Crédit Anversois
ROND DE KIEZINGEN
54* Jaar. - Nummer 47. 35 Centiemen .Taterdag 19 November 1932.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Dixmadestraal, 18, YPER
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden 6 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
0- casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden women.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
HET SOCIALISTISCH PROGRAM
BETEEKENT DE VERNIETIGING
VAN
ONZE NATIONALE VEILIGHEID
De socialistisclr e partij wil de al-
gemeene en volledige ontwapening.
Zij eischt dat Belgie daarmee zou be
ginnen voor elke andere natie. Voor
de socialisten is onze nationale vei
ligheid van geen tel en zij drijven zoo
geweldig naar ontwapening dat som
mige jongere elementen verklaren de
eenzijdige ontwapening te willen.
Juist daarom zijn zij in de poll voor
uit gekomen, boven sommige ande
ren, die in den oorlog nuttige onder
vindingen hebben opgedaan.
Welke fout en welk gevaar?
De kommunistische volksvertegen
woordiger van Parijs, M. Cachin,
legde de zending van dit komiteit als
volgt uit
Om het imperialism om te werpen,
moeten wij den imperialistischen
oorlog veranderen in burgeroorlog
Om uit deze oorlog als overwinnaars
te treden, moeten wij alles doen om
de burgerij te ontwapenen en het
proletariaat te wapenen. En juist dit
bepaalt onze houding tegenover het
leger, het belangrijkste raderwerk
van den Burgerstaat. Wij moeten al
les in het werk stellen om het leger te
ontredderen en de soldaten tot ons te
winnen. In dit opzicht is de mobili
satie een praktisch middel'. Wat be-
teekent de mobilisatie? Dat de prole-
Duitschland verwerpt het Verdragtariers naar de kazerne moeten, om
van Versailles en bewapend van kop de ivapens op te nemen. Weigeren
tot. teen.
De katholieke partij, die oprecht
vredelievend is, wil de oogen voor
het gevaar niet sluiten en wil de les
van 1914 niet vergeten. Zeker, zij
heeft erin toegestemd de uitgaven
van landsverdediging zooveel moge
lijk te beperken, doch zij wil dat Iet
land veilig weze en verdedigd worde.
De houding van Duitschland is te on-
'rustbarend; het eischt gelijke bewa
peningsrechten en bedreigt opnieuw
Europa zooals voor 1914.
De begrooting van Landsverdedi
ging voor 1932 legt gansch de poli
tiek der regeering in militaire zaken
uit in de huidige omstandigheden:
beperking der uitgaven.
De minister zegde daarover:
Deze begrooting is een arme be
grooting uit hoofde van de crisis
waarmede rekening diende gehouden.
Het is enkel een begrooting van on
derhoud. De voorgestelde uitgaven
boeken een vermindering van 350
millioen tegenover de begrooting van
1!)31 en van 352 millioen tegenover
de uitgaven die door mij werden
voorgesteld.
De verslaggever heeft er nadruk
gelieven op te leggen dat wij de fi-
nancieele noodwendigheden hadden
overeengebracht met 's lands verde
diging.
In den Senaat verklaarde staats
minister Segers:
Belgie is vredelievend door in
stinkt, door traditie, door belang, ik
ging zeggen door definitie. Te Genè-
ve hebben wij niet alleen den vrede
verheerlijkt door de verafschuwing
van den oorlog, maar willen wij den
oorlog door den vrede dooden.
Maar wat zouden de socialisten
doen in geval onze grens weer eens
met overrompeling* bedreigd werd?
Nooit hebben zij op die vraag dui
delijk geantwoord. Sommige, zooals
M. Brunfaut, socialistische volksver
tegenwoordiger van Brussel, hebben
de kameraden den raad gegeven
den vijand met gekruiste armen te
ontvangen en passief verzet te bie
den. Edele houding!
De vraag heeft M. Vandervelde
leelijk in verlegenheid gebracht.
Want een zijner partijgenooten, M.
Dewinne, had hem volgende vraag
gesteldMoest de oorlog uitbreken
wat zou de Internationale doen?
Hij antwoordde:
Het staat nu reeds vast dat wij
zouden bijeenkomen om het vraag
stuk te bespreken.
M. Vandervelde, apostel van de
ontwapening, en de socialistische par
tij, staan op hetzelfde terrein als de
kommunisten. Zij waren samen op
de Wereld Conference tegen den
Oorlog welke in Augustus gehou
den werd te Amsterdam. Na deze kon-
ferencie werd een wederlandscV ak-
tiekomiteit gesticht tegen den oorlog.
het mobilisatiebevel op te volgen be-
teekent dus weigeren de wapens op
te nemen.
