van YPER EN en van het ARRONDISSEMENT.
DE Yf ATERGEÜZES.
Zaterdag '20 April 1872.
Zevende Jaer.
Nummer 329.
VANDERGHINSTE-FOSSÉ,
'S Fr. AO F. per Jaer.
I)U PLAKBRIEVEN, ten Buroelc van dit Blad gedrukt, betalen slechts ééne inly ring en worden tot den dag der verkooping opgenomen.
X F ai K EN. 1" December.
IK' tot'koincn«le nriIrrlacR
«Ier liberalen.
Wy zyn or zeker van, by liet naderen der
aenslaeode kiezingen, zullen de liberale dag
bladen schyncn in vreugd Ie zyn en zy zul
len hunne verlichte lezers ophangen dal de
liberale party ecne algemeene zegeprael gaet
behalen. Dal is immers hun gewoon liedeken
vtu r iedere kiezing. Maer dezen keer hebben
ccnigc schryvelaerljes zich verbrand. In een
der liberale weekbladen onlsnapt bun de
gewigtigsle bekentenis! Onze klerikale
S/aelsmannen weten, zeggen zv, dat de
ki nnen onverre werpen. Zoo, onze libe
ralen bekennen deomnagl hunner parly. Zv
zien dal hel liberalism door bel volk veraebl
en verslooten wordt; zy worden gewaerdal
cngrooler gelal kiezers, die zy in'l verlcdene
met schoone woorden misleidden hunne
oogen openen en mol schrik de loekomsl in
zien, welke hel liberalism dor samenleving
bereidt. Frankryk, Spanje cn Italic geven
immers groole lessen
Ja, veroordeeld is bel liberalism in Belgie;
wanl alwie reglzinniglyk voor hel regl en
de vryheid is, moei de liberale parly ver
laten en bestryden; zy is immers de parly
van dwang, van parlydighcid, van wanorde
en eigenbael. Kr zyn liberale bladen zelve,
die, in hunne twisten met andere liberale
gazellen, regtnii zeggen dal de doctrinaire
liberalen maer zoeken meester ie zyn voor
bunnen eigen zak. En toen bel ministerie
Frcrc Bara in den grond viel, riep de groole
liberale Independance uil: 'l is eene alge
meene onllasling; nu ademl men vry!...
Ilistorir v»n het doctrinaire
liberalism.
Dc doclrinairen willen bel besluer van
Belgie voor ben alleen, en niet voor de libe
rale parly.
Wie spreekl er alzoo? De Eloile.
De hidrpcndancc heslaligt dal de Eloile
den vinger op de wonde gelegd heeften
zv voecl er bv:
Hel gouvernement wederom in banden
krvgen, mei de hulp der progressisten, en,
bel einde bereikt hebbende, lien in hunne
oniwerpen laten varen, hun niets locstaen
van belgeen men bun beloofd heefi, hen ver
loochenen, hen behandelen als parias, als
vyenden; en hen beschuldigen van hoog
verraed indien zy mei die bandelwys niel Ie
vreden zyn, is dal nu geheel de historie niel
van bel doctrinaire liberalism?
Een bcelje openberligbeid, laet ons zien.
rocpl dc Echo du Parlementzich lol de
In dependance wendende? wy zeggen dal
wy de liberale parly willen herplaesleren
zonder de radikalen; wees zoo regizinnig
van le bekennen dal, al waer gy kunt. gv
vooral begcerl de doclrinairen Ier zyde le
zeiten.
En dc Indepctidatice verwvl acn den
Echo du Parlement, dal hv noch princiepen
noch program beefi; dal by maer iwce
zaken bcb rtigt: 1° bel beheer in banden
krygen, en 2" de klerikalcn plal leggen. Dus,
zegl de Independunce, geheel Kotje l'urle-
menfs politiek Iteslael hierin Mack u
daer weg, opdat ik in uwe plaels konte.
Fcili£4> VI'HI'gliht'llR voor liet
A ilTcrlciitie-bliid.
Is hel waer of geen waer, dal er hier lol
Vcurne op Goeden Vrijdag een diner mei
vlcesch is gegeven geweesl, cn door wien?
Is lie! waer of geen waer. dal een der kop
stukken der liberalen op dc groole tnarkl ge-
z« id heeft dal de katholieken mei eene meer-
derheid van bO stemmen zonden van de Pro
vineii'kiczing afkomen lol Vcurne?
