Crédit Anversois
HET YPERSCHE HOU
Ypersche Kroniek
WERVIK
1
Dixmndestraat, 18, YPER
ze Hp luim en. Om die pluimen of pett-
nen scherft te maken en den scher
pen top in tweeën te splijten, had
men een klein mesje van doen, dat
men noemde pennemes. Was in
1832 dat een Engelschman. James
Perry bij name, op het gedacht
kwam een metalen pen (of sehrijf-
pluime) op een stoksken te steken.
Kreuger, zweedsche milliardaris,
heeft zich in Parijs gezelfmoord. Hij
had meer dan een millioen inkomen
per dag: Klaar bewijs dat rijk
dom niet gelukkig maakt. Men
t.noemde hem den Koning der stek
jes omdat de zweedsche scheikun
dige lucifertjes hem zijne overgroóte
rijkdom verschaft hadden.
Eertijds sloeg men vuur uit een
vuurkei en de vuurvonken, die men
vallen deed op zeer droge vodden of
pluksel, deden ze vunzen. Blazende
op den gloed, verwekte men er eene
Vlam én men had vuur.
Rouselaarsehe solfers waren hou
ten buisjes, van een soort zacht riet,
wier uiteinden met solfer bestreken
waren en die gemaklijk vuur vatten
in bovengemelde vunzende vodden.
Later verschenen de dronkaards-
solfers d. i. kleine stokjes, wier kop
met solfer overstreken was en boven
die solfer wat witte phosphoor
Deze phosphoor, gewreven op gelijk
wat droog lichaam, hout, metaal,
steen, kleederstof, enz., vatte aan
stonds vuur, deed den solfer branden
en vervolgens het houten stokje.
Zulke solfers leverden gevaar op en
menige brand werd veroorzaakt,
door zulk een solfer, ievars wegge
worpen en waarop men al voorbij
gaan met den voet gedrukt had.
De zweedsche lucifertjes werden
uitgevonden om dit gevaar te keer te
gaan: Immers ze vatten geen vuur
als men ze op gelijk welk droog li
chaam wrijft, maar alleenlijk als ze
gewreven worden op de kanten der
doos, die ze bèvatten. Hier nu de
uitleg.
Witte-phosphoor, zooals in de
dronkaards-solfers, is groot vergift
en ontvlamt zeer gemakkelijk. In
hoeveelheid moet men hem altijd be
waren in water en daar in 't water
bij middel van een mes stuks-snij
den nooit mag men hem in de bloo-
te hand nemen, want de brandwon
den, die hij gemakkelijk veroorzaakt,
zijn allergevaarlijkst. Als men nu
witte-phosphoor, gesloten in een
luchtlooze buis, warmt tot aan 240
graden, hij verandert in roode-phos-
phoor: Deze is geen vergift en ont
vlamt moeilijk, 't Is zulke phosphoor,
die de koppen .bedekt der zweedsche
lucifertjes en wrijft die maar op
droog hout of steen, ge zult ze onmo
gelijk doen vuur vatten.
Op de randem,der doos, die ze be
vat, is een scheikundig lichaam ge
streken, dat zeer veel zuurstof be
helst en het is zuurstof, die de
vlammen voedt. Als men nu het
zweedsch lucifertje op eene zijde der
doos wrijft, de warmte van het
wrijven doet eene verbinding ont
staan tusschen de phosphoor van den
kop en de zuurstof van de doos en
die verbinding geschiedt met veel
warmte en met vlam, dewelke het
stekje ontsteekt.
Hebt ge nog hooren spreken van
vloeibare lucht Als ge in eene stalen
flesch, bij middel van eene lucht-
steekpomp, lucht inprest en zoo da
nig veel, dat zij gedurig inkrempen-
de door de drukking tot vloeibaren
staat overgaat, gij hebt vloeibare
lucht, d. i. dus vocht samengesteld
van lucht.
