ALLE VLAMINGEN
Katholieke Partij
Crédit Anversois
Een plechtig beroep
op het Katholiek geweten
met het oog op de politieke toekomst
moeten hun steun verleenen aan de
WEET GE WAT
54e Jaar. - Nummer 45.
35 Centiemen
Zaterdag 5 November 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Een gewichtige Herderlijke brief van
Zijne Em. den Kardinaal Aartsbisschop van
Mechelen en van H.H. H.H. de Bisschoppen
van Belgie.
Herziening
der Kiezerslijsten
Dixmudestraat, 18, YPER
Vlaamsch Radio-leven
llpctsc
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6, fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
ro5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casibr)
waar op alle wekedagen al'e inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond
Gaat naar de stembus met den wil de onaanvechtbare rechten van
uw geloof te doen eerbiedigen vragen H.H. H.H. de Bisschoppen
van Belgie.
Hieronder geven wij een gewichtig Herderlijk Schrijven van Z. Em. den Kardi
naal Aartsbisschop van Mechelen en van H.H. H.H. de Bisschoppen van Belgie,
waarin ten dringendste de aandacht wordt gevestigd op de zware verplichtingen
welke zich op dit oogenblik opdringen aan ieder katholiek geweten. Dit Herder
lijk Schrijven zal heden Zondag worden voorgelezen in al de kerken en kapellen
van het land.
WIJZE VERMANINGEN
De Belgische Bisschoppen richten tot de
geloovigen van ons land een gezamentlij-
ken Herderlijken Brief, dien wij hierna
afkondigen.
Mechelen, op het feest van
Christus-Koning.
Zeer Beminde Broeders,
Wij vervullen een plicht van ons herder
lijk ambt met uw aandacht te vestigen op
de zware verplichtingen die zich, op dit
oogenblik, opdringen aan ieder katholiek
geweten. Wijl God ons gelast heeft me*
het geestelijk bestuur der zielen, weten wij
dat wij ons niet hoeven op te houden met
zuiver politieke aangelegenheden. Ook, in
gewone tijden, ontzeggen wij ons alle deel
neming aan den strijd en de mededin
gingen tusschen partijen, tenzij om de.
i eerbiediging van alle rechten, de naasten
liefde jegens de personen en de eendracht
tusschen alle rechtzinnige burgers aan te
bevelen en voor te houden.
DE TOEKOMST VAN ONS LAND
Nu echter staan hoogere belangen op
het spel. Iedereen beseft immers dat de
aanstaande verkiezingen van overwegend
belang zullen zijn voor de toekomst van
ons land. De internationale toestand, die
beslist niet geruststellend is, zelfs ter zijde
gelaten, zullen zij aan een Regeering die
vertrouwen inboezemt toelaten de moei
lijkheden door de ekonomische wereldkri-
sis veroorzaakt op te lossen; of zullen zij
daarentegen aan het land het gevaar laten
loopen van sociale proefnemingen en fi-
nancieele avonturen, die den gemeenschap-
pelijken ondergang heel spoedig zouden
voltrekken? En wat nog eindeloos meer
vrees aandoet dan de gevaren van stoffe-
lijken aard is dit: zullen de verkiezingen,
zooals sommige politieke groepeeringen
het dreigen te doen, aanleiding geven tot
een pijnlijken gewetensstrijd door het ver
klaren van den oorlog aan het vrij on der
wijs,met zijn onvermijdelijken nasleep van
noodlottige gevolgen, of zullen zij integen
deel als een allereerste noodzakelijkheid
erkennen den vrede en de eendracht in
het land te handhaven door het eerbiedi
gen der wezenlijke rechten van het chris
ten geweten?
Wij willen niet aannemen dat de open
bare meening in Belgie zoo verblind zou
zijn, dat zij het land in een zedelijke en
godsdienstige crisis zou storten, die, wij
hoeven den nadruk er niet op te leggen,
ten allen tijde schadelijk is, en op dit
oogenblik een daad van oppersten waanzin
zou daarstellen.
EENDRACHT EN TUCHT
Met vertrouwen doen wij beroep op alle
politieke groepeeringen, opdat zij al wat
slechts tot broedertwist cn wederzijdsche
verscheuring kan leiden beslist uit hun
Programma's zouden weren. Dat alle
rechtgeaarde burgers, wien het heil van
het vaderland aan het hart ligt, ernstig
nadenken op de gevolgen hunner hande
lingen
Als Bisschoppen echter, hebben wij den
Plicht ons gansch bijzonderlijk te wenden
tot onze geloovigen. Wij zeggen hun: be
denkt uw zware verantwoordelijkheden,
waakt op de groote godsdienstige belangen
die gij te handhaven hebt, gaat naar de
stembus met den wil de onaanvechtbare
fechten van uw Geloof te doen eerbiedi
gen.
