De oude Kamers
van Rhetorika
Aan de Bedienden
WEET GE WAT
Een vliegende film
54: Jaar. - Nummer 16
35 Centiemen
Zaterdag 16 April 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Toestand van den
Landbouw in Maart 1932
De Katholieke Vlaamsche
Radio-Omroep
i)pcrscl)c
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 8 maanden 10 fr. 3 maanden 6 £r
Men abonneert in alle Postkantoren en in bet Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op bet Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
Cj- casibr)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond
Zal de kinema het tooneel verdrin
gen? Wij gelooven het niet. De lief
hebberij voor het tooneel is ingebo
ren. Nieuw leven schijnt er zelfs in
gevaren, zooveel te meer dat de open
bare besturen door prijskampen en
met geldelijken steun er het kunst
gehalte van trachten te verhoogen.
Ons... tooneel. is opbrengend en
winstgevend en menige organisatie
en meer andere verbeteren door too-
neelopvoeringen niet weinig hun fi
nancies.
Laten wij zooeven een blik werpen
in 't verleden en onderzoeken hoe het
met tooneel gestaan en gelegen was
in de voorgaande eeuwen. Spreken
wij van de Kamers van Rhetorika.
De rederijkers, leden van de Ka
mers van Rhetorika, waren door
gaans eenvoudige lieden uit den bur
gerstand, ambachtslieden en nering-
doeners, die zonder bijzondere voor
bereiding op zekere dagen bijeen
kwamen in een lokaal in een ka
mer om de dichtkunst, de edel
conste van Rhetorica te beoefenen.
Het einde van de jaren 1400 en het
begin der jaren 1500 waren het bloei
tijdperk der Rederijkers. Toen had
den ze allengerhand het gansche na
tionale tooneel in handen gekregen.
Toen lieten ze hun werken drukken
en zonden ze geheel© bundels de we
reld in met hun lettervruchten van
hun te allen kante uitgeschreven
feesten en wedstrijden. Over heel
het land rezen Kamers van Rhetori
ka als bij tooverslag uit den grond
kleinste dorpen hadden hun letter-
gilde, met prinse, deken, factor en
zot. 't Was een wonderbaar schouw
spel van een volk, een volk van am
bachtslieden en neringdoeners, dat
buiten zijn dagelijkschen arbeid en
dikwijls in moeilijke en bange tijden,
nog tijd en moed genoeg vond om
allerlei dichten aaneen te lijmen en
duistere en moeilijke vragen van den
dag in rijmen op te lossen.
De stadsrekeningen van de 16"
eeuw staan vol van hulpgelden en toe
lagen, verleend aan de Kamers van
Rhetorika der stad die elders hun
kunsten gingen aan den dag leggen,
of van de kosten voor het beschin-
ken met Rijnschen wijn der vreem
de kunstbroeders, die door hun spel
de verjaring van den een of anderen
heilige, de intrede van een vorst of
t vieren van een vrede kwamen op
luisteren.
Voortdurend doorkruisten boden
het land, die van wege hun Kamers
aan de alom verspreide broeders in
de redenrijeke conste de blijde
boodschap van een luisterrijke sa
menkomst van al de dichterlijke en-
gienen der streek brachten.
Onder de ontelbare oefeningen der
Rederijkers was hun voornaamste
werk, ook hun lievelingsvak, het too
neel, met hetgeen er meestal mede
gepaard gingschitterende optochten
met vaandels, trompen en pijpen,
Prijken in kleurrijke kleeren, af-
dreun van klaterende rijmen.
Geen gebeurtenis van belang of de
Rederijkers moesten ze door hun aan
wezigheid opluisteren. Bij kerkelijke
au wereldlijke feesten, reden stel-
•agiesop hoeken van straten en
marktpleinen, met stomme en spre
kende personnagies, beelden uit Oud
en Nieuw Testament, zingende pro
feten, Job naest een messine of
David op zijn troon.
Bij de blijde intrede van een vorst,
bij een prinselijk huwelijk of de ge-
boorte van een koningszoon of bij
een vredesverklaring of op de me
nigvuldige ommegangen en proces
sies werden spelen opgevoerd staan
de of andere op wagens en sleden.
Van in de vroegste middeleeuwen
,vas de stadsmilitie ingericht in schut
tersgilden van den voetboog en den
handboog. Jaarlijks schoten die gul
den elk in zijn stad, den vogel
gay Men zingt heden nog te Tor
hout, ter gelegenheid van de sire
schieting onder de leden van Sint-
Sebastiaan
Djing, djing de vendele
Djing, djing de gaai
En die de gaai zal schieten
Zal de koning zijn.
