van November: MONTE
CHRISTO met Jean Angelo, Lil Dag-
over, Bernard Goetzke, Jean Toulout. Bui
tengewone film in 14 deelen, die om zijn
verzekerd succes zal afgerold worden van
af Zaterdag 7 November tot Donderdag
12 November, telkenmale te 8 uur, en 's
Zondags te 2, te 5 en te 8 uur.
Derde week van November: «Vaart wel
Kameraden (Adieu les Copains) met Joe
Hammon en Bonaventura Ibonez, in 7
deelen, en Koningsdochter komedie in
6 deelen.
Vierde week van November: De Zwar
te Arend» (L'Aigle Noir). Drama in 7
deelen met RUDOLPH VALENTINO, en
Die goede heer Hunter (Ce bon Mon
sieur Hunter) komedie in 6 deelen met W.
Filds. Paramount film.
Vijfde week van November: Keizerlijke
Viooltjes (Violettes impériales) met Ra-
quel Meller, drama in 8 deelen, en Dou-
blemètre pompier
PRIJZEN: Balcon 5 fr.; Beneden 3,50
en 2 fr. Kinders tot 14 jaar: Balcon
2 fr.; Beneden 1 fr.
KINDEREN TOEGELATEN. Modern
ingerichte zaal. Kostelooze kleerkamer.
Verfrisschingen in den café te beko
men.
Internationale Velokoers van Bras-
schaet. Wie van dichtbij dezen belang
rijken velokoers, in September laatstleden
geloopen, wil volgen, kome naar den Ci
nema Coliseum, in 't Christen Volkshuis
te leper, op Zaterdag 31 October en op
Allerheiligen, daar zult ge de meest be
kende beroepsrenners aan het werk zien.
De Graaf van Monte Christo. Dit
is de naam van den grootsten en machtig-
sten film van alle die tot nog toe zijn af
gerold in den Cinema Coliseum, Chris
ten Volkshuis te leper. Deze film in 14
deelen zal afgerold worden van af 7 No
vember tot Donderdag 12 November, tel
kenmaal te 8 uur en 's Zondags te 2, te 5
en te 8 uur.
Voordracht met Lichtbeelden. Op
Donderdag 19 November, te 8 uur, rvordt
in de feestzaal van 't Christen Volkshuis,
een kostelooze voordracht met lichtbeel
den gegeven over het Missieleven van
Dame Louise, stichteres van de Missie
zusters van den H. Augustinus.
BEZOEK
Zondag aanstaande komen een
groot aantal Duitschers, waaronder
de Koormaatschappij Harmonia
van Aken, 80 man sterk, onze stad
en eenige duitsche kerkhoven vat
den omtrek bezoeken.
Zij komen hier 's morgens om-
streeks 6 uur per bijzonderen trek
toe. Om 7 uur wordt door een der
priesters welke de bedevaarders ver.
gezellen in St Maartenskerk de H.
Mis opgedragen, gedurende dewelke
de Koormaatschappij een viertal mo
tetten zingen za 1.
Na de Mis optocht naar het ge
denkmaal der Ypersche gesneuvel-
den alwaar bloemlen zullen neerge
legd worden, terwijl de zangers een
gelegenheidskoor zullen uitvoeren.
Bezoek aan de stad om dan eerst naar
Broodseinde en daarna te Tyne cot
de kerkhoven te bezoeken alwaar een
en andere ceremonie zal plaats grij
pen.
Bij den terugkeer in stad zal de
zangmaatschappij rond 5 uur eenige
koren op de Groote Markt uitvoeren.
De bedevaarders verlaten rond 8
uur 's avonds de stad per bijzonde
ren trein.
STAD YPER
Lagere onderwijzeres gevraagd in
de Stadsmeisj esschool Rij sselstr)
Wettelijke wedde. Aanvragen bij
't Stadsbestuur vóór 11 November.
CHRISTEN MIDDENSTAND
Zondag laatst om 5 uur had de al-
gemeene vergadering plaats in het
lokaal.
Heer Vuylsteke van Kortrijk gaf
er een diep ingestudeerde voordracht
over de Wet op de Compensatiekas.
Meer dan 1 uur en half wist de acht
bare spreker ieders aandacht te
boeien. Het einde zijner prachtige
rede was eene ware aanwakkering.
Meer dan 20 leden lieten zich aan
sluiten bij de Compensatiekas der
Christene Patroons van West-Vlaan
deren. De achtbare spreker werd
warm toegejuicht.
VOORDRACHT - DAVIDSFONDS
Zelden had een voordracht meer
bijval, dan deze door den Heer Jan
Boon op Vrijdag 23 October, in de
feestzaal van St Vincentiuskollege,
over Bevindingen van den Radio
spreker gehouden. De aanwezi
gen zullen zich voor hunne moeite
rijkelijk beloond achten. Deze die
om een of andere reden nagelaten
hadden, naar d'ie voordracht te gaan
luisteren, zullen de eersten zijn,
wanneer deze voordrachtgever naar
Yper terug zal keeren, wat wij van
hem verwachten, om van die goede
kans te genieten, 't Was effenaf
prachtig, dit zooveel te rheer dat het
goed zal gedaan hebben, wat daar
gezegd wierd, uit den mond van een
wereldlijk man te hooren.
In volle rechtzinnigheid hopen wij
tot later.
KATHOLIEKE KRING
De leden van dén Katholieken
Kring en van de Gilde van 0. L.
Vrouw van Thuyne worden ver
zocht op 1 November aan de Vader-
landsche Plechtigheid welke zal
plaats hebben, deel te nemen.
Vergadering om 10 uur in den
Katholieken Kring om van daar met
de vlag naar de Groote Markt in den
stoet plaats te nemen.
9
99
DE VAART VAN IEPER
Na den oorlog was het met onze
vaart deerlijk gestdld. Het groote
sas van Boesinghe was stukgescho
ten en op vele plaatsen ten gevolge
van de menigvuldige instortingen
lag de vaart toe. Wij stonden dus
voor een ontzaggelijk werk. Dank
zij de aanhoudende bemoeiingen
heeft men sedert ettelijke jaren de
hand aan het werk geslagen en stil
aan zien wij het einde naderen. Het
moeilijkste gedeelte lag zekér wel I
aan de kant van Yper-stad. Ten ge- I
volge van de overstroomingen en het
slechte zomerseizoen, is men er niet
in gelukt dees jaar het gewenschte
doel te bereiken, doch sedert eenige
weken van hier worden niet min dan
150 werkkrachten eraan benuttigd,
zoodat we nu een grooten vooruit
gang mogen aanstippen.
Wat is er hier reeds gedaan?
1. - Aan den linkeroever zijn de
kaaimuren afgewerkt, doch dienen
nog aangevuld te worden. Daartoe
zullen de af te voeren gronden van