Een geleerde, die zulk een stalen
fleschje met vloeibare lucht bij zich
had, bestelde in een spijshuis een
stuk rundvleesch en alswanneer de
diener hët hem aanbracht, sprenkel
de hij op het vleesch eenige druppe
len van dat vocht. Oogenblikkiglijk
vervroos het vleesch en werd hard
als een steen: De lucht immers, om
van vloeibaren tot gasvormigen
staat óver te gaan, heeft veel warmte
van doen en hier ontleende zij ze aan
het vleesch, dat zoodanig daalde in
warmte, dat het korte stonden na
dien ver beneden het vriespunt stond.
Hola. dienerrien de geleerde.
dat vleesch is niet eetbaar! Ja
wel, mijnheer», zegde de terugko
mende diener, t' is van het beste...
malsch en zeer warm!» «Neen.
neen, snijd er eens in. als ge het ver
moogt. En de diener nam vork en
mes. om een klaar bewiis van zijn
gezegde te gevenmaar de vork kon
hij onmogelijk in 't vleesch planten
en de lemmer wilde geènszins bijten
't Was harder dan staalHij ging
den patroon halen; maar voor aleer
deze bij kwam, was het vleesch ont
dooid en mijnheer at smakelijk.
Donderwetterslaakte de diener,
die moet een tooyeraar zijn en om
gaan met de duiyels
Een juffer uit de stad, waar ze een
benepen te-huis had, was op verlof
in den buiten. Al het natuurschoon,
dat zij dagelijks bewonderen kon
weiden en bossehen, vogels en vis-
schen, bloemen en vruchten, mooie
valleien en prachtige verregezichten
had ze letterlijk begeesterd; zij
kon hare verrukking niet indammen,
maar zij had behoefte die uit te
schreeuwen. Een landman aanspre
kende: «Gelukkige mensch zegde
ze dat ge dag in, dag uit, al dat
natuurschoon bewonderen moogt
't Is waar, juffer», antwoordde
de boer, overtijd bewonderden wij
dat allemaal, maar nu zien wij het
meer sedert wij lid zijn van den ont-
houdersbond.
raMRIHGHK N. V.
l ANK
BEURS
WISSEL
Xon(Iagru»f
De Apotheek van M. HOUTEKIER,
Meenerrstraat, zal alleen open zijn op
Zondag 20 Maart 1932.
KERKELIJK NIEUWS
St PIETERS:
Op Zondag 20, ten 8 ]/2, gezongene
Mis voor ANAIS DEPUYDT, huis
vrouw Prosper Verhaeghe.
STERFGEVALLEN
t Op 9 Maart is godvruchtig te
Meulebeke overleden. Mijnheer Emi-
le-Marie-Joseph GOETHALS, Wed.
van Mevrouw Mathilde Mertens.
De Overledene, Lid van de Kerk
fabriek, Burgemeester van Meulebeke
van 1885 tot 1920, Oud-Provintiaal-
raadslid, Oud-Volks vertegenwoordi
ger, was Commandeur van de Orde
van St Gregorius de Groote, Officier
van de Leopoldsorde, vereerd met het
Burgerskruis van 1° Klas, met de Mu-
tualiteitsmedalie van le Klas en met de
Herinneringsntedalie van Leopold II.
De Begrafenis had op 17 Maart, om
10 JG uren, in de parochiale kerk van
Meulebeke plaats.
Het Ypersche Volk biedt Mijn
heer en Mevrouw Joseph Veys-Goet-
hals en Familie zijne rechtzinnige
deelneming aan.
f Zaterdag 12 Maart is godvruchtig
'e Waasten overleden, in den ouder
dom van 18 jaar. Mejufïer Elisabeth-
Leonie-Marie DESIMPEL, dochter
van den Heer Notaris en Burgemees
ter en van Mevrouw, geboren Marie
Sibille.
De plechtige Begrafenis had op
Woensdag 16 Maart, om 11 uren, in
de parochiale kerk van Waasten
plaats.
«Het Ypersche Volk biedt Mijn
heer de Burgemeester en Mevrouw
Desimpel en Familie, zijne rechtzin
nige deelneming aan in den dieper
rouw die hen nogmaals treft.
GEESTELIJKE VOORDRACHTEN
Het is een waar genoegen voor de
zen welke de voordrachten, in Sint
Maartenskerk gegeven, volgen, den
weisprekenden kanselredenaar E. P.
