van YPEREN en van het ARRONDISSEMENT.
Zaturdag 20 December 1873.
Achtste Jaer. Nummer 416.
VANDERGHINSTE-FOSSÉ,
3 Fr. JiO C. per Jucr.
IKERW EG EBT;
Dc persooncn die zullen een
abonnement nemen aen t Nieuws
blad voor 1874, zullen dit blad
gratis ontvangen, van den dag dat
hunne vraeg ons toekomt tot den
1" January naest.
Yperen, 20 December 1873.
Het erfdeel van den armen stelen is
een lasler waermèe de liberalen van Yper
onze Lamotjes willen bekladden; en onder-
lusschen, by middel van de dievewel, eene
katholieke fondatie. ten voordeele der armen
gesticht, is binnengepalmd.
hoort, boe gy onregtveerdig het brood ont
nomen hebt aen twee-en-twintig dochters
en ze op den schooi gebragt, en weest
beschacmd, is 'l mogelyk, de bedrukten nog
te lasteren.
In de akte van fondatie, opgezonden door
Mejuffrouw Van Ziuitpeene aen de keizerin
Maria-Theresia en door deze laetste goedge
keurd, lees ik den volgenden artikel:
Een deel van het jaerlyks inkomen
moet besteed zyn lol het onderhoud en
een eerlyk pensioen der meesteressen
hel ander deel, lol het onderhoud van
huis en huisraedprtysdeeling en andere
betamelyke en noodige onkosten.
Voor wie is nu het erfdeel door Mejuf
frouw Van Zuutpeene achtergelaten?... Wie
heeft er nu regt aen het inkomen?...
Indien men de nateurlyke wet niet en
verbant, en indien men zelve uit de burger-
wetboek nieten schrabt, dat elke eigenaer
regt heeft van over zyn goed te beschikken
volgens de bestaende wetten, 't is toch dui-
delyk dat Mejuffrouw Van Zuutpeene 't regt
gegeven heeft,door hare fondatie, aen ieder
der meesteressen tot een eerlyk pensioen en
het onderhoud. Dus 't regt tot het inkomen
hebben de meesteressen, die, volgens den
wil der stichteres en de octrooijen van
Maria-Theresia en Joseph II gekozen
wierden.
Zyn die meesteressen de Lamotjes niet?
En nu zyn ze van dit regt beroofd: men
heeft ze brulael buileogeschopl, en niet al
leen pensioen geweigerd, maer van alle
beslaen ontbloot.
T is waer, sedert lange hadden zy aen
pensioen verzaekt; maer toch niet aen hun
beslaen, 't was 't eenigste dal zy vroegen
vooral hunne liefdewerken.
Wie is er dan beslolen, tenzy de Lamotjes?
Wie heeft men 't brood uit den mond ontno
men, tenzy de Lamotjes? Wie heeft men lot
den bedelzak gebragt, tenzy de Lamotjes?
Maer 't is de wet, zegt men.
Sedert wanneer is er eene wel tegen de
wet, een regt tegen 't regt? Kan een wet
gever, 't is gclyk wie hy is, de nateurlyke
en goddelyke wet te niele doen? Zyn er
menschen op de wereld, of mogendheden,
of vorsten, of overheden, die aen het zeven
de gebod niet onderworpon zyn?
1T is 't zevehde gebod die de Lamotjes
hun regt van beslaen geeft; en bygevolgaen
eikendeen, 'tzy vorst of onderdaen, aen wet
gevers en burgers de pligt oplegt van dit
regt te eerbiedigen. Nooit en kan het ze
vende gebod afgeschaft zyn. Dus, eene wel
slrydig met het zevende gebod, met de
deugd van regtveerdigheid, en is geen wet,
en geeft geen regt noch legt geene pligten
op. Zoo eene wel is Ba ra's. Bygevolg wal
men door do Baraswel aenslael is onregt.
Dus, nog eens: de Lamotjes lyden dat on
regt!
Neemt eens, in plaetse van de Lamotjes
dat er, by voorbeeld, ievers eene dienstmeid
leeft en heur bestaen vindt in een testament
je, dat zy voor getrouwigen dienst verkre
gen heeft. Reeds lange is zy met volle regt
in 't genót van haer inkomen; maer door
eene verandering van wet of iets, komen de
erfgenamen van den gever of de geefster die
oude diensmeid uit haer huis jagen en haer
beslaen nemen. Wat en zou men niet zeg
gen van zoo eene wet en zulke erfgenamen?
