[ierodes en Pilatus Droevige cijfers WEET GE WAT 34'Jaar. - Nummer 20. 35 Centiemen Zaterdag 14 Mei 1932 Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper (j- caster) Op den Verkeerden weg IJpevecljc llolk ABONNEMENTPRIJS 1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 fr Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND 28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen. BEHEER EN OPSTEL io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER Postcheckrekening 40.201 waar op aJle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn van 14 tot 16 uur. AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst. Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG ten laatste ingezonden woraen. Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den WOENSDAG avond. 't Is wel te zien dat de socialisten reen program meer hebben en dat Minister Heyman met zijn prachtige sociale hervormingen hun alle mid- om misnoegdheid te zaaien uit je hand genomen heeft, want ze be nnen weer aan papenvreterij te joen en op anticlerikaal gebied aan K sluiten bij de liberalen. Dit hebben wij gezien in 1931 reeds ret het wetsvoorstel van een liberaal een socialist tegen de katholieke sormaalscholen en in het stemmen ran de lijkenverbranding. Ja de geschiedenis van Herodes en flatus die vriendschap sluiten tegen jiristus wordt nog gedurig herhaald. Sedert eenigen tijd zoeken socia len en liberalen aanleuning bij el- aar tegen de Kerk van Christus. Ook in 1931 hield de Vrijdenkerij raar 45e Congres te Binche. In één Jfden feeststoet defileerden de li- rrale Harmonie Les Chausseurs de [inche en de socialistische fanfare, armonische verbroedering dus op rondslagvrij denkeri j Victor Ernest, -socialistisch volks- ertegenwoordiger en voorzitter der rijdenkerijzei dat de kwestie der Magen aan de vrije scholen voor de ilgende kiezingen duidelijk moet esteld worden. Vooral in zake on- lerwijs moet het socialistisch-libe- aal kartel hersteld worden. Raym. Foucart, liberaal volksver- ?enwoordiger, voerde een even leute taalWij moeten Belgie red- ïii, sprak hijLiberalen zoowel als dalisten moeten in hun poll, echts candidaten kiezen, waarvan r.en zeker is, dat zij het godsdienstig iderwijs zullen beoorlogen. Libera- i en socialisten moeten vergeten hen verdeelt, om zich slechts te irinneren wat hen vereenigtDe iti-clerikale haat. Geen toelage j neer aan een ander dan het officieel iderwijs! Het besluit van dit Congres was: De openbare school mag niet be- tsrscht worden door welkdanige rijsgeerige of godsdienstige gedach- Onderwijzers en onderwijzeressen "eten behebt zijn met een leeken- deaal. In de gemeenten met de linksche tederheid mogen nog alleen on- ifrwijskrachten benoemd worden die Ét openbare normaalscholen komen de candidaten moeten alle waar den bieden van anti-katholiciteit. Ge ziet het, Herodes en Pilatus rden weer dikke vrienden! N'ochtans om reden dat Belgie rust ■Xidig had om zoowel economisch -•financieel hersteld te worden, heb- -i de liberale en socialistische voor- innen over eenige jaren met de ka lieken een wapenstilstand geslo ten zake onderwijs. Maar zie de vrijdenkerij kan niet teer haren haat intoomen en ver aart nu onomwonden den oorlog in het katholiek onderwijs. Wij mogen ons dus in een nadere '■'-komst nog aan kwade dagen ver achten. Sn nu in 1932 De liberale Federatie van Brussel te vergadering gehouden. De tezitter betreurde er dat de libera- het wetsvoorstel Mundeleer-Fi- ter niet hadden gesteund. Zooals te weet strekt dit voorstel er -toe in officieele scholen geen onderwij- meer te benoemen die uit de tee normaalscholen komen. M. Braun sprak er over de toena- teng tusschen de liberalen en de tealisten, die zich inzake het on- tewijs heeft voorgedaan. Alleen te liberaal-socialistisch ministerie, zegde hij, kan de verwezenlijking van ons gemeenschappelijk ideaal op schoolgebied in het vooruitzicht stel len: Wij zijn dus verwittigd. De socia listen hebben den schooloorlog