ill,
p
1
Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De Rijschool vertrekt
naar Tervueren.
Rijkdom en ellende.
Levensduur.
Stadsnieuws.
Zaterdag, 6" Oogst 1898.
5 centiemen.
Vierde jaar. l\r 59.
I erscliijttestde den Xaiea'dngs.
Het onderwijs in België.
EENDRACHT: MAART MACHT.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar 3 franks.
vr de provincie, Een jaar fr. 3-50.
Wanneer seal men t»e-
«i'inncn aan liet vertee
ren dei* 364,000 fran
ken, die voor het lier»
stellen onzerHij seliool
bestemd zijn*?
Hoe vreeselijk het italiaansche volk
onder de ellende gebukt gaat, hebben
de laatste hongeropstanden genoeg
zaam bewezen.
Doch midden al die ontbering, al die
ellende, midden die van honger ver
gramde bevolking, bevindt zich de
Paus, omgeven door pracht en weelde,
omringd door rijkdommen, zoo mach
tig groot, dat een klein deel ervan vol
doende zou zijn om den honger dier
schuldelooze kindertjes, dier wanho
pige moeders te stillen.
Vcor armoede behoeft de 90jarige
Leo XIII, voor althans nog, niet zeer
ongerust te ziju, want zijn persoonlijk
fortuin bedraagt het eerbiedwaardige
cijfer van 433 nxillioexi fran
ken. Men zal bekennen dat dit voor
den vertegenwoordiger op aarde van
Jezus van Nazareth, die armoede pre
dikte en ze voorstelde als het doeltref
fendste middel om in het paradijs te
komen, al een zeer aardig sommeken
is.
Middelerwijl gaat men maar altijd
voort in alle kerken over de armoede
van den paos te weeklagen en richt
men voort de ronden in voor den Sl-
Pieterspenningdit is zeer winstge
vend voor Leo XIII, want dit schenkt
hem eep jaarlijks inkomen van SO
a lOO ixxillioexx.
Denkt nu niet dat die man het daar
mede doen kan om volgens zijnen
stand n te leven, oh neen Benevens
die 100 millioen mag hij nog jaarlijks
op legaten of erfenissen rekenen, die
hem zoo wat 100 a 150 millioen op
brengen
Behalve de opbrengst van zijn fortuin,
beschikt de man dus over een verze
kerd inkomen van circa 250 millioen 's
jaars, hetzij ongeveer 600,000
fx*, per dag
Zien wij nu in wat het cachot, waar
Leo XIII op vochtig stroo en in ge
vangenschap wegkwijnt, bestaat.
De paus bezit
1. Het paleis van het Vatikaan,
waarvan het eigenlijke kasteel prach
tig is, droombeeldig schoon en van
eene ongelooflijke uitgestrektheid het
bevat niet min dan twee lx i
zexxd prachtige, ruime en wonder
baar schoone kamers
Wat de hovingen van het Vatikaan
aangaat, die bestaan duizenden hecta
ren.
2. De man is eigenaar an 3 a 3
dxiizexxcl huizen, pachthoeven,
kasteelen, kloosters, kostscholen, die
hem bij testament door kwezels zijn
bezet.
3. Hij bezit ongeveer 33 dxai-
zexxd hectaren bouw- en
meerschgrond en bosschen
Wat het hof van den nederingen?
christen betreft, het is samengesteld
uit 2300 a 3000 prelaten, bisschoppen,
en andere vadsige lieden die als onver-
zadelijke bloedzuigers rond het vati
kaan slenteren.
De man heeft ook een leger ter zij -
ner beschikking dat uit een duizendtal
zouavén bestaat.
In zijne kelders vindt men 300,000
tot 400,000 üesschen van de beste,
fijnste en oudste wijnen.
De aankondigingen
Men schrijft in bij den Uitgever Oismudestraat, n' 51, te Ieperen,
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voor gansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van d:t blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitehjk in het Ageace Havas Magdalenastraat, Brussel.
Zijne boekerij bevat niet min dan
400,000 boekwerken, waarvan ver
scheidene handschriften, die minstens
één millioen ieder waard zijn
Zijne galerij geschilderde portretten
wordt tien nxillioexi fx-axik
geschat. Zijne overige schilderijen
hebben 68 xxiillioexx gekost
Hij bezit eene collectie oude munt
stukken die bij de 3 xxiillioèxi
waard is
In zijne stallen staan vijftig zuivere
raspaarden, enkel ten dienste van
zijne heiligheid.
De gouden, zilveren en bronzen
kunstvoorwerpen uit zijne salons ver
tegenwoordigen de kleinigheid van
31 xxiilïioexi frank.
De prachtige meubelen, uit het
schoonste en zeldzaamste hout ver
vaardigd, hebben XT' millioen
gekost.
