m
m
Gemeentekiezingen
Katholieke Lijst
y
P
R
£2
R
s
fH
H
Katholieke Hoogeschool te Leuven
KEjVIjVIELi
54' Jaar. - Nummer 39.
35 Centiemen
Zaterdag 24 September 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
(j. casikr)
STAD YPER
van 9 October 1932.
PROGRAMMA
ONZE
Kiesvergadering
K.V.R.O.-DAG TE BRUGGE
iJjwrsclje
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fir. 3 maanden 6 £r
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden wornen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
Voor de zedelijke en stoffelijke be
langen van de stad Yper; voor het
welzijn van de burgers, landbouwers
en werklieden, stemt alzoo
VANDERGHOTE Jan
advokaat-pleitbezorger
DELAHAYE Gustave
hoofdsmid, uittr. schepen
PATTYN Gerard
statiewerkman
LEMAHIEU Cyriel
landbouwer, uittr. schepen
WBm
VANDERMERSCH Joseph
advokaat-pleitbezorger
C0RNILLIE Irma
ijveraarster der sociale werken
SEYS Valere
nijveraar
B0LLINGIER Joseph
aannemer
BIEBUYCK Eugène
ingenieur
N0TREDAME Maurits
trambediende
DECOCK Joseph
schilder
VIERSTRAETE Jerome
handelaar
CRAYE Arthur
timmerman
DEWULF Valentin
handelaar
DEHOLLANDER Maurits
wever
I. Begrooting Belasting
Openbare Werken Regie.
Evenwicht in de begrooting. Goed
finantieel bestuur: inkrimping der
uitgaven en toepassing van strenge
besparingen. In de maat Van het mo
gelijke vermindering van belastin-i
?en en taksen. Rechtvaardigheid in
iet vaststellen der bel'astinglen nl.
met ontlasting van hetgeen noodig is
voor minimum van levensstandaard.
Herziening der belastingen in den
vin eener rechtvaardige verminde
ring voor de kroostrijke gezinnen.
Voor alle aanbestedingen voor werk
vn leveringen voorkeur aan de Yper-
sche handelaars, neringdoeners en
werklieden.
Spaarzaamheid en scherp toezicht
in de uitbating van de onontbeerlijke
vegiewerken.
II. Bescherming van het hwis-
'jezin.
Bescterming van het huisgezin,
Sociale cel.
Algemeene politiek ten voordeele
ver kroostrijke gezinnen, nl. in zake
belastingen, woningen, familietoe-
'iag, openbare onderstand, sociale
erzekeringen en mutualiteiten. On
dersteuning der raadplegingen voor
:iigelingen.
III. Ontwikkeling.
Alle middelen gebruiken en
hoofdzakelijk het privaat initiatief
■deunen om de opvoedings- en on-
Irwijsinstellingen te verbeteren en
vit te breiden, opdat alle kinderen,
"k deze van den arbeidersstand, hun-
V natuurlijke gaven zooveel moge-
ik zouden ontwikkelen.
Volledige gelijkheid van behande
ling voor de kinderen der vrije en
officieele scholen. Gelijkheid van toe
lagen en hulp der gemeente voor alle
scholen en inrichtingen.
Medisch schooltoezicht.
Uitbreiding der openbare volks
boekerijen.
Aanmoediging van de openbare in
richtingen van ontwikkeling, be
roeps- en kunstverspreiding.
IV. Openbare zedelijkheid.
Strijd tegen de onzedelijkheid en
tegen alles wat daartoe aanleiding
kan geven.
V. Goedkoope woningen.
Het bouwen der goedkoope wonin
gen begunstigen opdat elk huisgezin
een gezond en betamelijk tehuis zou
bezitten.
Aanmoediging van klein grondbe
zit.
Op heel dit gebied begunstiging en
voorkeur aan de kroostrijke gezin
nen.
VI. Openbare gezondheid.
Uitbreiding van de bestaande ge
zondheidcommissie en ontsmettings-
dienst.
VII. Op sociaal gebied.
Stipt naleven van de verplichtin
gen van maatschappelijke solidari
teit: tusschenkomst der gemeente in
het maatschappelijk verzekerings
wezen: ziekte, vroegtijdige werkon
bekwaamheid, werkloosheid.
Bemiddeling tot het voorkomen
.van arbeidsgeschillen.
