Onderwijs.
Schande en Onheil.
Sociétés et journaux
agricoles.
On ne peut s'empêclier d'admirer l'a-
dresse avec laquello beaucoup d'entre eux
exécutent les commandements seulement,
la manière d'enseigner est a ce point coër-
citive qu'on y ferait d'une bourrique un sol
dat exercé.
Les jeunes gens sont places en rangées
de 8 a 10. Aux deux bouts de chaque ran-
gée se trouve un liomme armé d'une chicot-
te. A la moindre incorrectiön d'un jeune
homme, la chicotte siflle dans l'air et s'abat
sur son dos, souvent avec une violence telle
que le sang jaillit de toutes parts.
Quand l'exercice est terminé, on inflige
aux soldats qui ont été punis, a nouveau un
nombre déterminé de coups de chicotte si
bien qu'on les voit, tenant les mains sur les
parties meurtries, courir immédiatement
vers le fleuve pour soulager leur douleur au
moyen de l'eau fraiche.
Voila, ce qu'on appelle la civilisation
Cela nous remet en mémoire la cari
cature d'André Gill, représentant un
soldat anglais qui vient de fusilier un
nègre a bout portant, et qui s'écrie
All rightEncore un de civilisé
Les reunions agricoles
Cultirateurs et
amateurs
Malgré l'importance considérable de
l'agriculture, tanc au point de vue ma
teriel que social, les mesures qui la
concernent ne donnent lieu qu'a fort
peu de débats il en est peu question
dans les réunions, fort rares du reste,
de nos sociétés provinciales d'agricul-
ture et autres, ainsi que dans les jour
naux agricoles.
L'explication en est simple. Les réu
nions des sociétés agricoles n'ofirent
habituellement que peu d'intérêt pour
les vrais cultivateursils n'y sont pas
chez eux on y rencontre surtout des
gens qui, paree qu'ds possèdent des
biens-fonds ou sont hls de familie, s'i-
maginent posséder de naissance tout ce
que l'on peut connaitre en fait de
science agricole et d'économie rurale.
Tous ces messieurs ont le verbe haut
dans les assemblées agricoles ce leur
est utile pour conserver leurs influen
ces, mais ignorant les questions du do-
maine technique et économique qui
font les préoccupations des gens du
métier, des cultivateurs proprement
dits, ils ne songent surtout qu'a soigner
leurs propres affaires. Lans ces condi
tions les cultivateurs restent chez eux
et les réunions soi-disant agricoles de-
meurent stériles. Cette situation ne
changera que quand les cultivateurs
auront le bon esprit d'écarter tous ces
amateurs qui encombrent les comités
et les commissions des sociétés agrico
les. II n'y a qu'en agriculture que le
premier venu croit pouvoir discuter
ex-professo, tandis que dans les autres
industries on serait rnal venu a vouloir
placer un mot si l'on n'est pas de la
partie.
Lesj ournauxagricoles
L'liistoire de la clièvre
et tl si cliou.
Quant aux journaux agricoles, si les
cultivateurs les trouvent généralement
d'une lecture peu intéressante, c'est
que ces publications appartiennent la
plupart a des sociétés qui touchent des
subsides du gouvernement. Cela leur
öte naturellement toute indépendance
et les met dans la facheuse posture de
devoir ménager la chèvre et le chou.
Aussi pas un de ces journaux n a un
programme scientifique, économique
et social quelque peu défini. Les bons
articles scientifiques y sont rares et
pour le reste on se borne a louanger ou
a insérer les mesures que prend le dé
partement de l'agriculture, suivant
qu'elles paraissent bonnes ou qu'elles
constituent des aneries, ce qui n'est
malheureusement pas rare.
Conclusions a c& qui
précède
1° C'est qu'il y a place en Belgique
pour une société qui s'intitulerait vo-
lontiers Association générale des agri-
culteurs beigessociété indépendante,
ayant un caractère absolument techni
que et professionnel et qui ne devrait
admettre que les personnes exergant
la profession de cultivateur ou de di
recteur d'entreprises agricoles, ou pos-
sédant leurs diplómes d'études agrico
les ou appartenant a l'enseignement
agricole
2° C'est qu'il y a place en Belgique
pour une publication qui serait natu
rellement l'organe de la société susdite,
publication qui rendrait compte des
débats et qui deviendrait la tribune
ouverte a nos savants agronomes, éco-
nomistes et sociologues. Réforme
Wanneer men den toestand van het
onderwijs in Europa nagaat, stelt men
dadelijk vast. dat het peil der volks
ontwikkeling het hoogst staat in de
protestantsche landen, en integendeel
het laagst in de katholieke staten. Al
dus is het aantal analphabeten (t. t. z.
