Crédit Anversois
PRISMA - BEELD
Congnesdag
HÉT YPERSCHE VOLK
WEET GE WAT
54' Jaar. - Nummer 32.
35 Centiemen
Zaterdag 6 Oogst 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
0- casier)
van 't Zonnelicht.
Meer zendtijd...
voor de Liberalen
Verbond der Kroostrijke Gezinnen
«■hhbhehb N. V. swegmhehe
Dixmud,straat, 18, YPER
BANK
WISSEL
De ïentoonstellingstrein
komt op Vrijdag 12 Augusti
ter Statie van Yper
iWvec
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureei
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op het Opstelbttreel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden vromen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
(SPECTRE—SOLAIRE)
die zich bevonden op Engelsche kust
en de min of meer bemiste damp
kring belet ook het net-lichtprenten
niet.
't Zonnelicht, wit voor ons, is sa
mengesteld uit vele soorten stralen.
Zeven er van kan men zien, als 't
zonnelicht, stralende door een drie-
vlakkig glas, de kleuren van den re
genboog vertoont, te wetenRood,
oranje, geluw, groen, blauw, indigo,
violet. Buiten die zichtbare stralen
bevat Iet zonnelicht nog veel ande
re, die men eertijds donkere noemde
en verdeelde in warmte-gevende don
kere en in scheikundig-werkende
donkere.
Nu heeft men kunnen bewijzen,
dat buiten den bundel gekleurde stra
len, er nog 23 andere bundels, on
zichtbare voor ons oog en ieder even
uitgestrekt als de gekleurde bundel,
in 't zonnelicht aanwezig zijn. De
twee eerste bundels, zich bevindende
over het violet, noemt men ultra-
voilette-stralen en deze zijn ontsmet
tend; daarop volgen twee bundels,
van welke stralen men nog niet de
werking kent, die men noemt on
bekende en opgevolgd door een vijf
den bundel, bevattend de X-stralen:
deze doorstralen het vleesch van V
mensehen lichaam en maken de pho
to mogelijk van 't menschelijk ge
raamte.
Acht bundels zich bevindende ne
vens het rood, noemt men infra-rood
en deze zijn warmte-stralen, gevolgd
door vijf bundels ook onbekend
waarop volgen vijf bundels Hertz-
stralen en deze maken de telegraphic
zonder draad mogelijk en brengen
den radio in werking.
Dus het prisma-beeld van 't zon
licht is samengesteld uit:
1 bundel X-stralen 2 onbekende
4- 2 ultra-violette 1 gekleurde -f
8 mfra-roode 5 onbekende -f- 5
Hertzachtige, samen 24 bundels.
Ultra-violette stralen verwekken
op ons aangezicht den zonneslag
Dit maakt ons aangezicht rood als
een gekookte kreeft; men heeft ze
in groote hoeveelheid op de hooge
bergen en in de vlakten, komt men
ze minst tegen na een onweder. Dit
komt omdat de weerlicht in den
dampkring veel ozone maakt. De
ozone is versterkte zuurstof, bevor
dert de ademhaling en laat zich niet
doorstralen door ultra-violet.
Ultra-violet doorstraalt ook geen
gewoon glas en nooit zult ge een zon
neslag opdoen in een broei-kas, hoe
warme er het daar ook weze. Ultra
violet is ontsmettend. Jaag in eene
lamp, verveerdigd uit rotse-kristaal,
en bevattende kwikdampen, een ster
ken electrieken stroom: De schitte
rende dampen geven veel ultra-violet
te stralendompel uwe lamp in een
bak behelzende water, waar veel kie
men van typhus of andere ziekten
aanwezig zijn en in korten tijd zijn
al de kiemen gedood door de ultra
violette stralen, die door het rotse
kristaal dringen en het water door
kruisen. Opdat ge zelve geen deernis
zoudet oploopen van die stralen,
plaats tusschen u en het belichte wa
ter eene ruit gewoon glas. 't Zijn ook
de ultra-violette stralen, die de heil
zame werking verwekken der zonne
baden.
De roode stralen nu beïnvloeden
liet de gewone photo-platen. Daar
om mag men de nog niet gefixeerde
Pinten behandelen in een kamer,
'•aar alleenlijk rood licht doordringt
of verwekt wordt. Maar men heef
Platen ontdekt, waarop ook de infra
rode stralen werken. Met die pla
ten kan men zeer net zaken photo-
kvapheeren, die zich op grooten af
bind bevinden, zoo heeft men te Ca-
photos kunnen nemen van zaken,
Het prismabeeld van vaste of vloei
bare stoffen, gewarmd tot dat ze rood
en wit glinsteren, gelijkt aan 't pris
mabeeld van 't zonlicl t, dus 7 aan-
eenhoudende kleuren. Het prisma
beeld van dampen, insgelijks tot die
hooge warmte gebracht, zijn eenige
klare striepen, van elkander geschei
den door duistere plaatsen. Zet men
nu tusschen den prisma en de glin
sterende vaste of vloeibare stoffen
ook glinsterende dampen, het beeld
is nog zevenkleurig maar met zwarte
striepen, daar waar de glinsterende
dampen alleen klare striepen geven.
