In de Mijnstreek
WEET GE WAT
MIJN GEDACHT
$4« jaar. - Nummer 297
35 Centiemen
Zaterdag 16 Juli 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
WOERINGEN
Aan den Vooravond
van het Congres
j
€)d Ijpcvöfljc lloUi
ABONNEMENTPRIJS
t Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 fa-
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j- CASIHJt)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 11 tot 16 uur.
.AANKONDIGINGEN
Prijs bij overeenkomst.
WOENSDAG
Alle Aankondigingen moeten tegen den
ten laatste ingezonden woraen
Kleine berichten en nieuws ten laatste
WOENSDAG avond
tegen den
Jan I was hertog van Brabant.
Hij was verstandig, voorzichtig en
zeer moedig. Hij hield veel van
prachtfeesten, was sportman en ver
rot op steekspelen, maar verwaar
loosde onder geen opzicht den wel
stand zijner onderdanen en bezorg
de hun winstgevende betrekkingen
met Brugge, Antwerpen en de Rijn
landen: Zijn hoofddoel was de stre
ken tusschen Maas en Rijn onder zij
ne hooge bescherming te brengen, om
zoo doende ons te vrijwaren voor
orertieersching uit het Oosten.
Den 20 Mei 1277 en den 22 April
1280, de stad Aken, bij monde van
tare Rechters, Schepenen en Con-
uls erkende Jan van Brabant als ha
ren wetlijken beschermer; met het
volk van Keulen, aan wien hij vrij
aanstond ter oorzake van al wat hij
deed om het verkeer in de Rijnlan
den te verbeteren, sloot Jan I een ver
bond, den 22 Januari 1282; Nimegen
was met hem; verschillige prinsen
uit Westphalen kozen partij voor den
Hertog en den 10 October 1283, de
graaf van Holland trad ook in het
bondgenootschap.
De Keizer van Duitschland ducht
te Hertog Jan; de Koning van
Frankrijk trachtte naar zijne
vriendschapEngland loerde.
In 1287, de Prins-bisschop van
Keulen legde nieuwe en hooge belas-
lingen op de schepen, die den Rijn
bevaarden en op de wagens, die de
Rijnlanden doorkruistenDat ver
oorzaakte groote schade aan den
koophandel en de ingezetenen smeek
ten Hertog Jan om hulpe. De Prins
bisschop bleef halsstarrig en bouwde
te Woeringen, langs den stroom, een
«rooversnestom gem'aklijker de
koophandelaars te kunnen nagaan en
uitzuigen. Nieuwe smeekingen van
het volk tot Hertog Jan, die er in
toestemde het volk te helpen om die
vesting voor goed te sloopen en al
hoewel hij een leger aanvoerde, dat
maar het derde gold van de strijd
krachten zijns tegenstrevers, hij viel
dezen aan, den 5 Juni 1288, zijnde
een Zaterdag en het naamfeest van
den H. Bonifacius.
In het kamp van den Prins-bis
schop waren er wagens, alzoo de
kroniekschrijver Van Heelu, met
ketens en koorden, om onze stamge-
nooten te boeiënHij meende dus de
zegepraal zeker. Met den vroegen
had Hertog Jan mis doen celebree-
ren door de talrijke priesters, die zijn
leger vergezelden en bij het aanvan
gen van den strijd, aanriep hij vu
riglijk de Drie Koningen, waarvan
hij korte dagen vóór dien de Reli-
quien vereerd had in de Kathedraal
te Keulen.
Hertog Jan voerde het center van
zijn leger aan en was omringd van
strijders uit Brussel, Leuven, Thie-
öen, Nijvel, Jodoigne, Antwerpen,
enz. en van Hollanders; op de rech
tere hand had hij de hulpbenden van
Juliers en op de linkere deze van
Keulen en van Berg. Geheel het vij-
sndlijk leger viel samen het center
et Hertog Jan aanDe onzen deins
den wat achteruit maar werden niet
doorsneden. Jan stond aan de spits
rn vocht zonder ophouden. Zijn peerd
*erd gedood en zijn vaandel viel.