die noch lezen noch schrijven kunnen)
het geringst in Denemarken, Zweden
en .Noorwegen, namelijk 0,6 per hon
derd of 6 per duizend, dan volgen
Duitschland met 1 per cent of 10 per
duizend, vervolgens Engeland en Hol
land. Eerst veel later komen Oosten-
rij k-Hongari je met een middencijfer
van bijna 40 pet. (de hoogste cijfers
zijn 60 tot 65 pet. in Galicie, Boeko-
wma en Dalmatië), Frankrijk, België,
Italië, Spanje en Portugal.
De cijfers ontbreken ons voor Rus
land en Griekenland, die overigens tot
den Griekschen-schismatischen gods
dienst behooren.
In Belgie zijn er op 100 lotelingen
(van 19 tot 20 j aar)
51 die kunnen lezen, rekenen en
schrijven, of hoogere onderricht bezit
ten
30 die kunnen lezen en schrijven, of
slechts lezen alleen en
19 die noch A noch B kennen
Bijna het vijfde deel der jongeling
schap is ongeletterd
En kan het anders
Zegde Michel Bréal, van het Fran-
sche Instituut, niet, dat ons land het
eenigste is in Europa, wiens Staatsbe
stuur tegen zijn eigen onderwijs sa
menzweert
Wat Europa op groote schaal ver
toont, gebeurt in Belgie op kleinere
aldus geeft het onderwijs in de Waal-
sche provinciën, die overhellen naar
het liberalismus, doorgaans veel betere
uitslagen dan de Ylaamsche, welke
onder een katholiek juk gebukt staan.
In den school wedstrijd van 1895
voor het lager onderwijs (de laatste
maal dat dergelijke wedstrijd plaats
vond), was het procent der gediplo
meerden, vergeleken bij de schoolbe
volking, als volgtNamen 5.28, Hene
gouwen 4.66, Brabant 4.27 en Luik
4.15, tegen Antwerpen 3.72, Luxem
burg 3.66, West-Vlaanderen 3.57 en
Oost-Vlaanderen 2.28 per 100 leerlin
gen.
De beide Vlaanderen staan dus aan
den staart, juist gelijk het jaar te vo
ren, in 1894. Wel is waar, heeft de
voertaal van het onderwijs daar eeni-
ge schuld aan, want in het Walenland
worden de kinderen in hunne moeder
taal onderwezen, terwijl men in vele
stedelijke scholen van Vlaanderland
nog het ellendig stelsel beproeft, de
leerlingen hoofdzakelijk in eene
vreemde taal te willen onderrichten
doch de uitslagen zijn nog meer afhan
kelijk van de waarde des onderrichts,
die zeer nauw verwant is met den po-
litieken toestand der Vlaamsche pro
vinciën.
Immers, eene andere statistiek komt
dit laatste nog beter bewijzen. Het
zijn de Vlaamsche provinciën, waar
het onderwijs het meest verachterd is,
welke het grootste getal misdadigers
en beschuldigden vóór het Assisenhof
leveren, in vergelijking met de Waal-
sche provinciën het scheelt meer dan
de helft, dat er in Vlaamsch-België
meer galgenaas loopt dan in 't Walen
land. Aldus voor het Assisenhof geeft
West-Vlaanderen een beschuldigde op
50,805 inw.
Oost-Vlaanderen een op 58,871
Limburg 72,984
Antwerpen 88,797
Luxemburg 97,618
Brabant 131,118
Henegouwen 139,174
Luik 145,065
Namen 151,709
De verhouding voor de boetstraffe
lijke rechtbanken is juist dezelfde en
(Aarlen en Neufchateau uitgezonderd,
waar de jachtmisdrijven zeer talrijk
zijn), komen de Vlaamsche arrondisse
menten Antwerpen, Turnhout, Kor-
trijk, Veurne, Leuven, Brussel, Gent,
Hasselt en Brugge triomfantelijk in
het eerste dozijn.