Is bel waer of geen waer, dat de vrees in
bel liberale kamp heersehl, en dal bel
nieuws uil de buitcngcmcnlen den liberalen
doel den moed fit dc schoen zinken?
Is hel waer of geen waer, dal hel rapport
over sladszaken niel zal uiikomen, uil vreeze
van den sleehlen indruk dal liet zou maken?
Welke grondslelsels verdedigt hel Volks
belang van Genl, waeruil onze liberalen bun
scljandschrifi legen den Paus gelrokken heb
ben? Is bel liberael. katholiek of koletir van
de Commune van Parys? (Veurnaer.)
Het besrliae file l*arys.
Over korle jaren was Parys in zynen vol-
len roem cn luister. Parys, door zyne weel
de, zyue pracht en zyne vermaken, stond
aen hel toppunt der hedendaegsche be-
schaefdheid. Parys was dat pronkstuk van
Europa, dal schitterende licht, waeraen de
andere sleden zoo geerne een slraclken ont
leenden. Parys moesi het laetsle woord heb
ben, alserspraek was van nyverheid, van
geleerdheid, van lelteren cn van fraeijekun-
sien.
Maer de tyden zyn veranderd. Parys is
zoo leeg gevallen, als hel hoog verheven
was, zoo zeer veracht als hel le veel gepre
zen weid. Parys was maer mei vernis en
klatergoud bestreken; dal vernis en dal kla
tergoud zyn afgeschreepl en 'l is vuiligheid
die nog overblyfl. Parys was gelyk aen ee-
nen oranjeappel, die schoon is van builen
en van binnen bedorven. De schyn van de
uiiwendigc grootheid van Parys bedekte
inaer de wezenlykheid van zyne inwendige
verrolheid.
Parys had willen leven zonder God, en
daerom is hel gevallen; daerom ook zullen
al de steden en de landen vervallen die Pa
rys navolgen en de religie uit hun midden
verbannen. De volkeren die leven zonder
God, bouwen op bel zand en gelyken aen de
kinderen die een kasleel van kaerlcblaren
maken dal door den minsten wind wordt
wrggevacgd.
lie Broeders fe Parys.
De slechte dagbladeren hebben gezegd en
herhalen dal de Broeders der cbrisielyke
scholen de oorzaek zyn van de moorden en
MKN SCHRYFT IN HY
BOTKRSTRABT, 00, YrKIlfiN.
en in al (ie Poslkaiilooien van het ryk
VOOR GEHEEI, HET LAND,
vooraf betaelbaer.
vtcii schryft niet min in dan voor een Jaer,
Vorscliyncndc den Zaturdag van elke week. De aenkondiginsprvs is van 15 cemiemen den regel. De leklamen in 't Nieuwsuud heialen l!0 centiemen den regel
De hygevoegde nummers voor Artikels, Beklanten of Aenkmidigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
-Een nummer yenomen op liet Bureel 13 cent.
Poperinghe-A'per, 3-20,7-30,9-21,11 -20,2 13,3-13.9-2o. A per-Popcringlte, 0-30,9-05,11-45,3-39,0-32,
8-36,9 30.Poperinglii'-llai.elironek, 7-13, 9-2", 12-03, 4 00, ti-32.
Yper-Uoiissclaere, 7-38, 12-23, 0-40. Roiisseliiere A'pcr, 9-30, 1-40, 7-33.
llnusselaere-Vdrujge, 8-50, 11-19, 1 24, (rn.5 38,) 7-33 9 53 Brugge-/foussef.8-30,12-23,3-10,6-40.
Yper Korlryk, 5-40,9 39,11-40,2 33,3 33. korlryk A per, 8-03,10-43,2-30,5 30,8-38.
Comcn-Wnrstcn-I.e Touquct llmiplines Armenliers, 0 13, 12 03, 3-30, Arincnliers-Hnnplincs-Ee
Totiquel-Waosleii-Coinen, 7-33, 2-00, 4 40. Cornell-AVaeslen 8-40, 9-10. (den Maendng) 0,08.
aesten-Comen 3 80, 9 40,(den Maandag) 0-30.
Korlryk-Brugge8 10, 10 43, 12 43,(M. 3-18.10-33, 9 00. B> uggc-Korlryk, 8 30, 12-25, 5-10, 6-40.
