liberie de conscience S^araissant ie MmmetU. Ver schijnende des Zaterdags. l'lnion fait la force. Administration H Bédaciion nie an Bcnrrc, 20, Ypres. eendracht maakt_jUCHT1__ Tows a Bruxelles! Journal Vrijzinnig liberal démocratique volksgezind weekblad van d'Ypres et de l'Arrondissement leperen en van het Arrondissement Manifestation IDli ^edlillalaET' Les manifestations anti-Schollaert. Samedi, 27 Juillet 1895. 5 centimes le numéro. lre année. IV0 59. POUR La délégalion d'Ypres se réunira, a Bruxelles, a i heure préeise, au Me tropoli*, Place de Brouc- kère. MEETING School wel-Schollaert. PRIX DE L'ABONNEMENT Annonces: 10 centimes la ligne. Par an a" Witt* AnnoTcS judiciai^ 1 ft. l'a ligne. LA TEGEN DE Zondag laatstleden 8 1/2 ure 's avonds aan't bureel, voorzitter en secretaris van Liberale Associatie, Volksbond Schoolpenning Jonge Vooruitstrevende Wacht Willems fonds, Bond der Oud-Leerlingen. M. Pol Vermeulen zat voor en sprak Geachte aanhoorders, de scholen belangen iedereen aan. De vrijheid van gedachte is in gevaar. Om haar te verdedigen, zijn we hier. Dit zal ge beuren kalm, doch vrank. Pin wie niet denkt als wij, die spreke tegen. Zooals de plakschriften aankondigen, is het woord vrijIk verleen het woord aan M. Vercomlle, professor aan de Hoogeschool van Gent. Toej M. Josef Vercoullie lei alsdan de schoolkwestie uit, kalm, duidelijk, met humour en kennis van zaken. In alle landen zijn, volgens spreker, twee partijen de vooruitgang en de achteruitkruiperij. De eenen zijn de vrijzinnigen,de anderen de klerikalen. De school dezer laatsten moet niet aanwijzen het ware en nuttige, zij moet in de koppen gieten de verkwe- zeling. Om goede burgers te vormen, moet men vrije mannen wenschen. T°ej.) Op de schepen vraagt men niet dat een almoezenier aan boord zij. Inden schermzaal komt geen pastoor kijken. Maar, herschep de schermzaal in een kazerne, en oogenblikkelijk ontwaart men een drietip met zwarten rok. Met het onderwijs is 't zelfde. Je kunt on derwijzen wat je wilt, doch treed een gemeenteschool binnen, en de geeste lijk wil dat hij er ook zij - uit rede van zijn grondbeginsel van gezag. M. Vercoullie heldert dan den on- gelukkigen toestand der onderwijzers op, onder de wet van 1842, toen in ie der dorp en school een licht brandde, de onderwijzer, en een mond welke dit licht uitblazen wilde, de pastoor. De godsdienst gaat de scholen niet aan, want de zedeleer bestaat buiten den godsdienst. Ware het anders, dan zou den alle niet-geloovigen onzedelijke menschen zijn en we zouden allen in 't gevang zitten, want er oestar.n wetten tegen de onzedelijkheid. In Frankrijk vragen de klerikalen onze wet van 1879 als een gunst, en al hier hebben zij dien schooloorlog ge voerd, welke de kinderen maakt tot Vijanden in naam van den God van Liefde en welke de ouders boyocoteer- de in de dorpen op bevel van den die naar van den God van Barmhertigheid. Dit bewijst dat de schooloorlog, gevoerd door de klerikalen, enkel tak- tiek was en comediespel. Want merk nog op dat het fameus artikel 4 van de wet van 1879, dat dien opstand te weeg bracht, bewaard werd in de wet van 1884 welke enkel de gemeenten van den eenen kant meer meester liet en van den anderen kant ook meer be lastte. Toej De klerikalen willen achteruit, wij willen vooruitwant we zij n meerwaard dan onze voorouders. Toen de kle rikalen meester waren in de middel eeuwen, toen verbrandden zij de kop pen welke niet wilden buigen, en hedendaags niet meer branden kun nende of durvende, nu bezigen zij de uithongering. De martelaren sterven niet meer op de schavotten, maar ze gaan langzaam, langzaam weg het is geen pistooldood maar een tering. En heden, staart rond u. Waar be staat de vrijheid van geweten In Holland, in Engeland, in Duitschland, in Amerika. Die landen staan aan 't hoofd van de stoffelijke