Terwijl de schutters zwoegden om
den gay af te schieten, vervroo-
lijkten de ghesellende toege
stroomde menigte met kluchtige twee
spraken, waarin de zotten met hun
boertige gebaren en soms platte
spreuken den boventoon voerden en
den meesten bijval genoten.
Toen de militie onder de Burgon-
diërs haar belang verloor, breidden
zich nochtans de tooneelfeesten uit
en de Kamers van Rhetorika werden
machtig genoeg om op eigen hand
en zonder behulp van de schutters
gilden hun oefeningen voort te zet
ten en prijskampen uit te schrijven,
die dsn naam kregen van Landju-
weelen.
Tj» Brussel, werd een Hoofdkomiteit ge
sticht met het doel geldelijke hulp en
leeningen toe te staan aan de werklooze
bedienden, waarvan een afdeeling te Roe-
selare werd ingericht met werkkring de
bestuurlijke arrondissementen Roeselare-
Tielt en leper.
Het Hoofdkomiteit heeft als geldmid
delen: 1. een toelage van den Staat van
2 millioen frank; 2. een tombola ten
bedrage van 10.000.000 frank; 3. de
giften van private personen en maat
schappijen.
Uit wat voorafgaat blijkt dat de wer
king van het komiteit geheel tijdelijk zal
zijn, om reden dat er slechts hulp en
leeningen zullen kunnen gegeven worden
zoolang de vrijgevigheid van de bevolking-
zal duren.
Er werd besloten alle bedienden aan te
wakkeren zich aan te sluiten bij een Werk-
loozenkas naar hun keuze, ten einde, bij
gebeurlijke afdanking om één of andere
reden, op een vaste ondersteuning te kun
nen rekenen.
De thans werklooze bedienden mogen
een vraag om hulp of leening richten tot
het Sekretariaat van de Vereeniging Be-
diendensteunStadhuis te Roeselare.
Onmiddellijk na ontvangst der vraag zul
len hun de noodige onderrichtingen en
formulieren opgestuurd worden.
Aan de bevolking wordt een dringenden
oproep gedaan om zooveel mogelijk dit
werk geldelijk te ondersteunen. Alle gif
ten zullen met veel dankbaarheid aan
vaard worden. Personen of vereenigingen
die verlangen een som te storten mogen
dit doen op de postcheckrekening nr 3288.95
van de vereeniging.
Namens de Vereeniging:
.De Sekretaris, De Voorzitter,
M. Verduyn. Alf. Van Coillie.
met het zaaien van haver, paarde-
boonen, erwten, alsook met het plan
ten van vroege aardappelen. De zaai
ingen komen zeer traagzaam boven.
Men is ook begonnen met het vlas-
zaaien. In Henegouwen heeft men toe
bereide vlasgronden verhuurd tegen
ongev. 2000 fr. per Ha. met het ver
voer van den oogs. naar het station.
Men bereidt de gronden voor het
aardappelplanten en het beetenzaai-
en. Men voorziet een gevoelige ver
mindering der vlaisteelt; daarente
gen zal de aardappelteelt uitbreiding
nemen. Om reden van de ongunstige
economische toestanden maakt men
een beperkt gebruik van fosfoorzuur
en potaschvettenwat de stikstofvet-
ten betreft, geeft de kuituur algemeen
de voorkeur aan de zwavelzure am
moniak en aan de landbouwnitraten
om wille van hun voordeelige prijzen.
Veekweek: De gezondheidstoestand
is goed. Onder economisch oogpunt
beschouwd, verbetert de toestand der
veeuitbatingen niet. De hindernissen
aan den uitvoer deden de eierprijzen
veel verminderen en de hoender-
kweek ondergaat nu ook een lastig
tijdperk.
Toestand der markt: Voor bijna
alle landbouwproducten zijn de ver
handelingen moeilijk en de prijzen
dalen. Ziehier, ten titel van inlich
ting, de prijzen van eenige landbouw
producten, per 100 kg.tarwe 65-75;
sucrioen 80-85; rogge 75-80; haver
>75-90; paardeboonen 85-100; aard
appelen 45-55 r" <4>ederbeeten 8-11;
cichoreiboonen 90-92vlas in strooi
30-70strooi 20-25weidehooi 30-
35klaverhooi 40luzernehooi 50-65
tabak (per kg.) Semois 8-10; boter
(per kg.) 14-15; eieren 0.30-0.35 't
stuk.
Slachtvee, per kg. op Voet: Vet
vee, 1" kwaliteit 5-5.50; gewoon vet
vee 4-4.50; vette kalveren 6-8; vette
varkens 4-5mager vee voor de wei
den ongeveer 4 fr; biggen (ongeveer
8 weken) 60-100 fr. per stuk, 't zij
4.50-5 fr. per kg.
