NA OPSLORPING VAN ANDERE BALKI N
KERSTKRIBBEN
WEET GE WAT
de eerste Vlaamsche Bank
boekt,
40 millioen Frank
Kapitaal en Reserven
Mededeeling
HET YPERSCHE VOLK
53* Jaar. - Nummer 51.
35 Centiemen
Zaterdag 19 December 1931.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Een bezoek bij St-Michel
N. V.
Hoofdzetel GENT, Kalanderberg, 1,
BANK BEURS WISSEL
uctschc ÏJolh
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 £r
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
De H. Franciscus van Assisië
deed zijne bijzondere devotië op tot
het Kerst-mysterie, met zijn bezoek
aan het H. Land.
In den winter van een zijner laat
ste levensjaren, verbleef hij in de
rotse-cel van Monte Rainerio en bij
het naderen van Kerstdag noodigde
hij den edelman Giovanni uit, om
met hem te komen spreken. Deze edel
man woonde te Greccio, op eenige
uren van Monte Rainerio, had berg
holten en tose-cellen, gelegen op zijn
eigendom, ter beschikking besteld
der zonen van Franciscus en had er
nog eene ruwe ermitagië bijge
bouwd.
'k Zou willen Kerstdag vieren
zegde hem de H. Franciscus, en met
lichaamlijke oogen de ontberingen
aanschouwen van 't Goddelijk Kind,
hoe het in eene kribbe lag op wat
strooi, met den os en den ezel erbij
staande. Als gij wilt, zullen wij zulk-
danig feest te Greccio vieren en ga gij
vooraf, om te bereiden zooals ik u
daar even zei.
Giovanni bouwde bij de ermitagië
een stal, met krib en altaar.
Op Kerstnacht de Broeders van de
omliggende Kloosters en de b'ewoners
der streek kwamen er naar toe, met
brandende fakkels. Met middernacht
werd in den stal mis gecelebreerd en
Franciscus trad op als diaken. Na
het Evangelie, deed Franciscus een
sermoen, gedurende hetwelk af en
toe hij zich neder boog over de krib,
het kindeken streelende en liefkozen
de. De menigte voelde als of zich
een verborgen mysterië werkelijk
voor hun oogen afspeelde, verzekerde
nadien, dat hij een levenloos kind in
de kribbe gelegd had ien dat het in-
leven-schoot op het aanraken van
Franciscus. Al het volk geloofde dat,
dien nacht, Greccio een ander Beth-
leem geworden was.
Alhoewel in andere landen, name
lijk in Frankrijk en Engeland, in
de XIIIe eeuw, in sommige Kathe
dralen Kerst-voorstellingen geschied
den, hier in Greccio hebben wij den
oorsprong der Kerstkribben: Deze
werden eerst opgericht in de bid
plaatsen der Franciscanen, daarna
in alle kerken en in veel bijzondere
woonsten. Hedendaags is die gewoon
te in Italië algemeen en als op Kerst
dag, die aanzien wordt als de
eerste dag van 't nieuw jaar, de
rraanschen elkaar een bezoek brengen
om een gelukkig nieuwjaar te wen-
schen, dit bezoek bestaat hoofdzake
lijk in de kribben, die in alle huizen
opgeslegen wordien, te gaan bewonde
ren. Dien dag biedt men geen ge
schenken aan, hetwelk gedaan wordt
op Dertiendag, om het geniegensvol
gebaar der drie Koningen na te vol
gen.
Het vermaardste Kerstkind van
Rome is de Santo Bambino van
de kerk Ara Ooeli op het Kapito-
lium. De paster dier kerk is nu
Mgr. Van Roey, aartsbisschop van
Mechelen en als paster van die kerk
is kij Kardniaal. Ara Coeliwil
zeggen hemelsch Altaar, en rond een
altaar dier kerke staat er te lezen:
Dit altaar, genoemd Ara Coeli, is
aanschouwd als opgericht op de
plaats waar de Moeder Gods met ha
ren Zoon in een gulden krans ver
scheen aan Keizer Augustus. Op
die plaats, vóór Christus' Geboorte,
had de heidensche Keizer een altaar
doen oprichten met opschrift: Al
taar van den eerstgeborene Gods.
