r
van
NIEUWPOORT KANTON.
Zaterdag n Januari 1913.
Nr 2.
Elfde Jaargang
God voor bake
Recht voor stake
Vlaamsch voor sprake.
Buitenland.
Algemeen Overzicht.
"XATeelctoleid verscb.ijiien.de eiken Zaterdag-
Aristoteles.
Inschrijvingsprijs op voorhand te betalen
3 fr. per jaar voor België.
Prijs per nummer 5 centiemen.
to-
OPSTEL
Hoogstraat, 97, Nieuwpoort.
dit door
Aankondigingen 15 ct. den drukregel. Rechterlijke bekendmakingen 30 ct. den drukr.
-o-
DrukkerLOUIS LAMMEN,
o-
Verkooper JULES D ANGEZ,
IJparstraat,
NIEUWPOORT.
van dien
1210 door
Parijs op
BEHEER
Hoogstraat, 97,
NIEUWPOORT.
(1) «Ne legerentur amplius in scolis sunt
prohibit!zegt Girsldus Cambrensis, ope
ra, ed. Brewer, t. iV, p. 10.
(2) Die ketterijen worden opgenoemd
door de Wulf, Histoire de la philosophic
médiévale, bl. 232.
(3) Libros naturales qui fuerant Parisius
(sic) prohibiti poterunt illic audire qui vq-
lunt nature sinum medullitus perscrutari.
Denifle-Chatelain, Chartularium univer-
sitatis parisiensis, t. I, p. 131.
1 Januari 1913.
Engeland.
Nog altijd is men in ’t Lagerhuis
bezig met de wet die aan Ierland een
zelfbestuur moet geven (Home-Rule),
en de zittingen zijn soms nog al woe
lig. De tegenstanders van het zelfbe
stuur of Unionisten verweren zich voor
al met de provincie Ulster.
Daar is de meerderheid protestant
terwijl het overige gedeelte van Ier
land nagenoeg uitsluitend katholiek is,
en deze protestanten willen niet onder
een bestuur leven dat grootendeels uit
katholieken zal bestaan. De leider der
Unionisten Bonar Law verklaarde dat
ze liever onder eene vreemde regeering
dan onder het bestuur der Nationalis
ten zouden leven. Minister Churchill
was hierover verontwaardigd en noem
de dat te récht schandelijke gevoelens.
De kiesrechtvrouwen of Suffragettes
gaan nog altijd door met heldinne-da-
den te bedrijven. Een tijd lang wier
pen ze bijtende vochten in brievenbus
sen waardoor vele briefwisseling ver
nietigd werd en op Kerst-avond zijn
ze bezig geweest met te knoeien aan
de teekens op den Great Northern
Spoorweg. Er was een briefje opgehan-
uitgelegd. Getuigen daarvan Willem
van Moerbeke, die van Aristoteles
een getrouwe vertaling gaf, en Thomas
van Aquino, die er zijne commentaren
op schreef en dit geschiedde onder
de hoede van Gregorius IX, die intus-
schen nog steeds het oud verbod ver
nieuwde.
Leer daaruit, waarde lezer, dat uw
volksverlichter zoo min beslagen is in
de geschiedenis als in de natuurweten
schap.
Dat is genoeg voor vandaag. Wie
echter seffens wil weten wat te zeggen
valt opde andere opwerpingen, kan Ge
loofsonderricht raadplegen daar heb
ik reeds tegen Vooruit en Laatste
Nieuws het antwoord gegeven op
de andere onbenulligheden, waarmee
de volksverlichter van Nieuwpoort
voor den dag komt. Want nogmaals,
die mannen letten nooit op weerleg
gingen.
Antwerpen,
gen waarop te lezen stond dat de eeni-
ge weg om aan deze moeilijkheden
een einde temaken was het kiesrecht te
geven aan vrouwen.Ook katholieke da
mes doen aan dien veldtocht mee, en
toen onlangs de Lniverse tegen de
buitensporigheden van sommige kies
rechtvrouwen opkwam, waren er sef-
iens een aantal lezeressen die in zeer
opgewonden bewoordingen hun abon
nement opgaven.
Hier is de brief uit Antwerpen, dien
wij verleden week aankondigden
Op dezen eersten dag van het jaar
heb ik hier, te Antwerpen, niet vele
bezoeken te ontvangen noch te bren
gen. Ik wilde dan van mijn vrijen tijd
gebruik maken om, bij wijze van
nieuwjaarsbrief, een schriftelijk praatje
te houden met de lezers van het
Nieuwsblad natuurlijk, over den
befaamden volksverlichter van Nieuw
poort.
