lysten als de vurige jaren, en rykc jNieuw-
jnergiften zal het arrondissement van Y[>er
naer Roomen zenden, en, tot s[iyt, van die't
henydt.zynen rang bewaren.
B11IIGT.
r« r res a» o n «I enli e 11
E® 8 si c is et 8 y Ü4. us a e n w s
'K eti weet nop; een keer geen ander
nieuws of 'l ellendig spuigen der Toekomst.
'T was al een lydetje dal men geen Ijlasphe-
miën tc betreuren luidden van wegens den
ypcrschon Magister; ik meende zelve dat by
dat sivleke van blasphomcercn overgelaten
had aen zyne poperingschc walgelyke krab-
belaers, maer
tegen den Hoogt yd, zegt men, 't zotte ryst,
en 't goddelooze niet min, zoo is T dal de
Magister tegen den Hoogdag van Kersdag
eene blasphemie en kettery drukt, tegen 't
mysleric der Menschenwoording van Chris
tus: by schryft immers de volgende woor
den: St-Jozef met zyne vrouw Maria en
ZYN kind Jemis! Den lieert: vergeef het
hem, cn late zyne oogen vallen op de me
nigte Yperlingen die met Kersdag zoo slich-
lelyk cn godvruchtig Jcsus mcnschwordinge
gevierd hebben
Maer wal nog te bemerken is en de mate
geeft van Magisters reglzinnigheid, 't is dat
hy vyftien reken hooger schryft: De ver
hevene grondstelsels vun het waar Geloof
van Christus!!s Hoe heet men zoo een
schryver?.... Maer laten wy hem varen en
allen zeggen: Geloofd zij Jesus Christus!
De bO.OÜO franken. De ouden moeit
er hem mèe, 't is leeken dal zy gepynd zyn.
Sedert de schandely keen barbacrsche buiten-
zelling der Lamotlen, den ouden is aen 't
werk in de Toekomst. Gy kunt altyd zyne
Irekkcn herkennen, 't zyn altyd de zelfde
sedert veertig vyfiig jaer, by speelt altyd
't zelfde airken, en zyl er zeker van dal hy
hel kent.
Gy zult hem ook verkennen aen zyne lale,
altyd een beelje zeemende, en zware lange,
gewrongen cn miswrongen volzinnen, waer
dal ge dikwyls moeite hebt om den zin le
vinden.Maer, zyl er zeker van, 'l komt altyd
nil op de eene of dc andere beschuldiging
legen de geestelijkheidde jcsuielery enz.
enz. Die lasteringen zyn klaer, dc aencen-
schakcling en zyne zoogezcidc bewyzen,
altyd duister en gewrongen.
Daerby by is meer kennclyk nog, sedert
de nieuwe spelling; want de oude man heeft
op nieuw moeien lecrcn spellen en dat is
mocilyk; en alzoo zuil gy van lyd lol lyd een
kemellje vinden lyk dezen: ideaichte, in
plaels van menie,Ie. Dacracn al kent men den
ouden, dacraen kennen wy dal den ouden
Zaterdage Iaelsl zyn werk gcmackl heeft om
een woordelje le reppen nopens de vyfiig
duizend frank.
Wal zegt hy dacrvan? 'T geen hy al vyfiig
keeren gezeid heeft, zegt hy en'l is alzoo;
en 't geen wy al vyfiig keeren beloogd heb
ben valsch le zyn, voegen wy erby. en 't is
nog alzoo. Daerop en zullen wy vandacg
geen een en vyftigsten keer antwoorden,
zooveel le min dat wy eerst een anlwoorde
verwachten op onzen voorstel van Zaterdage
laelst. Dacrcnboven de Magister Fricadelle,
doel ons een soorlc van belofte en by zegt op
'l einde zyner fricadellen:
gerragt worden! (de Ü0.000 fr.)
Laet ons dan in afwnehlingc blyven tol
dal die klaren dag komt.
Twee cn twintig nunnen. Den ou
den is een van die looze vossen, hy mengelt
alles dooreen om le bedriegen. Om le
spreken van do '30,000 franken, begint liv
met eene lange ingewikkeldepbrase, waerby
by een oude beschuldiging cn vcrwyl hcr-
haclt; leest liever:
Men zou er waarachtig op walgen, reeds
vijftig maal hebben wij al de leugens van
hel Journal dkïpres ert van het Nietlws-
Had betrekkelijk de Lamotlen wederlegd
en bewezen dat bij indien iemand zich van
dc fundatie Xuidpeene op eene onwettige
wijze had meester gemaakt, het wel de
geestelijkheid is die, van een geslicht inge-
richt om door wereldlijke dochiers beheerd
le zyn, en onder de mlsluitelyke voor-
waarde dal bet nooit geen klooster mocht
worden bet zelve met 22 nunnen beeft
vervuld.
Herleest een keer wel don volzin, en dal is
den oudens raaniere, en alzoo wringt hy
met die en dat enz. dry beschuldigin
gen die klaer valsch zyn, voor wie niet tce-
ncmael blind is.
1° Kr moglen maer zes dochters zyn.