TIMOTHEUS, Capucien. te aanlioo-
ren. Wij moeten nochtans openhartig
bekennen dat wij ons aan eenen
.grooteren toeloop van volk verwacht
'hadden. Diegenen welke uit lauwheid
nagelaten hebben den oproep! van
Zeer Eerw. Heer Deken Yermaut tot
allen géricht. te beantwoorden, heb
ben eene schooiie gelegenheid laten
voorbijgaan, zeer nuttige lessen, in
verhevene, voor elkeen heel gemak
kelijk te begrijpen taal gegeven, te
hooren. -
HARMONIE YPRIANA
Het Bestuur en de L'itvoerende
Leden van de Harmonie Ypriana.
aan hunnen geliefden Voorzitter Heer
Aimé Gruwez, een blijk van erken
telijkheid en dank willende betuigen,
voor al de diensten door hem. gedu
rende 10 jaar, als Voorzitter aan
Ypriana bewezen, hebbën besloten op
Zondag 3 April, om 11 uren. in La-
pierre's Zaal, Hondstraat, eene hulde-
betooging ter eere van hunnen zoo
zeer geachten Voorzitter in te richten.
Tot deze betooging worden al de
vrienden van de - Harmonie Ypriana
uitgenoodigd.
De Ypersche Schildersbazen heb
ben besloten in Algemeene Vergade
ring, gehouden op 12 Maart laatst
leden. het loon der bekwame schil
ders (werklieden: te brengen op
4.25 fr. per uur.
Deze wijziging komt in voege
vanaf 4 April aanstaande.
De Schildersbazen van Yper.
STEDELIJK MUSEUM
Het Comiteit van het Museum
wakkert het publiek aan. met de
Handelsfoor en de Paaschdagen het
Museum te bezoeken dat alle dagen
open is.
Hët publiek zal kunnen oordeelen
dat het Comiteit kalm en zonder ge
rucht voortwerkt tot het verzamelen
van nieuwe kunstwerken en tot het
vergrooten van het Museum. Het zal
onder ander kunnen bewonderen de
nieuwe verzamelingen zooals:
4 Zichten van het Oud Yper eaux
t'ortes door F.mile Blieck.
Verscheidene plannen van het Oude
Yper naast plans van Yper met zijne
versterkingen.
Photoreproductie der maquette
welke berust in het Museum der In-
valieden te Parijs.
1 Groot plan Yper der jaren 1500.
Een brons (Sandrion) meesterstuk
door Lefevre.
Een brons (het leven zegevierend
over de dood) meesterstuk door den
Yperschen kunstenaar Ed. Fiers.
Een brons (het kind niet de schelp)
meesterstuk door den Yperschen kun
stenaar Ed. Fiers.
2 Fragmenten door Malfait, over
blijfsels der groote schepenzaal van
het stadhuis.
4 Eiken beelden door Malfait.
Draak die vóór den oorlog fier
pronkte boven den Halletoren.
VORMING DER
LIJST VAN DE GEZWORENEN
DER ASSISEN
De Burgemeester brengt zijne Me
deburgers ter kennis dat hij, bijge
staan door de Heeren Schepenen Mis-
siaen en Lemahieu, op Dinsdag 22
Maart 1932, ten 15 uur, openbaarlijk
ten stadhuize zal overgaan tot de
iiitfótïng der nani?n van 'de algemee
ne kiezers die óp de lijst der gezwo
renen kunnen gebracht worden.
Yper, den 16 Maart 1932.
De Burgemeester,
H. SOBRY'.
BRIEF DOOR DE
HANDEL-& NIJVERHEIDSKAMER
VAN YPER GERICHT AAN HET
STADSBESTUUR
13-3-32.
