Wetgevende Verkiezingen Niets nieuws onder de zon
~v
54' Jaar. - Nummer 46.
35 Centiemen
Zaterdag 12 November 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
is
sail
J 2
Aan alle Katholieken
De oude Liberalen
en deze van heden
Het Vraagstuk van den dag
ALS ÉÉN MAN
Waarom Ja, Waarom
Herziening
der Kiezerslijsten
r
ptt&c
AB^NNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 £r. 3 maanden 6 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5," YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casikr)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woroen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond
Met het oog op de aanstaande alge-
meene verkiezingen geven wij hier
onder eene vergelijkende tabel waat
in het getal stemmen en zetels aan
geduid wordt, door elke partij beko
men in de groote verkiezingen van
1925 en 1929.
Deze tabel zal toelaten gemakkelijk
na te gaan de winsten of de verliezen,
die elke partij zal maken.
Nu reeds kan ze dienen om ernsti
ge overwegingen te maken. Bij voor
beeld: Indien het getal zetels van el
ke partij afzonderlijk gerekend wor
den voor Vlaanderen en voor Wallo
nië, dan ziet men dat er in 't Vaam-
sche land geen anti-klerikale
meerderheid bestaat en dat de Vla
mingen, bijgevolg geen schooloorlog
zonden te vreezen hebben, moesten
ze volledig meester zijn in hun eigen
land!
Mocht deze eenvoudige bestatiging
ernstig overwogen worden door al
onze tegenstrevers. Ze mogen weten
dat de Vlamingen zich, in zake gods
dienst en onderwijs niet gemakkelijk
zullen laten ringelooren
c
<x>
C
3
s
O
o
8
ÖOO 00 iH
hH CO 1(5
I rH rH tH
H<N "0 10
C5 <M
Cj "5
00 «o
<M 95
95 O
I-I CO
91 O
T"~* co
o
m -sfi eo
S S'O O C5
ffi c r—I
CO
CO CO CO
rH Cb
CO O
co
O rH
00 O
CM rH
00
g Sóo
CS
fS
9
+3
cS
w
os 1(5 <M CO
91 00 t> 91
91 19 00 00
CO 9 CO O
CO CO H 91
43
.2 91
91
a
goo
c22
O) tjH
-<.$CM
w
ÏO
O
i> H O
lO <M
W O C5 H
H H
N W rH
G
COCOHOOrJiHHlO
8
gcOtOOOCi^W^HH
,cWCOCO1O0COG)CD(N
«SCOCO^^COHCON^
^SOOH^cooocoooc:
2 -SW co CO CD CO rH LO
got>i>C\lir)H^i>CO
,n IC O CO t- CM Ci 1-
nSCO (O C5 H w H CO CO 00
a R co H q O w LO
COCOHl>COHHiO
os
2 1(5 CS 00 91 91 91 -cSi 00
£c091O]l(501T3<i—IK5SO
fflcNl-00Hlo9®0091
-nKCOiJiMOcO^BCOCO
52ftlO«ONH-cfCS®CSI»
Pj 2V5 aCSHTfMHMO
CO tO H H CM
zj w
O '3 fA
O CS
1(5 CO CM CS
Sn 9 H co t- 1(5 00 CO
„cSHDCOCOt-OClOn
cjgr!i91C0CS9l9100CO^
2 £5 CS t> 00 CS -sf CD r-t 91
2 «5 CS CS 115 W H -1
I-I I— 91
SIICOOIOIOI-CO^OO
gj I I-I rH rH
ïOt>009C0®(MHC0
-.SS^rH'9iCDC5 9191CSOO
JSP® OOOrfciONfflCO
-4^ cOH^CDCOCO^Ci
C
5
5, Ml
H M
O t- S1 ts S1 rf t-
O 1(5 t- 91 CO M 00 H
«H^OObCOCOWOlO
SsS <M (M 'S' H rr 15 C
rf 00 C! M L5 M
irrssC-fiOCONMOO
c 5
■H» I
x -r?
O
O
S3
a>
bC+>
s - c
-
-2
c gi
tc
35
35
c
O
O
O
35
a>
X
CM
<V
■I
z
HH
00
lO
CD
CM
CD
co
co
00
00
co
CM
CO
CD
ÏH
o
00
00
CM
<T>
CD
CO
oo
CM
O
co
O
ID
O
co
O
t-
O
co
O
00
00
O
O
ifO
CD
O
CM
00
CD
o
CD
CO
rH
00
00
tH
O
C-
00
L-
Zie tabel in de eerste kolom.