Jaar welhaast zat hij op een ander
draver en hernam woest den strijd;
Z;jn peerd werd opnieuw gedood en
Js hij zijn derde peerd bestegen had,
r'ij boorde zich vooruit met onweer
staanbare kracht, tot in de vijande
lijke rangen. De slag was begonnen
r"*et den vroegen en 's achternoens
en drie uren, een aanval tegen den
•Land langs zijden aangevoerd deed
r-» overwinnen. De Prins-bisschop
*as gevangenveel van zij n volk
lag gesneuveld en de overigen vlucht
ten, waarvan nog een groot getal in
Rijn en in moerassen verdronk.
Hertog Jan, over van moeidheid,
rustte wat uit en vaarde dan met ge-
festoand schip naar Keulen, waar het
volk hem met uitbundige geestdrift
onthaalde. Hij werd Groot Burger
der staduitgeroepen, hem werd
nevens de Kathedraal een prinslijke
woonst toegekend, genietende even
als de kerken van 't voorrecht der
Toevluchtsoorden en de inwoners
der stad bouwden naderhand eene
kapel, den H. Bonifacius toegewijd
en waar alle jare het Magistraat
eene plecl tige Mis kwam bijwonen.
Het opschrift dezer kapel was:
Anno M CC L XXX VIII fuit prse-
lium in Woeringen et hoc in sabath.
Ten jare 1288, was er slag te
Woeringen en dit op een Zaterdag.
Van Keulen keerde Hertog Jan ze
gepralend naar Brussel terug en
stichtte in Ste Goedelekerk eene ka-
palanij ter eere der Drie Koningen;
hij stichtte ook eene jaarlijksche uit-
deeling van almoezen voor behoefti-
gen, te doen op St Bonifacius' dag,
den 5 Juni.
De roem van zijne zegepraal ver
spreidde zich door geheel Europa.
Keizer Rodolphe noodigde hem ten
zijnen hove; diens opvolger Keizer
Adolphe, aan wiens kroning Hertog
Jan tegenwoordig was, noemde den 24
Juni 1292, den Hertog van Brabant
bestuurder en algemeenen Rechter
voor pl de streken gelegen tusschen
Zee, Mosel, Doortrecht en Centraal
Westphalen.
Alzoo was de droom van Hertog
Jan vervuldRegeeren over een
machtig verbond, dat kon weerstaan
aan vreemde inpalming.
Woeringen vrijwaarde Belgie voor
Duitsche overheersching en 14 jaar
later GroeningHe zoude hetzelfde uit
werksel bekomen tegenover de Fran-
sche macht.
Binnen enkele dagen, op 20 Juli. zal te
Brussel het Katholiek Kinema Kongres
gehouden worden. Wij hebben hiervan
reeds het programma aangekondigd en
de lezers zullen zeker van het nut van dit
congres overtuigd zijn.
In Italië heeft men uitgemaakt dat in
Milaan op de 80 miljoen lire die worden
uitgegeven, de helft aan het vermaak
wordt ten koste gelegd. Een dergelijke
statistiek bestaat in Belgie niet, toch ge-
iooven wij dat de toestanden hier wel on
geveer dezelfde zijn. Er is zelfs veel kans,
dat het vermaak meer dan de helft der
uitgaven zal vragen.
De kinema neemt de eerste plaats in
in het maatschappelijk leven en het ki-
nema-vraagstuk is wel even belangrijk als
het schoolvraagstuk.
Wanneer het gaat over de vrije school
staan alle Katholieken eensgezind schou
der aan schouder in den strijd, want het
gaat om een heilig belang.
Tegenover de kinema. gezien haar
maatschappelijk en zedelijk belang, moet
dezelfde eensgezindheid heerschen, de
zelfde eenheid van handeling, dezelfde
krachtsontplooiing, hetzelfde overmoeid
streven.