De Santo Bambino is een Kerst
kindeken, gesneden uit een dikken
tak van een der olijfboomen van
Gethsemani, medegebracht uit Jeru
salem door een Franciskaan. Het
aangezicht is geschilderd, het Hoofd
gekroond met eene gouden kroon,
het Lichaam omwonden met bunsel-
doeken, op dewelke een zeer groot
getal edelgesteenten sierlijke teeke-
ningen aanbieden. Het jaar door,
maar bijzonderlijk in den Kersttijd,
wordt het Beeldeken bezocht en ook
naar zieken, die berecht zijn wordt
het op aanvraag overgebracht. Dit
geschiedde eertijds bij middel van
een prachtrijtuig en de Pater, die
er in zat, liet buitenwaarts het uit
einde zijner witte stool hangen. De
Santo Bambino komt voorbij zegde
het volk, als hst die stool ontwaarde.
In den kersttijd wordt jaarlijks het
beeldeken uitgesteld in eene zijkapel.
Daar is een klein predikstoeltje en als
vader of grootvader er in bedevaart
komt, met eene geheels bende kinde
ren, een der jongste knechtjes be
klimt het gestoelte en zegt een een
voudig kerstverhaaltje op.
En wie zou er op aandoenlijker
wijze kunnen het verschijnen verha
len van den Engsl in de weide, het
zingen van den Gloria door een leger
hemelsche Geesten, het gaan der her
ders naar Bethleem, het vinden van
het goddelijk Kind, tusschen Maria,
Joseph, den os en den ezel, omwonden
in doeken en liggende in eesn krib...
dan een zilverklinkende kinderstem!
De Procureur des Konings te leper
brengt ter kennis der bevolking de be
drieglijke handelwijze van een genaamde
ARIE-LEENDERT VAN DER GRAAF
gehuisvest te Amsterdam.
De Politiecommissaris van Dordrecht
(Holland) laat weten dat voornoemde
Van Der Graaf aankondigingen plaatst
bijzonderlijk in de vlaamsche dagbladen,
bij dewelke hij voorstellen doet van lee
ningen op hypotheek en aanbiedingen
van krediet.
Door deze die hem inlichtingen vragen
doet hij eene som storten gaande van
200 tot 450 frank, en laat meestendeels
daarna van hem niet meer hooren.
Dat iedereen die niet wil bedrogen
worden zich dus wachtte op deze aan
kondigingen te antwoorden.
leper, den 15 December 1931.
De Procureur des Konings,
I. VAN TORENBURG.
Volgens een Overbekende spreuk
s een kanon niets anders dan een
opening met metaal er rond.
Van een sigaret zou men moeten
:eggen: Een blad je papier met ta-
oak er in.
Dat schijnbaar onbeduidend iets
een sigaret vergt nochtans
zulke groote hoeveelheid bewerkin
gen, door talrijke machines uitge
voerd, dat men, na een moderne si-
garettenfabriek te hebben bezocht,
als duizelig is wanneer men terug
den blauwen hemel boven het hoofd
ziet.
Wij hebben, op het onverwachts,
kennis gemaakt met den Heer Ka-
miel Gosset, eigenaar der St-Michel-
lekensfabriek, die ons uitnoodigde
eens zijn inrichtingen te komen be
zichtigen.
Wij trokken er gisteren met een
paar vrienden op af.
De huidige fabriek is de vijfde
welke door de St-Michel werd ge
bouwd.
De wieg, als wij het zoo mogen
zeggen, der St-Michel, was een ta
bakmagazijn der Putterij, te Brus
sel, een wijk uit de middenstad, wel
ke nu afgebroken is. De firma werd
er in 1885 gesticht. De sigaretten
werden er met de hand gemaakt.
De stichter was de Heer Felicien
Gosset, na een werkzaam en bedrij
vig leven in 1920 overleden.
Hij was de eerste dis de goedkoo-
pe, de volkssigaret op de markt
bracht.
De bijval der St-Michel nam met
de Brusselsche tentoonsteling in 1897
een groote vlucht. De bedrijfsleider
gaf ons inzage van de statiestieken
nopens de voortbrengst.
