m
Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De normaalscholen.
Stadsnieuws.
De zondaars klokke.
Vijfde jaar. IV' 25.
Fondatie Godlschalck.
Erg geval van
ongeneesbare doofheid.
Onbeantwoorde vragen.
Nog over 't Broertje van
Rijssel.
De zending vertrekt naar
Rijssel.
OOST V LETEREN
Verschijnende des Zaterdags.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar 3 franks.
v'de provincie, Een jaar fr. 3-5O.
De normaalscholen of'kweekscholen
voor onderwijzers en onderwijzeressen
zijn gedoemd om, de eéne na de ande
re, te verdwijnen. Er zijn er bijna
geen meer en zij, die tot heden ge
spaard bleven, zullen, eer twee of drie
jaar verloopen zijn, ook afgeschaft
wezen.
'T is minister Schollaert, het werk
zijner voorgangers voortzettende, die
daarvoor zorgt Nu is het niet onbe
langrijk te weten hoe hij het aan boord
legt om zijn doel, hetwelk ook het doel
der jesuieten is, te bereiken.
Door zijne taktiek te ontmaskeren
wenschen wij onze lezers te stijven in
hun walg over alle oneerlijke midde
len, voor onderduimsche kuiperijen en
hun aandacht te vestigen op een feit
van het hoogste gewicht voor het toe
komend Belgisch geslacht.
Onder het liberaal ministerie waren
de normaalscholen goed bevolkt. Zij,
die er werden in opgenomen, hadden
het vooruitzicht, eenmaal hunne stu
diën geëindigd, op een fatsoenlijk be
staan en mochten zich verheugen in de
achting van hen, die weten wat een
bekwamen, ieverigen, gewetensvollen
onderwijzer beteekent.
Meisjes en jongens die lust en aanleg
gevoelden om zich aan de opvoeding
der jeugd te wijden, ontvingen toela
gen van stad en Staat, wanneer hunne
ouders onvermogend waren.
De heer Van Humbeeek besteedde
een nauwlettende zorg aan de normaal
scholen hij, die vele en goede onder
wijsgestichten verlangde, begreep dat
de opleiding van hen, geroepen om er
hunnen ambt uit te oefenen, van eerste
gehalte moet wezen.
Het plan, hetwelk hij had opgevat
en dat hij, eilaas, slechts gedeeltelijk
uitvoeren kon, luidde aldus het lager
onderricht, tot zelfs in de kleinste ge
meenten, op ernstigen voet in te rich
ten waar het op gebrekkelijke wijze
bestond.
Een leger goed gepantserde, wel af
gerichte, geestdriftige soldaten had hij
noodig in zijnen veldtocht tegen de
vernederende, verdierlijkende onwe
tendheid! (Wordt voortgezet).
Hoe de klerikale» cc» lestamcnt iiil-
voere».
Vervolg).
II.
In 't begin van dit overzicht, hebben
wij gezien, dat de bestierende commis
sie der Hospicen zich verplicht had,
doch zonder tijdbepaling, al de eigen
dommen af hangende der erfenis Godt-
schalck te verkoopen, behalve degeene
uitbehouden en met vruchtgebruik
belast.
Het meerendeel dezer goederen wer
den dus tot geld gemaakt in één jaar
(1895). Zij hadden wellicht meer opge
bracht indien men ze, behoorlijk ver
deeld,in verscheide jaren en ten gepas-
ten tijde, te koop had gesteld.
Dit is vooral toepasselijk op de
eigendommen in Holland gelegen.
M. Godtschalck bezat in Zeeland 172
H. 77 A. landerijen, te samen geschat
op 402,620 fr.
De bestuurraad der Godshuizen vond
goed M. Fraeys, notaris te Brugge,
broeder van onzen hospicebeheerder,
te belasten, deze goederen in openbare
veiling te stellen.
De verkooping had plaats te Brugge,
te midden van den kwijnenden toe
stand van den landbouw en juist wan
neer den invoer van het Hollandsch
vee in België verboden was. Dit was
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudestraat, nr 51, t9 Ieperan. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voor ganscb België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
bet buitenland, uitsluitelijk in het Agence Havas Magdalenastraat, Brussel.
eene groote misslag, te meer dat een
zoo groote hoeveelheid landen, in
dezelfde streek, in eens te koop stellen,
de weerde er van vermindert. Ook de
uitslag bewees zulks. Al deze eigen
dommen wierden toegewezen aan een
minderen prijs dan hunne geschatte
weerde. "Wat meer is, twee hofsteden
waarvoor men geen liefhebbers had
gevonden, werden in de volgende
maand (29a October 1895] uit er hand
verkocht, zonder, voor zoo veel wij
weten, er voorafgaandelijk een onder
zoek van commodo en incommodo, zooals
de wet het voorschrijft, plaats had
gehad. De eene dezer hofsteden, groot
44 H. 70 A., gelegen te Waterland-
Oudeman en Yzendijke, die tot in 1895
verhuurd was geweest aan 4500 fr. bij
de j are, werd gekocht door een fransch-
man, mits 75,000 fr., somme welke,
met de kosten er bijgevoegd, noch aan
geen (1862) fr. per hectare komt. Men
bemerkte hier dat deze hofstede ge
schat was geweest voor de verklaring
der erfenisrechten, door M. D'fluvet-
tere en een zijner ambtgenooten, aan
eene middenweerde van 2120 fr. per
hectare.