beweging. Ziet daartegen Oosterijk, Italië, Spanje, Zuid-Amerika, die landen hangen slechts saam als banden van opstand en miserie. De wet Scholiaert is gekomen, on verdachts men sprak daar niet over in de kiezingen. En tot heden toe is het nog niet gezien dat een regeering zijn eigen wet verandert. Wat in 1884 goed was, deugt niet meer in 1895. Zoo heb ben ze altijd gehandeld. Ze riepen in 1884 weg met de belastingen. En het is gebeurd dat onder het liberaal ministerie in 1883 Belgie 303 miljoen behaalde en in 1894 342 miljoen, dit maakt een verhooging van 35 fr. per kop. {Toej.) M. Vercoullie bespreekt nog den verplichtenden godsdienst van M. Woeste, de amendementen van M. Helleputte en M. Hoyois (zie ons laatste nummer). Het omgekeerde zou moeten plaats grijpen wie kathechismusles wil, zou moeten ze vragen,in plaats dat wie geene wil,die onthouding schrifte lijk moet vergen. Want dit alles heeft slechts tot doel namen op het zwart boek der wraak te schrijven. Dwang gebruiken Wie daarvan een gedachte wil hebben, leze de Kristen- Demokratische blaadjes van Aelst en elders. Al wat de liberalen van 1879- 1884 geschreven hebben over de ver volging van 't klerikalism tegen de vrijdenkers, wordt aldaar herhaald als vervolging der oud-katholieken a la Woeste tegen hun eigen geloofsgenoo- ten. Met gecentralizeerden dwang zal het zoo gemakkelijk zijn de gemeen teschool leeg te pompen. Genoegt dit niet,dan bezigt men den biechtstoel en men zaait twist in de families of men hitst de kinderen op tegen hun ouders, zooals in den schooloorlog. De schoolwet is een zuigende en per sende pomp. Zij wii de centen zuigen uit de openbare kassen en ze persen in de kloosterkoffers, zij wil de vrijheid zuigen uit de koppen der burgers en daarin pompen de slaafschheid van platheid, achteruitkruiperij en fana- tism. De schoolwet maakt den onderwijzer tot lakei van pastoor en minister, zij verlaagt hen vóór de kinderen, en M. Scholiaert drukt daarover zijn ver wondering uit Wij zijn eerder verwonderd over de verwondering van M. den Minister. Wat zij hadden moeten doen, de klerikalen? Het onderwijs beter in richten, nieuwe benoodigdheden ver schaffen, den laatsten vooruitgang vol gen zooals de liberale gemeenteraad van Ieperen het getracht heefton derwijs voor de kleinen, onderwijs voor de volwassenen, zoo meisjes als jongens. Men leeft niet alleen van brood, men leeft ook van het voedsel des geesten. Zij hadden nog de jaarwedde der on derwijzers moeten verhoogen, want deze ambtenaars hebben hun jaarwed de op 1/3 zien verminderen. Zij had den het kosteloos onderwijs moeten inbrengen want het betalend onder wijs is slechts een klerikale machina tie in de gemeentescholen zal de kle rikale gemeenteraad een hooger jaar wedde doen betalen dan in de vrije klerikale scholen met toelagen. En weêr zullen de klerikale overheden leerlingen dwingen naar hun scholen te gaan om te leeren dat de vrijdenkers slechte lieden zijn. Het wetsvoorstel Scholiaert is een aanslag tegen de vrijheid van geweten. Daarom, allen naar Brussel, om op te komen tegen die troggelarij We willen geen gefopte wezen. Denk aan de West-Vlaamsche Fabel, De Puit en de Kraai Er was een kraai, er was een puit. De kraai zat bij den vijver, de puit zwom in 't Put, krupt er ut zei de kraai. [water. 'k En doe zei de put 'k Zal u niet slokken, zei de kraai. Is 't ware zei de put Ja zeker, zei de kraai. De put kraop er ut Hap zei de kraai. 