In 1890 werden 500.000 St-Michel-
lekens gemaakt. Tien jaar later was
de voortbrengst met twee miljoen
vermeerderd. In 1910 steeg het tot
honderd twintig* miljoen. Nog tien
jaar later bereikte men meer dan drie
honderd miljoen, terwijl in 1930 het
fabelachtig cijfer van twee miljard
twee honderd miljoen werd bereikt!
Van handwerk is er natuurlijk
geen spraak meer, alles, alles gebeurt
met de machien, alhoewel de fabriek
nog vier honderd vijftig werklieden
telt.
Voor het maken der St-Michel
worden bijna twintig soorten tabak
vereischt. De bedrijfsleider liet er
ons een vijftiental stalen van zien,
inlandsche en vreemde, sommige
donker van kleur, andere helder,
eenige reukloos en andere met heer
lijken geur.
En de andere?
Onder geen voorwendsel kregen
wij de andere soorten te zien, noch
hun naam te hooren, noch het land te
vernemen waar zij gekweekt worden.
Dit is fabrikatiegeheim.
Eenige jaren geleden werd het St-
Michellske als een volkssigaret aan
gezien. Een teeken des tijds: thans
zoowel door de volksklasse als door
de burgerij, wordt ze door iedereen
gerookt.
Bij een wandeling door de reusach-
ige kelders en zalen, staat men ver
bluft over de hoeveelheid der zich in
magazijn bevindende tabak, docih al
les zeer zorgvufdig gestapeld en van
opschriften voorzien.
De mengeling der twintig soorten
tabak is echt wonderbaar. Op een
breeden honderden meters langen
riem, worden door meisjes de ver
schillende soorten tabak gelegd, ver
der zonder tusschenkomst van de
werklieden naar den mengelmolen
gevoerd, en vandaar tot de droogke-
els op de vierde verdieping.
Het omhooghalen van het mengsel
geschiedt door middel van groote
zuigbuizen, waardoor tot de gering
ste stofdeelen worden verwijderd.
Aan de droogovens staat een enkel
werkman, die sedert dertig jaar niets
anders doet dan de ovens nazien. Het
is een specialist in zijn vak, die zon
der warmte- of droogtemeter te moe
ten raadplegen, weet wanneer de ta
bak goed is om verwerkt te worden.
De eigenlijke sigaretmachine is'
een edht wonder, waarvan wij ons
wel zullen wachten een beschrijving
te geven. Elke machine maakt 1250
tot 1500 sigaretten per minuut.
De machines waarmede de siga
retten in pakjes worden gedaan zijn
wellicht nog kunstiger dan de siga
retmachines zelf.
Het is onzeggelijk welke ingewik
kelde bewerkingen een stukje papier
ondergaat, vooraleer tot een pakje
veranderd te zijn, waarin de ma
chine het juist aantal sigaretten doet
en het sluit.
Zooals men weet moet rondom elk
pakje sigaretten een tabaksbandje
geplaatst worden. Hoeveel personeel
zou er noodig zijn om die bandjes te
te plakken? Verleden jaar heeft de
St-Michel er zoo maar voor twintig
miljoen gebruikt.
Voor dit werk zijn ook machines
gemaakt. Dat eenvoudig bandjes
plakken vereischt machines die ook
uiterst ingewikkeld zijn.
De fabriek heeft hare eigen werk
huizen voor het herstellen der ma
chines. 't Is als eene fabriek op zich
zelf, met een tiental werklieden, sme
den en paswerkers.
De werkhuizen van St-Michel zijn,
volgens een amerikaansch ingenieur,
een specialist in het bouwen van fa
brieken, een der best ingerichte.
De gebouwen zijn het werk van
bouwmeester Blomme, en in moder
nen stijl opgevat.
Op aanvraag mogen de fabrieken
door onze lezers bezocht worden. De
heer Gosset zal door een vakman al
le gewenschte inlichtingen laten ver
schaffen en die den bezoekers tot
leidsman zal dienen.
Het is waarlijk bedroevend, hoe
het er in den omtrek van sommige
fabrieken toegaat. Tijdens den schof-
tijd zitten de werklieden op straat op
de gaan paden hun boterham te eten,
heel dikwijls de handen ongewas-
schen. Dat gebeurt ook in de her
bergjes, waar velen het middageten
gaan nenïen.