Maer voegt er eens hy dat het katholieken
zyn die de wet maken, en katholieken die
heur alzoo gebruiken, wat een gehuil, een
geraes, een gelier! Wal eene vervloeking!
In één woord, 't ware opstand van wege de
liberalen.
Waerom dan verandert de zaek als die
dienstmeid een nunnckleed draegl?T is
onverstaenbaer!...
Zooveel te meer dat dit kleed van gods
dienst, dit kleed van verzaking aen alle
wereldsche genot, dit kleed van liefde, dit
kleed van zelfsvergelendheid, dit kleed van
't sacrificie zyner gezondheid, zyns levens,
dit kleed, hy harharen zelve, eerbied en
achting opwekt.
Om eene dienstmeid zoo te behandelen
moet men alle menschelyk gevoelen, alle
gevoelen van regtveerdigheid in zyn herte
dooven en dood doen; om eene nunne alzoo
te behandelen, moet men nog boozer zyn;
want daerboven moet men in zyn herte
smachten 't nateurlyk gevoelen van gods-
vruchl,'t nateurlyk gevoelen van bewonde
ring en grootachting voor al wat verheven
is en deugd.
En 't is dat monsterachtig werk dat chris-
tene menschen, na 19 eeuwen christelyke
lessen en beschaefdheid, hier plegen in ons
chrislelyk Yper, stad van 't chrislelyk Vlaen
deren! en dat in den name van de wet.
En nog niet te vreden daermèe, men be-
tigl nog deslagtoffers en men lastert ze voor
wanschepsels, die U brood der armen
eten.
Schande der schanden, onmenschelyk-
heid boven al wat onmenschelyk is!... 'T en
zyn zeker maer geloofsverzakers die in state
zyn tot zoo verre alle menschelyke aendoe-
ning en gevoelen te smachten!
Als ik daeraen denk, 'k zou in mynen niet
kruipen van schaemte en ja van schrik
Yperling te zyn! 0! hoe is 't meugelyk van
zoo lage, zoo verzonken, zoo diep ontaerd
te zyn voor Yperlingen, die maer de oogen
moeten opslaen om te zien dat geheel onze
stad aeneen hangt van zoo verhevene, zoo
edele, zoo christelyke gedachtenissen!...
Hoe is 't meugelyk dat Yperlingen 't herte
voeren of beter 't herte verliezen om al die
gedachtenissen van de menschelyke en chris-
tene liefde, de edele en verhevene deugd
van onze voorouders te veranderen, en er
gedachtenissen van te maken van bar-
baerschhcid en gruwelen, van onregtveer-
digheid en Godshaet!... Wat het toch is
liberael te zyn! Ach!... God hetere'l!...
Kerkvervolging.
TeRoomen, in Y begin van dezen maend,
waren de bedienden van 't gouvernement
in een der grootste vrouwekloosters van
de stad gegaen, om hand te slaen opal wat
er was en de minnen buiten ie zetten.
De eerwcerde abdis kwam voor die uit
voerders nog een keer van de wet, en
hittere tranen weenende, smeekte hen en zei:
Neemt alles, maer laet ons toch alleen
dat hoekske, by de kerke welke gy niet
moogt nemen. Wy en zullen u niet inden
weg staen en wy zullen ons snoeren en
nauw houden zooveel wy kunnen.
De overste van die weismannen nam het
woord en sprak met een vleijende tale:
Moeder, zei hy, gy toont u zoo goed en
liefelyk om overeen te komen, dat ik bly-
de hen u dienst te bewyzen.
E11 hy teekende mderdaed een akte in
name van het gouvernement, waerby hy de
begeerte van Moeder abdis inwilligde; hy
liet toe aen de Zosters van in dat nauw
hoekske te kruipen, en verzekerde dat zy er
in veiligheid blyven zouden, en dat een
muer zou opgeregl zyn om het toegestaen
hoeksken van de aeogeslegene gebouwen
te sluiten.