(volgens de verslagen der
Rijkslandbouwkundigen.)
W eer gesteldheidDe maand Maart
was gekenmerkt door droog en koud
weder, met overheerschende N. en
N.-O. winden; strenge nachtvorsten
wisselden af met zonnige dagen. In
menige streken doet het gebrek aan
water zich gevoelen. Het droog en
koud weder heeft den plantengroei
merkelijk vertraagd. Einde der
maand waren er eenige weldoende
regens.
Stand der gewassen: De winter
graangewassen, de weiden en de jon
ge klaver hebben veel geleden door
de strenge koude. Men is begonnen
IS DE EENIGE Vlaamsche Omroep
die de volledige goedkeuring en het
volledig vartrouwen verdient van de
Katholieken. Het is hoog tijd dat al
le Katholieken hun Omroep helpen
leven en groeien!!! Indien wij thans
onzen plicht verwaarloozen, zoo gaat
gansch hat Radiogebied over in de
handen van de vijanden van ons Ge
loof! Dat mag niet!
DAT ZAL NIET
De Radio wordt meer en meer een
wereldmacht ten goede of ten kwad
Wij Katholieken, moeten deze macht
aanwenden om de Waarheid en het
Licht te dienen en te verdedigen!
K. V. R. O.
steunen, is voor alle Katholieken
een heilige plicht! Doet uw plicht!!
Wat wordt van U gevraagd?
1. Ieder katholieke Vlaming (het
zij hij een radiotoestel bezitte of
niet) moet lid worden van de Katho
lieke Vlaamsche Radio-Vereeniging,
(K. V. R. V.) die thans in alls ste
den en dorpen van het Vlaamsche
land wordt opgericht. K. V. R. V. is
de Supporters ^-vereeniging van
K. V. R. O.
2. Iedere katholieke Vlaamsche
luisteraar leest De Vlaamsche Ra-
diogids het eenige Katholiek-
Vlaamsch Radioprogrammablad.
Een toondichter, bij wien vóór 9
jaar een eerste kind geboren werd,
hetwelk hij deed kerstenen onder
den naam van Do-minicus, heeft dun
zeker niet gedacht, dat hij in min dan
10 jaar geheel de gamme zoude uit
spelen. Zijn tweede kind immers
noemde hij .Re-mi, het derde Mi-chiel,
het vierde Ea-bianus, het vijfde Sol-
ange, het zesde La-zare, het zevende
Sh-mona en het laatste Octaaf.
De pauslijke almanach voor 1932
is verschenen en maakt melding van
55 Kardinalen en 1609 Patriarchen,
Aartsbisschoppen, Bisschoppen en
Nunciussen... waarvan 673 voor Eu
ropa.
Ten tijde van Molière waren de al-
manachen soorte boeken, die nevens
de aanwijzing van maanden en da
gen, eenige wetensweerdige zaken
voorhielden en zelfs waren ze de
eenigste volksboeken met gegevens
van natuurlijke wetenschappen. Zoo
doet Molière zeggen aan den Bur
ger die zich Edelman waantle
bourgeois gentilhomme Gij moet
mij leepen lezen en voordragen,
schermen en vechten en gij moet mij
ook den almanach aanleeren.
Men beweert in het Rhenaansch
koolbekken petrolbronnen ontdekt te
hebben, en in genoegzame hoeveel
heid om jaarlijks meer dan 100.000
tonnen petrol en essence aan Duitsch-
land te kunnen verschaffen. Is dat
soms geen Aprilvisch?
De Koningin van Belgie is verleden
week incognito op bedevaart ge
weest in Le Puy, waar van 25 Maart
tot 10 April de zeldzame jubeleum
O. L. Vrouw ter eere gevierd werd,
omdat dit jaar de 25 Maart samen
viel met Goeden Vrijdag. De slotpro-
cessie, begunstigd door overprachtig
weder en toestroomen van ontzagge
lijke menigten, geschiedde onder de
leiding van Kardinaal Verdier, uit
Parijs.
Nog in DuitschlandWerktuig
kundige Honeff stelt voor in Berlijn
een ijzeren toren te bouwen, 400 me
ters hoog en daar boven vijf mach
tige schroefmolens ta plaatsen, die
de wind zoude in beweging brengen
en alzoo jaarlijks 700 millioen kilo
wats electriciteit voorbrengen.