Wie van het personeel van St-Mi
chel op straat wil gaan eten, mag
het vrij doen. De heer Gosset heeft
echter bij het bouwen zijner fabriek,
ook een eetzaal voorzien. Een pracht-
zaal, heel en al opgevat in den stijl
der fabriek, ruim, luchtig, klaar,
met tafels en zitbanken. Tegen min
der dan den kostprijs wordt er aan
het personeel koffie geschonken en
's middags soep. Het plan wordt over
wogen om een volledig middagmaal
te geven.
Huisbezoek wordt regelmatig ge
daan. Bij ziekte, geboorte, of waar
het noodig is, gaat de opzichtster ten
huize. Er zijn raadplegingen voor
zuigelingen, kinderkribben, enz.
Het gebeurt wel, dooh zelden, dat
er een is die meent den Maandag dat
de Zondag nog niet ten einde is, doch
vooraleer het middag is, wordt reeds
ten huize naar den gezondheidstoe
stand van den afwezige gevraagd.
Tot slot: In gansch de reusachtige
fabriek is niet het minste stof te be
speuren. Alle werkzalen zijn voort
durend in een staat van reinheid,
zoodanig dat men zich in een huis
kamer zou wanen.
Het vrouwelijk personeel draagt
dezelfde kleedij, eenvoudig doch keu
rig. Aan elke werkster worden kos
teloos twee werkkleedijen verschaft,
evenals de hoofdbedekking.
Dat de h. Gosset op zijn werkvolk
rekenen mag hoeft wel geen betoog.
Deze mogen ook op hem rekenen.
Werkgevers en werkvolk zijn el
kander waard.
Octaaf DE WAELE.
Abonneert u op
Het museum van Kunsten en Am
bachten te Parijs is verrijkt met
twee eenheden:
le De eerste stoom-auto van Serpol-
let, die ten jare 1885 puffende en rin
kelende eenieder op den dorpel zijner
woning deed komen, bij zijn voorbij
rijden.
2e Het glazen buisje, gevuld met
ijzervijlsel en kwik, dat Edouard
Branly, nu nog in leven, ge
bruikte om op afstand en zonder ver
bindingsdraad een electrieken stroom
aan tq leggen. Die détecteur of co-
héreur werd naderhand verbeterd
door den italiaan ider Marconi en
was de oorsprong der draadlooze te-
legraphie en later der draadlooze te-
lephonie of radio.
Spanje heeft een Voorzitter zijner
republiek: 't Is Alcala Zamora, die
als overtuigd katholiek de omwen
teling in gang stak, eerste minister
werd, zijn ontslag indiende bij het
stemmen der antigodsdienstige wet
ten en verklaarde eene beweging in
gang te zullen stellen om die anti
godsdienstige grondwet te doen her
zien. maar die, om te kunnen geko
zen worden als Président, dit laat
ste waar-katholieke gedacht liet va
ren! Zijn traktement beloopt onge
veer 6.750.000 fr. Vergelijk eens de
ze som met de dertig zilveren pennin
gen: 't getal is merkelijk grooter,
maar de aard der zake is dezelfde.
Wat gaat de brusselsche koetsier,
die vóór eenige maanden, bij al
het gerucht gemaakt rond de weten
schaplij ke pogingen van leeraar Pi-
card, uitriep: C'est Picard, qui
avec son stratosphereest monté en
hautwat zal hij nu zeggen bij
het lezen, dat een duitsch werktuig
kunde een vuurpijl, wegende 6 kgr.
tot 8000 meters heeft doen klimmen,
en 18 kilometers ver heeft doen val
len?
Een geneesheer, weinig de apothe
kers genegen, ontvong een klant, die
begon met te zeggen De apothe-
253 Agentschappen en Kantoren
in Oost- en West-Vlaanderen en Brabant.
Agentschappen te leper, Poperinge, Nieuwpoort, Komen, Wervik,
Wijtschate, West-Nieuwkerke, Proven.
Kantoren te Alveringem, Beselare, Beveren-IJzer, Krombeke, Geluveld,
Kemmel, Leysele, Loo, Merkem, Passchendale, Pervijze, Poelkapelle,
Stavele, Vlamertinge, Westouter, Westvleteren, enz.