Billijke vertegenwoordiging van
burgers, landbouwers en werklieden
in de Commissie van Openbaren On
derstand. Ondersteuning voor dien
sten van beroepskeuze.
VIII. Vlaamsche belangen.
Volledige toepassing der bestuur
lijke taalwet.
Steun aan alle openbare uitingen
van degelijk Vlaamsch kultuurleven.
IX. In zake stadsbelangen, zul
len wij betrachten
1/ Het in goeden staat houden van
onze straten, landbouwwegen, velo-
banen, dijken en waterloopen
2/ Ontslijking van de vijvers van
Zillebeke en Dickebusch ten einde de
stad van overvloedig drinkbaar wa
ter te voorzien
3/ Het begunstigen van het vreem
delingenverkeer in stad. Goede toe-
gangsbanen naar Yper
4/ Volledige uitbreiding van de
electriciteit op den buiten
5/ Spoedige voltooiing van den
vaart Yper-Yzer
6/ Terugkomen van alle sedert de
oorlog verdwenen instellingen. Her
stelling onzer praalgebouwen
7/ Steun aan handel, nijverheid
en landbouw.
BERICHT
De Kiezers, die zich moeilijk naar
het hun aangewezen stembureel kun
nen begeven, mogen hunnen naam
gaan aangeven, 't zij in den Katho
lieken Kring, Rijsselstraat, 't zij in
het lokaal der Christene Werkersver-
eeniging, St Jacobstraat, ofwel bij
een der Katholieke kandidaten. Er
zal gezorgd worden om deze kiezers
ten huize af te halen, naar het stern-
bureel te voeren en wederom thuis te
brengen.
Op Donderdag 29 September zal in
het Christen Volkshuis te Yper, om
7,30 uren, eene groote Kiesvergade
ring gehouden worden.
Den Heer R. Deman, van Roeselae-
re, en verscheidene Katholieke Kan
didaten zullen er het woord voeren.
KATHOLIEKEN, ALLEN DAAR
NAARTOE.
Ieder jaar, op vastenavond-Zondag, leest
Mijnheer Pastoor, op den kansel, een op
roep voor, om de geloovigen aan te zet
ten tot milddadigheid jegens de aloude
Katholieke Hoogeschool te Leuven, die
een zoo echte steunpilaar is van orde en
geloof.Zoo of ongeveer zoo klinkt
het. De menschen luisteren... och! lijk
men zooal luistert naar de kansel-aankon
digingen of geboden Als dan, twee
Zondagen achter mekaar, priester of kerk
baljuw hun de schaal onder den neus
duwt, wordt, eigens uit een hoekje van
den zak, het nikkelstuk moeizaam opge-
vischt... en de plichten van den Katholie
ken leek jegens zijn Universiteit zijn
weer eens hij mag er gerust op slapen
voor een jaar volbracht! Belangstelling
voor ons hooger Katholiek onderwijs be
staat amper. En om het er maar dadelijk
aan toe te voegen: indien de hoogeschool
van die belangstelling en van wat ze op
brengt aan klinkende munt had te leven
ware ze sedert jaren dood, begraven en
vergeten! Nu, ons volk weet ook van de Uni
versiteit, van wat ze is en beteekent, bitter
weinig af. Het lijkt wel alsof iemand die
zelf geen studiën doet, met Leuven vol
strekt niets te maken heeft. Ongekend -
onbemind... Er is dus hier nog heel wat
te verrichten. Reeds meermalen werd de
gedachte vooruitgezet, dat er jaarlijks, op
elke parochie, een Universiteits-dag zou
dienen belegd, ongeveer zooals er nu een
priester-dag wordt gehouden. Een probaat
middel, natuurlijk,... en het kome er spoe
dig! Intusschen dit artikel, dat niet slechts
aan den ontwikkelden, doch aan den sim
pelsten, Vlaamschen mensch die dit blad
leest, zou willen dietsch maken dat Leu
ven behoort tot die instellingen welke
staan moeten in het middelpunt van de
Katholieke belangstelling en de Katho
lieke fierheid.
Een aloude instelling inderdaad. En een
echte kerkelijke mstelling op den koop toe.