De Osservatore dagblad van
h'et Vatikaan, in een artikel nopens
ontwapening schrijft o. m.Zoo lang
communisme en bolchevisme binnen
zekere landen bestaan en er een staat
in den Staat vormen, gewapend om
handelend op te treden zelfs buiten
hunne grenzen, die geheimvol geslo
ten blijven, 't ware groffe dwaling
niet te zien, dat eene onvoorzichtige
(d. i. totale) ontwapening niet vrede
zoude veroorzaken, maar gelegen
heidheid zoude wezen van de slecht
ste sociale geweldplegingen en van
onherstelbare economische omwen
telingen.
de rechte lijn. De vensteropeningen
zijn langwerpige vierkanten (1 m.
X 0.80 m.) maar met vier afgeron
de hoeken. Zulke langwerpige ope
ningen met afgeronde hoeken, wer
den het eerst voorgesteld door Vie
rendeel, provincialen ingenieur van
West-Vlaanderen en mieken groote
opspraak tijdens eene tentoonstelling
in Brussel, einde laatste eeuw. Te
Terveuren was eene brug te zien,
waar van de zij-balken alzoo be-
vrocht waren en slechts een voet bo
ven grond hangende. Vierendeel be
weerde dat ze zooveel draagver
mogen had en indien men dat gewich-
te zoude overtreffen tot brekens toe,
dat ze zoude scheuren volgens eene
aangewezene lijn. Zulks geschiedde
zoo als men ze laadde en overlaadde
met ijzerweg-riggels.
GEZINSOPVOEDING
Belgie doet nu stalen ij zerweg-wa
gons maken. Deze bestaan reeds in
andere landen. Kenmerken: Buiten
zaten in leder en armleuningen in
hout, alles is staal; de rechte lijn
..p— «nr ncnil r nni i/ wor(1t vermeden waar ze kan, omdat
Ht I TrtnolHt VULK een boog meer weerstand biedt dan
Abonneert u op
Het loven is nu een vliegpartij. De
menschen vliegen in de lucht als vo
gels, vliegen over zee als de vliegende
Hollander, vliegen door de straat per
snorrend vliegwiel in vliegenden
draf.
De tijd vliegt, het leven vliegt, de
zaken vliegen, de menschen vliegen.
Ze vliegen naar hun werk, van het
werk vliegen ze even naar huis en
dan vliegen ze naar sport en spel.
Ze vliegen nochtans niet aan den
arbeid, het werk vliegt wel van de
hand doch te dikwijls wordt er maar
overgevlogen en het vliegt gemakke
lijk uit de hand.
De onderdaan vliegt niet meer op
den wenk van den meester, de mees
ter vliegt eens uit, de gast vliegt er
tegen op en ten slotte vliegt hij aan
de deur.
De menschen vliegen naar 't geluk
dat vliegt waar het vliegen wil, en
slaan niets meer af dan vliegen; de
zen vliegen naar een openstaande
plaats; iemand vloog er af, een ander
vloog er opgenen vliegen naar een
leêggekomen woning: de eenen vloog
er uit, genen vliegt er in.
Sommigen willen vliegen voor ze
vleugels hebben, anderen hooger dan
ze vliegen kunnen, gaan wel eens
vliegen met andermans geld, vliegen
er van door of vliegen de doos in.
Fortuinen gaan vliegen, kronen vlie
gen, koningen en keizers vliegen
naar de maan.
Kinderen vliegen niet zoo vlug
meer op vaders bevel of moeders
woord, willen op eigen vleugels vlie
gen, vliegen verkeerd, vliegen hun
doel voorbij en vliegen verloren. Hoe
fatsoenlijk ge 't hun zegt, ze vliegen
u in 't gezicht, of allerminst vliegt uw
goede raad oor in oor uit, zoo b. v.
vliegen vele jongeren rond een onbe-
:amelijk vliegkleed, vliegen te vroeg
uit, vliegen 's avonds veel te laat,
vliegen onvoorzichtig rond nachtvlin
ders en Spaansche vliegen, en einde
lijk vliegen ze in 't vliegnet, vliegen
ze tegen de lamp en verkroken of ver
branden de vleugels.
Anderen die even roekeloos uit
vliegen, vliegen dezen of genen tege
moet, ze vliegen malkander in de ar
men, vliegen vliegensvlug in den
echt, maar als de wittebroodsweken
zijn vervlogen, dan vliegen ze mal
kander toe, vliegen malkander in het
haar, vliegen ze uiteen en 't gedroom
de geluk vliegt ver, en fluit hen uit
op zijn vlucht.
Komt de ooievaar aangevlogen dan
vliegen tegenwoordig vele menscher
weg van schrik, want zeggen ze:
vliegt hij binnen dan vliegen wij
buiten, maar de meesten laten hem
vliegen omdat zij zelf anders niet
kunnen uitvliegen.