Iedereen beware ze tot na de ver
kiezingen, om een ernstige vergelij-
kenisbasis te bezitten.
In La Dernière Heurevan
Woensdag 2 November, leest men de
volgende veelbeteekende mededee-
ling:
De Hoof draad van de Belgische
vrijdenkers, bijeengeroepen te Brus
sel, op 30 October, heeft den wensch
geuit dat een unie van de linkerzij
den zou tot stand komen in de regee
ring, en zet alle vrijdenkers aan
slechts hunne stem uit te brengen op
de kandidaten welke besloten zijn de
scheiding van Kerk en Staat te ver
wezenlijken.
^Daaruit blijkt dat alle antiklerika
len, op bevel der loge, met dezen kies
strijd eene ernstige poging doen om
de scheiding van Staat en Kerk in
Belgie in te voeren.
Katholieke kiezers, verstaat ge nu
hoe belangrijk de a.s. kiezingen zijn?
In 't jaar 1842 toen de helft der
volksvertegenwoordigers nog bestond
uit leden van het Staatskongres van
't jaar 1830, werd de vrije ingang
des priesters in de lagere scjholen
breedvoerig in de wetgevende kamers
besproken. Op slot van rekening
werd eene wet aangenomen, waarbij
men aan de kerk het recht erkende
in de scholen de opvoeding en het
godsdienstonderwijs te leiden en na
te zien.
Die wet genoot het zeldzaam voor
recht van alle stemmen te winnen
min twee. Liberalen en katholieken,
de oud-leden van het krongres en de
nieuwe afgeveerdigden waren het al
len eens om vast te stellen, dat het
lager onderwijs zedelijk en godsdien
stig moest zijn en derhalve door de
bedienaars van den godsdienst en
onder hunne leiding moest geschie
den. Zoo diep waren de leden der ka
mer hiervan overtuigd, dat de heer
Lebaau, een der kopstukken van het
liberalisme uitriepIn den grond
willen wij allen eene en dezelfde
zaak. Wij willen dat het lager onder
wijs hoofdzakelijk zedelijk en gods
dienstig zij. Dit is zoo stellig zeker,
dat iemand die het zou betwisten veel
eer voor zinneloos dan voor zedeloos
zou moeten doorgaan
En wat zien wij op heden. In de
laatste algemeene vergadering der li
berale associatie van Brussel, hoor
den wij den haatdragenden liberalen
volksvertegenwoordiger Foucart, den
afgezetten burgemeester van Schaar
beek, niet de algemeene instemming
der aanwezige leden uitroepenWij
eischen een volledig neutraal en leek
dat wil zeggen ongodsdienstig
onderwijs.
Dat die mannen dan nog komen
zeggen dat zij tegen den godsdienst
niet zijn.
Huichelaars en bedriegers.
Gelukkig en fier zijn wij terecht
over de vreedzame veroveringen voor
het welzijn de? werkende klas ge
daan. En nochtans zeeveren sommi
ge welweters a! te lichtzinnig over
de slavernij die, volgens hen zoo
loodzwaar woog-op de schouders der
arbeiders, gedurende de verledene
eeuwen. En integendeel tijdens de
XVP eeuw reeds waren maatregels
genomen om hun lot te verzachten.
En ten bewijze het volgende. Men
komt onlangs eene oorkonde te ont
dekken gedagteekend van 1578 en
uitgegeven te Besangon (Fr.) onder
het beheer van Filips II, koning van
Spanje, die sommige geschiedschrij
vers doen doorgaan als eenen gehaten
dwingeland. Dit stuk heeft betrek
op de werkvoorwaarden der mijn
werkers; het luidt als volgt:
1. Wij willen en bevelen dat de
mijnwerkers acht uren per dag zou
den werkzaam zijn, met eene onder
breking na den helft van 't werk.
2. Indien hei werk spoed vergt,
zal het afgelegd worden door 4 ploe
gen.
3. Wij willen en bevelen dat de
werklieden op de geboden feestdagen
zouden betaald worden, juist gelijk
of zij gewerkt hadden.
4. De mijnwerkers hebben eene
markt dicht bij de mijn en hebben al
leen het recht, pntzegd aan de ande
ren, op al de levensmiddelen, die op
deze markt gebracht worden. Op de
markt, die begint om 10 ure, is het
niet toegelaten aan officieren, hotel
houders en anderen hunne bevoorra
ding te koopen, zoolang de werklie
den niet zijn geriefd.