In Rusland, in Duitschland, in Ita
lië zou de pacifist die zoo iets uit
kraamt, een leelijken post pakken!
De socialisten ondermijnen dus ons
leger en verzwakken bet land:
a) door de ontwapening zonder
veiligheid te eischen;
b) door de kredieten voor 's lands
verdediging te weigeren;
c) door steun te verleenen aan alle
antimilitaristische propaganda, on
der andere deze der dienstweigeraars.
SCHOOLOORLOG
de
du
de
De ware inzet der kiezing is
vrije school. De leer burggraaf
Bus de Warnaffe, tegenwoordig
gezaghebbendste verdediger der vrije
school bewijst dat de socialistische
en liberale programs in schoolzaken
beiden op hetzelfde neerkomen: ver
wereldlijking van het officieel onder
wijs wurging van het katholiek on
derwijs.
Dit zijn de besluiten van de libe
rale en socialistische kongressen. In
beider resoluties is er weinig ver-
set il.
Ook laten de verklaringen van
sommige kandidaten geen twijfel
over. In de liberale associatie van
Schaarbeek verklaarde de volksverte
genwoordiger Foucart duidelijk dat
hij geen rooden duit meer zou stem
men voor de vrije scholen.
Het antiklerikalisme heeft bij de
liberalen hoogtij gevierd. De uitslag
van de liberale poll kan daarover
Scheiding van Kerk en Staal.
Verscheidene der liberale kandi
daten maken ook deel uit van de ra
tionalistische vrijdenkerspartij, on
der andere F. Foucart. Deze veree-
niging houdt zich niet tevreden met
het linksche kartel, noct met de af
schaffing der toelagen aan de vrije
scholen, maar eischt ook de schei
ding van Kerk en Staat, zooals blijkt
uit hare dagorde, luidende
De Hoofdraad van de Belgische
vrijdenkers, bijeengeroepen te Brus
sel, heeft den wensch geuit dat een
unie van de linkerzijden zou tot stand
komen in de regeering, en zet alle
vrijdenkers aan slechts hunne stem
uit te brengen op de kandidaten wel
ke besloten zijn de scheiding van
Kerk en Staat te verwezenlijken.
Het gaat dus bij de liberalen van
kwaad tot erger. Om deze gevaren af
te weren, zullen alle weldenkende en
ordelievende burgers hunne stem ver
leenen aan de katholieken.
En de onzijdige onderwijzers? On
zijdig? SpotterijIn hun kongres van
Arlon, in Augustus 1932, hebben zij
verwoed den strijd aangebonden te
gen de katholieke school.
Telken jare is dat zoo hun stok
paardje, en de bestendige herhaling
van de aanvallen l ebben deze niets
van hunne hevigheid en verwoedheid
deen verliezen; integendeel.
De eisch tot afschaffing van alle
toelagen aan het vrij onderwijs werd
eerst geformuleerd door den h. Cnud-
de, bestendig secretaris van den
bond. Maar daarmede had hij niet
alles gezegd. Er moet eerst gebouwd
worden, zegde Hj, vooraleer er
wordt afgebroken Wat hij met de
ze woorden bedoelde legde hij breed
voerig uit: Het officieel onderwijs
rrioet worden uitgebreid; naast elke
vrije school moet er een officieele
«neutrale» school worden gebouwd,
zoowel voor meisjes als voor jon
gens; de lokalsn, die bij aannemings-
contrakt door de gemeenten aan de
vrije scholen werden toegestaan,
moeten aan deze laatste worden ont
nomen om er officieele scholen in te
richtende Staat moet overigens
maar bijspringen om overal officieele
scholen uit den grond te stampen, en
een krediet van 100 millioen, door
het Parlement te stemmen, is in de
ze moeilijke tijden geen cent te veel.
Dezelfde h. Cnudde meende ook
eene afdoende reden te lebben ge
vonden om aan zekere vrije normaal
scholen alle subsidies te onttrekken;
dat zijn haarden van activism, zegde
geen twijfel laten.