Zoo bij nader onderzoek van het
prismabeeld van 't zonnelicht, besta-
tigt men er de zwarte striepen van
glinsterendé waterstof (Hydrogène)
alsook van glinsterende natrium dam
pen en van glinsterende Potassium
dampen. Alzoo kaji men bewijzen dat
in den kring rond de zon er water
stof is, natrium (die men vindt in
't keukenzout) en Potassium, (die
men aantreft in sommige scheikun
dige vetten en in het buskruit).
Van de verdampte metaalzouten,
hloog gewarmd, elk heeft zijn eigene
klare striepen. Zoo kan men soms de
aanwezigheid van eeii vergift besta-
tigen in vloeibare stoffen, denk b. v.
op den inhoud der ingewanden van
een lijk, dat geschouwd wordt. Men
neemt wat vloeibare stof op een pla-
tina-draad en men plaatst ze in de
warme waterstof-vlamHet prisma
beeld geeft aanstonds de klare striep
van 't metaal, waarvan het zout in
de vloeibare stof aanwezig is.
Op 17 Juni 1.1. trof de raad van
beheer van het Nationaal Instituut
voor Radio-Omroep (N. I. R.) een
besluit waarbij de liberale radio-
omroep gelijk werd gesteld met de
katholieke socialistische omroepen en
alle uitbreiding van zendtijd aan de
ze laatste werd ontzegd. Eene in
terpellatie greep daarover in de Ka
mers plaats en eindigde met den uit
gesproken wensch dat de genoemde
beslissing zou worden herzien en naar
recht en reden meer zendtijd zou
worden toegekend o. m. aan onzen
Katholieken Vlaamschen Radio-Om
roep (K. V. R. O.).
Het bestuur van het N. I. R.
werd nu in hare vergadering van 1
Augustus jl. voor dezen wensch ge
steld en de meerderheid van dezen
raad bekrachtigde niettemin het vroe
ger besluit. K. V. R. O. krijgt dus
geen uitzendingen bij, terwijl de li
beralen vanaf 1 September iedere
week één dag uitzending zullen heb
ben op de Vlaamsche en op de Fran-
scbe golflengte. Z. E. H. Kanun
nik Boon, vertegenwoordiger der
Vlaamsche katholieken in het N. I.
R. en de twee aanwezige socialisti
sche vertegenwoordigers hebben
daarop, ten teeken van protest, de
vergadering verlaten. De strijd voor
onze katholieke belangen in den ra
dio-omroep is dus reeds tot zulke
scherpte gekomen... en vele katholie
ken vermoeden of begrijpen nog niet
eens dat daar een beslissende strijd
voor ons katholicisme wordt doorge
streden! P. L.
Zekere bladen hebben reeds aangekon
digd dat op 28 OQGST aanstaande het
Provintiaal Verbonn der Kroostrijke Ge
zinnen zijn jaarlijksch Congres houdt te
leper.
De plaatselijke bond te leper is hard
aan het werk om dit Congres goed in te
richten; de gewestelijke bond in samen
werking met het gewest Poperinge en
Komen komt regeimatig bijeen om sa
men te wérken tot het welslagen van de
zen Congresdag en alles laat verhopen
dat een prachtig resultaat zal bekomen
worden.
Dit ineenzetten van gansch deze wer
king mag niet het werk blijven der leden
van het bestuur. De Kroostrijke Gezin
nen zelf moeten eraan medewerken, moe
ten propaganda maken, opdat zooveel
leden mogelijk de vergaderingen en op
tocht zouden bijwonen.
Overal elders waar een Congresdag ge
houden werd, hebben de Kroostrijke Ge
zinnen bewezen dat allen innig samen
werken, dat zij weten wat zij willen, dat
zij eens zijn van gevoel en gedachten.
Wij strijden allen samen voor de uit
werking van ons programma en niemand
zal die beweging der Kroostrijke Gezinnen
tegenhouden.
Reeds meer dan 30.000 gezinnen van
West-Vlaanderen zijn aangesloten bij den
bond.
Wij verhopen dan ook dat het Gewest
leper gesteund, door Poperinge en Ko
men, op 28 Oogst niet zal ten achter
blijven en dat er zal getoond worden
aan de afgevaardigden van de andere
gewesten dat in den Zuid-Westhoek van
West-Vlaanderen de gedachte diep wor
tel geschoten heeft en dat hier ook onze
Kroostrijke Gezinnen, bewust van de
rechtvaardigheid van hunnen strijd, me
dewerken tot verwezenlijking van ons
doel.
