VAN Y PER EN EN VAN het ARRONDISSEMENT.
VOORUITGANG VAN HET
Zaterdag April 1872.
Zevende Jacr.
iVuminer A27.
VANDERGHIN5TE-F0SSÉ,
:S Fr. C'. por «fitn*.
DE PLA.KBIUEVE ten Burecle van dit Blad gedrukt, betalen slechts óéne inlyrinq en worden tot den dag der verkooping opgenomen.
X Va K BB XV F u K I¥. 1» December.
."VI A F li F - I* <9 S 'fi' K TV.
19c lilicrulc apostels van liet
vrrpligtciifl oiiiIi'I'hjn.
Wy hebben meer dan eens gezegd en be
wezen dal hel onderwys, hetwelk de libera
len vragen cn verpligtend willen maken,
geenszins voor doelwit beeft gelyk zy hel
bewccrcn de onwetendheid le keer le
gacn, macr wel hel vry en godsdienstig on
dei wys le vernietigen.
Hun droombeeld is: 1° al de scholen van
de gemccnle of van den Slael doen afhangen;
2* bel Siaelsonderwys ongodsdienstig ma
ken en 3° de ouders op straf verph'gten hun
ne kinderen naer die ongodsdienstige scho
len te zenden.
>1. Laurent, de liberale scbepene van Gent,
de opperbae* der gentsche verlichting, of
gelyk het liberael Journal de Gand hem
noemt, de echte vertegenwoordiger van
het liberalism, heeft nogmaels onze ge
zegden bevestigd.
Ziehier hoe hy zich onlangs in den ge-
meenteraed uitgedrukt heeft:
De Racd heeft het verpligtend onderwys
gevraegd, maer er moet vooreerst gezorgd
worden dat wy genoegzame scholen heb-
hen, zoo niet zon hel verpligtend onder-
wys voor gevolg hebben de kinderen groo-
tendccls naer de scholen der brocdcrkens
en zusterkms le doen gacn, waer men
absoluet niets leert cn waer men den tyd
vi r pilt met hen le ver kwezelen. Wat my
aengaet, ik heb liever geen onderwys dun
zulk een. liet gemeente- of Slaelsonder-
wys, zicdaer hel echt onderwys, dat acn
üatlioliciKiiiuM In 't Hoorden.
de kinderen moet gegeven worden; hel
ontslaeft den geest in placls van hem le
onderdrukken, gelyk hel gebeurt met het
onderwys, dat in dc chrislelyke scholen
gegeven wordt.
Men ovcrwegc eens wel deze woorden;
zy hebben eene gewigtige beteekenis.
En wat dunkt u byzonderlyk van deze
verklaring van den liberalen apostel: liever
de kinderen d m en zedeloos laten dan hun
eene godsdienstige opvoeding te geven'.
En zicdaer de mannen, die aldaer gelyk
alhier gedurig van hunne liefde voor hel
onderwys en van dc vryheid spreken!
Wat Im kosteloos «iitlerwyN?
Het kosteloos onderwys in onze lagere
scholen gegeven, is het waerlyk kosteloos?
Neen, ingezien het betaeld wordt door
gemeente, provintie cn Staet, in andere
woorden, met de dwang-penningen van den
laslbetaler.
Een persoon houdt school en de kinders
moeten hem niet betalen. Niemand buiten de
school heeft pligt hem iets te betalen. Daer
vinden wy hel kosteloos onderwys in den
waren en vollen zin van T woord.
Zulk onderwys zoude moeten worden aen-
gemocdigd al ware 't maer dm de volkslas-
len te verminderen, liet tcgenstrydige heeft
p'aets. De moderne geest wil niet.
19c frniiciiia^oiiiiery cn liet
onderwys.
De francmaconncrythans Europa be-
hecrscheiti] predikt liet kosteloos opetthaer
lager onderwys aen, niet alleen voor de kin
ders van armelièn maer ook voor dc kinders
van kasteelen. Dat ware goed om de vry en
christcne scholen te vernielen die leven met
schoolgeld door dc kinders betaeld.
Veronderstellen wy in Belgcnland zulk
lager onderwys gegeven, kosteloos voor arm
en ryk aen de kinders van zeven lol veertien
jaer. 'T is dc legale ouderdom voor dezen
graed van onderwys bepaeld.