'k Had het wel gepeisd, zei de put {Lange toejuichingen). MVermeulen bedankte M. Vercoul lie voor zijn klare, duidelijke en kal me redeneering. De klerikalen hadden beloofd de scholen gerust te laten. Doch wat deden ze Ze schaften af Eerst, het pensionnaat. En toen de bewaarscholen er was geld noorlig. En toen het Collegie er was geld noodig voor de waterwerken. En toen verhoogden zij het school geld er was geld noodig voor de wa terwerken. De klerikalen hebben erger in de Kamer gehandeld In hun gemeentewet geven ze 4 stem men aan den rijke en 1 stem aan den arme die aldus bestolen wordt. Dat vindt men rechtvaardig in le Journal YYpres. Voor den Congo stemmen ze 12 mil joen. Dat vindt men rechtvaardig in le Journal d'Ypres. Ze stemmen inkomende rechten op boter en op hopstaken, waarschijnlijk ten voordeele van den boer die leeft van boterhandel en hopstaken moet koopen. Nu komen ze met de schoolwet Weg met hen {Toej.) M. Criém vestigde vooral de aan dacht op het feit dat de arme vader door de wet benade6Ügd werdt vooral. De rijke kan zijn kinderen naar de kostschool zenden, de arme moet en is gedwongen. In stede van broederlijk heid, zullen de kinderen elkaar moe ten vluchten. Zooals er een verdoemdenhoek was voor de vrijdenkers op zekere kerkho ven, zoo zullen die arme kinderen ge: sloten worden buiten de maatschappij hunner medeburgers. Dat zal niet Dat mag niet. Wat zekere gematigde liberalen van la Liberie betreft,doch laat ons voorbijgaan en groeten. De Volksbond zal een afvaardiging naar Brussel zenden we gaan er niet neen om denKoningtezien,maarom op te komen tegen dien aanslag. Onze zaak is rechtvaardig en eerlijk. {Toej.) Toen sprak nog een vreemde en M. Vermeulen legde de volgende dag orde ter stemming De meeting, gehouden den 21n Juli n te leperen in de zaal der Oud-Pom- piers, protesteert tegen de schoolwet voorgesteld door M. Scholiaert, ver- zet zich tegen de amendementen van M. Hoyois en M. Helleputte, en ver- klaart zich voorstander van het open- baar onzijdig, kosteloos en verplich- tend onderwijs. De dagorde werd aangenomen met algemeene stemmen. En nu, allen naar Brussel De afvaardiging der Iepersche Maatschappijen zal zich te Brussel vergaderen, ton 1 uur juist, in het Metropole, De Brouckèreplaats. Elk zegge 't voort aaqaaooo Le mouvement de protestation con- tre les intentions Bectaires de nos mai- tres s'accentue et s'étend chaque jour. Nous assistons a un réveil unanime de l'opinion anti-cléricale et de tons les défensenrs de la liberté de conscience. La manifestation du 28 centralisera toutes les protestations parties de tons les coins du payselle montrera qu'il y a encore en Belgique des défenseurs irréductibles des libertés inscrites dans notre Constitution et trop souvent escamotées par des ministres sans res- ponsabilité déterminée. On aurait pu en douter après les attentats réaction- naires qu'ont commis impunément (jus que maintenant) les hommes au pou- voir on verra le 28 que les Beiges ont encore dans les veines du sang, et non de l'eau bénite. Les sociétés libérales de province envoient en masse leurs adhésions. Comme le disait la Gazette, elles iront a la manifestation du 28 avec leur dra- peau bleu sans s'inquiéter si d'autres y vont avec un drapeau d'une autre couleur, et sans s'arrêter aux raisons de haute politique qui ont dicté l'ab- stention de la Ligue libérale. En attendant la grande manifesta tion nationale du 28, l'indignation publique se manifeste en toutes cir- constances. Le Roi, se rendant a l'exposition de Saint-Gilles (Bruxelles) a été accueilli par des cris étourdissants A bas la loi scolaire On n'aurait sans doute choisi une occasion plus lavorable, si on avait eu le choix mais la conscience a^magaarr- -tr-ri-.trtijrr< !»■■—- ■-w^,.^i!.aMM»B»y^:a«ia),-:aMi^i'aiiiiii n iiinriïifiSa^Miiiiiniii mm iKa^gse^ag3b>ea&sJ3a»«sas5aB ©S^lpS %i ÜÜJ& HgM Jsp? pour les annonces de France et de Belgique (excepté les POUR LA PEOVINCE, gj? V' flfi fe^SS i§8% 4?P®eSj •- deux Flandresjs'adresser a VAgenceHavas,Bruxel- D,r an Q fr Kn fSjS ^FSËPI W) vgÏA ?%*- B X'J igg? X' @öL Y§9 .V'gSSt».,. les, iue de la Madeleine, 32, et a Paris,

HISTORISCHE KRANTEN

De Strijd – La Lutte (1894-1899) | 1895 | | pagina 1