De kooper heeft dus zijn geld zeer
voordeelig geplaatst, vermits hijzelf
aan een verminderden pachtprijs van
4000 fr. nog een inkomen geniet van
Zoodat de Hospicen verkoopers, die
hunne beschikbare gelden slechts nog
kunnen aanleggen op Belgische Staats
fondsen 3 °/o, uit hoofde van deze hof
stede alléén, een inkomen van 1-75 °/0
verliezen
Is dit geene daad van slecht beheer
die wij met recht beknibbelen
Bestonden er wel redenen om aldus
en met zulken spoed te verkoopen
In 't geheele met.
Had men niet wijzelijker gehandeld
deze landgoederen nog eenige jaren te
behouden, om ze op een voordeeliger
oogenblik te verkoopen
En ook is het aannemelijk dat, in
dien men het geval voor oogen gelegd
had van de bevoegde overheid, deze
daarin niet zou toegestemd hebben
Wat denkt het raadslid M. D'Huvet-
tere daarvan, hij, die al de landerijen
van M. Godtschalck kent, als lange
jaren zijn gekozen notaris geweest
zijnde
En zeggen dat ons gemeentebestuur
met M. Surmont boven aan, zulke ver-
koopingen, zonder de minste opmer
kingen, goedkeurtTe vervolgen).
In voorgaande nummer zegden wij
dat de slechtste dooven deze zijn die
niet hooren willen.
'T Nieuwsbladje schijnt erg van de
vrijwillige doofheid aangedaan te zijn.
In eene meesterlijke redevoering
bewees Vandervelde in de Kamers, dat
het in de katholiekste streken van ons
land is, dat er het meest misdaden ge
pleegd worden dat er in den buiten
veel meer gemoord wordt dan in de
streken waar er nijverheid is.
"Wij hebben aan het Nieuwsblad)e ge
vraagd eens die redevoering te lezen.
"Wij waren zeker dat die oude sloor het
toch niet doen zou, want in dat geval
zou ze geen onzin meer kunnen uitten
zooals het volgende nopens ons ge
zegde
Dat is alzoo eene van die waarhe
den die uitnemende gemakkelijk zijn
om zeggen maar zoo gemakkelijk niet
om bewijzen.
"Weet het Nieuwsbladje dus niet dat
de fanatiekste streken van Europa de
onzedelijkste zijn
Spreek mij eens van de zedelijkheid
van 't katholieke Spanje of van 't ge-
loovig Zuider-Italie.
In de geschiedenis zien wij dat het
gedurende de middeleeuwen was, toen
het fanatismus overal ten hoogsten
rees dat het zedelijke peil van 't
menschdom het laagst gezonken was.
Dat men de zedelijkheid van de
protestante landen vergelijke met die
der katholieke landen. Engeland met
Ierland, Duitschland met Vrankrijk,
Noord- metZuid-Amerika
De grootste oorzaak van dezen toe
stand is zonder twijfel, het gedacht
dat de misdoeners hebben dat ze door
de biecht volkomene vergiffenis ver
krijgen kunnen.
Maar stout gesproken is half ge
vochten zegt het Nieuwsbladje en ter
staving van zijne gezegdens roept het
de hulp in van Voltaire.
Ehwel, wij verzoeken het Nieuws
bladje van ons aan te duiden waar en
wanneer Voltaire ooit gezegd heeft
dat
De biecht een krachtig middel is
om den mensch van 't kwaad te hou
den. n
Het Nieuwsbladje zegt ook dat het
onderwijs in staat niet is om van de
menschen menschen te maken. Ter
zijner hulp roept het daarvoor de
opinie der liberale gazetten in.
Welke liberale gazetten zijn dat?
Misschien wei het een of andere
Nieuwsbladje van leper Of misschien
schriften van den liberalen Jules Simon
of den nog liberaalderen Brunetière
Alpha.
Over veertien dagen stelden wij ver
scheidene vragen nopens ernstige zaken
van geldverkwistmgen van de Hospi
cen.
Tot nu toe hebben wij noch van 't
Journal d1 Ypres noch van 't Nieuwsbladje
antwoord ontvangen.
Bovengemelde bladen waren nog-
thans, geheel vuur en vlam, toen ze
onder 't liberaal bestuur de minste
onregelmatigheid meenden te ontdek
ken.
Vraag.
