Journal
liberal démocratique
d'Ypres et de TArrondissement
Vrijzinnig
volksgezind weekblad van
Xeperen en van het Arrondissement
Maatschappel ij ke
vraagstukken. O
L'école neutre.
Samedi, 16 Mars 1895.
PRIX DE L'ABONNEMENT
Par an 3 francs.
Par an 3 fr. 50 c
Annonces 10 centimes la ligne.
Réclames 25
Aunonces judiciaires 1 fr. la ligne.
M^araissant te HutnesU.
1 evschijnetule des ffiateednf/s.
L UNION FAIT LA FORCE-
Adminislralion et, Redaction rue au Benrrc, 20, Yprcs.
De kleine eu de groole boer.
De vereeniging.
In ons nummer van den 23 Februari
hebben we reeds aangetoond hoe al-
lengsken de eigendom verdwijnt
De doode hand breidt haar veree-
nigden eigendom meer en meer uit.
Een klein getal kapitalisten bemach
tigt den algemeenen grondeigendom,
welke duurder en duurder wordt.
Daartegen verdwijnen langzamer
hand de landelijke eigenaars en het ge
tal huurlingen vergroot natuurlijk.
De kleine boeren liggen verpletterd
onder de hypotheken en vertrekken
naar de stad om de fabriekwerklieden
mededinging aan te doen.
En hetzelfde verschijnsel zien wij
bij de klein handelaars en de kleine
fabrieken.
De macht kapitalen doodt de kleine
kapitalen.
Wie blijft het nog volharden in onze
vlaamsche gewesten
De groote boer.
En waarom
Een voorbeeld zal dit klaar doen
uitkomen.
Waar de kleine boer een wachter be
taalt of voedt voor 2 koeien, daar be
taalt de groote pachter slechts een
wachter voor 20, 30, 40 koeien.
En zoo ook maakt de groote boer
grootere besparingen met, de verdeeling
van zijn uitgestrekte landerijen.
De groote boer kent geen verdeelen-
de hagen en heggen.
De groote boer kent geen grondbe-
nemende wegen en padjes.
De groote boer kan zijn landerijen
beter schikken en bezaaien naar hunne
natuur.
Hij heeft gewoonlijk groote vetwei
den met fruitboomen welke in de laat
ste tijden zulk protijt hebben opgele
verd.
Hij gebruikt stoom en verdriedub
belde kracht.
Hij beschikt over kapitalen.
Hij kan de laatste uitvindingen der
winstgevende wetenschap en der winst
gevende gezondheidsleer toepassen,
want deze laatste weert uit zijn win
ning èn dokter èn veearts.
En, wat we niet moeten vergeten, èn
hij bespaart handwerk èn zijn lande
rijen brengen meer op.
Drie voorbeelden
1) Voor het dorschen van 1 hectoli
ter graan betaalt de kleine boer 1-50 fr.
aan handwerk.
Den grooten boer met zijn ma-
chienen kost hetzelfde slechts 0-50 fr.
Verschil1 fr. zuivere winst voor
den grooten boer.
2) Voor het maaien van 5 hectaren
betaalt de kleine boer 60 fr., de groote
boer 26 fr., dus 34 fr. winst voor den
grooten boer.
3) Voor het bebouwen van 1 hectaar op
30 centimeters betaalt de kleine boer
80 fr. aan handwerk.
Voor het bebouwen dier zelfde uitge
strektheid betaalt de groote boer
slechts 40 fr.
(1) Zie het reeds aanbevolen werk van Hu-
bert Langerock.
Verschil 40 franken zuivere winst
voor den grooten boer.
Vier voorbeelden om te bewijzen dat
de groote eigendom meer opbrengt.
Nemen we als voorbeelden het
Frankrijk der kleine eigendommen en
het Engeland der groote eigendommen.
En hier zijn de statistieken welspre
kend.
a1 hectaar graan in Frankrijk
brengt op 15.67 hectoliters.
In Engeland 23.52.
b) 1 heet. gertatin Frankrijk brengt
op 17.73 heet.
In Engeland 31.29 heet.
c1 heet. haver brengt op in Frank
rijk 22.03 heet.
In Engeland 37.30.
d) 1 heet. aardappelen brengt ge
middeld op in Frankrijk 8,957 kil.
In Engeland 14,956 kil.
Zijn die cijfers niet welsprekend ge
noeg
Welk is het besluit daarvan
Dat de landbouwers moeten doen als de
kapitalisten
zich vereenigen.