Aldus staat het getal misdrijven en
overtredingen in rechtstreeksche ver
houding met den graad van onwetend
heid der bevolking, en in omgekeerde
verhouding met den graad harer gods
dienstigheid De beschavende invloed
van den godsdienst is dus nul en loopt
op een fiasco uit
Het is ook niet te verwonderen, dat
het er in de Vlaamsche provinciën zoo
erbarmlijk uitziet met het onderwijs,
als men deszelfs waarde nagaat, vol
gens het in katholieke scholen hier
de talrijkste gegeven wordt.
Wij zijn in bezit geraakt van een
schrijfboek, behoord hebbend aan een
leerling eener katholieke lagere school,
welke niet aan het Staatstoezicht on
derworpen is. De nette werken [devoirs
au netvan dat schrijfboek zijn ALLE
MAAL van godsdienstigen aard en
hebben hoegenaamd geen gemeens met
rekenen of aardrijkskunde, stijl of
geschiedenis, enz.
Men begrijpe ons goed a priori zijn
wij niet tegen den godsdienstmaar
we vinden het bespottelijk den kin
dergeest uitsluitend met lollekens op
te vullen, waarmede men later nog
geen boterham of eene pint bier zou
kunnen krijgen
Ten bewijze geven wij eenige mon
sters van bedoelde werken, met of
zonder fouten
I.
Geloofd zij Jesus-Christus.
Christelijke spreekwijzen.
Wenscht of voorzegt men aan iemand iets
aangenaams of voordeeligs, dan antwoordt
hijAls 't God belieft.
(Naam des leerlings).
(X...., den 8" October 1893.)
II.
II. Hart van Jusus, ontferm u onzer
De Zondag.
Kinders, gij weet dat men eenen dag der
week naar de school niet komt en dat dien dag
iedereen, jong en oud, klein en groot, naar de
kerk gaat. Die dag van rust en gebed, de Zon
dag, wordt genoemd de dag des Heeren. De
werkwinkels zijn gesloten, men hoort noch
hamerslag in de smis[onafgewerkt).
(Naam des leerlings).
(X...., den 13" October 1893).
III.
H. Hart van Jesus, ontferm u onzer
De bekeerde zondaar.
Bij het naderen van eene zending, had een
landman, die maar slecht leefde en versteend
van lierte was, het vast voornemen gemaakt
de sermoenen niet bij te wonen. Inderdaad,
den morgen van den eersten dag, ging hij er
niet naartoe nogtans hij gevoelde zich geheel
den tijd ongemakkelijk den namiddag ook
liet hij de anderen naar de kerk gaan en
wachtte t'huis. Maar de verwijtsels van zijn
geweten ontrustten hem zoodanig dat de kamer
hem te nauw en te besloten scheen hij trok
het open veld in, om zich te ver.... (onlees
baar) en den volgenden uchtend wilde hij nog
eens te huis blijven, maar de inwendige stem,
die hem vermaande en naar het sermoen riep,
was zoo krachtig, de beweging der gratie....
(onafgewerkt).
X...., den 22" Octobre (sic) 1893.
IV.
Mijn Jesus, barmhartigheid
Kerstdag.
Mijn kind, weet gij waarom men op dezen
dag zoo blyde is Luister de menschen op de
wereld waren zeer boos geworden en de Aller
hoogste vond in hen geene voldoening meer.
Zij konden ook hij God in den hemel niet meer
geraken en de tweede persoon der H. Drievul
digheid, de zoon van den hemelschen vader
hade (sic) medelijden met de ongelukkige
menschen.
(Naam des leerlings).
(X...., den 25" Octobre (sic) 1895.
V.
0 Maria, toon dat Gij onze Moeder zijt.
De eerste communie.
De dag der eerste communie is een heilige
en zalige dag, ja de schoonste dag van het le
ven. Napoleon l zelf, de machtige Keizer en
veroveraar, kon de onuitsprekelijke zoetigheid
niet vergeten, die hy op den stond zijner eerste
communie genoten had. Eens vroegen hem
zijne generalen(onafgewerkt).
(Naam)
(X...., den 29" October 1895)
VI.
11. Joseph, vriend van het H. hert, b. v. o.
De Kleine neger.
In de jaren zestig vonden eenige fransche
soldaten in een dorp van het eiland Gvina (sic)
een negerken, dat zijn vluchtende vader ach
tergelaten had. De bevelhebber, luitenant
Kanvin nam het vijfjarig knaapje als zijn
kind aan.