De katholieke waakzaamheid mag hier
niet in gebreke blijven. Zooals de goede
scholen een jeugd vormen vol christelijke
idealen, zoo bederft een slechte of een
slecht geleide kinema die jeugd, wanneer
ze in het leven treedt. Alle offers gebracht
om de jeugd te bewaren kunnen zoo wor
den te niet gedaan.
De kinema als uitdrukkingsmiddel kan
ten goede zoowel als ten kwade dienen.
Daarom moeten de Katholieken niet als
vijanden tegenover de kinema staan doch
als werkers, vereenigd tot positieven ar
beid.
Indien de kinema maar al te vaak dient
om het kwaad te verbreiden komt dit om
dat teveel intellectueelen, teveel katholie
ken haar hebben verwaarloosd en haar
geen gezonde levenssappen hebben toege
voerd.
Aan den vooravond van Let Katholiek
Kinemakongres begroeten wij met vreug
de de nieuwe krachtige pogingen van al
len. die op dit gebied der moderne wer
kelijkheid rechtuit stelling hebben durven
nemen en wij wenschen dat uit de ver-
eeniging van alle krachten een werk zal
tot stand komen dat de vergelijking kan
doorstaan met onze pers en met ons on
derwijs.
De politiek? Een rotte boel.
Een slagwoord is dat, noch min
noch meer.
Dat sommigen walgen voor de po
litiek zooals ze wel eens wordt ge
voerd, begrijpen we hsel goed. Wat
we NIET begrijpen, 't is dat ze wei
geren er belang in te stellen, te rea-
geeren tegen iets dat zij terecht als
een openbare ramp aanzien en ons,
in het privaat zoowel als in het
maatschappelijk leven, op een bru
tale wijze nederdrukt.
Wat kunnen wij eraan doen?
Dit is de vraag van menschen die
het nog nooit beproefd lebben iets
te doen. Klagen en beknibbelen is
trouwens veel gemakkelijker. Zoo
zijn er duizenden die zich onder den
dekmantel van de lamlendigheid
om niet te zeggen van de lafheid
schuil houden.
Ge stelt geen belang in de poli
tiek? Maar de politiek stelt zooveel
te meer belang in u dat gij haar vrij
elijk laat begaan! Zij dringt binnen
in uw leven dat zij vergiftigt, in uw
zaken die zij ontreddert. Welnu,
praktisch gesproken we laten de
theoriën en de bepalingen van kante
wie maakt de politiek? Maar gij
zelf, uw vrienden en kennissen, de
menschen met wien gij in betrek
king zijt, wij allen we zijn het, door
toedoen van de mannen welke wij
daartoe aangesteld hebben, of ten
minste vrijelijk mogen aanstellen.
Maar wat-kaH ik op mijn eentje,
verloren en versmoord in de mas
sa?
Verloren en versmoord, omdat gij
wel wilt.
Laten we ons dat goed in den kop
stekenniet de meerderheid is het
die de wet maakt, zelfs in onzen tijd
van demokratie, maar de werkende,
woelende en durvende minderheden,
die altijd eindigen met de ingeslapen
meerderheid mee te slepen. Welnu,
opdat een minderheid werkdadig
worde en het bewustzijn krijge van
hare macht, is een kern vastberaden
mannen, die weten wat ze willen,
voldoende.
Het liegt dus aan u, die klaagt of
verbitterd toeziet, dat de politiek
weze of worde, wat gij rederlijker
wijze eischt dat zij zou zijn.
THOR.
Iedereen kent reeds de woelige
voorvallen welke in de mijnstreek
plaats grepen, alwaar door woelma-
kers, door Moscou betaald, de erg
ste baldadigheden gepleegd wierden.
