van
NIEUWPOORT KANTON.
Het W aan ie bron.
Elfde Jaargang
Nr 52.
Inschrijvingsprijs op voorhand te betalen
3 fr. per jaar voor België.
Prijs per nummer 5 centiemen.
versdiijnencie ell<en Saterdag*.
HOE SLIM TOCH
Zaterdag 27 December 1913.
God voor bake
Recht voor stake
VJaamsch voor sprake,
DE SCHOOLWET IS EEN
BEVREDIGINGSWERK
Drukker LOUIS
LAMMEN
Hoogstraat, 97, Nieuwpoort.
m ede lij-
in ’t begin
opgere-
besten onder hen,
een broeder bemind,
Jozef, den timmerman,
Aankondigingen 15 ct. den drukregel. Rechterlijke bekendmakingen
Kuurhuis van den geneesheer
Pol DEMADE
Haeltert {Oost- VI.)
50 ct.den drukr Verkooper KAMIEL HILLEBRANDT,
a Oostduinkerkscben Steenweg, 38,
NIEUWPOORT.
Vrij naar 't Weekblad)
o
Pas een paar weken is het geleden,
dat het Weekblad, in zijn eeuwig stre
ven om toch maar, tegen alle wind en
weer in, gelijk te hebben, een kostelijk
bewijs'??! gevonden heeft.
Het schreef dat de priesters die hun
nen godsdienst ja zeer grondig geleerd
hebben in het seminarie onder de lei
ding van kundige leeraars, er niets van
kennen, veel minder zelfs dan hunne
liberale ot ongodsdienstige beknibbe-
laars.
Hoe slim toch hé I Met zulke rede-
neering krijgt men nooit gelijk zelfs bij
de dommerikken niet, bij deze die niet
in staat zijn zich iets eigen te maken
dat men hun op de onzijdige school
niet heelt ingepompt.
De vrijdenker alleen heeft den ka-
Alsdan, Jezus, voorgevoel hebben
de van de ongeruste vraag der moeders,
heft het hoofd np naar zijne Moeder
en haar staren le in de oogen, waarin
reeds gansch het geheim der toekomst
te lezen staat, antwoordt eenvoudig
’t Is de kleine Barabbas.
r
tholieken godsdienst onbaatzuchtig
geleerd in de onzijdige schooldus
kan hij alleen er met verstand van za
ken over spreken de priester kent er
niets van, dus mag de priester maar
zwijgen de vrijdenker heeft altijd
overschot van gelijk
Het ongeluk is, voor de vrijdenkers,
dat al wat den godsdienst betreft, hun
in de Loge of in de onzijdige
school, zoo doeltrekkend wordt voor-
geLouden, dat zij in de onmogelijkheid
zijn klaar in de zaak te zien, des te
meer daar het eerste onzijdig onder
wijs, dat hun verstrekt werd,verre van
het denkvermogen te ontwikkelen,het
zelfde doodt en aan de leerlingen de
gewoonte geeft alles wat de meester
leert als zuivere waarheid om wille
van de vrijheid 1 het recht 1! en de vre
de 11! op te slikken.
Hoeveel beter is niet de toestand van
geest van een geleerden priester (de
leek v£n 't Weekblad boft niet weinig
met zijn eigen 1!) die zich het denken
tot eene gewoonte heelt gemaakt, die
onderzoekt om.zijn Geloof te verdedi
gen tegen den haat der vrijmetselarij,
en zijne lezers tot de oprechte, klaar
blijkelijke waarheid te brengen.
En geen wonder dat hij daarom klaar
der ziet in de zaken dan alle vrijmetse
laars te zamen, zelfs indien hij, zooals
het vaak het geval is, meer met de we
tenschap is vertrouwd en zoowel de
werken der verdedigers van het Geloof
als deze der grootste ongodsdienstige
geleerden bestudeert waaronder on-
KERSTLEGENDE.
Naar het Fransch van dol Demade.
’t Is een leelijke kleine, met wreede
oogen en ruwe vingers, nog geen tien
jaar oud. Zijne deugenieterijen zijn
nochtans reeds van ’t gansche dorp ge
kend.
