VAN YPEREN EN VAN HET ARRONDISSEMENT.
Zaterdag 7 September 1872.
Zevende Jaer.
.Nummer 349.
VANDERGHINSTE-FOSSÉ,
3 Fr. 9'. pci* «ïacr.
'Ma K II W E E 1Y.
lb" July.
31 A li li E - H» 4» S T E IV.
Yperen, 7 September 1872.
WAT W AN EIC 7iO\I)AU
Ie Icercn?
1° Dat er nog een dompelaer vyf frank
geteekend heeft voor den schoolpenning!
2° Dat de Jesuieten de meestedeugenieten,
schelmen, moordenaers zyn en geweest zyn
van de wereld!!
8" Dat de Jesuieten eene samenzweering
gedaen hebben legen 'l gouvernement van
San Salvador, van Guatemala!!
4" Dal de Congregatiën, de Zondagscholen,
in één woord, de clericale scholen, de oor-
zaek zyn dal er zooveel slimpery en hoererv
in Brussel is!!
4" bis. Dal de Hel en de Hemel toevalllig
zyn (Wat is dal?)
4° ter. Dal het klerikael onderwys de
dochter hare zelfswaerdigheid, noch gevoe
lens van eere inboezemt!!!!
5° Dal deSinte-Pieters penningen Nieuw-
jaergiften dienen om de katholieke drukpers
op voet te helpen en te houden!!
6° Dat de Pastor en de Kapelaen, te Zille-
beke, eenen baes vervolgen omdat hy slecht
gestemd heeft!!
7° Dat M. Pastor van Wwerken uit
oefent zonder de toestemming van de be
voegde overheid; dat hy dus rustestoorder
en bedrieger is!!
8° Eenige holle onnoozeleen belachelyke
redens van den poperingschen filosoof!!
9° Eindelyk zedclooze redens van eenen
Kapelaen van hier en eenen Pastor van t'en-
den Frankrykü!
Daer hebt gy, lezers, al 'l verstand, al de
gevoelens, al de trefïelykc voorheelden
die in het dom liberacl bladje uitgcwalgd
zyn.
Ha! Dochter van in de twintigdat was
Zondage laelst uwe meditatie! Hoe verlicht
zult gy worden! Hoe edel zullen uwe gevoe
lens zyn?... Hoe krachtig uwe wille?...
En gy, moeder van zoo eene dochter,
past op; want die dochter, met dat liberael
onderwys, zal alhaesl te straf hare zelfswaer
digheid kennen, en zy zal zooveel cere inge
boezemd zyn, dat zy ze niet meer behouden
kan!... Arme moeder, onnoozcle dochter!...
God sta hun hy! want nog een keer zy en
weten niet wat zy doen!
Ja, 'k heb het dik wyIs gezcid: 't bederf is
het beste wapen voor de liberalen!... De
grootste liberalen zelve bekennen het, cn
daerom is het dat zy zoo hun uiterste beste
doen om te bederven. Als de wereld een keer
bedorven is, zy zal liberael zyn!...
Achter het bederf, 't groolstc wapen der
liberalen is de dwaesheid!... Men moclallyd
verwonderd slaen voor de dommigheid der
menschen!... En 't is een ryke exploitatie
voor een oneerlyk, hoos en kwaedaerdig
liberael herte! En de liberalen exploiteercn
de dommigheid!
Inderdaed, voor een inensch die cenlwal
kent, die een ziertje geleerdheid heefl, die
weel wal er ommegaet en gebeurt, hy moet
toch zien dat al die liberale kout geen oordjo
waerheid en bevat, en dal het maer onwe
tende menschen zyn die er iels van inpakken!
Alzoo is 'l dat die verlichters 't volk uit
zync onwetendheid moeten trekken; met hel
op te proppen van valschhedcn, van laster,
van spollerny, van schimpery cn redelooze
gedachten!!
Ha! die eerloozenü! En nooit en durven
zy redeneeren, zy schuwen al wie ter tale is
en antwoorden kan!
Ecu I*rotes<ai»t c» «le
Jesuieten.