Aan de katholieken vragen wij bovenal
eendracht en tucht. Maar al te vaak
t is pijnlijk het te moeten waarnemen
is er gebrek aan tucht in hun rangen ge
weest. Nu de Katholieke Unie gelukkiglijk
voor heel het land bevestigd is. vertrouwen
wij dat de tucht overal zal hersteld wor
den. Hoe kan men een gunstigen afloop
verhopen, wanneer men den strijd in on
enigheid aanvat? De feiten bewijzen
Waarblijkend dat alleen een sterke katho
lieke partij, stevig ingericht en bezield met
'bcht in al haar vertakkingen, het echte
eh eenige bolwerk is onzer godsdienstige
vrijheden.
Dit weze dus het ordewoord tegenover
os gevaren die aan den horizont dreigen:
vereeniging van al de katholieke krachten
°P het katholiek terrein. Zij die dit orde
woord niet aanvaarden, miskennen hun
ratholieke plichten. De belangen der zie-
tea. der Kerk en van God zijn gemeengoed
voor alle katholieken; zij zijn even kost
baar voor alle harten die oprecht getrouw
bleven aan hun Geloof; de andere belan
gen, hoe eerbiedwaardig ook, zijn van bij
komenden aard en moeten voor de eerste
wijken.
Daar waar de katholieke concentratie
volstrekt niet op één lijst kan bewerkstel
ligd worden, wordt het ten minste ver-
eischt dat zij elkaar niet bekampen, maar
integendeel zich voor de werking verstaan.
Wij herinneren verder alle geloovigen
aan hun zwaren gewetensplicht, hun stem
men uit te brengen op den naam dier
kandidaten, die in katholiek opzicht, alle
waarborgen bieden.
Zich onthouden, onder voorwendsel dat
sommige kandidaten of sommige punten
van hun programma niet aanstaan, ware
schuldige daad, omdat zij positief -e ver
kiezing van een tegenstrever begunstigt;
met meer reden nog, is het niet geoorloofd
te stemmen voor kandidaten wier politiek
programma geen rekening houdt met de
rechteh van het geweten en met gods
dienstige vrijheden. Bij de stemming
hoeft gij u uitsluitend te laten leiden door
de katholieke tucht, de princiepen op 't
oog te houden, de zaak zelve meer dan de
personen te beschouwen.
HET GEBED
Wij weten echter dat het welgelukken
minder van de menschen dan van God af
hangt. Ook is het aan Hem. aan den Op
persten Meester onzer lotsbestemming,
aan het Goddelijk Hart van Christus-Ko
ning, dat wij in eerste plaats onze on
wrikbare hoop op zege willen toevertrou
wen.
Wij noodigen er u toe uit, Zeer Bemin
de Broeders, u gedurende de volgende we
ken, in dichte scharen te verdringen vóór
den Troon waarop de almacht en de on
eindige barmhartigheid zetelen. Gij hebt
het 'geluk te beschikken over een middel
dat de ongeloovigen missen; gij beschikt
over een geestelijke kracht, die onweer
staanbaar is, zoo zij naar behooren wordt
aangewend: wij bedoelen het gebed. Allen
zonder uitzondering, mannen en vrouwen,
de kleinen, de nederigen en de lijdenden
vooral, zult gij dien bovennatuurlijken in
vloed in 't werk stellen. Wij smeeken er u
om: wendt hem aan met betrouwen, met
vurigheid, met volharding. Dat de smeek
beden en verzuchtingen uit al onze ker
ken. uit al onze kloostergemeenten en zelfs
uit al onze christene huisgezinnen opstij
gen, om van het Goddelijk Hart van Jezus
bescherming en barmhartigheid voor het
Katholieke Belgie te bekomen.
Te dien einde bevelen wij als volgt:
1" De priesters zullen, tot nader bevel,
de collecte van het feest van het H. Hart
van Jezus in de Mis bidden. Deze im-
perata wordt voorgeschreven pro re
gravi
2° Na de voornaamste Mis van iederen
dag, en gedurende al de Loven, zal men
het Gebed voor Belgie voorlezen. Des
Zondags zal men het, na de Hoogmis, vóór
het Heilig Sakrament, voorlezen; vooraf
zal men de hymne Veni Creator zingen;
na het gebed zal men den zegen geven met
het Heilig Sakrament, voorafgegaan van
het Tantum ergo
Wij verlangen dat dit Gebed ruim
schoots onder de geloovigen verspreid
worde.