De Katholieke Hoogeschool te Leuven
werd opgericht ■'bij pauselijke Bulle, ten
jare 1425. Ze is dus vijf eeuwen lang
met een tusschenruimte van slechts en
kele jaren toen de vervolging zich ook aan
haar had vergrepen het stapelhuis ge
weest van de vondsten der wetenschap,
het arbeidsterrein van wereldberoemde
geleerden, de vormschool tan honderddui
zenden uit ons land en den vreemde. Leu
vens geschiedenis vult boekdeelen. Tot
vóór enkele jaren werd voortdurend, van
materialistische zijde, geschermd met de
bewering dat het geloof voor de weten
schap moet verzwinden als het water voor
het vuur of de sterren voor de zon. Maar
ook de minst-ontwikkelde katholiek kan
eenvoudig naar Leuven wijzen, naar het
brutale feit dat een hoogeschool die Ma
ria's blauw-wit op haar schild voert, een
brandpunt is van studie en wetenschap:
wat zegt u da- rvan Dat de zoogezegde
tegenstelling t.usschen geloof en weten
schap naar den zolder van den versleten
rommel is verhuisd of nog enkel voort
leeft in prullebladen die een halve eeuw
achter hun tijd komen aanhinken, ligt
zeker grootendeels aan de vlucht die de
wetenschap heeft genomen onder de Ka
tholieken en niet het minst onder de ge
leerden v .n de Katholieke Hoogeschool
te Leuven. Toen de protestantsche legers
van von Manteufel, in 1914, de Leuvensche
bibliotheek met haar handschriften, in-
cunabels en tienduizenden boeken in rook
deden opgaan, was dat, naar alle waar
schijnlijkheid, niets minder dan een wel
beraamde aanslag op den zegevierenden
Katholieken geest die van Leuven uit
straalt. Ze zouden het ons eens anders
leeren! Maar ze hebben ltelijk misrekend.
En op de uit hun puin herbouwde muren,
staan de goudletters: Gloriosius resurgo,
heerlijker rijs ik ->p!
We mogen wel spreken van heerlijk-
oprijzen, want nooit wellicht althans
niet sedert honderd jaar kon Leuven
groot gaan op zulk een overdadigen bloei
als thans. Bedenk slechts even wat het
is: we hebben dit schooljaar, vier duizend
negen en zestig studenten gehad! En daar
onder meer dan vijfhonderd vreemdelin
gen: Nederlanders, Ieren, Italianen, Po
len, Columbianen, Russen, Indiërs, Chi-
neezen, wat weet ik! Stude en waarvan
we, met een schriftwoord, zouden mogen
zeggen dat ze komen uit alle hemelstreken.
Het beteekent dat Leuvens roem zooals
de Nederlandsche, Katholieke Universiteit
te Nijmegen onlangs schreef door heel
de wereld voort, en niet slechts Leuvens
roem, doch Leuvens Katholieke invloed.
En Leuven groeit van jaar tot jaar: er
waren, In 1931-32, honderd zes en twintig
studenten meer dan het vorig jaar. Het
spreekt vanzelf dat er lokalen noodig zijn
om klas te geven voor zooveel volk: ge-
lukkiglijk werd, na dtn oorlog, machtig
veel getimmerd en gemetst, op slechts en
kele na, staan in alle gnote straten der
stad, gebouwen van de Universiteit. We
kunnen er nog aan toevoegen dat er, dit
jaar, honderd negentig professors zullen
zijn, waaronder een zestigtal priesters.
Leuven is niet enkel de meest-bevolkte
Hoogeschool van het land, doch ook de
grootste in wetenschappelijk opzichtze
kan twee en vijftig officieele of akademi-
sche einddiploma's afleveren. U weet dat
er advokaten, geneesheeren, notarissen,
ingenieurs, landbouwkundigen, handels
mannen, professoren In oude en moderne
talen en in de geschiedenis, apothekers en
godgeleerden uit Leuven komen: dan hebt
U nog maar elf soorten t an professionee-
len of geleerden, en er zijn er samen twee
en vijftig! Wil het U ietwat duidelijk wor
den wat zoo iets beteekent? Wat een aan
zien en wat een invloed zoo iets mede
brengt in den lande? En zou Ret niet de
moeite waard zijn, dat alwie Iets voelen
voor den bloei en de toekomst van ons
Katholiek leven, voor Leuven zouden doen
wat ze kunnen? Want te lang toch heb
ben vele ook gegoede geloovigen onze
Hoogeschool behandeld, schier alsof ze er
niet was!