Met zijnen behendigen slinger velt
hij de duifjes neder die op den boord
der platdaken trekkebekken, of de tor-
teltjes die zoo teeder kirren in 't half
ontsloten loover der palmstruiken.
Zekeren avond zag een herder hem,
met zijne handen als nijpetangen, een
te laat uitgebleven lam verwurgen, en
de jongen bezag het onmeedoogend
stuiptrekken en sterven.
De ouderen van Nazareth, zeggen
van dezen kleinen ongelukkige,eertijds
door rondzwervers achteigelaten, dat
hij zal eindigen, als de boosdoeners
aan de galg.
Zijne schoolmakkers vreezen en ha
ten hem. Nog dezen morgen, heeft hij
Bezorgd om mijne vrijheid, wil ik
de vrijheid voor anderen en ik versta
dat anderen hunne gewetenstwijfeling
uiten.
Een onbetwistbaar feit is het, dat
tot hiertoe de groote meerderheid der
huisvaders wil dat de opvoeding hun
ner kinderen ovcreenstemme mei de
voorschriften van den Godsdienst.
Dit is hun recht, niet waar, en dit
recht moet geëerbiedigd w7orden.
Besluit Wilt gij dus in elke ge
meente maar ééne enkele school, dan
moet het onderwijs daarin gegeven,
overeenstemmen met de overtuiging
van al die huisvaders en ze geruststel
len.
Deze moeilijkheid was
van ons zelfbestaan reeds
zen. Zij werd opgelost door een over
eenkomst de wet van 1842.
In de gemeenteschool gaf de onder
wijzer onderricht, maar onder ’t toe
zicht van een priester, bisschoppelijken
opziener. De priester ging dus als
overheid in alle scholen.
De boeken waren aan de bisschoppe
lijke goedkeuring onderworpen. Gij
wilt van dit stelsel niet weten 't Was
nochtans het werk der vroegere libera
len, van de liberalen uit het glorie
rijkste tijdperk der liberale partij.Maar
de huidige Schoolwet keert niet terug
naar deze van 1842. Het eerbiedigt
hot gemeentelijk onderwijs zooals het
nu is ingericht, maar het houdt ook
rekening van den wensch der katholie
ke huisvaders en laat hun toe, door de
vergunning van toelagen, op zekere
voorwaarden toegestaan, vrije scholen
naar hun geweten te stichten, te onder
houden en te besturen.
Ben ik de eenige liberaal die zoo
spreek Ik geloof het niet. Herinnert
u den 2 Juni 1912 en de bewonderens-
waardige beweging der gematigden
welke men daarna met den bijnaam van
BEHEER OPSTEL
Hoogstraat, 97,
NIEUWPOORT.
«o»
Zoo luidt het oordeel van M. Ser-
vais, liberale schepene van Chênée bij
Luik.
De Gazette de Liège (nr van 6'n
December) geeft een beknopt verslag
van de rede door dien heer uitgespro
ken.
Ik beo, verklaart M. Servais, een
aanhanger van de Schoolwet, welke ik
aanzie als een werk van vrede, verzoe
ning en komende te gepaster uur.
De onderwijzer, hij behoore tot een
onzijdige of vrije school, heeft eene
verhevenere roeping dan het a, b, c,
aan te leeren. Hij moet de jeugd op
voeden t.t.z. in de ziel,het hart en den
geest van ’t kind beginselen prenten,
die de leiddraad zijner levenswijze zul
len worden.
Beantwoordt deze opvoeding in de
onzijdige scholen aan den wensch van
al de huisvaders De vraag stellen is
ze oplossen. Neen, niet waar?....
Aan den rand van den uitgedroog-
den bergstroom raapten zij steenen op,
welke zij op hun best wegstopten. Zij
gaan doen zooals de ouderen in het
dorp, wanneer zij een vonnis vellen
Zij gaan steenigen.