Aan de Heeren Burgemeester,
Schepenen en Gemeenteraads
leden der stad Y'per,
Mijnheeren,
De Handels- en Nijverheidskamer
van Yper in algemeene vergadering
van Zaterdag 12 Maart
Gezien de groote werkeloosheid,
Gezien de dringendheid der werken,
die in Y'per uit te voeren zijn,
Gezien de Heer Renkin, Eersten
Minister en Minister van Financien,
verklaard heeft dat de opbrengst der
nieuwe leening dienen moet tot het
uitvoeren der noodzakelijke werken,
Gezien de werken der vaart Y'per-
Y'zer stil liggen om reden der moei
lijkheden ontmoet met den grond en
de ontoereikendheid der kredieten
om het kanaal te voltooien,
Gezien de noodzakelijkheid der ver
vanging der voorloopige ijzerwegbrug
van Caeskerke om de uitbating der
vaart Y'per-Y'zer mogelijk te maken,
Gezien de noodzakelijkheid der wer
ken uit te voeren aan Dickebusch
vijver en de mogelijkheid daarvoor
den steun der regeering te bekomen.
Gezien den slechten toestand van
verscheidenen Staatsbanen rond Y'per
en de dringendheid dezer herstel,
Gezien de dringendheid van aan
Y'per eindelijk haar ijzerwegstatie-
gebouw terug te geven.
Gezien de menigvuldige beloften
den telefoon- en telegraafdienst in
'modern gebouw in te richten, waar
voor de grond reeds is aangekocht.
Gezien de noodzakelijkheid van ein
delijk onze Lakenhalle volledig her
bouwd te zien.
Belast het bestuur bij de Stads
overheid aan te dringen opdat het
samen met de Mandatarissen in Ka
mer en Senaat aan de Heeren Minis
ters Renkin, Van Caeneghem en Van
Isacker een onderhoud zou vragen
ten einde hen dezen toestand uiteen
te zetten en te bekomen dat van de
opbrengst der nieuwe leening. een
gedeelte beschikt worde om Y'per
terug te brengen tot den toestand
welke het verloor voor het heil van
het Vaderland.
Het bestuur trekt de aandacht van
de Heeren Burgemeester. Schepenen
en Gemeenteraadsleden op de hoog
dringendheid dezer samenkomst en
bidt hen te willen aanvaarden hunne
beleefde groeten.
NAMENS HET BESTUUR:
De Schrijver.
Ed. Toutsaert.
De Voorzitter,
H. Vermeulen.
GEMEENTEBESTUUR
Van heden af zullen de Bureelen
van het stadhuis gesloten zijn voor
het publiek om 5 uur *s avonds.
Yper. den 16 Maart 1932.
De Burgemeester,
H. SOBRY.
HENGSTENKEURINGEN
In April aanstaande zal eene bij
gevoegde hengstenkeuring plaats heb
ben.
De Hengstenhouders worden ver
zocht. zonder verwijl aan het Provin
ciaal Bestuur (Bureel 7) de paarden
aan te geven die zij zullen aanbieden.
Plaats en datum dezer bijgevoegde
keuring zuilen later vastgesteld wor
den, rekening houdende der inschrij
vingen.
Yper, den 16 Maart 1932.
De Burgemeester.
H. SOBRY.
TRABOLSPEL
KAMPIOENSCHAP 1931-'32
De match van Woensdag laatst is
in 't voordeel van den Katholieken
Kring afgeloopen, die in zijn tra
Het Postje klopte met 25 punten
tegen 12.
Beide ploegen traden ongewijzigd
op en onder gewone leiding.
De H.H. Salomé en Yierstraete ar-
bitreerden.
De punten werden beurtelings aan-
geteekend. 't is te zeggen dat alle
enden gekeerd werden, behalve het
laatste, maar de Katholieke Kring
haalde groote enden en de bezoekers
1 of 2 punten t'eengader.
Woensdag naast trekt de Coöpera
tieve naar de Statie.
Vele toeschouwers worden ver
wacht.
ALGEMEEN KLASSEMENT
Gespeeld Gewonnen
Kath. Kring 7 6
Bascule 7 5
Statie 7 4
Coöperatieve 6 1
Postje 7 1
BOND
DER KROOSTRIJKE GEZINNEN
Zooals de leden weten zijn er ver
schillende winkeliers die afslag geven
op vertoon der lidkaart.