ver klaard. Zij wachten enkel nog naar de liberalen om hem dadelijk aan te vangen. Deze komen reeds af... Wij hebben hier vóór ons de offi- cieele statistiek over de gevallen van zelfmoord in ons land gedurende het jaar 1930. Beschouwingen over zulk een onderwerp laten we liefst van kante; maar eenige cijfers zijn toch leerzaam. Het gemiddeld getal zelfmoorden bedroeg ongeveer 17 per 100.000 in woners; doch het percent verschilt oneindig veel van de ieene provincie tot de andere. Brabant, met de hoofd stad, bereikt het hoogste cijfer: 23,4 terwijl West-Vlaanderen aan 12 komt en Limburg slechts aan 7,3; Luik en Henegouwen staan aangetee- kend met 20,2 en 20,6. De lezer zal zelf de conclusie trekken. Op de 1356 personen die zich van het leven beroofd hebben, vinden wij slechts 414 ongehuwden. We zullen niet veronderstellen dat de anderen, meer dan de twee derden, bezweken zijn omdat ze gehuwd of slecht ge huwd warenhet staat evenwel vast dat >het huwelijk, onbezonnen of on regelmatig aangegaan, of door schul dige betrekkingen ondermijnd, niet zelden jammerlijk geschonden en ge broken wordt, wanhoop of krank zinnigheid zijn dikwijls het gevolg van zulke toestanden. Opmsrkenswaardig ook, het feit dat de vrouw meer aan het leven schijnt te houden dan de man; of liever, dat ze beter tegen de moede loosheid bestand is. De statistiek geeft slechts 306 vrouwen op, tegen 1050 mannen. Zelfmoord komt meest voor in den vollen leeftijd, dit was althans het geval voor het jaar 1930. We tellen 297 gevallen van 25 naar 30 jaar; 232 van 40 naar 50 j314 van 50 naar 60 j.239 van 60 naar 70 jaar. Zij komt niet zoo -talrijk voor onder de jeugd, gelukkiglijk: 150 gevallen, waarvan 121 in de groote steden. We zeggen gelukkiglijk Want als de jeugd sterk en moedig blijft, de toekomst lachend tegemoet ziet, den last van 't leven torschen kan, dan blijven ook én huisgezin én maatschappij van den ondergang ge vrijwaard. hun onmogelijk was onder den tarief te werken. De gieterij moes: de bestelling af zeggen aangezien' de werklieden geen de minste oegeving wilden doen, was het bestuur van gedacht dat er ten hunnen voordeele zulk geen buitengewone opoffering moest gedaan worden. De gieters blijven dus beurtelings eenige dagen thuis, liever dan eenige centiemen per dag van hun loon af te staan om regelmatig te kunnen werken sn een volle daguur te kunnen trekken, de eene gelijk de andere, gedurende twee maanden. Zulke feiten zijn betreurensweer- dig. Zij verlengen de krisis en bena- deeligen onze nijverheidzij oefenen daarenboven een ,*erderfelijken in druk uit op de werkersbevolking, die er ten slotte zelf moet door lijden. Een groote gieterij van den Maas- kom was op het punt te moeten slui ten door werkgebrek. Het beheer ge lukte erin met veel moeite eene be stelling van ongeveer 90 ton geut ijzer in handen te krijgen: werk ivoor twintig man gedurende twee maanden. De aangenomen prijzen hadden echter een zeer zware opoffering op den verkoopprijs gevergd. Het be heer wilde evenwel geen rekening houden met het bruto verlies, omdat het vooral een deel van het perso neel wilde aan den arbeid houden. De werklieden werden bijeen ge roepen. Men deed hen uiteen, met cijfers in de hand, tot welke opoffe ring het bestuur had moeten beslui ten en er werd hun gevraagd een klein deel van dien last te helpen dragen, door het aanveerden van eene onbeduidende loonsverlaging: 5 fr. per uur, irf plaats van 5,65 fr. Ze weigerden en verklaarden dat het Een Fransch dorp zegge ten geheel dorp uit het rijk Bourgon- dië is te koop uit oorzaak van ont volking. Vijf en twintig haardsteden op 400 hectaren goed land, van sper- rebosschen omringd. De bewoners? 