3° De leden van den Eucharistischen
Kruistocht zullen er aan houden hun vu
rige Communiën en hun verstervingen tot
de inzichten der Kerk van Belgie op te
dragen.
4° Ten slotte zullen de kloostergemeen
ten zich het groot aandeel in dezen kruis
tocht van smeekgebeden en verzuchtingen
voorbehouden. Wij rekenen op hun Misge-
beden en dagelijksche Communiën, op hun
talrijke bezoeken aan het Heilig Sacra
ment, op hun gezamenlijke en private ge
beden, op hun boetedoeningen, op het offer
van gansch hun leven.
In de kloosterkapellen waar het Heilig
Sacrament bewaard wordt, zal er uitstel
ling geschieden op Zondag 27 November
en op Zondag 4 December, van 8 tot 13 uur,
indien het getal aanwezigen het toelaat,
Zeer Beminde Broeders, wij doen beroep
op eenieders christelijke gevoelens. In deze
zeer ernstige omstandigheden, laten wij
de toekomst van ons land aan het Heilig
Hart van Jezus toevertrouwen! Vragen
wij Hem met al de vurigheid onzer zielen
de geesten voor te lichten, de harten te
leiden, te bewerken dat Belgie zich redde
en opsta in den vrede en de eendracht van
alle goede burgers.
Deze herderlijke Brief zal voorgelezen
worden in al de kerken en kapellen, onder
De (katholieke) Vlaamsch-nationaalge-
zinde Senator van Turnhout, h. J. Van
Mierlo, richt langs zijn orgaan De
Week een dringenden oproep tot alle Vla
mingen, ook tot alle Vlaamscli-nationa-
listischgezinde Vlamingen, opdat zij we
gens de dreigende gevaren in blok zouden
stemmen voor de katholieke partij. Deze
oproep steunt op de volgende overwegin
gen:
De tijden zijn ernstig! Het spook van
het anticlericalisme dat wel eens te slui
meren scheen, dat de jongeren maar op
wekken zou zoóals de Zeer Eerwaarde
Heer Leclereq nog onlangs schreef wan
neer het werkelijk den kop zou opsteken,
dat spook heeft de horens vertoond te
Antwerpen, te Oostende, te Brussel., in
de toonaangevende gemeenten, in het be
stuur van ons land!
En niet alleen het spook van het an
ticlericalisme, ook de draak van het frans
kiljonisme, die in de rangen der liberale
partij huist staat dreigend op: want,
waar liberalen en socialisten geen enkel
programmapunt overeenstemmend heb
ben dan hun haat voor al wat katholiek
heet, is het klaar en duidelijk dat de
eersten in hun samengaan met de anderen
slechts het middel zoeken om het rechts
herstel voor Vlaanderen, waarvoor de so
cialistische partij zich tot hiertoe weinig
enthousiast maakte, zoo lang mogelijk af
te weren.
Ons antwoord aan de godsdiensthaters
moet zijn:
Zij zullen haar niet hebben
De schoo'ne ziel van 't kind!
en eensluitend aan de Vlaamschhaters:
Zij zullen hem niet temmen
Den fleren Vlaamschen leeuw!
De godsdienst van ons volk, ons
Vlaamsche volk zejf is in gevaar; en het is
ons een dure plicht dit dubbele gevaar af
te wenden.
V
Tot alle katholieke Vlamingen wordt
dan gezegd:
Het moet u thans duidelijk uit de
laatste verkiezingen en uit de daaropvol
gende gebeurtenissen voor oogen liggen dat
de rangen dienen aaneengesloten. De
weelde van lagere verdeeldheid kan men
zich niet meer veroorlooven.
Er wordt in denzelfden oproep vastge
steld dat de Vlaamsche Nationalisten tus
schen de Kamerverkiezingen van 1929 en
de jongste gemeenteverkiezingen aan
stemmenaantal 50 zijn achteruitgegaan.