Doctor Laurens-Annibal Fischer, raeds-
heer van den Stoet, was een Protestant. In
1853 gaf hy een hoek uit, nu raer om vin
den, getiteld: De zake der Jesuieten, onder
het opzicht van de historische kritiek, van
gedrukt by Robrecht Hoffmann te Leipzig.
Al wat haet en woede ooit ingegeven heb
ben aen de vyanden van de Jesuieten en
haet en woede kunnen iels ingeven, de Toe
komst van Zondage loogt het nu, al dat,
is in den hoek van dien Protestant besproken
cn bepleit.
Ook al de leugens, al de laster, al de looze
streken, al de vuige uilvindingen, die de
Toekomst Zondage in zyn vischkraeitale
uilwalgt, zyn in den bock van den Protestant
onderzocht cn besproken.
Hcwel die Protestant achter alles onder
zocht te hebben, en alles beredeneerd is tot
den volgenden uitslag gekomen, dien hy
zelve geeft op deze wyze:
Geheel de lyste beschuldigingen heeft
voor onze oogen opengcleid; en eene voor
eene is onderzocht geweest. Wat hebben
wy gevonden? zegt die Protestant.
Noch de gedenkstukken der verleden
tyden, noch iets van al wat in den heden-
daegschen toestand wczenllyk in zwang
is, cn hebben ons ééne daed doen zien, die
lyke wetten, en die men tegen de instel-
ling der Jesuieten, of tegen de werking
van hare leden kan keeren, zegt die
Protestant.
Ook, zegt hy voort, hoewel ik voor mijn
geweten een geheel goed Protestant ben,
ik en vreeze niet van hier te verkondigen
o wal myne langdurige vorschingen en op-
zoekingen, voor uilslag geven, en wal
myne innige overtuiging is.
1) Daer gelalen al inzien van geloofsbe-
lydcnissen, het orden van Jesus is, in dj^n
zegt die Proteslant.
Wy (Protestanten) wy cn bezitten niets
dal daermee kan in vergelykenis komen.
zegt die Protestant.
liet einde van het gezelschap van Jcsns,
is van glorie aen God te geven met in de
i» zielen godsdienst en godsvrucht le doen
hloeijcn, zegt die Proteslant
Om dit doel te hereiken, de Jcsuiet ver-
zoek,en ver loet alle wereldsche genoegten;
allen zelfzucht, de onafhankelijkheid van
wille, aen de edele vreugden van dc fa
it tnilliezegt die Protestant.
Aen dit enkel doelwit geeft hy geheel
zyn leven ten beste, en geheel zyn onop-
houdende werkzaemheid; de dood zelve
en jaegl hem geen schrik, in zegt die
Protestant.
Zoo een instelling gebiedt, van eerbied
en achting er oooren le hebben, aen dezen
zelf, die van andere geloove zyn, en met
de Jesuieten niet overeenstemmen over dc
middels, die de ware godsvrucht en haren
voortgang begunstigen. zegt die Pro
testant.
Dal is zyn eerste punt.
al) Een bestaan van reeds dnj eeuwen,
is daer om te betuigen, dal 7 Gezelschap van
Jesus, als gezelschap beschouwd, nooit tc
kort gebleven is aen de pligten van zijne
instelling: Hel heeft zgn doel bereiktte
weten den vooruitgang van het katholiek
geloove, enkatholiek geloove, volgens de
katholieke Kerke, is zelfde als dc ware
godsdienst, zegt die Protestant.
Dat is genoeg voor vandage. Later nog
meer over den bock van dien Protestant.
Nog een woord dacrop: Die Protestant was
een geleerde, een doctorwas een Staets-
man, een van den opperaed; hy heeft vele
en lange en ernstig gezocht en gestudeerd,
op de Jesuieten, en zeker en was hel niet
met gedacht van hun voordcelig Ie zyn;
want hy wilde ware Protestant zyn, cn de
Jesuieten hebben meest het proleslaiuismus
bestreden. Hcwel zoo een man geeft zoo
eene getuigenis op de Jesuieten.
Getuigenis gesteund op gegronde redens,
getuigenis volgens het gezond oordcel ge
daen met eene diepe kennis van dc historie,
met eene diepe kennissc van de landswetten,
niet eene diepe kennis der naluerlykcen
zcdelykc wetten.
