un excellent VIÖLON
oeeAsioR.
A VENDUE
Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement*
De rijschool vertrekt
naar Tervueren.
Woeste.
Wat geschiedenis.
Zaterdag, 16n September 1899.
5 centiemen.
Vijlde jaar. IV1 46.
Waarom zulke haast
IXederlandsch Feest.
AVEC ÉTUI.
Verschijnende des fflalerdags.
EENDRACHT MAART MACHT.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar 3 franks,
v' de provincie, Een jaarfr. 3-50.
Wanneer zsal men ein
delij k Tbeg-iimen ;i:viï ïxet
verteeren der- 364,000
franken die voor liet
herstellen onzer bij
school bestemd zij n
Waarom legt het ministerie zulke
koortsige haast aan den dag om zijn
voorstel van Evenredige Vertegen
woordiging door de Kamer doen te
stemmen
Wij begrijpen dat onze honorabelen,
na zoovele maanden slavelijken poli-
tieken arbeid, na een beetje verlof
snakken als een visch naar 't water.
Het zeenat in Oostende en Blankenber-
ghe is toch zoo frisch en spoelt met
zijn bruissende golven voor eenige
oogenblikken van den mensch heel het
pak van dagelij ksche bekommeringen
af.
Maar onze wettenmakers zouden
niet mogen vergeten dat al te haastig
werk doorgaans slecht werk is.
Het voorstel van Evenredige Verte
genwoordiging, zooals het door De
Smet-De Naeyer wordt voorgebracht
is ver van volmaakt en ligt zelfs deer
lijk overhoop met de rechtvaardigheid
en de onpartijdigheid. Het grondbegin
is er, wel is waar, maar de toepassing
is een behendig goocheltoertje ten
voordeele der klerikale partij en dus
ten nadeele der oppositie.
De minderheid, vermits zij de meer
derheid door hare kranige en kracht
dadige houding zoover gebracht heeft
van met het oude kiesstelsel at te bre
ken, mag geen kat in een zak koopen.
Als het ministerie en zijn gevolg het
zuiver Algemeen Stemrecht verwerpen
en niets willen toestaan dan de Evenre
dige Vertegenwoordiging, dan nog
moet deze laatste volledig en eerlijk
zijn, maar niet verminkt door de
slechte verdeeling der kiesomschrij
vingen en een aantal bespottelijke
bepalingen.
Eene kieswetverandering, zoo ge
wichtig als deze, mag men in geen
overhaasting afhandelen. Zij moet eene
grondige bespreking ondergaan, met
kalmen geest gewikt en gewogen wor
den. Verricht de Kamer half werk, dan
kan zij toekomend jaar over het zelfde
kapittel herbeginnen.
Wij blijven bij ons vroeger gedacht
dat een gedeelte der oppositie, wanneer
zij niét krachtdadig voor het zuiver
Algemeen Stemrecht optreedt en zich
schijnt te bevredigen met de Evenredi
ge Vertegenwoordiging zonder méér,
zwakheid aan den dag legt.
Wij geven toe, dat de Evenredige
Vertegenwoordiging aan de liberale
partij hare rechtmatige plaats in het
landbestuur zal teruggeven, dat het
liberalism onder den heilzamen in
vloed van die hervorming weer zal
herleven en er genoeg kracht zal uit
putten om zijne grondbeginsels te doen
zegevieren.
Maar het land zal in een rusteloozen
staat blijven verkeeren. Wij zullen de
gemoedskalmte blijven missen die zoo
noodig is voor den goeden gang der
openbare zaken en de welvaart van
land en volk.
De werkende klas, die nu eenmaal
politiek ontvoogd is, is diep overtuigd
dat Evenredige Vertegenwoordiging
dan slechts eenvoudig, eerlij k en recht
vaardig kan ziju, wanneer zij ge
steund is op zuiver Algemeen Stem-
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudestraat, nr 51, ts leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voor gansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in hetAgence Havas Magdalenastraat, Brussel.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechtrelijke aankondigen 1 fr. idem.
recht. De publieke opinie, ons aller
rechter, eischtzulks.
De weg, door haar aangewezen, is de
eenige en ware demokratische richting
en die moet gevolgd worden, wil men
de kieskwestie voor goed eene beslis
sende oplossing geven. Goliath.
De geweldige uitval van Woeste te
gen het nieuw kabinet, vóór eenige
dagen, heeft heel het klerikaal kamp
met verstomming geslagen. Zijne zon
derlinge manier van doen in de laat
ste dagen had reeds meer dan eenen
zijner kollegas in de Kamer aan 't
twijfelen gebracht, of 't nog wel hee-
lemaal richtigis in de bovenkamer van
den Groenen Paus er was nog slechts
eene redevoering noodig als die van
Dinsdag, Achtsten dezer, om te doen
gelooven dat de Heer hem met volledi
ge zinsverbijstering geslagen had, als
straf voor zijne tallooze en wraakroe
pende zonden.