Moeder abdis en de Zusters bedankten
hem uit 't diepste huns herten en meenden
verlost te zyn. Maer nog geen weke en was
voorby of daer stael voor hen een man: met
een policiestemme: Gy hebt dry dagen
tyd om hier uit te zyn, snauwde hy.
En 't was inderdaed al wat de edelmoe
digheid van een liberael gouvernement ge
ven kon. Dat is zoo te Roomen; maer
Yper!... He ja!
Een ander. Nog in 't begin van den maend
was er een geheel klooster geplunderd. De
regtsgezant was verschrikt te zien dat
elke non twae/f hemdens had! Hy liet er
voor elk twee en nam het overige mée.
Dat is Italië; maer te Yper, he ja! de La
motjes hadden boterpoiten! 'T was ook
schrikkelyk voor twee-en-lwintig nunnen
van boter te hebben!...
In Zwitserland, de nunnen en kloosterlin
gen zyn alhy al weg, en 't is de beurt van
de Pastors. De die worden uit hunne ker
ken gekuischl en zonder tribunael of iets in
't kot gesleken. Hoort:
De Eerweerde Heer Deken Vautrey, te
Délémont, wierd in 't gevang gesteld omdat
hy verdacht was van zyne kerk bestolen te
hebben. Zonder tribunael wierd hy in 't
kot gesteken; korts daerna, niets ten zynen
laste vindende, liet men hem los.
Maer de heer Deken er uit, de Eerw. lieer
Chnppuis der in. Deze heer, pastor le Cour-
telle, was beschuldigd het volk opgehitst te
hebben legen 'l bestier. T'Yper en zou men
MEN SCIIRYFT IN BY
BOTERSTRAET, 66, YPEREN.
en in al do Postkantooien van liet ry\
VOOR GEHEEL HET LAND,
vonraf belaelbaer.
Men Sehryft niet min in dan voor een Jaer>
Verschynende den Zaturdag van elke week. De aenkondiginsprvs is van 16 ceniie'men den regel. De reklamen in't Nieuwsblad betalen 30 cenliemen den regel. Een nummer genomen op liet Bureel 16 een.
De bvgevoegtie nummers voor Artikels, Reklamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Poperinghe-Yper, 6-16, 7-26, 9-30, 10-68, 2-16, 6-06, 9-20. Yper Popermghc, 6-60, 9-07, 12-06,
3-676-80,8-46,9-60. Poperinglie-llazebroiick, 7-13, 12-28, 4-17, 7-13, Hazebrouck-Poperin-
gne-V per,8 38, 10-00, 4-10, 8-28.
A per-Housselaere, 7-80, 12-28, 6-48. Housselaere-Yper, 9-28, 1-80, 7-80.
Uousselaere-Zlrwjt/e, 8-48, 11-34, 1-13, (m. 8.86,) 7-36. (9 88 Lichlerv Lichter velde-Thourout.,
tn. Brugge-ZfOMSseZ. 8-28, 12-80, 8-13, 6-42.— Lichter velde-Xortryk", 8-28 m. Zedelghein
Thourout. 11-87.
Yper Kortryk, 8-34. 9 49, 11-18, 2-38, 8 28. Kortryk-Y'per, 8-08, 11-02, 2-86, 8 40, 8-49.
Yper 'Ihourout, 7-13, 12-13, 6-20, (den Zaturdag ten 8-60 's morgens tol Langhemaick Thouront-
Y|>er, 9 00, 1-18, 7-48,den Zaturdag ten 6 20 's morgens van Langliematek naer Yper).
Comen-Waesten-Le Tooquet-Hoiiplines Armen(iers. 6-00, 11-80, 3-38, (den Woensd. 8-40 m. 6-30, s.)
Armentiers-IIout>lines-Le Touquet-YVaesten-Comen, 7-40. 2-00, 4-46, (den Woensd. 10-38 ni.
8 00 s.) Comen-Waeslen 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. 0,30 s.) Waesten-Comen 8-30, 11-10,
(den Maend. 6-80 s.)
Kortryk-Brugge,8-08,11-00,12-38,(M. 8-18,)6-8S,(9 00Licht.)—Brugge-Kortryk,8-28,12-80,.8-13,6-42
Brugge, Blankenkerghe, Fleyst, (statie) 7-30, 11-04, 2 80,7-28. Hevsl, Blankenberglie, Brugge, 8-48,
8-30, 11-30. 8-30, Blankenberglie Brugge, 6-10, 8 88. 12 06.