Men moet zich geen begoochelingen ma
ken leest men in den oproep van Sena
tor Van Mierlo. 'n vergelijking met den
uitslag van 1926 houdt geen steek. Toen,
inderdaad, waren de nationalisten slechts
op enkele plaatsen opgekomen, terwijl ze
nu haast overal hunne kandidaten hebben
aangesteld. Ondertusschen kregen we ech
ter de Kamerverkiezingen van 1929, en.
voor wie de uitslagen van 9 Oktober daar
mede nuchter vergelijkt, komt het verlies
voor de Vlaamsch-nationalistische partij
op ongeveer 50
Welnu, de Vlaamsch-nationalistische
leiding is er sedert drie weken niet beter
op geworden. Het programma der partij
is er niet duidelijker meê. Bovenal belet
het dreigend gevaar van het anticlerica
lisme deze 50 hare stem terug aan de
Vlaamsche Nationalisten te gunnen; veel
meer, zal dit procent bij de Kamerverkie
zing nog vergrooten!
Opdat echter de liberale partij uit een
gedeeltelijke afval van de Vlaamsch-natio
nalistische stemmen niet het besluit zou
trekken dat het gedaan is met de Vlaam
sche eischen, dienen alle Vlamingen, dient
elkeen die het goed meent met Vlaande
ren zijn steun te verleenen aan ééne par
tij de katholieke staatspartij, die alléén,
in de huidige omstandigheden, nog bij
machte is den franskiljonschen draak te
verpletteren.
Daarmee wordt niet verstaan leest
men tenslotte in den oproep, dat men af-
stande moet doen van zijne Vlaamschge-
zindheid, noch van de denkbeelden die
men noodzakelijk meent voor de welvaart
van het Vlaamsche volk: doch de een
drachtige aansluiting moet juist te be
duiden hebben dat we er verder, meer
dan ooit, op staan dat onmiddellijk de
Vlamingen in hun rechten worden her
steld, ondanks het liberale gekonkel!
Het slot van deze treffende opwekking
verdient over geheel het Vlaamsche land
te worden overwogen; het luidt:
Op dus! Voor de eendrachtige samen
werking! Het wordt voor allen van dag tot
dag een zich met alle scherpte en kracht
opdringende gewetenskwestie. De katho
lieken moeten de rangen sluiten ter ver
dediging van de eerlijkste zaken, die voor
hen, boven allen, dienen te staan. Laten
ze dan, in volle onderworpenheid aan de
tucht en de leiding der partij, daarbinnen
hunne opvattingen en bestrevingen ver
dedigen en doorzetten, zoodat de hoogste
belangen er niet langer door lijden, vol
gens de oude katholieke leus: in 't we
zenlijke eenheid, in 't wisselvallige en
bijkomstige vrijheid, in alles liefde.
Zonnebaden: Misschien hebt ge
vernomen dat men meer of een van
onze Congoleqzenvan langs de
kust, het deerlijk beklagen zonneba
den genomen te hebbenwat doet
men al niet om van de mode te zijn!
Dokter G. de Baets sluit zijn lang
schrijven nopens de zonnebaden met
volgenden raad: Neem nooit zonne
baden, zonder eerst den geneesheer te
raadplegen. Voor bij wien de bloed-
drukte te 1 oog staat of de afvoerwe-
gen (les emonctoires) niet goed wer
ken, is het zonnebad gevaarlijk en
moet ontzegd worden.
De Gemeentebesturen maken thans
de kiezerslijsten op mannen Kie
zers welke moeten in voege komen
in 1933.
Hebben recht op deze kiezerslijs
ten ingeschreven te zijn voor de stad
Yper
Alle Belgen die op 1 Mei 1933 den
vollen ouderdom van 21 jaar zullen
bereikt hebben en die op 1 Juli 1932
zes maanden woonst hadden in
Yper.
Dat alle mannen kiezers ziel wel
overtuigen of zij op de voorloopige
kiezerslijsten voorkomen: alle rekla-
matiën moeten vóór 20 November
1932 aan het Schepencollege voorge
legd worden.
Voor inlichtingen moogt gij U
wenden in den Katholieken Kring,
Rijsselstraat, Yper.
N. V.
BANK
BEURS
WISSEL!
al de Missen, den eersten Zondag na ont
vangst ervan.
T J. E. Kard. VAN ROEY Aartsb. v. Mech
t THOMAS-LUDOVTCUS. Biss. v. Namen,
t VEDASTUS-ANTONIUS. Bis. v. Doornik,
f LUDOVICUS-JOSEPHUS. Biss. v. Luik.
f HONORATUS. Bisschop van Gent.
t HENRICUS, Bisschop van Brugge.