Hoe vreemd zijne handelwijze ook
schijnen moge, toch gelooven wij niet
dat het met den ouden Staatsman al
zóó ver gekomen is. De houding die
hij thans aangenomen heeft aanzien
wij als het natuurlijk en logisch ge
volg van den toestand waarin de laat
ste gebeurtenissen hem hebben ge
bracht.
De grondslagen van Woeste 's karak
ter zijn hoogmoed en heerschzucht,
tot hunne verste uitdrukking gedre
ven. Met eene flinke dosis talent be
deeld, heeft hij, bij zijne eerste optre
ding in de politiek en later in 't Parle
ment al dadelijk indruk gemaakt en
een bijval bekomen die hem wat al te
snel naar 't hoofd gestegen is. Zoo is
hij zich langzamerhand gaan inbeel
den, dat de Staatswagen zonder hem
niet meer voort kon, en geen goeverne-
ment overeind kon blijven zonder zijn
steun en zijne bescherming. Hij was er
aan gewoon geraakt de blikken van
heel de rechterzij gestadig op hem ge
richt te zien om zijne minste wenken
op te vangen. Hij voelde zich den
meester, gewardeerd en bewonderd door
de eenen, gevreesd en gehaat door de
anderen, bemind door niemand doch
erkend door allen.
In zijne vijf-en-twintigjarige parle
mentaire loopbaan heeft hij genoeg
zedelijke overwinningen gekend en
werd hij door zijne partijgenoten ge
noeg gevierd en bewierookt om hen
de gulden waarheid geheel te doen
vergeten, dat niemand onmisbaar is en
glorie vergankelijk in deze wereld.
De omstandigheden hebben hem
vroeger uit dien zonnigen droom tot
de koude werkelijkheid teruggeroepen,
dan hij het wel verwachtte.
Niet voldoende was 't, dat priester
Daens hem in 1894 bij den eersten aan
val reeds bijna uit zijn Kamerzetel
lichtte en hi j zich door duizenden zij -
nevgeliefde kiezers van't Aalstersche be
spot en uitgejouwd en vernederd zag
hij moest eiken dag beleven dat zijne
trouwste aanhangers, zijne dapperste
soldaten hem, de ééne voor, de andere
na, in den steek lieten op het oogen-
blik zelf dat hij ze 't meest noodig
had.
Zijn jubilee, dat de schitterende, de
verblindende bekroning zijn moest
van een vijf-en-twintigjarigen strijd
voor "de goede zaak en het heil zijner
partij, leek integendeel meer aan eene
veroordeeling, aan eene begrafenis.
Geen enkel man van beteekenis noch
hoogwaardigheidsbekleeder uit de kle
rikale wereld was er bij tegenwoordig.
Enkel eenige onbeduidende personaad-
jes en een massa dronken gemaakte
kinkels deden er en dan nog slechts
tegen betaling in saucissen aan
mede
De slag was hard en wij begrijpen
heel goed, dat al de gekrenkte hoog
moed, al de zoolang ingehoudene ra
zernij van dien zoo diep gegriefden en
teleurgestelden man, vandaag of mor
gen in wilden storm losbreken moest,
boven de hoofden van hen, die hem in
deze gewichtige omstandigheden, nog
maals met zulke onverdoken minach
ting op zij lieten liggen.
Woeste 's rol is gespeeld. Heel de
klerikale pers verloochent hem met
eene eenstemmigheid die genoeg aan
toont dat zijne partijgenoten hem
overal om 't meest moede zijn en zijn
aanstaande aftreden met vreugde en
ontlasting tegemoet zien.
Hij is er geweest Goliath.
VIL
Toen de geestelijkheid zoo mild om
sprong met het goed der armen vergat
zij toch haar eigenbelang nietze vroeg
van alle belastingen ontslagen te wor
den en hare vrijwillige gaven strekten
om hare voorrechten tc staven.
Reeds in de middeleeuwen waren de
steden verplicht uigaven te doen voor
hare veiligheid, en ze trachten de pries
ters insgelijks te doen betalen.
In volle achttiende eeuw hield de
geestelijkheid staan dat ten gevolge
der overeenkomsten met den koning
gesloten, zij vrij was van alle lasten,
en dat overigens het karakter van haar
ambt haar van eiken tol onthief.