Ingelmunster Deynze-Gent, 8-18,9-41,2-18, Ingelmunsier-Deynze, 4-80,7-18. Gent Deynze,
Ingelmunster, 6-88,11-20, 4-38. Dey nze-Ingelmunster, 9,10 8-20 s.
Iqgelmunster-Anseghem6-08, 12-20, 6,18. Ansegheni-lngelmunsier, 7-42 2-20, 7-80.
Lichlervelde-Dixmndc-Veurne en Dunkerke, 6-30, 9-10, 1-38, 7-84. Dunkerke-Veurne-Dixmude
en Lichtervelde, 6-88, 11-18, 3-48, 8-10.
Dixmude-Nieuport, 9-58, 2-20, 8-37. Nieuport-Dixmude. 7-40.12-00,4-28.
Thourout-Ostende, 4-50, 9-18, 1-50, 8-08. Ostende-Thouroul, 7-55. 1
0-10, 12-25, 6-15.
Selzaeie-Eecloo, 9.08, 1.28, 8.28. Eecloo-Selzaete, 5,35, 10.16, 4.22.
Guni-Terneuzen, (sialic) 8.17, 12.18, 7,25. (Anlwerppoorl) 8.30, 12 40, 7 45. Terneuzen-Gent, 6.00
10.30, 4.40
Sclzaete-Lokeren, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 5.10 in.) Lokeren-Selzaete, 6.00, 10.15, 4.48.
(den üyssendag ö'.3<').
c; o n. li i.i h x» o iv i» ra w 'r x w nr
KORTRYK BRUSSEL.
Kortryk v. 6.40 10,75 12.33 3.440.34
Brussel a. 9.20 1.35 2.28 0.06 9.16
KORTRYK DOORNYK RYSSEL.
Kortryk v. 7.00 10.88 2.84 5.34 8.47
Doornyk a. 7 81 11.47 3.40 6.29 9 41
llyssel a. 8 30 11.85 4.00 6.32 9.54
KORTRYK GENT.
Kortryk v. 0 42 12.31 3.40 0.30
Gent a. 8.01 1.82 8.05 7.57
BRUGGE GENT BRUSSEL.
9.42 12.39 3,03 4 00 6.40
Gent a. 7 34 10.54 1.84 4,18 4.48 7.85
Brussel a. 8.50 12.39 4.05 5.80 9.28
BRUSSEL KORTRYK.
Brussel v. 5 28 8.28 12.21 5.35
Kortryk a. 8.03 10.43 2.41 7.63
RYSSEL DOORNYK KORTRYK.
v. 6.2) 8.25 11.08 2 28
a. 5 45 8.86 11.34 2 49
a 9.37 9.47 12.26 3.41
llyssel
Doornyk
Kortryk
Brugge v. 6.49
Gent v.
Kortryk a.
Brussel v.
Gent a.
Brugge a.
GENT KORTRYK.
5.38 9.39 I .28 4.24
6 57 10.52 2.49 8.3I
0.47
8.44
4 46
6.39
6 31
7.21
8.42
BRUSSEL GENT BRUGGE.
8.14 11.53 3.12 4 48
6 00 9.46 1.23 4,20 6. 37
7.IS II.(li 2.38 5.11 7.22
IIAZEBROUCK KALES.
Ifazebrouck v. 8.15 2.55 8.28
Kales a. 10.00 4.43 10.10
Ka les
IIrzebrouck- a.
KALES llAZERrtOIIGUK.
v. 6.15 12.28 exp. 5.83
8.00 1.33
ARMENTIERS RYSSEL.
Armenliers v. 7.13 9.03 12.49
Uyssel a. 7.30 9.33 1.20
5.51
0 25
9.00
0.36
RYSSEL
Ryssel v. 6.48
Armenliers a. 7.17
ARMENTIERS.
7.50 1,15
8.20 1.47
8.00
3.40
4.17
0- 47
7. 18.
Dievig liberaelgebroedsel,
Levend op een anders voedsel,
Gy, die elkendeen verwyt
Met heigeen je zelve zyt,
m