De vergaderingen zijn grootseh aange
legd; befaamde sprekers zullen er het
woord voeren. Toekomende week zullen
wij dan ook definitief het programma
mededeelen.
Intusscl\en havg^ gewerkt en alleman op
de bres!
Er weze maar een wachtwoord: OP
28 OOGST ALLE KROOSTRIJKE GE
ZINNEN NAAR IEPER!
BEURS
Abonneert u op
waar lij zichtbaar is van 9 uur 's
morgens tot 9 uur 's avonds.
Voor de eerste maal in Belgie door
trekt zulke trein 't land. Hij is sa
mengesteld uit 20 groote wagens, on
der elkander verbonden bij middel
van souffletszoodanig dat men
dien trein bezoekt op gansch zijne
lengte zonder overstappen.
Die 20 wagons zijn in echte salons
veranderd, elk onderverdeeld in
Stands verhuurd aan een zestig
tal fabrikanten die zoo gezamentlijk
naar Yper komen ten einde er hun
ne beste en laatste produkten voor
te stellen, op doeltreffenle wijze. Die
trein heeft 350 m. lengte, bezoekt zoo
64 steden op een afstand van 2000
Km., gedurende 3 A maand.
't Hoofddoel van die moderne in
stelling is de Handelaars en Nijve
raars van 't land nader in betrekking
te brengen met de eerste koopbron,
't zij dus hier met de fabrikanten
zelf. Maar al te dikwijls gebeurt 't
nog dat personen, menige waren in
't buitenland koopen, alswanneer men
ze evengoed en beter nog in 't land
zelf kan vinden.
We sporen onze lezers aan die
grootsche betooging, die rondreizen
de Handelsfoor te bezoeken. Ieder zal
er 't nuttige van bekennen en mede-
dragen.
Een katalogus wordt er verkocht
ten bate van Oorlogsinvalieden, wee
zen van Spoorwegbedienden en Werk-
loozen-bedienden.
Verblijft niet in zalen, die versch
geschilderd zijn met olieverf, zonder
te zorgen voor goeden luchttrek, ten
einde de lucht er gedurig te vernieu
wen.
Op een Engelsch oorlogschip, een
matroos di'e in een dicht-sluitende
kamer trad, dewelke aanstonds na
haar beschilderen gesloten geweest
was, is er van gestorven. Het onder
zoek wess uit, dat het drogen van
olieverf kool-oxyde verwekt. Kool-
oxyde, die zich veel maakt in vuren
met Loutskolen aangelegd, is een
groot vergift en niet te verwarren
met koolzuur, van hetwelk de gas-
blaasjes samengesteld zijn der schui
mende bieren en wijnen. Koolzuur
kan stikken evenals het water
maar niet vergiftigen.
Te Tancrémont, bij Pepinster in
't Luiksche, heeft men vóór 100 jaar
een crucifix ontdekt, met gekleeden
Christus. Den 4, 8 en 11 September
e. k. viert men er den honderdjari
gen jubeléum dezer ontdekking. Dit
crucifix moet dagteekenen van de XT'
of XIT' eeuw. 't Is het eenigste mid-
deleeuwsch product van dien aard,
in Belgis gekend.
Te Amiens wordt veel vereerd zulk
een crucifix, aldaar ingebracht met
de kruisvaarten en dat men noemt
«le Saint-SauveDe Christus is
verbeeld genagejd aan het kruis,
maar dragende een lang koninklijl
kleed en hebbende op het hoofd eene
koninklijke kroon. Deze verbeelding
geeft dus te kennen dat de Zaligma
ker stervende op zijn kruis onze Ko
ning werd«Als God is Hij het van
■in alle eeuwen, maar als Menscl
werd Hij het door zijn bitter lijden.
In den oorlog sneuvelden 24^000
Bretoenen. Den 23 Juli 1.1. werd ter
hunner eer een gedenkteeken inge
huldigd te Ste Anne-d'Auray
De Bretoenen zijn onversaagd<
zeevaarders en voeren overal hunne
Heilige Annamede. Ruim 30(
jaar geleden, kwamen de esrste Bre
toenen in Canada aan, dewelke di
uitgestrekt land kolonizeerden. Ei
daar ricltten ze de bedevaartsplaat:
op St Anna ter eere, die nu nog ii
Amerika oven beroemd is als Aura;
in Europa, 't Is St Anna de Beaupré
In Januari 1871 verscheen O. L
Vrouw te Pontmain, in 't Bisdom La
val, gelegen buiten maar op de gren
van Bretoenland en Zij kondigde e
het einde van den oorlog aan. Buitel
alle verwachting, van stonden af
vorderden de Duitsche legers nie'
verder en korts nadien was het wa
penstilstand. Ter gelegenheid deze'
verschijning van Maria te Pontmain
de Bretoenen vonden het aardig da
O. L. Vrouw niet verschenen was ii
hun land, daar waar de bewoners
van vóór oude tijden, altijd zoo vu
rig Maria's Moeder eerden. En de
inwoners van 't bisdom Laval ant
woordden daarop: «Het moet zijn
dat O. L. Vrouw geen concurrentie
wil doen aan Lare Moeder.