Immers aan het hoofd van de lijst hjb en^ de aanwezigen juichten hem
werden door de poll geplaatst
M. Devèze, die op de poll verklaard
heeft dat hij de resolutie van het li-
bsraal kongres zal verwezenlijken
zijnde de geleidelijke afschaffing in
den aanstaanden parlementairen zit
tijd van de toelagen aan de vrije
scholen
Af. Mundeleer, de man van de «de-
clericalisatie van het onderwijs en
de broodroover van de vrije onder
wijzers
Af. Foucart, die verklaarde dat hij
nooit, onder geen enkel geval, een
rooden duit toelagen aan de vrije
scholen zal stemmen, maar uit al zij-
macht zal ieveren voor het tot
ne
stand brengen van het linksche kar
tel, met als eerste punt de radikale
en onmiddellijke afschaffing der toe
lagen aan het katholiek onderwijs;
M. Marcel Jaspar, de meest sek
tarische kartellist.
De beteekenis van deze kandida
tenlijst zal niemand ontgaan.
uitbundig toe.
Dezelfde geest bezielde liberalen en
socialisten op het 44' kongres dei-
vrijdenkers te Namen, 30 Juli 1932.
Daar werd een wensch gestemd, lui
dende
Het kongres der vrijdenkers ver-
werpt hardnekkig elk akkoord van
de linksche partijen met de rechter
zijde. zoowel voor als na de kiezin
gen, en bezweert de linksche gekoze
nen onder geen vooricendsel nog iets
toe te geven op de officieele en we
reldlijke school.
Dit zijn geen verklaringen van al
leenstaande lieden. De leiders der li
beralen wachten af en kijken toe.'
Wij deelen hier het oordeel mede dat
de liberale leider, heer Fulgence Mas-
son Staatsminister en volksvertegen
woordiger, neerschrijft in het libe
raal orgaan van Bergen, waarvan hij
de hoofdredacteur is:
Het is valsch dat de liberalen par
tijgangers zijn van de bestendiging
van het huidig regiem. Het is ook
i-alsch (doch icat minder) dat zij er
zich bij neerleggen om eene regee-
ringscrisis te vermijden, vermits zij
het inderdaad ongepast vinden eene
houding aan te nemen, welker logi
sche gevolgen zouden zijn: eene kar-
telregeeringwélke in dezen tijd niet
in staat zou zijn een program vast te
stellen.
Maar, indien het liberalisme oor
deelt dat de tijden niet rijp zijn voor
eene linksche aktie tegen de school-
toelagen, is dit minder om eene re-
geeringsreden dan om eene nationale
reden.
Men zou alle besef van de werke
lijkheid moeten verloren hebben om
niet te begrijpen dat dergelijk linksch
kartel tegen de toelagen in heel het
land een ware opstand zou verwek
ken. Dan zouden wij den schooloor-
log hebben in gansch de beteekenis
van het woord. Meetings, beroerin
gen, wanordelijkheden aller aard
zouden onze natie schokken, welke
meer dan ooit rust noodig heeft. Voe
gen wij erbij dat de Belg nooit heeft
gehouden van brutale oplossingen,
en dat de eerste en de schoonste uit
slag van dit kartel zou zijn: de katho
lieken een stevige volstrekte meerder
heid te bezorgen.
De afschaffing der toelagen aan
het vrij onderwijs is een werk van
langen adem. Het kan alleen dan ver
wezenlijkt worden wanneer de alge-
meene opinie er gunstig zal voor ge
stemd zijn.
En in de Kamerzitting van 5 Juli
1932 zegde M. Piérard:
Men moet het regiem van 1919 af
schaffen. Volgens het ivoord van M.
Destrée hebben wij toen een schoo-
nen droom gehad, maar de werkelijk-
heid is heel anders door uwe schuld
en niet door de onze. De toelagen
moeten afgeschaft worden.
M. Mundeleer voegde erbij
Ik ben bereid het program mijner
partij te verwezenlijken met om 't
even wie ook.
M. de Géradon deed opmerken:
«Gij wilt dus den schooloorlog
M. Mundeleer. -
vrij onderwijs te leven met het geld
van iedereen. Alleen de officieele
school heeft dat recht.
Er blijft dus geen twijfel over.
Eene aanwinst van liberalen en so
cialisten in de kiezing zou ingeroe
pen worden als voorwendsel tot den
schooloorlog, erger nog dan in 1879.