(Naam des leerlings).
(X...., den 30" Octobre (sic) 1896.
VIL
Geloofd zij Jesus Christus, amen.
Pascben.
Is dan de lieve Jesus dood
En is Hij nu begraven
En moeten wij in druk en nood
Nu blijven Satans slaven
O Heer, 't is Pascben Hoort den kreet
Heer Jesus is verrezen
Hij. die aan 't kruis zoo deerlijk leed,
Is levend lijk (Hier staat 's leerlings ?iaam)
(Zonder datum)
VIII.
H. Geest, verlicht myn verstand
Maria en de baanstroopers.
Eens wierd in Italië eens (sic) meisje, dat
voor de H. Maagd Maria eene zeer groote
godvruchtigheid had, door zijne ouders ver
van zijn huis gezonden. Het moest dooreen
bosch gaan, waar vele baanstroopers hun ver
blijf in hadden Het gemoette (sic) inderdaad,
den hoofdman der bende, die om zijne mis
drijven de streke door vermaard was. Het ar
me meisje, benauwd en verlegen, sprak
(onafgewerkt)
(Naam des leerlings)
X...., den 4" November 1895.
Dat 's genoeg, meen ik, om den le
zer te overtuigen, welke soort van uit
gewaterde, verkwezelende en verstom-
pende letterkunde men in de papen
bladen aanleert. Het schrijfboek bevat
nog talrijke schoolwerken, waarvan
hier eenige titels Jezus de kindervriend
Standvastigheid in H geloof, De twaalf
kleine apostelen van Carthago, in Africa,
Bid en werk, De engel bewaarderDe god
vruchtige vaderSint Gregoriusenz.
doch de geduldige lezer zal er reeds
den buik van vol hebben en meenen
met ons, dat de ongelukkige dutsen,
die met zulk onderricht opgepoeft
worden, het in de wereld niet verre
zullen brengen
In het katholiek middelbaar onder
wijs, is het al niet veel beter gesteld
dan in 't lager. Ziehier eene vergelij
kende statistiek der behaalde onder
scheidingen in den algemeenen wed
strijd van 1896 tusschen de athenaeas
en de katholieke colleges.
Latijn
Grieksch
Fransch opstel
Geschied, en Aardr.
Mathesis
Natuurwetenschap
Nederlandsch
Duitsch
Engelsch
Handelswetensch.
Die cijfers behoeven geen commen
taar. Uitgenomen voor het Latijn, eene
doode taal van weinig nut in 't prak
tisch leven, zijn de klerikale gepatro
neerde colleges letterlijk verpletterd,
vergruizeld door het officiëel onder
wijs. Nog moet gezegd worden, dat die
cijfers getrokken worden uit een offi
ciëel verslag, opgemaakt door het
Staatsbestuur, zoodat de belangheb
bende klerikalen er de echtheid niet
zullen kunnen van betwisten. Overi
gens al de cijfers, welke in dit artikel
voorkomen,zijn aan officiëele gegevens
ontleend.
Wanneer worden er in ons rampzalig
België, het verachterdste landje van
Europa, nog eenige goede scholen af
geschaft ten bate der fabrieken van
stumperds en armen van geest
Hanske van Tichelen.
13
15
07
0
42
4
54
0
51
2
42
2
61
53
42
2
22
0
21
0
Wanneer door de geschiedenis de
daden zullen aangehaald worden van
het huidige clericaal ministerie, dan
zal, onder alle politieke misdaden,
(het woord is niet te sterk) door 't mi
nisterie gepleegd, voor het nageslacht
de vernietiging van 't officieële volks
onderwijs als het hatelijkste en het
schandelijkste voorkomen.
Is het onderwijs de allereerste nood
wendigheid niet van onzen tijd en
moet de degelijke inrichting van het
volksonderwijs niet de eerste bezorgd
heid wezen van plichtbeseflende re
geerders
Een volk is groot en machtig wan
neer het lezen kan, zoo sprak een den
ker. En een beroemde fransche schrij
ver. Jules Simon (geen revolutionnair
voorwaar heeft gezegd dathet volk
welk de beste scholen bezit het eerste
der volkeren is, zoo niet heden dan
morgen. n
MtóBfcaaiFvMBüi*:
Behaalde onderscheidingen.
LEERSTOFFEN
in Athenaeas.
in Kath.
colleges.
amqOJQJQtyïTi