Het Vatikaan, met zijne hoven en
andere bijhoorighëden, de prachtige
S'-Pieterkerk van Rome, die de eigen-
dofh is van den Paus, met al de kunst
en schildermeesterstukken, met al de
verblindende rijkdommen welke zij
bevatde ontelbare eigendommen,
huizen, kasteelen, hoeven, kloosters,
enz., de duizende hectaren land en
meerschgrond, enz., die den Paus toe-
behooren in een woord, gansch het
mobilair en immobilair vermogen van
Leo XIII wordt op het ongelooflijk
cijfer geschat van 2 sixilHnx'tl,
llS millioen 731 iluï-
zexxd fx*2xxxkexx lil
Zegge twee milliard, honderd achtien
millioenzeven honderd een en twintig
duizend frank
Wat arme man, die Paus toch is Als
men hem zoo van alles ontbloot ziet,
als men'ziet hoe hij veroordeeld is om
op het vochtig strooi van zijn cachot
weg te kwijnen, voelt men zich dan
niet door medelijden getroffen, en zou
men den navolger op aarde van den
armen timmermanszoon van Nazareth
geen kroetje brood toewerpen, om zijn
honger te stillen, geen glasje water
geven om1 zijn dorst te lesschen Zou
men hem niet wat verseh strooi toe
werpen om het vochtig strooi van
zijn cachot te vervangen.
Maar alle spot terzijde gelaten, is
het niet wraakroepend dat in een land,
waar zooveel personen van honger
omkomen, een enkele persoon en
dan nog wel het hoofd van den gods
dienst van liefde en broederschap
over een fortuin beschikt, waarvan
het duizendste deel voldoende zou zijn
om duizende huismoeders en kinderen
van den hongerdood te redden
En terwijl het italiaansche volk,
door den honger gedreven, tot opstand
kwam, en zich liet dooden den dood
al strijdende verkiezende boven den
hongerdood terwijl de ellende zoo
veel slachtoffers maakte, wat deed de
Paus
Zond hij eenige geldelijke hulp aan
de van honger wegkwijnende en tot
opstand gedreven bevolking
Oh, neen
Hij schreef aan zijne geestelijkheid
dat zij zich langs de zijde der over
heid moest scharen, en moest mede
helpen om den opstand te onder
drukken
Dit kostte den ouden vrek immers
geen duit.
De kerkmannen zijn als de zee.
Zij verzwelgen alles maar geven
nooit iets terug
M. Sluys, de geleerde bestuurder der
normaalschool van Brussel, legt de
laatste hand aan een boek over de
ontwikkeling van het onderwijs in
België, sedert de middeleeuwen tot op
onze dagen.
Betreffende het lager onderwijs in de
hoofdstad, gedurende den laatsten tijd,
geeft schrijver zeer belangrijke feiten
en cijfers, dit treffend den vooruitgang
van het lager onderwijs daarstelien,
vooral sedert 1830
j) De eerste kostelooze school werd
geopend in 1820 (school 1 der Teraic-
kenstraat) en de tweede in 1826 (school
2 der Yisitandinenstraat).
Tot in 1837 bestonden er slechts
twee kostelooze lagere scholen, met
omtrent 1000 leerlingen, 2 bestuurders
(bezoldiging 2,116,40 frank) 4 onder
wijzers (750 fr.) en 4 hulponderwijzers
(3Ó0 fr.). Het budget van het onder
wijs beliep in het geheel 42,392.99
frank tot in 1834. De bevolking der
stad bestond uit 102,202 zielen, wat
beteekent 1 leerling (lagere scholen)
per 102 inwoners. Per inwoner gaf
men toen 42 centiemen uit voor het
onderwijs. Elke onderwijzer had dan
125 kinders.
Op onze dagen telt de hoofdstad
194,505 inwoners, en de scholen
(schooltuinen), lagere scholen, avond
scholen) tellen 20,751 leerlingen.
Plet onderwijzend personeel telt 507
leden (onderwijzers en bestuurders),
wat beteekent1 leerling per 9,3 in
woners of 11 maal meer leerlingen dan
in 1830-37 40 leerlingen per onder
wijzer een onderwijzer per 388 in
woners of 33 maal meer onderwijzers
dan in 1830-37.
De hoofdstad ondersteunt daarenbo
ven geldelijk talrijke onderwijsge
stichten als huishoudkundige scholen,
kmderbribben, enz. die omtrent 29,000
kinders tellen.
De uitgaven beloopen thans, reke
ning gehouden van de subsidien aan de
Nij verheidschool, het Atheneum en de
Universiteit, enz. tot 2,682,000 fr.
Yan 1829 tot 1890 is het getal der
ongeletterden onder de soldaten ver
minderd van 5,93 tot 36,9 p. h. en het
getal dergenen die minstens lezen en
schrijven kunnen is gestegen van 61,3
tot 79 p h.