Ge ziet dus, dat Karl Marx, waar-
meê de socialisten zoo hoog oploopen,
niets heeft uitgevonden.
ingebeeld dat zij het kiezerskorps in
deze omstandigheden langs hunnen
kant zouden trekken en hunne par
tij versterken.
Niemand minder dan M. Renkin
zelf, die in opzicht van politieke eer
lijkheid zoowel bij zijne tegenstre
vers als bij zijne vrienden hoog in
aanzien staat, heeft de liberale lei
ders deze harde waarheid in het ge
zicht geslingerd op de groote katho
lieke vergadering van Dinsdag 1.1. te
Brussel.
Hoe zouden de kiezers hun ver
trouwen kunnen schenken aan man
nen die zoo lamlendig te werke gaan,
nu dat het land behoefte heeft aan
een krachtdadig en onbaatzuchtig be
stuur?
Wij hebben récht op toelagen voor
ons vrij onderwijs
Alleen uit godsdiensthaat worden
deze bedreigd
De Kiezingen van 27 November
en 4 December
Van den uitslag der aanstaande
kiezingen zal het afhangen of we,
dank aan de elementen van orde en
klassenverzoening, uit de economi
sche inzinking zullen opstaan en
voort onze duurzame vrijheden ge
nieten, in rust en vrede, ofwel
door een blauw-rood cartel, met over
wegenden socialistischen invloed, zul
len blootgesteld zijn aan vrijheids
wurging en schooloorlog, aan finan-
tieele ontreddering en wanorde.
De toestand is ernstig, zeer ern
stig. Komt de katholieke partij ver
sterkt uit den strijd, iedereen zal er
best mee varen. Maar daarom moe
ten alle goede krachten samenspan
nen. Alle verdeeldheid, alle wrevelig
heid, alle misnoegdheid moet tijde
lijk wijken voor het opperste belang.
Onze Godsdienst en onze scholen zijn
bedreigd: we staan veerdig!
ALS ÉÉN MAN, NU OF NOOIT!
Waarom hebben de liberale leiders
de Kamerontbinding uitgelokt?
Niet zooals zij hebben .doen g'eloo-
ven, omdat M. Renkin, eerste Minis
ter, met zijn plan tot finantieel her
stel ten achter bleef; want M. Ren
kin wilde zijn plan aan de Kamers
voorleggen, en de liberale Ministers
wisten het.
Maar uit politieke berekening!
De liberale Ministers hebben zich
aan de regeeringsverantwoordelijk
heid willen onttrekken en nieuwe ver
kiezingen geëischt om niet te moeten
verklaren dat nieuwe belastingen
noodzakelijk waren. Zij hebben zich
Laten wij het gezond verstand
spreken, of de H. Kerk, of de grond
wet van Belgie, allen verklaren dat
wij gerechtigd zijn om van de open
bare besturen toelagen te eischen voor
ons vrij onderwijs.
Een ouder heeft toch plicht te zor
gen voor de opvoeding en het onder
wijs van zijn kind. Dat volgt uit de
geboorte zelf van hun kind. De ouders
zijn er meetser van en móeten er voor
zorgen.
Kristen ouders, die in God geloo-
ven, moeten aan hun kind een chris
telijke opvoeding geven. Zij moeten
hun kind van 't begin af God leeren
kennen en dienen: Dat is hun plicht,
dus ook hun recht. Natuurplicht, na-
tuurrecKt.
De Kerk heeftvan God zending
ontvangen om de kristelijke leering
te onderwijzen, om de menschen op
te leiden naar hun eeuwig welzijn,
dus ook om aan de kinderen de op
voeding te geven.
De natuur en de Kerk spreken dus
een en dezelfde taalde ouders hebben
den plicht hunne kinders een kriste
lijke opvoeding en onderwijs te be
zorgen, en 't is aan de Kerk dat zij
die opvoeding moeten vragen, en dit
onderwijs voor zooveel het iets met
de opvoeding te maken heeft.