Dc bevolking van Belgcnland is naby vy'
miljoen. De kinders van xcven tol veertien
jaren maken voor het minst een getal van
vyf honderd duizend.
Neem dooreen, eenen onderwyzer ofon-
«lerwyzcres, voor elk getal van vyfiig kin
ders. Dan krygen wy tien duizend onderwy-
zersen onderwyzeressen. En het moeten we-
reldlyke zyne die volgens rang, in de wereld
kunnen leven, zonder schoolgeld van dc
kinders Ie ontvangen.
Geef aen ieder een jaerwedde van vyfiien
honderd frank, dat is styfleege genomen
dat maekl vyfiien miljoen ieder jaer.
Dc menige kosten van allen aerd zouden
misschien eene even zware som bereiken.
De francmaconncry zegt: 'T cn is macr
geld.
Wy spreken anders. liet geld n dc open
bare kassen gestort is dwanggeld, cn T is
onregt zulk geld te gebruiken builen do
noodzakelykheid.
Wy hebben meermalen kociboercn en ge
ringe burgers ontmoet die droog brood alen
om de rykskas te voldoen.
Ware 't goed Imn te zeggen: 't cn is macr
geld. Dat de kiezers er acn denken.
09e franeiiia^oiuiery en Int re
gefopten.
De francmaconncry is niet allcanlyk eene
politieke party; zy wil zich uitgeven voor
de ouilste van al de religiën, en.welrcrslacn-
de, degene der toekomst... Er zyn menschen
aen wien men zulks heeft kunnen ophangen.
Dc maconnercry weet zeer wel, dat do
mensch van natuerswegc en ongedwongen
godsdienstig is, wel, om eene bcdrirgelyko
voldoening aen de noodwendigheden van
het menschdom te geven heeft zy ttilgepeisd
'l geen wy cerediensten en sa kramen ten
noemen, vreesden wy niet die woorden to
bezoedelen.
De frattemaconnery heeft hare goddeloo-
zen cd hare twyfelaers, maer zy heeft ook
hare overtuigde acnhangers en hare gefop-
tcn, die zich voorstellen cn verwachten,
lot prys hunner deugden de franemacons
onslerflyke kroon.
Ten einde het heilig vuer le voeden,
den iever te onderhouden, heeft men
de zevenjarige feesten ingesteld in dewelke
de groote spreker, in eene omstandige wel
bereide lykrede, hel geheugen inroept
der overledene broeders binst dit tydslip,
cn om de bewondering in dc war niet
MEN SCIIRYFT IN HY
BOTERSTItAET, YBEIIEN.
cn in al do Postkiintoorcn v;in het ryk
k -t.WHWUI
VOOtt GKIIKKI. IIFT UM>,
vooraf' helaellxter.
Mon schryft niet min in dan voor oen Jacr,
Verscliynende den Zuturdag van elke week.
De acnkondiginsprys is van 15 centiemen den regel. De reklarnen in 'l Nieuwsblad belalcn 30 centiemen len regel. Een nummer genomen op hel Bureel 15 rent.
De bygevoegde nummers voor Artikels, Heklamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Popcringhe-Yper, 5-20,7-30,9-2111-20,2-15,5-13,0-2o.—Yper-Popcringhc, 0-50,9-05,11-45,3-39,0-32,
8-50,9-30.Poperinghe-ll.izebrotick, 7-13, 9-20, 12-05, 4 00, H-82.
Yper-Kousselaere, 7-55, 12-25, 0-40. Housselaere-Yper, 9-30, 1-40, 7-55.
Umisselacre-Brugge8-50, 11-19, 1 24, (m.5.55,) 7-33, 9-55 Brugge-/foiaseit .8-30,12-25,5-10,0-40.
Yper Kortryk, 5-40,9 39,11-40,2-35,5 33. Kortryk-Yper, 8-05,10-43,2-30,5 30,8-35.
Cornell-Waeslen-Le Touquet Ilonplines Armeniiers. 0-15, 12 05, 3-30, Armcntiers-IIouplines-Lc
Touquel-Wae.sten-Comen, 7 35, 2 00, 4 40. Comen-Waesten 8-40, 9-10. (don Maéiulag) 0,08.
Wncsten-Comen 5 50, 9-40,(den Muendng) 0-30.