De toestand van de socialisten aldaar
was er alles behalve rooskleurig,
want ditmaal waren de gebeurtenis
sen, niet door hen, zooals over tien
tallen jaren zoo dikwijls het geval
was, doch door hunne kweekelingen
de kommunisten uitgelokt, zoodat
onze roodjes er tusschen twee vuren
stonden. Afkeuren wat de kommu
nisten nu deden, was hunne eigene
handelwijze van vroeger laken, hun
ne goedkeuring eraan geven was hun
op den tweeden rang stellen, ook om
zich met eer uit den slag te kunnen
trekken hadden zij gemeend hunnen
grooten baas Emile Vandervelde, de
Patron zooals hij genoemd wordt
ter hulpe te moeten roepen. Doch wee
voor die groote man, voor alles zou
moeten buigen, hij werd als een ge
meen réactionnair uitgejouwd en
was zelf verplicht zich nogal gauw
uit de voeten te maken.
Een tweede veelbeteekenend feit
deed zich aldaar insgelijks voor. De
kommunisten wilden zich met geweld
van het Palais du Peuple te Char
leroi meester maken. De socialisten
konden hen slechts door ze geweldig
te bespuiten buiten houden. Ten slot
te was de socialistische volkskverte-
g. nwoordiger Van Walleghem ver
plicht de hulp der gendarmenin
te roepen om hun lokaal te bescher
men. Een honderdtal gendarmen,
met eane mitraljeus, namen er dan
post.
Is dat niet kluchtig, dat de socia
listen die vroeger, wanneer zij zelf
werkstakingen en woelingen uitlok
ten, de gendarmen, met het handha
ven der orde gelast, in hunne bladen,
en in het parlement, voor moorde
naars ten dienste van de reaction-
nairs uitscholden, nu zelf de hulp der
gendarmen moeten inroepen om hun
nen Patron en hunne lokalen, te
gen de woede van deze die ze ge
kweekt hebben, te beschermen?
Wij betreuren alle wandaden,
doch wij bekennen openhartig, dat
het voor de socialisten eene les moet
zijn ook eens de gevolgen ervan te
ondervinden. Zij zullen dan mis
schien eindigen met te verstaan dat
wie wind zaait storm moet oogsten.
Sedert den laatsten oorlog kennen
wij de Tayiks of aanvalwagens of
Chars d'assaut. In oudere tijden oor
logswagens waren wagens, waarvan
de wielen voorzien waren met hori
zontale zeizens, die maaiden in de
rangen, door dewelke zij heenstoven.
In* nog oudere tijden de tanks waren
olifanten. Ten jare 280 vóór Chris
tus, Pyrrhus, koning van Epire, die
tracl te Italië te bemachtigen, won
den slag op de Romeinen, bij Hera-
clee, dank aan zijne olifanten. Hij
was reeds achteruit geworpen en zijn
leger vluchtte. De zegepralende Ro
meinen, die de vluchters achterzet
ten, ontwaarden al met eens zwarte
gevaarten, van stofwolken omringd
en die op hen afkwamen. Op hun
nen rug stond er een fort en bij
ieder gevaarte twee witte stevige
spiezen boorden vooruit; met den
snuiter, die greep en weggooide,
hielden zij brullende leelijk huis in
de Romeinsche rangen; noch pijlen
op len afgeschoten, noch lansen te
gen hen uitgestoken, konnen hun
met-dik-vel-gepanserd lichaam scha
lenpeerden en mannen, die vielen,
werden door hunTie lompe pooten plat
gepletterd en welhaast de deerlijk-
gahaafde ruiterij miek rechtsomkeer
en stermde op haar eigen leger los,
waar zij verwarring en dood zaaide!
't Jaar nadien, 279 vóór Chris
tus, behaalde Pyrrhus te Auscu-
lum eene nieuwe zegepraal op de Ro
meinen, maar met zulke groote ver
liezen voor hem ook, dat hij zegde;
Nog zulk eene zegepraal en ik lig
in de patatten
Die rijke en machtige Koning
stierf 7 jaar later, 272 vóór
Christus, te Argos, waar hij ge
dood werd door eene vrouw, die van
op een dak hem eene dakpan op het
hoofd wierp.