Wat de natuur en de Kerk opleg
gen dit moeten de ouders doen. Zij
hebben dan ook het recht het te doen
en niemand ter wereld mag hun dat
recht ontzeggen. Zij mogen dus zelf
opvoeding en onderricht geven, zelf
scholen oprichten, of meesters belas
ten die het in hun naam doen. Nie
mand mag hun dat beletten. Dus ook
den Staal niet. Als openbaar be
stuur, dat moet zorgen voor 't alge
meen welzijn, moet de Staat helpen
zorgen dat zijn burgers goed ont
wikkeld zijn, dat er degelijk onder
wijs gegeven worde. Hij moet zijn
burgers helpen. Indien de ouders er
zelf niets voor doéh, mag de Staat
zelf scholen bouwen, zelf het onder
wijs inrichten. Indien de ouders of
anderen in hun plaats het initiatief
nemen om scholen te bouwen en het
onderwijs in te richten, moeten de
openbare besturen ze helpen, in de
mate dat het noodig is.
Dat is de taal van het gezond var
stand.
EN DE GRONDWET
Hewel, de grondwet van ons land
spreekt ook dezelfde taal. Zij ver
klaart dat het onderwijs vrij is in
Belgie, dat alle burgers gelijk zijn
en dat zij allen mogen het onderwijs
inrichten naar hun beliefte, zoolang
het niet de grondvesten zelf van het
De Gemeèntebesturen maken thans
de kiezerslijsten op mannen Kie
zers welke moeten in voege komen
in 1933.
Hebben recht op deze kiezerslijs
ten ingeschreven te zijn voor de stad
Y per
Alle Belgen die op 1 Mei 1933 den
vollen ouderdom van 21 jaar zullen
bereikt hebben en die op 1 Juli 1932
zes maanden woonst hadden in
Y per.
Dat alle mannen kiezers zich wel
overtuigen of zij op de voorloopige
kiezerslijsten voorkomen: alle rekla-
matiën moeten vóór 20 November
1932 aan het Schepencollege voorge
legd worden.
Voor inlichtingen moogt gij U
wenden in den Katholieken Kring,
Rijsselstraat, Yper.
land ondermijnt. Moest de Staat dus
zich uitsluitelijk het recht toeëigenen
scholen e bouwen en het onderwijs
in -te richten, en al de ouders ver
plichten aan hun kinders die opvoe
ding en dat onderwijs te geven die
hij wil; en niet deze die zij zelf wil
len, zou de Staat in strijd zijn met
de grondwet en het recht zijner bur
gers krenken.
Hij mag wel, als 't algemeen wel
zijn dit vraagt, zekere voorwaarden
stellen waaraan het onderwijs moet
beantwoorden; hij mag zelfs het on
derwijs verplichtend maken. Maar
hij mag nooit geen voorwaarden stel
len die in strijd zijn met de kristelij
ke opvoedingh ij mag nooit niemand
verplichten een onderwijs te volgen
dat niet beantwoordt aan de eischen
der kristelijke leering. Waarom
niet? We hebben het hooger gezeid:
omdat de kristene menschen plicht
hebben en dus recht een kristelijk
onderwijs te geven, en dat recht dat
een natuurrecht is, staat boven den
Staat.
o:v-v
Men zou kunnen zeggen: de Staat
moet het vrij onderwijs toelaten,
maar hij moet daaraan geen toelagen
geven.
Wij antwoordenzulk een vrijheid
is maar een ij del woord, als de men
schen de middelen niet hebben om die
vrijheid te benuttigen. De werklie
den b. v. hebben evenveel plicht en
recht op een kristelijk onderwijs,
als gelijk wie. Maar zij beschikken
niet over de middelen om het in te
richten, in werkelijkheid beschikken
zij dus niet over de vrijheid waarop
zij recht hebben. Juist daarom is de
Staat verplicht al zijn burgers, die
onbemiddeld zijn, te helpen door het
verleentèn van toelagen.
Indien de katholieken geld beste
den om scholen te bouwen, is dat een
ontlasting voor den Staat, die ze an
ders zelf zou moeten bouwen; maar
dit kan geen reden zijn om den Staat
ook te ontlasten van zijne verplich
ting om alleman te helpen het noodi-
ge onderwijs te genieten. Hij is dus
verplicht toelagen te verleenen in de
mate dat het noodig is om degelijk
onderwijs te kunnen geven.
Indien andersdenkenden dan ka
tholieken ook scholen naai' hun zin
zouden willen, zou de Staat ook, vol
gens de grondwet, verplicht zijn toe
lagen te geven.
En tóch willen die andersdenkenden,
liberalen en socialisten, niet dat de
Staat toelagen geeft aan het vrij on
derwijs. Immers 't zijn maar de ka
tholiek-u die zich den onkost ge
troosten om op eigen kosten scholen
te bouwen.
rn