"Wanneer zal het stadsbestuur de
vuilnissen doen wegruimen die daar
aan de Diksmudepoort sedert een paar
maanden liggen Goliath.
Gelukkig zijn die die arme zijn
van geest want het rijk der hemelen
behoort hen toe.
(Mechelsche kalechismus)
Daar wij hier in leperen 't ongeluk
hebben van zoo 'n groot getal zondaars
te bezitteu, heeft men te hunner be
keering ne geheele zending paters doen
afkomen, 't, Schijnt dat er in hunne
sermoenen nog al veel mooie dingen
gezegd worden.
Zoo werd er aan al degenen die aan
de zonde van 't pijpe rooken op 't pin-
te drinken ondergevigzij n, aanbevolen,
van op 't slag van negen uren wanneer
men de zondaarsklokke begint te lui
den, van oogenblikkelijk hunne aarts
zonden te laten en een vurig gebed te
zeggen. Verledene week dus, zaten er
een viertal van die zondaars in een
herberg op S4 Pieters. Op eens luid de
klokke. Een van hen, gemeente raads
lid onzer stad staat op.
Vrienden, zegt hijleg uwe pijpen
neêr. De zondaarsklokke luid, laat ons
knielen om voor onze zonden te bid
den.
Zoodra begonnen ze, drie van hen,
met vijf onze vaders te mompelen, ter
wijl de vierde zegde dat het al genoeg
was van 's Zondags naar de kerk te
gaan zonder alle avonden in ieder
kapelletje aan het bidden te gaan.
O. ten Tiek.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen 25
Rechterlijke aankondigen 1 fr. idem.
't Journal d'Ypres gaat maar altijd
voort met 't witwasschen van den
moor.
't Is toch wonderbaar hoe dat de
katholieken,in plaats van deze die zich
onweerdig gemaakt hebben uit hun
midden te jagen en getracht tegen alle
recht te verontschuldigen en aan het
gerecht te onttrekken.
Als er ievers een pater of priester
iets tegen de wetten van zijn land be
gaat, daar vind hij altijd ne veile
schuilplaats in 't eene of 't andere
klooster, zelfs na eene vraakroepende
misdaad.
Het zal waarschijnlijk op die manier
geweest zijn dat zich pastoor D'Hane
de Steenhuyze zich aan 't gerecht ont
trokken heeft, zoo ook de talrijke
broertjes die na een aanval van broert
jesziekte tot eenige jaren gevang ver
oordeeld worden maar voorheen ver
dwenen zijn.
Misschien is het omdat ze door hun
ne vrienden na eene goede biecht weer
zoo onschuldig als een nieuw geboren
lammetje aanzien worden. Eh Nieuws
bladje Alpha.
Bij het ter pers leggen vernemen wij
dat de zending na 't welgelukken harer
missie te Ieperen, naar Rijssel ver
trekken zal, waar er van dit jaar groote
zonden gepleegd werden.
Ter dier gelegenheid worden alle
klokkeluiders vermaand om onder
't luiden der zondaarsklokken plechtig
hunne intrede te begroeten.
O. ten Tiek.
Een onverwachte
zegepraal door tl
zending1 behaald.
Door de serinoeneu der paters be
keerd, heeft de redaktie van La Lutte-
De Strijd besloten dat
Van Zaterdag af zij niets anders
meer dan katholieke artikels opstellen
zou.
Zoo treft de hemel soms met haar
zegen de verstoktste zondaars.
Aflaat.
Kent ge iets verfoeilijker, verachter
lij ker dan een kazakkeerder Ik houd
me voor, dat die fonctie de laagste
trap is waartoe de mensch,op politiek
gebied, kan dalen. Met een weinig toe
gevendheid kan ik alle partijschap be
grijpen, maar het is me totaal onmo
gelijk de politieke windhaan als een
redelijk schepsel, naar Godsbeelden
gelijkenis te beschouwen.
Dat iemand zijne overtuiging, hoe
eenzijdig, hoe ongegrond ze wezen
moge, met hand en tand, met woord en
pen verdedige, vind ik natuurlijk,
maar dat iemand, met gezonde rede
begaafd, schaamteloos zijne denkwijze
openbaar te koop stelt aan den meest
biedende, vind ik ongehoord, schand-
dalig.
En nochtans loopen er hier, onder
de kappe des hemels, mannen zonder
hart, zonder eergevoelen, die alle vroe
gingen onderdrukken en lafweg met
onze tegenstrevers meeheulen en tie
ren en alle vrijzinnige overtuiging met
woeste-razermj onder de voeten trap
pen.
Ik wenschte hier de naam te mogen
neerschrijven van hen die geheel het
bestuur op hunnen hand willen doen
draaien, zonder daartoe recht te heb
ben, die zich inlaten in persoonelijke
zaken, en willen verbieden dat men
w
E.ciS.Jys.
TT—
3/4
5-' J»è'üSJl.=