Het bestuur van den bond wordt
thans verwittigd dat er bestatigd ge
weest is dat er leden zijn die van de
welwillendheid der winkeliers mis
bruik maken, en die niet alleenlijk
afslag vragen voor de aankoopen wel
ke zij moeten doen voor hun eigen
gezin, doch dat zij aankoopen doen
voor anderen, die geen lid zijn van
den bond, zelfs dat zij hunne lidkaart
zouden medegeven aan niet-leden die
alsdan op bedriegelijke manier dien
afslag willen bekomen.
Daarom laat het bestuur van den
Bond der Kroostrijke Gezinnen aan
al zijne leden weten dat, zoo er voor
de toekomst nog iemand misbruik
maakt van zijne lidkaart tegenover de
afslaggevende winkeliers, dit lid on
middellijk zal uitgesloten worden uit
den Bond der Kroostrijke Gezinnen
dat zijne naam in de weekbladen zal
bekend gemaakt worden en er ge
beurlijks tegen hem een aanklacht zal
ingediend worden bij de rechtbanken.
Wij willen niet dat op een derge
lijke manier onzen Bond der Kroost
rijke Gezinnen in opspraak gebracht
worde. HET BESTUUR.
IEPER. - CINEMA COLISEUM.
Christen Volkshuis, St Jacobsstr., 30.
Belangrijke voordracht in 't Christy
Volkshuis. Dinsdag 29 Maan,
3' Paasrhdag, te 8 uur 's avonds, té.
Zeer E. Heer M. English, ceremonies-
ter der Hoofdkerk te Brugge, een boka,
gewoon onderhoudende en aangeraë.
voordracht met lichtbeelden geven
de H. Godelieve van Gistel en haa: een.
dienst.
De voordracht vertoont ons het hj.
voudig en stichtend leven van dien per,
van Vlaanderen, de bekende vlaaristi
heilige. Ook behaalt ze overal esn gr/.,
ten bijval.
De eerwaarde voordrachtgever is
begaafd letterkundige en een fijne re:-,
naar en staat bekend zelfs in Hollet:
hij is overigens de broeder van den
treurden kunstschilder Joe English
Liederen zullen tuschenin over S-
Godelieve gezongen worden.
Ingangskaart2 frank.
JUDAS van Verschaeve. Of
Woensdag 6 April, te 8 uur 's avonds
wordt in de feestzaal van 't Christy
Volkshuis te leper dit prachtig treursp-
opgevoerd door deontpleeorngeo 4a é-
ger Op uit Kortemark. Wie meent ii:
deze maatschappij onmachtig is voor ri,
een reuzentaak, gedenke dat dit gezel-
schap in den provincialen tooneehrij;.
kamp in 't jaar 1931 den eersten pr,
voor regie en encenceering met Mar:;,
ken van Nijmegen behaalde.
Wie verleden jaar Marieken van Ni:,
megen zag komt zeker naar Judas'
zien, en brengt zelfs nog vrienden meö;
Kaarten aan 8, 6 en 4 Fr. Kaarten we.
den voorbehouden van af 20 Maart
't Christen Volkshuis (ock telefonisch 37e
mits 1 Fr. opleg.
Groot Kajotstersfeest. Op Zondai
10 April, in den namiddag, zal ee
grootsch echt Kajotstersfeest gehouüe:
worden in de Jongelingenpatronage. Lat
ge Meersch, 7.
Bijna al 1e afdeelingen van het Gewe
zullen er een deel van het feest uitvoerei
dat echt volksch en toch kunstig zal'zi;:
Een kostelooze tombola zal ingeric;
worden voor al de aanwezigen en nog ee:
speciale tombola voor al de aanwezif
moeders.
Dit feest belooft iets heel nieuws e
eenigs te zijn.
Zaterdag 19 Maart, te 8 uur.
Zondag 20 Maart, te 2, te 5 en te 8 !4 u.
Maandag 21 Maart, te 8 uur.
DE MADONA
VAN DEN ROZENKRANS
(La Madone du Rosaire)
Hartroerende vertooning, in 7 deelen, van
de bekeering van een ongeloovige bewerkt
door een wonder in het genadeoord van
Pompei. 'Machtige weergave van een aard
beving en een vuurspuwing van den Ve
suvius met de vlucht van de bevolking.
Prachtige natuurzichten Onovertroffen
spel vanROMUALD JOUBÉ. L£DA GYS
en de vijfjarige ANDRÉE ROLANE.