't Werd hun te lastig en te eenzaam; ze trokken naar de stad, de eene na de andere. Of ze nu gelukkiger zijn? De Eiffeltoren i> Parijs, die ge heel in ijzer i>„ J>.erschilderd hetgeen 45 ton vsrwe vergt. Die tonnen zijn geene kuipen, maar ton gewicht, dus 't is 45.000 kgr. dat ge moet verstaan. Een geluk dat de olie afgeslegen is! De lange ijzerweg- brug over den Forth in Schotland is, met het aanvangs- en uitloopend deel, eene half uur lang en samengesteld van Eiffel-tonens, die omliggen en waarvan spitsen en voeten, twee en twee, aan elkander raken en ver bonden zijn. Eertijds schilderde men gedurig aan die brug, want als men ten einde gerocht, er was zoo veel tijd verloopen, dat het eerste deel vanher moeste geschilderd worden. IJzer, dat verwarmt, zet uit en een zeer belangwekkend veschijnsel in den E iff el-toren is dat, bij zonne dagen, de zuidkant 's noens langer is dan de noordkant, hetgeen den toren wat noorderwaart doet hellen. Met verziende hoekmeters heeft men nauwkeurig kunnen vaststellen, dat dagelijks met den noen de donder- scherm, die het ijzeren gevaarte be kroont, eenige centimeters van de loodrechte lijn is afgeweken noord waarts en met den avond komt hij tot die loodrechte lijn terug. In de Fort-brug de een-half-uur- lange zuidkant is merkelijk langer dan den noordkant, bij zonneweder; men heeft dus spel moeten laten aan de verschillige stukken, die op meni ge plaatsen niet aan elkander vast liggen met rechte bouten en moeren maar met knieën: Een knie dat is het een stuk dat uitgaat op een bal en deze bal kan draaien in een holle spheer, die het uiteinde uitmaakt van het volgende stuk. Op den Eiffel-toren zijn er drie verdiepen, waar de ophaalbak (as- censeur) stil houdt. Het eerste ver diep is eene kleine marktplaats, met cafés en winkels. Van op het eerste verdiep onderscheidt men nog duide lijk het trompen-geluid der autos, die dichts bij den toren voorbij-snor ren; maar van op het hoogste verdiep, on geveer 300 m. boven den grond on derscheidt men niet meer duidelijk de geruchten van beneden en al het gerucht van Parijs smelt samen in een geluid, gelijkende aan het zacht geloei van een bijliggende zee. 9 In 1932 is het 100 jaar dat de C/io'era-kwaal verscheen in Parijs. Zij was langs Cales overgewaaid uit England. De eerste, die er van stierf, was een portier uit de Lombaard straat. Met den 5 April waren er reeds 503 doodelijke slachtoffers, met den 8n... 707 en met 12"..1020. De hospitalen waren te klein om al de zieken te herbergen en men plaatste er ook in Theatre-zalen. Niet alleen lijk geringe menschen stierven van de kwaal, maar ook vooraanstaande zooalsCasimir-Perrier, generaal La- marque, graaf de Martignac, Cam- pollion en Cwvier. In zes maanden stierven er van die kwaal 18.406 Pa- rij zenaars. De kwaal ging grillig te werkAlzoo de eeiïe kant der Mortel- lerie-straat werd totaal aangetast en verwoest en op den anderen kant der straat stierf niet één bewoner. Het volk beschuldigde den staat de men schen te willen vergiftigen. Apothe ken jen, waar men beweerde dat de giftmengers hun vergift aankochten, werden kort en klein geslegen en een man, dilen men zag eene flesch uit gieten in de Seine-stroom, werd ter plaats om het leven gebracht. In de cholera-besmetting van 1849 stierven er te Parijs 16.165 menschen, in deze van 1853-54... 9219 en in deze van 1865-67... 12.000. Nu is men de kwaal meester en niemand vreest die nog. Cuvier, waarvan hier hooger spra ke, moet de vermaarde natuurken ner zijn, die de panteologie tot stand bracht, d. i. de studie nopens die die- renrassen, die nu uitgestorven zijn, zoo als de Mammouths (overgroote olifanten), de Iguanodons, kruip dierendie 10 tot 12 mieters lang wa ren, enz. Campollion, die ook stierf van d cholera in 1832, is mogelijks C/iam- pollion, die het beeldgeschrifte (Hië- roglyphen) der Egyptenaars wist te ontcijferen. De Egyptenaren hadden twee soorten van schrijfwijzen, eene met soorte alphabet-letters en eene met beeldenveronderstel b. v. het portret van een koning, met er ne vens een leeuw en een serpent, om te beduiden de koning is moedig en voorzichtig. Te Daniette ontdekte men een groo te steenen tafel, hebbende zoo wat de oppervlakte van eene kleine deur en nu bewaard in het Britisch-museum te Londen. Op die