In de Kamer had M. Troclet de
resoluties van het socialistisch kon
gres verdedigd. In den Senaat heeft
M. Segers, Staatsminister, zijne be
wering flink weerlegd
Uw kongres, zegde hij, heeft twee
moties gestemd. De eerste verwerpt
elke toelage aan het vrij onderwijs;
de tweede, aangenomen door de 3 5
der afgevaardigden, richt eene kom
missie in belast met het opmaken van
een ivetsvoorstel. Met 323.101 tegen
207.198 stemmen werd een amende
ment Delattre aangenomen tot opzeg
ging van alle bestaande kontrakten
en tot afschaffing der toelagen in den
huidigen zittijd nog.
Wat willen dan de socialism? Niet
enkel eene wijziging aan de wet,
maar eene volledige vernietiging van
al de Belgische opvattingen sedert
meer dan 80 jaar in zake de school-
kwestie, eene echte omwenteling in
de gedachten en in de feiten, eene
loochening der verworven rechten,
en eene politiek van aanranding, zoo
als in 1879.
Het ontwerp Troclet wil de onmid
dellijke afschaffing der toelagen.
Hoeveel bedragen deze? Le Flarn
beauzegt 384 miljoen, maar M.
Troclet zegt 500 miljoen en M. Hubin
maakt er 900 miljoen van! Dat is
hoogste fantazij!
Inderdaad. M. du Bus de W arnaffe
heeft bewezen dat de toelagen maar
236 miljoen beloopen!
En moesten de vrije scholen ver
dwijnen dan zou de Staat wat meer
miljoenen moeten uitgeven.
De resoluties der socialisten
eischen
1. De verwereldlijking van het
openbare onderwijs;
2. De broodrooving der vrije on
derwijzers
3. De afschaffing der toelagen.
Dit ware de doodsteek voor het ka
tholiek onderwijs.
En dat is nog alles niet. Er is nog
een ander punt: het begrip der onzij
digheid.
Sedert 1879 beteekent de onzijdig-
h eid in schoolzaken eerbied der
overtuigingen tot hiertoe betrof dit
alleen de godsdienstige en wijsgegri-
ge overtuigingen. Maar nu voegen de
socialisten er ook de politieke over
tuiging bij .Eerbied dus voor de ge
dachten tegen de familie, tegen het
vaderland, tegen orde en vrede... en
voor de sociale révolutie!
Ziedaar waarmede wij bedreigd
worden. Nooit is het sektarism zoo
ver gegaan.
Het viij onderwijs is een natid-
naal belang. Welnu, eene vrijheid is
onmogelijk zonder de middelen om er
gebruik van te maken. De vrijheid
van onderwijs eischt dus toelagen,
zooniet bestaat dis vrijheid niet. Die
vrijheid met het recl t op toelagen
werd in 1919 door het parlement er
kend en bevestigd.
Men ziet dus dat sik weldenkend
burger den plicht heeft de katholieke
partij te steunen, die den schoolvre-
de wil bestendigen.
In hst liberale «Laatste Nieuws»
schreef M. J. Hoste:
Uit de inlichtingen, die minister
Petitjean nog onlangs bezorgde blijkt
dat. de bevolking van de openbare
scholen nooit mee is vooruitgegaan
dan dit jaar.
Waardoor bewezen ivordt, dat het
Ik betwist hetm0 (lelijk is he t openbaar onderwijs
te versterken en uit te breiden zon
der aan zijn tegenstanders de gele
genheid te geven om een nieuwen
dweepzuchtigen schooloorlog te ont
ketenen.
Er mogen soms nog van katholieke
zijde stemmen opgaandie den droom
van een overheerschinq laten door
schemeren, maar het ziet er niet uit,
dat die verwachting in vervulling zal
gaan, bijaldien liberalen en socialis
ten zelf de fout niet bedrijven de in
geslapen hartstochten op te wekken.
Wat ons land trouwens, in deze
zware ekonomische omstandigheden
noodig heeft, is het behoud van den
vrede in de ruimste beteekenis van
het ivoord.
Ja, maar de vrede in de orde,
d: orde in de rechtvaardigheid,
de reet tvaardigheid in de vrijheid,
de vrijheid in de gelijkheid.
N. V.
BEURS
WISSEL
LEENING
DER VERWOESTE GEWESTEN
LEENING VAN 5 PCT. 1922
Dondeidag morgen heeft de 126* trek
king .in de leening der Verwoeste Gewes
ten 5 pc: 1922 plaats gehad.
Reeks 91409 nr 3 wint een lot v. 250.000 fr.
Reeks 91409 nr 8 wint een lot v. ICO.000 fr.
De andere nummers dezer reeks, alsook
al de nummers van reeks 125385 zijn be
taalbaar met 300 frank.