Op bovengemelde oorlogswagens
zinspeelde Elisens, als hij den Pro
pheet Elias den luefct zag invaren,
gezet an op een vurigen wagen, ge
lrokken door vurige peerden: «Va
der, Vader, riep hij uit, die Is-
raëls oorlogswagen waart en zijn
menner d. i. Vader, die door uwe
gebeden meer voordeel deedt aan Is
raël dan eene menigte oorlogswagens
en peerdenmannen.
en die om gemakkelijk op nen zak te
kunnen nederzitten, het hapken dat
ze rugwaarts aan den gordel droegen
afnamen, dat hapken sloegen.
Zoo eene hapkesbalke is er te zien
in den ouden molen van Tieghem,
dewelke als Kerstendatum 1267
draagt.
Raidwij n-Hapken, graaf van
Vlaanderen en voorzaat van Karel-
den-Goeden, kreeg zijnen bijnaam
omdat zijn hapken een zinnebeeld
was van zijne strengheid tegenover
de edelen, die zich plichtig mieken
aan baanstrooperij. Meer dan sen
van die baanstroopers heeft hij zel
ve opgeknoopt in de zalen van zijn
kasteel te Wynendaele.
Eene eeuw later regeerde Lode
wijk IX, de Heilige, in Frankrijk.
Te Vincenne zat de Koning dikwijls
onder een eikenboom, om daar ge
recht uit te oefenen. Zeker Enguer-
rand de Coucy, wroede jager, had
drie leerjongens doen ophangen, om
dat hij meende dat zij van zijne wil
de konijnen achtervolgd hadden. Lo
dewijk deed den woestaard in 't ge
vang werpen en deed hem naderhand
verschijnen voor zijn rechterstoel.
De H. Lodewijk, geheel goed van
aard maar tevens ook geheel recht-
veerdig, besliste hem te doen ophan
genmaar de barons die met
den Koning als bij rechters zetelden,
ueelden zijn gedacht niet de Ct>u-
cy was groote edelman, hij had ge
handeld volgens Het oud leenrecht,
en ze vreesden van vroeg of laat ook
hetzelfde lot te moeten ondergaan;
Koning Lodewijk hield aan zijn
gedacht, maar wilde nogthans het
vonnis niet doen uitvoeren, zonder
instemming der bijrechters en zoo
kwam men tot volgend akkoordDe
Coucy bekende zich schuldig aan
moord en vroeg ontslag van de dood
straf. Dit werd hem toegestaan op
volgende voorwaardenHij viel bui
ten alle recl t, moest overgroote boe
te betalen, moest eene kapel doen
bouwen en er eene fondatië van mis
sen ten voordeele zijner slachtoffers
oprichten en eindelijk moest hij het
land verlaten en met de kruisvaar
ders gaan veóhten in het verre Oos
ten.
De hapkesbalke in de zeer oude
molens, was eene balk waarin de boe
ren. die naar den molen kwamen
Gazetten in Belgie hebben gespot
met den wereldbrief van Paus Pius
XI, nopens de crisis. In den Se
naat der V. S. van Amerika, senatoor
Long sprak nopens dien wereldbrief
en om beter zijn gedacht kenbaar te
maken, las hij er een deel van: Na-
mali jk waar de Paus zegt, dat de
corzaak der crisis ligt in de onge
hoorde ikzucht van eenigen, die al de
rijkdommen bemachtigen en alzoo
volgens hun voordeel den wereld
markt baheerschen en overgroote
schade aan de gemeenzaamheid ver
oorzaken Na die lezing, stelde hij
voor den wereldbrief in zijn geheel
over te drukken in het verslag der
twee wetgevende Kamers. Dit voor
stel werd, zonder bespreking, met
algemeene stemmen goedgekeurd.
Vlieger René Machenaud, na 52 mi
nuten steiging, bereikte eene hoogte
van 7500 meters en met zijn val
scherm, daalde hij in 25 minuten tot
op den koeien-vloerAlzoo
overtrof hij het rekord van Willy
Coppens, die uit zijne machien
sprong op eene hoogte van 7000 me
ters. De valscherm had 6 meters
doorsnede en sloeg geheel normaal
open.