tafel is gekapt het decreet, waarbij een gestorven Pha- rao verklaard was als zijnde god. Het decreet is uitgedrukt, eerst in grieksche letters, daarna in gewone egyptiaansche schrijfwijze en einde lijk in beeldgeschrifte. Met het ver gelijken der drie schrijfwijzen vond Champollion den sloter der Hiëro- glyphen. Veel beeldgeschrifte vindt men in de graven der Pharaos en vóór Champollions ontdekking, wer den zij kwalijk uitgelegd door «hal ve geleerden, die den duur van al hunne regeeringen samenstelden en alzoo beweerden dat er koningen in Egypte waren 40.000 jaar vóór Christus. Champollion kon bewijzen dat veel van die koningen samen ge regeerd hadden, elk over eene stad of een gewest, dus soorte burgmeesters, 'en dat hunne regeeringen niet moes ten als achtereenvolgend aanschouwd worden, maar veel er van als samen- I vallend. Bestuurbare luchtschepen met wa terstof gevuld zijn gevaarlijk, daar fde waterstof zoo gemaklij k ontvlamt en ontploft. Helium kan de water stof vervangen, daar hij ook zeer licht is en is niet ontvlambaar. Tot nu toe beschikte Amerika alleen over groote hoeveelheden Helium, maar men heeft nu bronnen ontdekt in Noord-Frankrijk, Duitschland, Ita lië, Hongarie en de groote hoeveel heden monazite die in Ceylan bij de hand liggen, kunnen gemaklijk omzet worden in helium. Op 1000 graden gewarmd, één kilo monazite geeft één kilo Helium en deze stof, die vóór 60 jaar 1.700.000 fr. kostte per kubieke meter, kost er nu 28 fr. In koolmijnen zijn er peerden, om de wagentjes met kolen langs nauwe ijzerwegentjes bij den put der op- haalbaken te brengen. In de Engel- sche mijn van West-Pelton, stond dezer dagen een peerd verduldig te wachten op zijne lading, als het al met eens begon te sidderen, te stei geren en daarna met ij delen wagen voortvluchtte. 't Was nog geen hon derden meters ver, als de gaanderij instortte en drie mijnwerkers bedolf, op de plaats waar het peerd gestaan had. Een soortlijk geval van dierenlijke natuurdrift (instinct) weet men te vertellen in eene streek van Zwitser land. Een sneeuwlawine is eene soms groote vlakte sneeuw, die de bergen afglijdt, alles op zijn door tocht vernietigende en wat meest ge beurt bij dooiënde weder. In een klein dorp, bij een schoonen zonnendag in den winter, zat het volk met opene vensters in zijne huizen. Op de zuidelijke hellingen der bergen, in den winter als er zon is en geen wind, mag men zich zielfs buiten zetten in zijne hemdemouwen, om te kaarten op tafels, die staan op eenige plan ken geworpen boven de sneeuw. Nu in bovengemeld dorp, een groote hónd, die binnen was, recht schieling den kop in de lucht en al huilende wipt hij door het venster en vlucht weg. Enkele seconden nadien Viel een lawine op het dorpje en begroef woonsten en menschen. Verleden jaar werden er dagelijks in Londen eene middelmate van 18 personen gedood, door autos langs de baan, welk een totaal miek van 6691 in geheel het jaar. Benevens die 6691 dooden, waren er 202.119 gekwetsten. Vóór eenige jaren waren er geen konijnen in Australië; men heeft er eenige koppels ingebracht en zij heb ben er zich zoo snel en zoo talrijk vermenigvuldigd, dat zij vóór den oorlog eene ware plaag geworden waren. Sedert den oorlog, heeft men in Nieuw-Zeeland (ook in Oceanie ge legen) zaad ingebracht onzer roode kollebloemen of klaprozen, om de bloeme uit Vlaandren te hebben, die zoo wel herinnert aan den oorlog. En Nieuw-Zeeland is nu vergeven van dat onkruid! 9 99 Als iemand klimt in graad in het een of ander eere-orde, denk aan iemand, die ridder was in 't Leopolds orde en die er van Officier wordt, 't gebruik bestond, dat hij het eere- teeken van den eersten graad terug indiende vóór het ontvangen van het juweel van den nieuwen graad. Een Pacha van 't Oosten kwam te Vi chy een nieuwen rijken tegen, met wien hij betrekkingen aanknoopte en dien hij Ridder miek van ievers

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersche Volk (1910-1915, 1927-32) | 1932 | | pagina 1