Toen we over eenige weken de boe
ren welke beeten leverden aan de sui
kerfabriek van Waasten wier hoofd-
aktionnarissen de politieke mannen
zijn welke heeten Struye, Iweins en
Fraeya en anderen, toen wij die boeren
verdedigden tegen de zonderlinge kon-
traktenopstellers, tegen de zonderlin
ge tarraberekenaars, tegen de zonder
linge exploiteerders der boeren ver
deeldheid, toen zeiden we Boeren,
vereent u.
Helaas de boeren hebben het bijna
nergens gedaan.
En wat is gebeurd
In plaats van 23, 24 of 26 franken
biedt men nu de boeren 18 miserabel
franken aan.
En dat doen alle fabrikanten want
ZIJ hebben zich vereenigdzij zijn saam-
gekomen in de Beurs te Brussel over
eenige dagen en zij hebben zich allen
onderling verbonden niet meer dan <18
franken te geven.
We zeiden nogtans Boeren, ver-
eenigt u
En nu nog zeggen we 't zelfde
maakt syndikalenmaar onafhankelijke
syndikaten, want waar men godsdienst
mengelt in beetwortelen, daar exploi
teert men uwe stem om die te geven
aan uwe eigen uithongeraars.
Maakt landboumcooperatievensamen-
merkende melker ij en, maatschappijen van
ouderlingen bijstandmaar laat die ge
nootschappen onafhankelijk, want
waar gekruinde of ongekruinde hemel-
dragonders dm godsdienst komen ste
ken in zaadzakken, melkketels en ge
spaarde centen, weest overtuigd dat
die lieden natte handen hebben waar
aan uw zaad blijft plakken, dat op
schiet, niet voor u, maar voor 't kleri-
kalism dat die lieden kiesmikroben
achterlaten in uw melk en zakken heb
ben om met uw eigen spaarpenningen
propaganda-oorlog te voeren tegen uw
eigen welzijn.
Boeren, vereenigt u, spant samen in
het bebouwen van uw goed bebouwt
sam.n AL uw gronden, dan zult gij op
brengsten hebben zooals de Engelsch-
mankoopt samen machienen, dan
zult gij geld sparen versmelt uw ka
pitalen dan kunt gij gezonde verbete
ringen toebrengen aan uwe hoeven,
aan uw stallen. Vraagt ondersteuning
aan den Staat. Dwingt uw volksverte
genwoordigers een pensioenkas te stem
men voor oude werklieden maar past
op Geen pensioenkas gevuld met een
belasting op het brood. Dwingt, want
gij hebt een wapen, het kiesbriefje.
Doet het als onafhankelijke menschen
en laat u niet bedriegen door de ge
kruinde hemeldragonders welke de
knechten zijn van het geld en door de
ongekruinde schoolvossen welke u ko
men zagen met holle woorden en lagen
laster. Vraagt landbouwverzekering
voor het vee en den oogst, vraagt de
instelling van scheidsmannen welke
rap en kosteloos uw landbouwgedin-
gen vereffenen gaat te leer bij de we
tenschappelijke landbouwingenieurs
vraagt de afschaffing van het voorrecht
der eigenaars vraagt de vergoeding
voor de meststoffen welke gij de lande
rijen des eigenaars geschonken hebt
vraagt het goedkoop landbouwkrediet.
Vraagt....
Want hef is tijd.
Gij klaagt en men wil u uithongeren.
Vraagt, want gij zult anders aanko
men zooals de Siciliaansche landbouw-
werklieden welke het werk hebben
moeten staken,- zooals de Roemeinsche
boeren waarvan er een honderdtal wer
den doodgeschoten met den kreet
Dood of Brood,- zooals de boeren in Fries
land, welke ook het werk staakten en
welke van honger omkwamen en om
komen ondanks de colonies van Java
en Sumatra en Borneo, ondanks de
heerlijkheden van Insulinde veel hoo-
fer geprezen dan de Congoleesche
erkhof.
In een volgend artikel behandelen
we de landbouwverzekeringen, de pen
sioenkassen en de scheidsmannen.
Van P.
II est de règle dans les journaux clé-
ricaux (et le Journal JYpres n'y man-
querait pas pour de l'or), de charger
l'école neutre de la responsabilité de
tous les crimes et de tous les maux de
notre société.
Pareil procédé témoigne (en admet-
tant la bónne foi des écrivassiers qui
en usent) d'une parfaite ignorance du
sujet traité et d'une incapacité radicale
a se rendre cornpte du fonctionnement
de notre société et des défauts qui la
détraquent.