Denk niet dat ge te doen hebt met
een vuigen godsdiensthater neen,
neen hij trekt zijne bewijzen uit
boeken en artikels van katholieke
schrijvers 1 Wat zegt ge daarvan?
Dat zijn jannen, he 1 Die kunnen de
Kerk doen getuigen tegen de Kerk 1
Verbazende geleerdheid: Heel het
Catholicisme waggelt op zijn grond
vesten, wanneer die Nieuwpoortsche
geleerde zijnen mond opendoet ape-
riens os 1
Die kerkvijand heeft het nu gemunt
op de pauselijke onfeilbaarheid en
hij zal niet in gebreke blijven zijne
bewijzen daartegen in te brengen
Want die mannen zijn toch zoo diep
geleerd.
Zie, hoe meer ik dien man bekijk en
hem den pols voel, wordt het mij dui
delijker, dat hij gelijk moet hebben,
waar hij beweert van een lager dier af
te stammen.' Want het dierlijke zit
hem nog diep in 't bloed. Een dier
vindt niets uitde vogeltjes van heden
bouwen nog altijd hun nestjes gelijk
ten tijde van Salomo I Hun gelijkt uw
volksverlichter hij is warempel geen
uitvinder hij piept gelijk zijn oudjes
zongen 1 Zijn zoogezegde bewijzen
tegen de pauselijke onfeilbaarheid
zijn flauwe naklanken van versleten
opwerpingen, die al duizendmaal weer
legd werden. Of, zoo ge wilt, oude
koeien die hij uit de gracht haalt.
Zouden we daarop antwoorden
Ach, we kunnen toch geen heele boe
ken overschrijven. En dan zou het nóg
niet baten, want liberale volksverlich-
ters willen ziende blind blijven zij
zoeken niet de waarheid, maar de ver
stomping van den geest. De menschen
opruien tegen de Kerk, dat is hun
eenig doel. Toch een woord.
1. Aristoteles is een Grieksch wijs
geer uit de oudheid, wiens leeringen
nu nog ten grondslag dienen van de
godgeleerdheid. Daar hij zijne stelsels
bouwde op het gezond verstand, heb
ben hem de rationalistische liberalen
over boord geworpen. Dat belet ech
ter niet dat nu een Nieuwpoortsche
liberaal ten gunste van dien wijsgeer
in het krijt treedt, omdat hij daarbij
gelegenheid vindt te strijden tegen de
Kerk. Het is wel vreemd hier ver
wijt men aan de Kerk dat zij Aristo
teles niet genoeg gehuldigd heeft el
ders verwijt men haar dat zij hem te
slaafs heeft gevolgd bet is een uitge-
Met 15" aanstaande moest de Engel-
sche verzekeringswet in werking tre
den, maar er zal niet veel van te recht
komen. De geneesheeren wier mede
werking noodig is voor de toepassing,
hebben in groote meerderheid hunne
medewerking geweigerd. Een stem
ming onder de leden van de British
Medical Association had voor gevolg
dat er ruim 9000 tegen het verleenen
van diensten en nog geen 2000 voor
waren. Ook Dl] een stemming vmlci
de niet-leden waren er slechts 455 die
zich bereid verklaarden, tegen 1888 die
niet bereid waren.
De wet kan dus slechts ten kleinen
deele in werking komen en
een boycot van de artsen.
Duitschland.
De Kölnische Volkszeitung ontvangt
uit Karlsruhe, het volgende verhaal
Daar vertoefde op een der laatste
Zondagen, aan de spoorhalle, een Ca-
pucien-pater. Hij moest een uurtje
wachten en wilde daarvan gebruik ma
ken om de St-Bernaiduskerk te bezien.
Op straat ontmoette hij twee heeren in
jachtkleedij, die een hond bij zich had
den. De heeren vonden zulk een mon
nik juist iets voor hun sportliefhebberij
en hitsten den hond tegen hem op.
Het dier sprong den pater op den
rug I Deze ging naar de eigenaars en
verklaarde reeds in vele deelen van de
wereld te zijn geweest, maar nergens
zulk een graad van beschaving te heb
ben aangetroffen, dat men honden te
gen hem ophitste.