Eu de bot le Toekomst die niet en weel, die
nooit geweien hoeft wat dat peizen is, gaet
in Voltaire's en Vollairisehc werken snuis
teren, om hare onnoozcle lezers op te
dissclicn, al dc oude vodden en klodden
uitgevonden en aaneengeschakeld in een
fransch ligt hoofd, in een bezoedeld en
slordig herte en uilgewalgd door een sata
nische woede en rcligiehael!... 'T is afschu-
welykü schandalige dingen! botte cn onver
standige dingen, doinpersbladje dal verstand
en zeden te niete doen will! Foei!!
Ken lM'e(,ie !t ces» ci» 't ander.
De sekrelaris van Wen is niet pas
te r acht ig, zegt hy, hy is tc fransch dacrvoo-
ren!.. Hy is een ander achtigl
Hy vraegl of de pastor van WIlelg *>f
Romeinsch is. Antw.: Hy is 't eene en 't
ander verschillij van den sekrelaris die m>fh
Belg noch Rooinsch is.
Ily vracgt of hel de pligl van de secretaris
niet is van den pastor aen te klagen hy den
Arrondissement Commissaris en Gouverneur.
Aul.: Nccn'l, secretaris, gy en zyt niet dan
sekrelaris, en aldus hebt gy uwe stukken op
le maken, cn knechtle zyn van den burge
meester niet anders! 't is de deputatie, die 't
budget 'l overzien heeft en goed of kwacd te
keuren. Als men franschman is en bclaeld
met belgische kluiten, men wilt nog haenlje
zyn en meester zyn waer men knecht is!!
De Sekrelaris is gram omdat er een zerk
geplaetsl is le W.... waer de namen van do
overleden Pastors en Burgmeesters opstacn,
en hy zegt dal dit niet noodig was.Antw.
De Pastor weel dal de mensehen eene ziel
hebben, cn dat de zerken de geloovigen op
wekken om op dc zielen ie denken, hy is
geen van die fransche ligthoofdendie mee-
nen dat dc menschen sterven lyk de honden!
Ten anderen, nuttig of niet, dat gaet de
sekrelaris niet aen!
'T fransch manneke doet nog eenige holte
vragen die te dom zyn om te beantwoorden.
Nu ten slotte, 't mannetje, dat zoo bezorgd
is om de wellen des lands le eerbiedigen,
zal ook wel zorge dragen van de wel tc doen
eerbiedigen over 'l namen van de gemeente
bedienden en over hel toeslacn van pensioe
nen.
Iemand die Franschman is, en mag in
België geen sekrelaris zyn; cn die alzoo se
krelaris geweest is, was liet zonder regt. Hy
kan by gevolg geen pensioen trekken! Dat is
de wet en de regtvcerdigheid! Antwoord,
als 'l belieft, correspondent van dc Toe
komst.
De popcringsche filosoof is niet bclaeld
uil den pot van Sinte-Pieters penning, van
Voortplanting des Gclool's, van dc kloeuc
MEN SCIIRYFT IN RY
BOTERSTRAET, 60, YPEREN.
cn in de Postkantooren van liet ryk
5» 3H?. AA. J"
VOOR GEHEEL HET LAND,,
vooraf belaelbacr.
Men schryft niet min in dan voor een Jaer-
Verscliynende den Zalurdag van elke week. De
acnkondiginsprys is van 15 centiemen den regel. Do
De bygevoegde nummers voor Artikels, Heklamen of
rcklamen in 'i Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. —Een nummer genomen op liet Bureel 16 cent.
Aenkundigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Poperinghe-Yper, 5-20,7-30,9-21,11-20,2-15,5-13,9-20.—Yper-Poperingho, 6-50,9-05,11-45,3-4.0,0-32'
8-45,9-38.Poperinglie-IIazebrouck, 7-13, 12-05, 4 00, 6-52. Ilazobrouck-Poperinglie-Yper,8 *20
10-20, 4-05, 8-25.
Yper-Kousselaere, 7-65, 12-35, 6-40. Rousselaere-Yper, 9-30, 1-40, 7-55.
Rousselaere-i/ruf/ge, 8-50, 11-19, 1-24, (nu. 5,55,) 7-33, (9 55 Lichtervelde Brugge-Roussel. 8-30,
(9-27 Lichtervelde.) 12-25, 5-10, 6-40.