Bij Budapest hebben da Hongarer
een radio-uitzender opgericht, met
een ijzeren-toren van 322 meters
hoogte. De E iff; Ito ren te Parijs
ie 300 meters hoog.
I De weg door Napoleon gevolgd in
1815, bij zijne terugkomst uit Elba
en leidende van den zeeboezem Juan
tot Grenoble, werd dezer dagen in
gehuldigd. Een stoet met een Napo
leon vergezeld van stafofficieren
en voorafgegaan door benden gro-
gnards dezen zijn de vermaarde
soldaten, die zijn lijfwacht uitmie-
ken, hebben die baan bewandeld
en dag per dag legden zij de toch
ten af, dia Napoleon deed in 1915.
Wat niet mede was waren de kisten
goudstukken, ter weerde van 2 mil-
lioen fr., die de Keizer medevoerde.
In 1815 die kisten waren geladen
op muilezels. Een dezer dieren, met
200.000 fr. op zijne rug, viel in een
afgrond. Van dat geld vond men er
162.480 fr. weder en 37.520 fr. wa
ren gaan schuifelen. Hedendaags
zijn er soms nog lieden, die gaan zoe
ken op de plaats waar de muilezel de
diepte intuimeldè, met de hoop van
nog eenige van die verdwaalde se!'a-
pen terug te vinden.
Op zekeren dag in een buitendorp,
een mensch stond stil op den zomer-
weg, langs de kalsijde, die het dorp
doorkruist. Met aandachtigheid be
zag hij den grond en zocht in het
zand. Welhaast had hij rond ziet
eerst eenige en daarna veel nieuws
gierigen, die één per één waren bij
gekomen. Wat zoekt gij had er
hem iemand gevraagd. Een goud
stuk van 20 fr.» antwoordde hij.
Daarop iedereen aan 't medezoeken.
En als men nu moede werd van rond
te trappelen en van met den vinger
schreven in 't zand te maken, zegde
een tweede: Hebt ge wel een goud
stuk verloren?» «Neen» zegde
hij onverschillig weg, maar ik zoek
er eenAh gij grapmaker
werd er 1 em toegeroepen en ieder
een lekte lachend weg.
Eigenaardige gedachten van rijke
lieden, die hunnen tijd moeten dood
doen In hotels zonder lift wil
len ze niet verblijven, want het steekt
hun tegen 20 trappen hoog te moeten
klimmen en ze gaan naar bergstre
ken en zweetende en zuchtende klim
men zij tot 2... 3000 meters en hoo-
ger. Da dienstmeid mag geen en
kel tapijt uitslaan, als zij te huis zijn
en zij rijden kilometers ver in auto
en slikken stof in bij de vleet. In
den winter met sneltrein en slaap
wagens begeven zij zich naar de be
sneeuwde bergstreken. Op den trein
moeten al de laatste nieuwigheden
ter hand staan, om zonder vermoei-
nis de reis af te leggen en gekomen
in de bergen zullen zij weken lang
peerdenwerk doen om zich te ver
moeien op ijs en sneeuw!
.Slaapziekte is eigen aan de
zwarten en bij. uitzondering worden
er blanken van aangetast. Een ge
neesheer uit Memphis, (V. S. Ame
rika), beweert dat hij de microbe
lier ziekte heeft kunnen vaststellen,
in wetenschappelijke taal: hij
heeft ze kunnen isoleeren in volks
taal 1 ij heeft ze kunnen bij de ooren
pakken, en verzekert ook een mid
del gevonden te hebben, om die mi
crobe te dooden.
Pokkenziekte was onbekend in
Congo en de blanken hebben ze er
onvrijwillig ingevoerd. Eertijds als
op een schip, varende op den stroom,
pokziekte verscheen, men legde den
lijder in eene boot, die men op sleep
touw nam. Eens heeft men zulk een
lijder aan wal gezet en welhaast
woedde de ziekte onder de zwarten.
Dezen nu, bewust dat die geesel hun
door dit schip aangebracht was,
iedermaal dat dit vaartuig voorbij
vaarde hebben zij Let bestormd, met
steenen en allerhande werp-gerief en
men heeft verplicht geweest het