Dat zijn voorwaar verheugende ge
gevens, maar het is er van af dat zij
zouden bewijzen dat de regeerders
hunnen plicht hebben gedaan.
Uit eene statistiek blijkt dat de ge
middelde levensduur van de verschil
lende beroepen is als volgt
Voor de priesters 67 jaar
Hoveniers en boeren 58
Taalkundigen en onderwij
zers 57
Rechters 54
Bakkers, brouwers, been
houwers 54
Geneesheeren 49
Slotmakers, smeden, schrijn
werkers 49 ti
Timmerlieden, metsers,
schilders 49
Kleer- en schoenmakers 44
Haarkappers, letterzetters,
steendrukkers 40
Eabriekwerkers 32
Wij ontkennen niet dat de mensch
zijn leven door dronkenschap en ande
re uitspattingen kan verkorten, maar
bovenstaande cijfers bewijzen dat deze
gebreken de ergste oorzaken niet zijn
van het pijnlijk bestaan en den kort-
sten levensduur der meeste werklieden
en het werk zelf de gezondheid of de
vroegtijdige dood medebrengt.
Naar dokter Drysdale bedraagt de
gemiddelde leeftijd bij de engelsche
rijken 55 jaar, bij de arbeiders 29.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechterlijke aankondigen idem. 1 fr.
Van de kinderen der rijken sterven
in het eerste jaar des levens 8 p. c., in
volstrekt arme distrikten 30 p. c. Van
drie personen die het 70 levensjaar
bereiken is slechts 1 arme, van elke 6
inwoners van Londen sterft 1 in het
armenhuis of in het' krankzinnigen
gesticht.
Toonen bovenstaande cijfers niet dat
het meer en meer noodig is dat ernstig
gewerkt wordt ter opbeuring van het
volk Jan.
De Oud-Pompiers te
OostexxcLe.
Verleden week waren wij in de on-
mogelij kheid een verslag te geven over
de reis der Oud-Pompiers naar Oos
tende. Doch uitgesteld is niet vergeten.
Van verleden j aar reeds was er spraak
eens voor twee dagen naar Oostende te
gaan. Reeds lang koesterden al de mu
ziekanten de hoop aan de reis te mogen
deel nemen en zooveel te meer daar er
thans zoo veel spraak was over de
grootsche werken die men thans te
Oostende uitvoert of op het punt is uit
te voeren.
Het was dus op Zondag 24e Juli dat
de reis plaats greep.
Met den trein van 7 ure 's morgends
vertrokken de Oud-Pompiers. Te Oos
tende werden zij door het muziek
Euterpe ingehaald die hen door de
bijzonderste straten der stad begelei
de. 's Middags gaven onze wakkere
muziekanten een concert op de Markt
en 's avonds in den Kursaal. Met veel
lof spreken deüostendsche bladen over
deze uitvoeringen.
Over het concert in den Kursaal zegt
LPliare het volgende
Om 5 ure, genooten wij een derde
feest met minder aantrekkelijk dan het
voorgaande.
Inderdaad, het muziek der Oud-
Pompiers van leperen, onder het be
stuur van den heer Moerman, gaf ons
een schitterend concert.
In ons nummer van Zaterdag, spra
ken wij breedvoerig over die prachtige
maatschappij, wij zullen er das niet
meer over zeggen. Het weze dus vol
doende als wij zeggen dat het concert
prachtig was.
Het blad geeft dan de verscheidene
opgevoerde stukken en den indruk
dien zij op het publiek maakten en het
spreekt vooral lof over het aangenaam
stukje van den heer Moerman Pier
rot au Bal Het vervolgt
De heer Emiel Brunfaut, bestuur
der van den Kursaal, heeft aan de
Maatschappij eenen schoonen zijden
bannier gegegen met de volgende op
schriften Kursaal d' Ostende, aux An
ciens Pompiers dd Ypres Dit werd door
het publiek met een langdurig hand
geklap begroet. Het muziek antwoord
de herop met eene Brahanconnedie
door het publiek rechtstaande aan
hoord werd.
Zijn de Oostendenaars te vredenover
het bezoék der Oud-Pompiers, deze
zijn niet minder verrukt over het
vriendelijk onthaal.
's Anderendaags gaven de Oud-Pom
piers nog een concert op de Markt en
kwamen 's avonds met den trein van
zes uren naar Ieperen terug.
Eene groote massa volk stond hier
aan de statie om het muziek af te ha
len. Bij getallen zeggen hoeveel men-
schen er waren is onmogelijk. Wij zijn
niettemin zeker, dat zoo een toeloop
van menschen hier zelden gezien werd.
Wij bestatigden dat met veel genoe
gen, want het bewees hoe hoog de
Oud-Pompiers dat lepersch volk
geacht worden. Alpha.
STRIJ
,'hü mi w