Yper Kortryk, 5-40,9 39,11-41,2-35,5-33. Kortryk-Ypcr, 8-06,10-43,2-36,6 30,8-35.
Comen-Waeslen-Le Touquet-Houplines-Armentiers, 6-10, 8 40, 12-05, 3-20, 9 15, (den Woensd. 6-08.)
Armcnticrs-Houplines-Le Touquet-Waesten-Comen, 5-05,7-40,10-15,2-00,4-48 (den\\ oensd. 7 40j
Comen-Waesten 6-10, 8-40, 12-05, 3 *20 9-15. (den Maend. en Woensd. 6,08.) Wacslen-Comen
5-40, 8-15, 10-50, 2-35, 5-20, (den Maend. 6-30, den Woensd. 8-15.)
Korlryk-Brugge, 8-10, 10-45, 12-45, (M. 5-15,) 6-55, (9 00 Lichterv.) Brugge-Kortryk, 8-30, (9 *27
Lichterv.) 12-25, 5-10, 6-40.
Brugge, Qlankenkerghc, Heyst, 7-20, 9-50, 10-51, 2-4-0, 7-24 express, 8-45. Heyst, Hlankcnucrglic,
Brugge, 6-05,11-15, 4 10, 5-30, 7-28. Blankenhcrghe Brugge, 9-15 in
Ingelmunster Deynze, 5-25,9-46,1-50,4-50,7-15. Doynze lngelmunster, 7-42,9,10, 1*2-08,5-10. 8 20.
Ingelmunsler-Anseghem, 6-15, 12-30, 6,15. Anseghem-lngelmunster, 7-45, 2-10, 8-05.
Lichlervelde-Dixmude-Veurne en Dunkerke, 0-35, 9-13, 1-50, 7-154. Lichtcrvelde-Dixinudc 10-05.
Duukerke-Veurne Dixmiiih^ en Lichlci'Vclde, 7-00, 10-55, 3-45, 8-10. Uixmnde Lichtervelde 7-15.
Dixmiide-Nieupoi't, 10-00, 10,38, 2-35,8-37, (denZondag 10-00.) Nieupurt-Dixmude, 7-45,11 -35,
4-28, 6-80. (den Zondag 9 25
Tliourout-Ostende, 5-15, 0-20, 11-45. 2 00, 8-05. (den Zondag 10-15.) Üslcnde-Tlrourout, 8-00, 9-2*2
1*2-00, 4 40, 6-15. (den Zondag 9-15.)
Yper naer Dixmnde, peerdeposiery 6-00 voorm. herheig de Dry Koningen 4 nam.Dixmude naer Yper.
Mi'ssngcrie Vandexvallo 6-00 voorin. Messagerie Demeurisse 2 00 nam.
Yper naer Lnmjhemarck, postkantoor 6-00 voorin. 12-30 nam. Lnngltcinarck naer Yper, postkantoor
8-45 voorin. 3-35 natn.
Yper naer Merckempeerdep. 6-00 voorm. 4-00 nam.Merckem naer Yper, poslk. 7 30 voorm. 3-00*
"r per naer Mees sen, postkantoor 12-30, 5-15 nam.Meessen naer Y/xt,postkant. 8-45 voorm. 3-20 nam.
Yper naer Xieuwkerke,postkant. 6-00 voorm. 12-30 nam.Nieuwkerko naer Yper,postkant. 8-30 voorin.
3-00 nam.
Yper naer Ooslvleteren en Veurne, peerdenpostery 6 voorm. (Woensdag) 5 voorm. herberg de Zon 2 nam.
Vcurpe naer Yper, Messagerie Deraihéo 5-30, voorm. Messagerie Demeurisse, 1-00 nam.Ooslvle
teren naer Yper, postkantoor 8-30 voorm. 3-20 nam.
HET STELLIG REGT EN VAN DE GEZONDE REDEN
TEGENSTRYD1G IS AEN DE BURGERLYKE EN ZEDE-
GROND, EEN VAN DE ZEDELFKE INSTELLINGEN, DIE
WONDERRAERST EN MEEST EERBIED WEEIID IS.