Brugge, Blankenkerghe, llevst, 7-20, 10-30, 2-40, 7-23, lleysl, Blankenberglte, Brugge, 6-03,11-13,
8-30. B ankenherglie Brugge, 9 15 m
Ingelnmnsler Drvnze, 8-23,9-40,1-80,4-80,8-00 Deynin Ingelmunsler, 7-42,9,10,12-08,8-10.
ingelmunsicr-Ansrghem, 0-10, 12-38, 8-03. Ansegliem Ingelmunsler, 7-45 2-10, 7-30.
Liclilervelile-DiXthude-Veuriie en Dunkerke, 0-30, 9 15, 1-80, 7-43. Dunkcrke-Veurne-Dixmu-
dc en Lichlervclde, 0-43, 10-38, 3-48, 8-O0.
Dixmude-Nieiiport, 10-00, 2-33, 8-37.Nieiiporl-Dixmude, 7-48. 11-38, 4-28.
Thourout-Osiende, 8-30, 9-20, 2 00, 8-03. Oslende-Thotirout, 8-00, 0-20,1
12-00, 0-13.
m A I. Ei F - B» «R '1' F AT.
Yper naor Dvsmude, peerdepostery 0-00 voorin, herbe'g de Dry Koningen 4 nam.Diimude naer Yper.
Messngerie Vanilewalle 6 00 voorin. Messagerie Demeiirisse t 00 nam.
A por naer Langliemarck, postkantoor 0-00 voorin. 12-30 nam. Lanyliemarck naer Yper, postkantoor
8 45 voorin. 3-33 nam.
Yper naer Merckem, poerdep. 6-00 voorin. 4-00 nam. Merrkem naer Yper. pnstk. 7-30 voorm. 3-00.
Yper naer Mcessen, postkantoor 12-30, 3-45 nam.Meessen naer A per,postkant 8-43 voorm. 3-20 nam.
Yper naer iVtenuiAcrAe.poslkanl. 0-00 voorm. 12-30 nam.Nieuwkerke naer Yper .postkant. 8-30 voorm.
3-00 nam
Yper naer Oostvlelercn en Vcurne, peerdenpostery 0 voorm. (AVocnsdag) 5 voorm. herberg de Zon 2 nam.
Vcurne naer Yper, Messagerie Deralhée 3-30, voorm. Messagerie Demeurissc, 1-00 nam.Oostvle-
teren naer Yper, postkantoor 8-30 voorm 3-20 nam.
J) KIEZINGEN VAN Jt'NY ONMOGEI.YK HET MINISTERIE
MET DANKBAAR HART Y0011 DE VROME DADEN
ONZER VOORVADEREN.
In den beginne was de Uriel maar eenc ver-
zamelmg ran arme visschershutjes, heigeen Inch
niet bcleUc dal er een graalgelal kloosters geslicht
werden, hel grootste gelal schooiende orders.
Heeds van in 1330 stond er ecne Kerk aan den
II Petrus gewijd, eenc andere aan de II. Cata-
rina; een Recollettenkloostcr, een klooster waar
Arme Claren cn een ander waar Augustiners
gehuisvest waren, die allen nog al wceldtg leef
den op den kerf ccncr zeer arme bevolking.
(Leltcrlyk uit de To komst van den 31 Macrl.)
Onder de Watergeuzen was geen enkel man
van onbesproken gedrag. Het waren allen kerels die
door den wceldlyken reglcr vervolgd eB gestraft,
ten minste slraflwcr waren.
Hun hoofd was Willem van der Man k. graef van
Luniey, een monster van bloeddorst cn wreedheid.
Hy kende God noch gebod, wilde niemand onder
danig zyn en smaekto geen grootcr vreugde dan als
hy kon stelen, branden cn moorden. Door prins
Willem de Zwyger werd hy twee jaren na de,
inname van den Uriel uit liet land gebannen.
J c
De luitenant vnn l.umey was Barthold Eules of
Eules van Menlheda Dezes lofredenaers zeggen dat
hy in woestheid nen l.umey gelyk was.
Willem van Blois van Treslong was reeds vroe
ger om zyn geheime samenspanningen legen de
wettige overheid uit hel land gebannen.