Het budget bedraagt jaarlijks zestien
millioen. En daarvan komen er nog geen
twee, van de omhaling in de kerken! Elk
student kost aan de Universiteit duizenden
franken méér dan hij betaalt. De ver-
vlaamsching jaagt dit jaar het budget ze
ker met een paar millioen naar de hoogte.
Want Leuven richt een volledig Vlaam
sche hoogeschool-onderwijs op. Het was,
sedert jaren, de ziels-innige wensch van
het Katholieke Vlaanderen en een niet te
ontkomen eisch van een kultureel die ka
tholiek is en wil heropleven. We mogen
er gerust bijzeggen: eerst dan zal Leuven
heelemaal zichzelf zijn, want sedert jaren
is de geest te Leuven Vlaamsch, sterker
en dieper dan elders.
In dit artikel werd gesproken van geld
en gezegd dat Leuven leeft van bedelbrood.
Werd daarmede nu jacht gemaakt op de
stuivers van den lezer? Welaan ja! we
moeten oprecht zijn ik heb toch, meen
ik. bewezen dat Leuven ook die belang
stelling verdient en weet te benuttigen.
Maar hoofdzakelijk? Neen! Ook een Ka
tholieke Universiteit leeft niet van brood
alleen. Er zijn onder onze Vlaamsche
menschen duizenden, die Leuven niet
kunnen bijspringen met hun beurs, maar
die voor Leuven en zijn roerig studenten
volk en zijn zwaar-verantwoordelijke pro
fessoren kunnen offeren en bidden. Met
geld zet men prachtige gebouwen en stof
feert men bibliotheken en verrijkt men
de laboratoria en verhoogt men de kansen
op wetenschappelijke prestatie's. Maar
met geld vormt men nog geen zielen,
evenmin als men met geld, al zaait men
het nog zoo dik, de stii-werkende vrucht
baarheid stort in de velden. Dat Leuven
een centrum wordt van intens Katholiek
leven en dat van Leuven mannen uitgaan
voor wie de wetenschap niet slechts een
broodwinning doch ook een levensaposto-
laat beteekent, weze de v. ucht van het stil
gebed en den blijden offergeest van
Vlaanderens schoonste zielen. Want zij
kunnen voor Leuven Gods zegen verdie
nen!
K. Cruysberghs,
Vice-Rector der Kath. Hoogeschool.
Op Zondag 18 September jl. hield Brug
ge met beste succes zijn katholieken radio
dag. In al de kerken werd 's morgens over-
katholieke radio gepredikt; aan de kerk
deuren werd door Kajotsters en V. K. B.
J.-meisjes een welgelukte verkoop inge
richt van propagandaboekjes over katho
lieke radio. Rond 10 ure vertrok aan de
Ezelpoort eene rei van zeven autos met
een flinke groep afgevaardigden naar Uit-
kerke, "alwaar op het graf van wijlen Ju-
liaan Vandepitte, de baanbreker der Ka
tholieke Radiobeweging, eene roerende
hulde werd gebracht. Heer Advokaat Van
den Bussche en Heer G. Blancquaert voer
den er het woord. Bloemtuilen werden
neergelegd namens K. V. R. V.-Brugge,
Davidsfonds en Kath. Vlaamsch Verbond,
ook namens de Elektriekers-radiohande-
laars van Brugge, omstreken en de kust.
Werd opgemerktde aanwezigheid van
den Heer Keersmaekers, secretaris der
K. V. R. V.-afdeeling van Antwerpen.
's Namiddags rond 3 ure ontvangst van
Nonkel Jan op de statieplaats: een gewoel
en gejoel van kinderen als nooit te voren
te Brugge werd gezien! Kinderoptocht en
Inhuldiging op den Kemmelberg van
een gedenkzuil, ter nagedachtenis der
gesneuvelde Fransche soldaten.
Kinderfeest in de Gilde, waar de kleinen
hun hartje hebben bij opgehaald, 's
Avonds groote volksvergadering. Opge
merkt: ZZ. EE. HH. Mahieu en Van der
Meersch, groot-vicarissen, de Heer Van
Hoestenbeighe, burgemeester; schepen
Geurens, benevens vele vooraanstaande
geestelijken der stad. De ruime zaal der
Gilde was stroppens vol en de geest
drift sloeg hoog op. Nonkel Jan be
sloot zijne voordracht met eene flinke om
haling ten voordeele van K. V. R. O.