II suffit de jeter les yeux autour de
soi et de réüéchir quelque peu pour se
rendre compte de la fausseté de la thèse
cléricale.
Qu'est-ce que l'école neutre
C'est celle oü, laissant de cöté l'en-
seignement des dogmes des religions
positiveset des théoriesmétaphysiques,
on n'apprend aux enfants, avec les ru
diments des sciences, que les principes
de la morale universelle.
Car, quoiqu'en dise ceux qui vivent
des religions, ïl existe une morale uni
verselle, scientifique, indépendante de
tout dogme religieux et de toute théo
rie métaphysique. Basée sur la science
exacte, elle est issue des conditions
même de la vie de l'homme, de son or
ganisation particulière, deses tendances
sociétaires.Elle a pour fondements 1'in
stinct de conservationetd'amélioration
de l'espèce, le besoin du bonheur, et
elle a pour but l'altruïsme, la fra-
ternité.
EENDRACHT MAART MACHT.
En quoi consiste cette morale uni
verselle
Mais en les quelques principes qui
sont le fond de toutes les religions, qui
en constituaient l'essence avant que les
dogmes parasites et les pratiques exté-
rieures, créés d'abord pour soutenir
les principes moraux, n'aient com-
mencé a les supplanter et a les reléguer
au second rang.
Ces quelques principes sont au fond
de la conscience de tous, du plus misé-
rable indigène de l'Australie comme de
l'Européén fier de sa civilisation de-
vant eux s'inclinent d'un c.onsentement
universel tous ceux chez qui le sens
moral n'est pas oblitéré, car eux seuls
rendent possible la vie rle l'homme en
société, a quelque degré de développe-
ment que soit cette société.
II n'est plus aujourd'hui que quel
ques esprits arriérés pour nier cette
morale universelle.
II y a 60 ans déja, Guizot (qui n'était
pourtant pas un novateur) disait dans
son cours a la Sorbonne
Pour ceux d'entre vous qui ont fait
x des études philosophiques un peu
étendues, il est, je crois, évident au-
jourd'hui que la morale existe indé-
pendamment des idéés religieuses
que la distinction du bien et du mal
moral, l'obligation de fuir le mal et
de faire le bien, sont des lois que
l'homme reconnait dans sa propre
nature, aussi bien que les lois de la
logique, et qui ont en lui leur prin-
cipe, comme dans la vie actuelle leur
application.
Pour préciser davantage, citons quel
ques lignes d'un discours prononcé par
P. Van Humbeeck, alors ministre de
l'instruction publique
Saint Jean Chrysostöme ramène la
morale entière a deux textes de l'E-
criture l'un est tiré du Sermon sur la
montagnel'autre du Livre de Tobie.
Le premier porte Ce que vous
voulez que les hommes vous fassent,
faites-le leur a eux-mêmes.
Le second: Ce que tu serais faché
x qu'un autre te fit, ne le fais pas a un
autre.
Et il prouve éloquemment qu'avec
ces deux préceptes, l'homme peut se
faire le législateur et le juge de sa
propre conduite, que si on les retient
et si on les pratique, on n'aura pas
besoin d'autre enseignement.
x Si l'on suit le raisonnement de Saint
x Jean Chrysostóme, et vous ne direz
pas que nous prenons un mauvais
x guide, cette morale naturelle que
x nous prétendons enseigner apprendra
aux enfants le respect de la vie d'au-
x trui, non seulement le respect maté-
x riel, mais le respect intellectuel que
x voit déja le mal dans la convoitise
x seule, la sincérité dans les serments
x comme dans les simples affirmations,
x la continence. Joignez-y le respect
x filial. Couronnez eet ensemble d'en-
x seignements par celui de la grande
x loi naturelle de charité, que relie
x tous les hommes, et dites-moi alors
x si ces enseignements, paree qu'ils
x n'auront pas été confondus avec les
x enseignements dogmatiques d'une re-
x ligion positive, vont inettre l'avenir
x moral des générations en péril
Est-il nécessaire d'en dire plus pour
qu'on comprenne qu'une morale basée
POUR LA VILLE,
POUR LA PROVINCE,
pour les annonces de France et de Belgique (excepté les
deux Flandres) s'adresser a V A gence Havas, firuxel-
les, iue de la Madeleine, 32, et a Paris
8, Place de la Bourse.