Cornclis Gecrlofsz Roobol was een oude vry huiler
en dc schrik van den landzael. Nooit was hy hel
rooven moede.
De beste onder hen, Jacob Simonszoon de Ryk
van Amsterdam, had zicii aen omkoopery van
beeldstormer* en kerkenplundcraers schuldig ge
markt en was daerom uit hel land gebannen
Zooals de aenvoeders waren, was dc bende, of
wat te denken is, de bende was nog veel wreeder
en woester. Zy hcslond waerse.hynlyk uit een
iwuelfdc deel Nederlanders en elf iwaelfdc deelen
vreemdelingen. Is zy dus 600 man sterk geweest,
dan telde zy liclitelyk 800 tol 530 vreemdelingen»
het schuin) aller natiën, wegloopersof weggejaegd
geboefte, dal leefde van rooven en moorden.
Hel was hun volkomen onverschillig of 7.y Ne
derlanders of Sp.mjaerden, Engelschen of Franschen,
vermoorden of uitplunderen als zy maer konden
moorden of plunderen. Geen wonder dan ook, dat
voor dat geboefte alle havens gesloten en zy uit alle
landen verjaegd werden.
Ongelukkig dryft dc wind dc schepen naer den
UrielZy zenden geinagtigdcn om de overgave der
stad te eisclien. Nu liet wat lang naer I ut) zin ileurt,
breken zy ntel geweld de poorten open. Het was
tegen alle wet en regt, maer voor de Watergeuzen
bestond geen God of gebod!
Hoe zy in de weerlooze stad hebben huisgehou
den leert de geschiedenis. Hel is er niet. zoo als
men zegt spaensch, maer 't is er echt geuscli toege-
gacn. Aenstonds sloegen zy de handen nen het werk,
en plunderden alle kerken cn kloosters. De beelden
der heiligen werden op een hoop geworpen en
verbrand, dat was hun vreugdevuur (1). Te gelyk
kookten zy op dat vuer den maeltyd.
Alle. geestelyken, monikken en nonnen werden
uit de. stad en van het gelieele eiland verdreven.
Velen zyn er den zelfden dag vermoord. Want
lot de bende behoorde Jan van Omael, een afvallig
priester en kanonik van Luik, die de wroeging
over zyr, afval trachtte le smoren in liet vermoorden
van prieslcis en kloosterlingen en die kotnmissaris
was van den graef van der Marck. Zulke monsters
waren er meer; eenigen droegen bvv. om den hals
eeven kraeg van ooren, die zy van priesters en
monikken hadden afgesneden. Een hunner, Adam
(1) Juist gelyk de liberale (afstammelingen der
watergeuzen) in 1857 te Jcmmapes, al dc meubelen
der kerk van de broeders opeen stapelden dezelve
in brand slaken en de broeders erop legden om
verbrand te worden.
van Haeren, verloonde zich op hel dek van zyn
schip in een prachtig misgewaed.
Anderen liepen mei pyen van monikken en ander
gecstelyk gewaed dat zy geroofd hadden. Fucke
Abels Janszoon liet een kuslbaer tabernakeldat hy
geroofd had aen den mast van zyn schip mgclen
en zegde (oen op schamperen toon tegen eenige
gevangene priesters, dal hun eerbied voor hel fl.
Sacrament nooit zoo hoog kon klimmen als die der
Geuzen, die hel tabernakel hoven in den masi
hadden.
Gy kunt dus wel bcgrypen dal de Watergeuzen
in den Briel naer herlclust hebben huisgehouden;
zy hebben er geroofd, geplunderd, gemoord, ge
dronken, alles gedaen wat hun ongebonden, wreed
en wellustig gemoed hun ingaf. Het was voor hen
een ware vreugdedag.
Hun hoofd Lumey, wien het alleen te doen was
om le plunderen, wilde met hel geroofde spoedig
vertrekken, maer anderen bc-wogen Item om den
Briel at» slnpelplacls voor verderen roof en een
kerker voor gevangen priesters en lecken te be
waren.
Hel misdadig plan gelukte. Dc Briel werd nu de
vryplaels van allen, die onder den naem van de
Watergeuzen de gruwelyksie misdaden gepleegd
hebben. Uil den Uriel trokken de roovers uit om
de sleden en dorpen van Holland te plunderen en
uil te moorden. Daerhecn voerden zy alles, wat zy