Aan het N. I. R. werd ten slotte eene
protestmotie toegestuurd. De K. V. R. O.-
dag te Brugge gelukte op schitterende
wijze en zal gewis de beste vruchten ach
terlaten.
■iiiiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiini
TREKKING
DER VERWOESTE GEWESTEN
5 ten honderd 1923
TREKKING VAN 20 SEPTEMBER
Dinsdag morgen heeft de 112* trekking
plaats gehad der leening van oorlogsschade
5 ten honderd 1923. De uitslag is:
Serie 282451 nr 1 wint 500.000 frank.
Serie 140714 nr 5 wint 100.000 frank.
Series 89763 nr 4. 145955 nr 5 en 284241
nr 2 winnen elk 50.000 frank.
De andere nummers van deze series zijn
uitbetaalbaar met 550 frank.
Zondag laatst, 18 September, is de
Kemmelberg getuige geweest van een
roerende plechtigheid ter eere der
5294 Fransche officieren en solda
ten gevallen in het wreed offensief
van April 1918, wanneer de Duit-
sche legers al hunne pogingen aan
wendden om de West-Vlaamsche ber
gen in te palmen en h^in tocht voort
te zetten naar Kales.
Van in den vroegen morgen wap
perden de vlaggen aan de huizen, en
van alle kanten kwamen autobussen
aangesnord die het volk naar de
plaats der plechtigheid brachten.
Om 10.15 u. werd het muziek en
een detachement met vaandel van het
4" Linieregiment van Brugge aan de
Polka, door de muziekmaatschappij
St Cecilia met een dreunende Bra-
ban^onne ontvangen.
Daarna zette de stoet zich in bewe
ging, den weg opslaande naar de
plaats. Weldra liet het militair mu
ziek zich hooren, en iedereen, opge
zweept door de opbeurende stap-
marsch, volgde blijmoedig onze jas
sen tot aan de dorpplaats waar de
kleine stoet zich ontbond en waar de
reeds toegekomen overheden voorge-
isteld werden.
Om 10.45 u. verschenen per auto
de Fransche generaals Lacapelle, ge
wezen kommandant van het 1" leger
korps en voorzitter van het inrich-
tingskomiteit; en Pétin, thans kom
mandant van het 1° legerkorps. Jam
merlijk het weder wilde niet mede',
een dikke mist begon stilletjes uit te
vallen. Niettegenstaande dit, trok het
komiteit vergezeld door talrijke offi
cieren en burgers stoetgewijze naar
het gedenkteeken der Kemmelsche
gesneuvelde soldaten en verongelukte
burgers, om er in aller eenvoud een
bloemengarve neer te leggenhetzelf
de werd gedaan op het Engelsch kerk
hof. Daarna begaf de stoet zich naar
de kerk. Om reden van het slecht we
der moest er aan verzaakt worden
de H. Mis op te dragen op den berg
en diensvolgens werd de H. Mis om
11.45 u. opgedragen in de parochie
kerk.
De kerk was proppensvol. De Zeer
Eerw. Heer Pastoor P. Serruys,
droeg het misoffer op. In het koor
hadden plaats genomen de generaals
Lacapelle en Pétin. De heeren J. Bru-
neel de la Warande, burgemeester;
M. Janssens de Bisthoven, goever-
neur van West-VlaanderenM. Clin-
kemaillie, arrondissementskommissa-
ris en talrijke Fransche officieren en
afgevaardigden van oudstrijders-
maatschappijen.
Gedurende het H. Misoffer voerde
het muziek van het 4" linieregiment
enkele muziekstukken uit op een
msesterlijke wijze.
Na de H. Mis werd op de kiosk
door hetzelfde muziek een puik kon-
cert gegeven dat de moeilijksten ze
kerlijk bevredigen kon.
Goddank met den middag klaarde
et weder op. Om 2 uur werd een
stoet gevormd op de dorpplaats.
Voorop het muziek van het 4e linie
regiment, daarna het detachement
voetvolk met het vaandel, verder Bel
gische en Fransche groepen van oud
strijders met vaandel en eindelijk het
muziek van het 110' regiment voet
volk van Duinkerke met zijn deta
chement en vaandel. Al de deelnemers
tegen naar den top van den berg, en
schaarden zich nabij het monument
in afwachting der komst der overhe
den.
Om 2.45 u. kwamen de overheden