De radiobeweging in Vlaanderen
is uitgebreider dan de loopende
mensch gewoonweg weet of ver
moedt. Radio-benamingen als N. I. R.
of K. V. R. O. zijn genoegzaam be
kend; toch zijn er nog andere Vlaam
sche radionamen die ook bekendheid
verdienen. Zoo b. v. de verkorting
V. R. B. voor Vlaamsche Radio-
Bo7id V. R. B. is eene vereeniging
van Vlaamsche zendamateurs, dus
van meer wetensclappelijk en tech
nisch onderlegde personen die op
eigen hand, voor wetenschap of lief
hebberij, aan radio-uitzending doen.
Daartoe is natuurlijk eene officieele
vergunning en zelfs een officieel di
ploma noodig. De radio-zendertjes
der V. R. B.-leden werken op korte
golf en kunnen aldus niet gehoord
worden op de gewone toestellen. On
der onze Vlaamsche kortegolf zenders
huizen zeer verdienstelijke kerels,
die erin gelukken regelmatig radio
verbinding te nemen, niet alleen met
de landen rondom, maar ook met
Noord-Afrika, de Vereenigde Staten
van Amerika, Kanada, enz. Hunne
mededeelingen verschijnen regelma
tig in het gekende maandschrift
«RADIO*. Deze V. R. B.-vereeni
ging gelukte erin den Vlaamschen
naam en de Vlaamsche faam hoog op
te voeren in de internationale ge
meenschap der zendamateurs. V. R.
B. is zelfstandig Vlaamsch en betee-
kent dan ook een stukje Vlaamsch
leven en Vlaamschen roem dat de
waardeering van allen verdient.
Moderne vrechtophalers. Wie
het bouwen van St Maartenskerk na
ging, heeft wellicht bewonderd hoe
gemakkelijk men de zware arduin-
steenen ophaalde en ter plaatse zet
te. In de richting van 't zwaartepunt
der steenen was er eene holte of put
gekapt, nauwer aan de uitmonding
dan aan de basis, dus innerwaarts
verwijderende zooals een zwaluw-
steertook wordt 1 ij zoo genoemd en
werklieden zullen u weten te zeggen,
dat men die putten queue d'hiro
(hirondelle) noemt op de travaus. In
dien put plaatst men nevens elkan
der drie of meer ijzeren staven, die
samen een zwaluwsteert vormen en
die allen aan 't bovenste deel eene
ronde opening hebben. Die openin
gen samen maken ééne oog, door wel
ke men den haak schuift, om er mede
de vrecht op te halen. En alzoo zon
der koorden, zonder houten schaal
waarop hij steunen zou, alleenlijk
met die «queue d'liro» wordt de
zware steen opgetild, door de lucht-
ruimte gezwierd en ter plaatse, som
wijlen zeer hooge boven den grond,
voorzichtig neergezet.
Iets dergelijks wordt nu gebruikt
voor het verdragen en plaatsen der
spiegelruiten (vitrines). Die groote
spiegelruiten werden recht gedregen
met lederen riemen b. v. acht riemen
en 16 man. 't Gebeurde nu dat het
glazen-vlak wat plooide in het mid
den en doorbrak, hetgeen altijd groot
gevaar opleverde voor de dragers.
Hedendaags gebruikt men een lap
in caoutchouc, met bolvormige lolte
langs de zijde van 't glas. Bij middel
van eene electrieke luchtpomp,
niet om lucht in te steken zooals voor
velo en auto maar om lucht uit te
pompen, zuigt men nauwkeurig de
lucht uit de bolvormige holte. De bui
tenlucht drukt dan geweldig op den
lap in caoutchouc, die stevig aan het
glas kleeft, zoodanig dat, als men den
lap optillen kan, geheel de vitrine
medekomt. Eén lap van 0,50 op 0,30
m. is voldoende om eene spiegelruit
op te I effen van 1200 kgr.
Den 29 Oct. 1.1. liet men te Sint
Nazaire het schip Normandie te
water, 't Is het grootste en snelste
schip der wereld. 313 m. lang, dus
meer dan twee maal de lengte der
Ypersche Halle; 39 meters breed,
dus breeder dan St Maartens Kathe
draal en verplaatst 75.000 ton. Men
bouwt de schepen op eene helling, op
dat ze gemakkelijk het wateT zouden
inglijden; maar dat is niet genoeg
zaam, want men moet nog een slij-
derbaantje aanleggen van roet en
smeer. Voor Iet baantje van de
Normandie gebruikte men 43 ton
(d. i. 43 1000 kgr.) roet, wat 150
duizend frank kostte.
De eerste wetgevende Kamers in
S'c waar zij den naam dragen