CIRCUSDILETTANTEN
iLe plus singe des trois)
Groote comedie vol geestige zetten in
7 deelen met de hoofdartistenKARL
DANE, GEORGES K. ARTHUR,
LOUISE LORRAINE.
LEERFILMEN - NIEUWSBERICHTEN.
In Maart 1932:
4 week, Paschen, op algeemene aan
vraag: Robijn der Bossehen (Robin
des bois, Robin Hood) met DOUGLAS
FAIRBANKS, en De Nieuwe Frigoli
iLe nouveau Frigoli) met Lupino Lane.
PRIJZEN: Balcon 5 fr.; Beneden 3.50
en 2 fr. Kinders tot 14 jaar: Balcon
2 fr.; Beneden 1 fr.
WIE LEST LACHT,
BEST LACHT.
Maar, wat is er toch gebeurd
't Vlaams Huis? Niemand weet h
fijne van. Daar wordt veel verte
en bijzonderlijk nog meer in d
vuist gelachen, 't Valt buiten k
dat er ruzie ontstaan is tusschen
Hitlerianen eenerzijds, en de I.e
ridanisten anderzijds. Men bewee
dat er zelfs gevochten wierd, leen;
keus tegen leeuwkens (idem, in
Vlaams Huis van Gheluwe) men ze
dat er dokumenten gestolen zijn
weest ('t zijn toch zeker deze niet v;
Utrecht, die de beroemde deput
Ward Hermans zou achtergelat
hebben bij zijn laatste oponthoud
't Vlaams Huis van Wervik itu
Spreekt van oneenigheid tusschi
mannen van 't Syndikaat, en manm
van de Cinema men verzekert d
de Jeugdafdeeling ofte Stokslagei
in opstand zou gekomen zijn tegi
de losbollen van het Hoofdbestu»
en dat, ten slotte, het zichtbaar 0|
perhoofd van de Werviksche froa
partij, de onschuldige Abel, zal ba
tengekegeld worden! Enfin, geheel!
instelling zou tegenwoordig aan 1*
kraken zijn.
Nauwelijks eene maand geledel
waren zij nog Piet boven Jan; 't
een schimpen, een uitdagen om tl
meest. De groote zwarte tableau n
te voorschijn gekomen; de Wervs
sche Oud-Strijders kregen troef, wie:
den lastig gevallen en bespot.
Vlaamse Nationalisten van Wen'
deden plakbrieven uithangen om nis
sterreklaam te doen ten voordeelev:
iemand die door De Standaari
beticht, was van letterdiefte. Efl
Meeting wierd door Hermans gehs
den, die, van de gelegenheid gebria
maakte, om de rijkswacht aan te r*
len.
En nu? 't Vlaams Huis ligtI
rep en roerwat meer is, de hulp
de rijkswacht (vóór een viertal
ken zoo hevig aangevallen) wierd t
<*eroepen om de orde te handhavn
De kerels van 't Vlaams Huis 4
meesters-komedianten zulks is tha-i
bewezen. Het belet niet dat zij
gezaaid hebben, en orkaan zullen nu'
ten oogstenanders, kan 't omno?
lijk zijn. Intusschentijd is de grV
zwarte tableau verdwenen, 't
nochtans zoo 'n deugd doen i*
't herte van de natt'e kombattan:»
een officieele communiquee
mogen lezen, nopens het gevecht o;
volgens 't schijnt, geleverd is ge«'T
binnen de muren van het Ylaa'
Huis
Volgens de laatste berichten zijn
partijgangers van Meesters LeuriC
en Butaye. wederom aan liet be"»"
gekomende scheurmakers, be»
deraars van de sekte Van Sever»-
hebben het slagveld moeten verlad
en kampen tegenwoordig in de
komststraat, betere tijden afwachd"
de.
Het eerste bedrijf is gespeeld:
leiders van 't Vlaams Huis zitter
transia, en de Oud-Strijders X.5 B-"
in gloria deze laatsten, trouwens.
gewroken. Wie lest lacht, best la."
zegt het spreekwoord en 't is
leugen
Abonneert u op