Kortryk-Bruggc, 8-10, 10 48, 12-48,(M. 8-18,>0-85, 9 00. Brngge-Korlryk, 8-30, 12-25, 5-10, 0-40.
Brugge, Blankcnkerghv, lleyst, 7-20, 10 50, 2-40, 7-25, Heysl, Blankenberghe, Brugge, 0-05,11 15,
5-30, Hlnnkenherghe Brugge, 9-18 tn
Ingelmunstcr Dcynie, 5-28,9-40,1-50,4-50,8-00. Dcvnzc Ingelmunsler, 7-42,9,10,12-05,5 10.
Ingelniunstor-Anscghcm, 0-10, 12-35, 8-05. Anseghem-Ingelmunsler, 7-45, 2-10, 7-30.
Lichiervelde-Dixmude.-Vcurne en Dunkcrkc, 0-30, 9-15, 1-50, 7-45. Dunkctke-Vcurnc-Dixmu-
de cn Lichtorvelde, 0-45, 10-38, 3-45, 8-00.
hxinude-Nieuporl, 10-00, 2-38, 8-37.Nicuport-Dixmude, 7-48II 38, 4-25.
Tiouruul-Ostende, 5-30, 9-20, 2 00, 8-05. Ostendo-Thourout, 8-00, 9-20, 12-00, 0
15.
Yper naer DiTrnude, peerdepostery 0-00 voorm. herheg de Dry Kuningen 4 nam.Dixmude naer Yper.
Messagcrie Vandewalle 5-00 voorin. Messagerie Demtnrisse 2 00 nam.
't per naer Langhemarek, postkantoor 6-00 voorm. 12-30 n on. Langliemarck naer Yper, postkantoor
8-45 voorm. 3-35 nam.
Yper naer Sfe.rckempeerdep. 0-00 voorm. 4-00 nam.Merekem naer Yper, postk 7-30 voorm. 3 00.
Yper naer Meessen, postkantoor 12-30, 5-45 nam.Meessen naer Yper,postkant. 8-45 voorm. 3-20 nam.
Yper naer iVteuioA'erAc.poslknnl. 0-00 voorin. 12-30 nam.Nieuwkerkr nae; Yper,postkant. 8 30 voorm.
3-00 nam.
Yper naer Oostvletercn en Veurne, pecrdcnposlcry 0 voorm. (Woensdag) 8 voorn), herherg de Zon 2 nam.
Veurne naer Yper, Messagcrie Dorathée 5-30, voorm. Messagerie Dcmeurissc, 1-00 nam.Oostvle-
teren naer Yper, postkantoor 8-30 voorin 3-20 nam.
Tc oordcelen nncr de byzonderc geloofwaardige
berichten en naer de verschillende opmerkclyke
wyzigingoi» in de stemming der niet-katholieken in
de Noordsche landen, markt het Kalholicismtis in
Denemarken, Zweden, Noorwegen, enz., belang-
rykc vorderingen en gael aldaer eene blyde loc-
komsi [e gemoet. De toc.-tnnd der missiën aldaer is
dan o»k acn de belangstelling cn den iever der gel-
delykc ondersteuning wel aen te bevelen. Eenige
gegevens, Ier nadere toelichting van den stand der
noordelykc missiën, volgen hier
t. Te Christania komen telken Zondag honder-
do goedgezinde lutheranen, waeronder zelfs Ireraers
of theologeanten, de predikatiën der missionarissen
bywonen. De vooroordcelen tegen hel Kalholicis
mtis verdwynen, getuige de verschyning der domi-
né s hy dc predikatiën der katholieke prienters,
welke door de luthersche bevolking, waeronder
men thans met belangstelling en goede trouw over
den godsdienst hoort spreken, met iever hygewooi d
woidcn. De nieuwbekeerden kunnen op ware vr-
draegzaemlieid rekenen van de zyde der van stem
ming zoo zeer veranderde protestanten.
Voor hel jaer 1830, was in geheel Zweden en
Noorwegen maer een katholieke priester, die te
Stockholm verbleef, macr die in weroldschc klee
ding moest gacn. Dcstyds was de koningin ka
tholiek. Die priester las 's Zondags eene eerste
Mis in een kleen kapelletje gemackl van eene kamer
waer de geloovigcn hunne pligien kwamen vol
brengen. Daerna las hy Mis in eene kapel van 't
hof voor de koningin.