Dan,allen te gelijk, om sterker te zijn
en niet te dralen, zijn zij den wreed
aard nageioopen en de witte keien
vlogen uit hunne handen als de stee
nen uit den slinger en de gruwzame
scholier, met verwilderde oogen en
bloedend aangezicht, viel in het stof
van den weg. Daarna vluchtten de stee-
nigers.
Eén jongen alléén bleef staan, de
zoon van Jozef en Maria, die in de
vierschaar niet geweest was en geene
steenen had opgeraapt langs de gracht.
Hij naderde den boozen makker, die
daar badend inzijn bloed,aanden boord
van den w7eg lag. Zijn hart was vol
medelijden.
Zijn er-geene redenen tot medelij
den, in gelijk welk schepsel, hoe be
smeurd het ook weze
Is het lijden, omdat het lijden is,
reeds geen oproep tot de liefde
De fontein is niet ver af en weldra
zullen de vrouwen den avondwater-
vooiraad komen putten.
De aanranding van den morgen ver
getende, buigt de zoon van den tim
merman zich over het kleine slachtof
fer, recht het op, tilt het met groote
moeite op den schouder en draagt het
naar de bron.
Een Nazareensche vrouw komt gin
der juist aan, met hare kruik op den
schouder. Van verre reeds hebben
moeder en kind elkander herkend en
een dubbele gelijktijdige kreet ont
snapt hunne borst
Maria 1
Jezus 1
En zonder verderen uitleg hebben ze
elkaar verstaan. Maria heeft fiisch wa
ter geput en Jezus doopt er zijne klei
ne handjes in, wrijft ze zacht over het
smartelijk gelaat zij gaan en keeren
van 't verkoelende nat naar de bran
dende wonden.
Al de vrouwen van het dorp kwa
men, als naar gewoonte, één voor één,
naar de bron.
Verwondering en ontroering worden
in hare harten opgewekt, terwijl zij
rond de twee scholieren gaan staan.
ZtjVijn nieuwsgierig en daarliet ge
paste uur van den valavond daar is,
gaan de tongen haren gang.
Allen kennen Jozef, Maria en Jezus,
die in ouderdom en wijsheid opgroeit.
Maar wie is deze kleine vraagt eene
onder haar, angstig aan Maria.
En elkeen herhaalt in stilte de vraag
in ’t diepste harer moederziel, want
het aangezicht van het op den grond
uitgestrekte kind was_niet te verken
nen.
Maria, ten teeken van onwetendheid
haalt de schouders op.
dorre takken bestempelde.
Herinnert u al de anti-katholieke
dagbladen ondersteunden het Kartel,
al de liberale vertegenwoordigers en
sprekers, het kartel toegedaan, verkon
digden dat daarin alléén de redding
gelegen was, en nochtans,... de dag
gekomen.... Bewonderenswaardig
schouwspel 1
Van Oostende tot in Aarlon, in de
kleinste arrondissementen zoowel als
in de groote, in Antwerpen, Brussel,
Luik hebben de gematige liberalen
moedswillig, koelbloedig, aan de par
tij verzaakt, om het Staatsbestuur te
ondersteunen. Omdat de katholieke
partij voor hen de éénige nationale
partij is, alléén bekwaam om onze
burgerlijke en staatkundige instellin
gen te verdedigen.
Kan men beter de deugdelijkheid
van het ontwerp van Schoolwet Poul-
let vaststellen
Waar gaan wij naartoe De verlich
te geesten en dwarsdrijvers van het
Weekbladje zullen nu hun eigen aan
hangers moeten beknibbelen.
Vruchteloos wenden zij dwaze po
gingen aan omde openbare meening te
gen het schoolwetontwerp op te ruien,
’t Zal niet lukken. Zij vechten tegen
de windmolens zooals zekere Spaansche
Ridder 1
brutaal aangerand den zachtsten, den
door iedereen als
den zoon van
en t werd een
verontwaardiging in al deze kleine zie
len.
Wanneer, na de les de meester hen.
had weggezonden, hebben zij den el
lendeling alléén vooraan laten gaan.
Daarna vergaderden zij en fluisterden
in diep geheim raadselachtige woorden.
NIEUWSBLAD