Daar blonk de oude hoogmoed der
priesters in zijn vollen glans. De ver
koren-gods is verre bovenwereldlijken
verheven, en het betaamt zijner waar
digheid niet lasten te betalen op den
wijn, dien hij drinkt, want die wijn is
de vrucht van godgewijde goederen, en
zoo wist hij eiken tol listig van den hals
te schuiven.
Alle vijfjaren vergaderde de geeste
lijkheid en legde hare klachten voor
den troon Als uwe macht ons be
schermt en beveiligt, zegde zij in 1772
komt een verdoken macht gedurig ons
ondermijnen en onzen steun breken.
Die macht, sterker daD den koning,
steviger dan de kerk was de openbare
denkwijze, die de achttiende eeuw be
roerde en in al hare vormen de gelijk
heid betrachtte, en niets kwam hatelij
ker voor dan de voorrechten der gees
telijkheid.
De kerk wilde strijden tegen den
stortvloed der nieuwe gedachten, maar
hare worstelingen waren haar nadee-
lig, want zij getuigden dat de geeste
lijkheid meer aan het geld hield dan
aan den godsdienst.
In 1750 klagen de priesters over de
vrijheid en straffeloosheid waarmede
men in Parijs en in het gansche konink
rijk gevaarlijke boeken verspreidt,
waarin de godsdienst bloedig gehoond
wordt, zij jammert omdat de geest van
ongeloof gedurig toeneemt, omdat de
slechte werken zoo gretig gelezen wor
den.
Onder al die letterkundige voort
brengselen worden de eene gevaarlij ker
genoemd dan de andere. Is er misschien
spraak van een hekelschrift van Vol
taire
Hoegenaamd niet, het geldt een boek
dat te Londen is gedrukt en gericht is
tegen de voorrechten der priesters.
De brieven van den naamloozen
schrijver werden te Parijs verspreid
terwijl de geestelijkheid vergaderd
washet volk kocht ze overvloedig, de
hoofdstad en de provincie werden er
van overstroomd.
De gerokten benoemden eene com
missie om de aanvallen af te weren, die
tegen hunne voorrechten waren ge
richt.
Die weerlegging werd onder vorm
van mandement aan de bisschoppen en
aartsbisschoppen gericht.
Zouden de priesters meer gedaan
hebben zoo de staat in gevaar geweest
ware
Gedurende de gansche achttiende
eeuw werden de stoutste aanvallen ge
richt, niet alleen tegen de kerk maar
tegen den kristen godsdienst, tegen al
le godsdiensten, tegen alle zedeleer.
De geestelijkheid zuchtte droevig;
maar tegen Voltaire noch Rousseau,
noch Hol bach, noch Helvetius had zij
zooveel aangewend als tegen de brie
ven, die hare rechten wilden inkorten.
Zoo verblind waren degeleerde pries
ters van dien tijd dat zij den godsdienst
en zij ne bedienaars voor eene en dezelf
de zaak aanzagen ze plaatsten het
evangelie en het recht onbelasten wijn
te drinken op dezelfde lijn.
Was zulke handelwijze niet geschikt
om de vrijdenkers aan te moedigen de
religie aan te vallen, die onvereenig-
baar scheen met de wereldlijke maat
schappij
Dit was dan ook het geval met de
schrijvers en denkers van dien tijd de
aanmatigingen,de trotschheid, de geld
zucht der priesters waren de grootste
oorzaak der omwenteling.
Mocht de geestelijkheid der negen
tiende eeuw voordeel trekken uit de
les
Provinciale Tenloonstlelliiig van Geilt.
Op Zondag 17 September e. k. zal
een groot Hollandsch feest gegeven
worden, met de medewerking van het
muziekkorps der Schutterij van Mid
delburg. Bijzondere treinen en een
bijzondere stoomvaardienst zijn aan
gevraagd geworden.
Allerhande vermakelijkheden zul
len dien dag in de tuinen der tentoon
stelling plaats grijpen.
Het muziek der Schutterij van Mid
delburg zal aan het station afgehaald
worden door het muziek der jagers
Verkenners van de burgerwacht van
Gent, vergezeld van eene afvaardiging
officieren en onderofficieren.
BERICHT. De maatschappijen
welke het programma hunner winter
feesten of andere feestelijkheden ter
drukkerij, Diksmuidestraat, 51, laten
drukken, zullen de voordeelen genie
ten, op verzoek, deze gratis in de
Strijd n te laten bekend maken.
Visietkaarten.
Ter drukkerij van dit blad worden
schoone visietkaarten gedrukt. Wendt
u ter drukkerij, Diksmuidestraat, 51,
waar zij met allen spoed en zorg gele
verd worden.
S'ad cesser au bureau du journal.
Ten bureele dezes, Declaration pour
brassergereed gedrukt, aan genadigen
prijs.