'S jaerlyks in 't begin van den zomer bezocht hy
de eilanden die aen Zweden toebehooren, waer al
de inwoners katholiek gebleven waren. De ncn-
hangers immers van Luther zyn nooit in die cilan-
deljes geweest. Trouwens dcszclfs bewoners zyn
doorgaens arme menschen.
Die priester is schielyk overleden in 'i hotel van
Mcssire baron de Combrugghe de Looringbe, die
toen volniaehtigde minister van ons land, by 'i hof,
van Zweden en Noorwegen, was.
In den bloei der katholieke school aldaer en de
talryke bekeeringen werden nog wel punten van
ernstige tegenstreving door de luthersche school
vergadering gezocht; maer de hyeengekomen leden
zullen moeten aennemen, hetgeen door den lulhcr-
schen bisschop Martenson onlangs in do protestanl-
sclie kerkbyeenkomst te Kopenhagen gezegd werd,
namelyk dat allerwege, waer de bekecringen lot
hel Kulholicismus plaets vinden, deze bekecringen
steeds veelvuldige!' worden en dal de tegeering wel
de pers tot bcstryding daarvan kan aen wenden,
m ier gcweldenarycn uf gevangenis le vergeefs zyn
Eenige maenden geleden had er te Christians, in
't npenharr, eene plegtige katholieke begrafenis
plaets; de stoet met hel kruis voorop, trok door de
Straten en de protestanten waren met ingetogenheid
daerhy tegenwoordig.
2. Hel Mottoes en liet Aftesdlat, twee ollicieele
organen, spraken verleden jacr even nis de katho
lieke bladen, met veel lof over dc plegtige feest
viering in deze streken ter gelegenheid van hel vyf
en twintigjarig ju bi ló van den Paus. Oin slechts
één openlyke blyk van zulk eene feestviering, welke
vroeger niet geduld zouden zyn, te noemen: de
kerktorens pryklen met de pauzelyke vlag, waer-
naest de vlaggen van Noorwegen, Zweden eti De
nemarken.
3. De vooruitgang, de leer en de plegliglicdon
van liet katholieisinus werden in eene protestant-
sclie byeenkomsl te Cliristiania geroemd en den
bloei van de katholieke Kerk in 'l Noorden met
veel belangstelling besproken
4. Te Kopenhagen zyn eveneens die verblydende
verscbynselen op te merken. De missionarissen
gaen in priesterlykc kleeding niet slechts onge
stoord, in ter inct eerbied begroet, door dc stralen;
terwyl ook de liefdezusters, in religieus liabyt,
met beleefdheid en welwillendheid ontvangen wor
den by hunne bezoeken in de huizen der protestant-
sclie burgers, utn hydrogen voor oen op te rigicn I
liospitiiel te vragen.
Over 20 jaren, waren er sleclits twee vrouwen
kloosters in de dry koningryketi. 'T waren twee
gestichten vanonder wy*, twee pensioniiiticn, toe-
vertiouwd aen de Daiiien van hel II. Hert van
l'arys, maer die geen religieus kostuum droegen.
"I' hyzondcrsie der twee was gevestigd le Cliristia
nia, waer het veel toeval ontmoette, want de pro
testanten zou Wel als de katholieken zonden er hun
ne juffertjes, om er eene guede opvoeding te ont
vangen, 't geen niet weinig geholpen heeft tot liet
uitbreiden des katholieken godsdienst.
5. liet Noorden gael ouk in stoffelyk opzicht
vooruit, al» beloont God ook op die wyze de goede
trouw en den goeden wil der Noordsche volken.
De stad Belgen, b. v. wordt aenzienlyk door
den handel in traen en visch, vooral op Nederland.
De spoorweg van Stokliolm naer Cliristiania hei ft
den handel van Petersburg, Archangel cn de Oost
zee naer laelslgcnoemde stad overgebragt.
6. Bet genootschap tot Voortplanting des Ge-
loofs i> de Propaganda te Hoornen heeft onlangs
niottegenstaende liet door dc italiaensehe revulutio
in benarde omstandigheden geplaelst is, besloten
om, voor alle andere missiën eenige bydragen af te
zonderen vour de noordelykc missiën, wyl deze zoo
sclioone vooruitzichten opent voor den vootigang der
Katholieke Kerk.