Een klaar bewijs van de vrijzinnig
heid en de breedheid van gedachten
van de vijanden der Katholieke Kerk.
Een ander staaltje van de deftigheid
van onze tegenstrevers vinden we in
het verloop van een pieces. De Mitt-
gardbond, eene vereeniging tot verbe
tering van het menschenras, heeft een
nieuw huwelijk uitgevonden het duurt
slechts tot de geboorte van een kind
kan worden verwacht en is dan ont
bonden, en is bijgevolg een schande-
lijke vrije liefde...
Een der voormannen van dezen
bond is de Heinrich van der Smissen,
leeraar in Saksen-Meiningen, waar men
zich uit alle krachten verklaart voor
het handhaven van de Jezuieten-wet.
Daar kan men dus vrij de zedeleer met
de voeten trappen en propaganda ma
ken voor die gedachten, maar zich
toeleggen op de christelijke volmaakt
heid, dat mag niet.
maakte zaak voor de volksbedriegers,
dat de Kerk nooit goed khn doen.
Verscheidene werken
wijsgeer werden reeds in
1 de kerkvergadering van
j straf van excommunicatie verboden,
I zoowel indien déze lezing in het ge
heim ofwel openbaar gebeurde. Dit
verbod werd plechtig hernieuwd, in
1215. Is dat nu niet verschrikke
lijk, brave lezers, en ziet ge niet hoe
domperig de Kerk is Zoo fluistert u
de volksverlichter in de ooren.
Welnu, neen Vooreerst gaat dit ver
bod uit van het provinciaal concilie
van Sens, vereenigd te Parijs de
onfeilbaarheid van den Paus is er dus
geenszins mee gemoeid dit blijkt
overigens ook uit den aard van de zaak
zelve. Tweedens, wat wordt verbo
den Het lezen Nu weet iedereen
dat lezen verschillende beteekenis-
sen heeft. Te Nieuwpoort beteekent
lezen ook bidden trier tc Ant
werpen niet men leest hier niet s
morgens en s avonds men bidtIn
de verordening van 1210 en 1215,
gelijk nu nog in de seminaries, heeft
lezen in het Latijn, den zin van
tot handboek nemen om les te ge
ven Men heeft dus te Parijs heele-
maal niet verbodenAristoteles te lezen;
maar sommige zijner werken mochten
niet gebruikt worden als schoolboe
ken noch voor het openbaar noch
voor het bizonder onderwijs. (1)
Ten derde waren het geschriften van
Aristoteles die verboden werden
Eigenlijk nietmaar wel sommige
«vertalingen en uitleggingen». «Ce
décret... vise clairement les versions
dérivées de l’arabe (Forget, Congrès
scientifique, Bruxelles, 1894, p. 252).
Die uitleggingen nu waren afkom
stig van Averroës, een Araabsch wijs
geer, en van anderen, zooals David van
I Dinant, die de leer van Aristoteles
doorspekt hadden met allerhande ket
terijen. (2) Mocht het provinciaal Con
cilie zulk een vervalsching van het
Catholicisme niet te keer gaan, gelijk
de Kerk nu nog de liberale gazetten
verbiedt Een Staat die verbiedt mar
garine te verkoopen, verbiedt daarom
niet goede boter uit Veurne-ambacht
aan den man te brengen 1 En dan
was dat verbod nog bepaaldelijk voor
de universiteit en de scholen van Pa
rijs, omdat daar het gevaar der ketterij
meer dreigde elders, te Toulouse b.v.
1 en natuurlijk ook te Nieuwpoort
mocht men heel goed lezingen houden
over Aristoteles, en die vei gunning
kwam zelfs van den legaat des Pau
zen.(3) De voorouders van uwen week-
blad-schrijver zullen er zeker hun voor
deel mee gedaan hebben, anders zou
nu hun afstammeling niet zoo bekwaam
zijn om met zijne diepe kennis al de
liberaaltjes van uwe streek te verlich
ten Hij voegt erbij Op het ein
de derzelfde eeuw reeds moest de Kerk
toegeven Wederom eene onwaar
heid de Kerk heeft nooit het yerbod
ingetrokken maar zij heeft er voor
gezorgd dat, in de plaats van den ver-
valschten Aristoteles, de ware werd
GEJ
Li i 'HWHIltilip-J
-)O(-
NIEUWSBLAD