In 178G waren er al ten minsten 18 of twin
tig, en keizer Josef II liet toe er zoovele to
nemen als er noodig waren, in een octrooi
die M. Vanheulc geeft in zynen Exposé van
18G9.
2""/' moesten wereldlijke dochiers zyn,
cn 'f en mogt geen klooster zyn. Daerop
hebben wy klaer geantwoord, dal volgens
de akte van fondalie, die meesteressen inog-
ten eene gemeente uilmaken, volgens eenen
regel door den bisschop goedgekeurd; dat
de Lamolleschool, nooit geen eigentlyk slot
of klooster geweest is. In Yper en zyner
maer dry of vier vrouwen kloosters^ by v. de
Arme klaren, de Carmclitcssen, nooit en
heeft de Lamolleschool zoo een klooster ge
weest. Dus
Maer de oude zwvgt daerop, en wacht
ton eenige weken en by komt uit met dezelf
de beschuldiging.Dal is den ouden!
(■oede lezingen.
Ten allen lyde waren de Vlamingen ge
kend als een volk vol mankrachligbeid en
geloove, en op den dag van heden nog zyn
ze van deze, dieslcrksl acn de rols van Delrus
houden, even als aen hun zclf-zvn. Nogthans
is er verzwakking, 't is lyk een verpeste
lucht die over Vlaenderen voert, en dal man-
nclyk en eigenaerdig karakter doel kwyoeo
en vergaen. Men moet dit grooiendecls
tocschryven, aen de veegc in slaepwie-
gendü nietige lezingen, die ons van den
zuiden overgewaeid zyn.
'T is om daerlegcn op le komen dat Rond
den lleerd uitgegeven wierd. Hel oude doen
herleven, de oude vlaemsche tradition en
zeden doen geerne zien, en de heldenmoed
en christene deugd van 'l voorgeslacht doen
bewonderen, cn zoo, dc Vlamingen van die
verderfelykc lezingen aftrekkende, ze aen-'
sperken om 'l oude te bewaren cn te voeden,
t is 'l geen Rond den lieerd, sedert acht
jaer doet.
'T werk lyk de lytcl is geheel en al
vlacmsch.envlacmsch is chrislelyk:'(behelst
al wat onze voorouders zoo geerne in familie
rond bunnen hcerd overliepen. Geschiedenis
nateurkennistaclkunde, schilderkunst,
bouwkunde, scboone gedichten, verbalen,
reizen in Amerika cn Engeland enz., legen
den, lievelyke vertelsels, knoddigespreuken,
daerby beelden en teekeningen en gravuren
allerhande: Zieldaer een slaelljc van water
in Rond den lleerd le vinden is.
Vele Vlamingen zitten reeds Rondden
lleerden zitten er geerne want hy de weer-
splele is, in gedacbleu en lale, van heel het
vlaeinsch christen leven, even verwyderd
van de hollandsch prolcstanlsche halsstarrig
heid, en dc fransche slappe verwyfdheid.
Dus geen betere lezing voor ons Vlaende
ren als Rond, den lleerd en al die meewerkt
om hein meeren meer te verspreiden, doet
een werk van geloove cn vaderlandsliefde.
SSond (Iciti EBeeril,
De heer en gnstilijkcn run hel arrondissement
zullen teel trillen (Ie inschrijvingen outran gen.
Mie andere persooven run goeden tril, zyn
insgelijks brkwacm om (le giften in te zamelen, le
ontvangen en te helumdige.il.
Men ontvangt ze ook ten Intrede van liet
jyiEVWSHLjü en van hel JOllRN.U. 1) I -
PRES.
Om en te juiste rekening toe le laten:
1" De gever en ileze die de gift ontvangt wor
den vuriglyk verzocht gezameullyk liet briefje
der insehrgring, en liet geld dal liet behelstin
te zenden.
De personneli die zouden verlegen zyn om het
bedrag hunner inschrijving te laten geworden,
mogen hel in post-mandaten toezenden ai n Mden
Deken van 1 peren.
2" Wg kunnen maer de inschrijvingen bekend
maken waervuu de h/st en lietgehl voor den Don
derdag' noen zullen by M. den Dekeu van Ype
ren toegekomen zyn.
Men scliryft uit Popefinghe:
Poperinghe, 23 December 1873.
Zaterd'g laetsl is de stad en de dekeny van
Poperinghe plotseling in den allerdicpsicn
rouw gedompeld geweest door dc biltere doud
van den zeer achtbaren en zeer eerweerden
pastor-deken, Mynheer Bruno-Yandule, alhier
overleden in den ouderdom van 00 jaren.
Hoewel sedert ecnigen (yd van hier eene lang
zame kwelling deze kostelyke gezondheid zien-
lyk onderniynde,niets kon dit droevig voorval,
dat als een hevige donderslag op onze stad
losboist. eenigzins doen voorspellen. Mynheer
de deken heeft -leehlS twee dagen te bedde
gelegen: de dag zyner beregling was de dag
zyuer dood welke liy kloekmoedig en heldhaf
tig naderen zag al zeggen tot stichting van nl
wie hem omringde: lk aenveerde de dood
ml de handen van God
Tot zyn lactslen oogenhlik heeft de zeer
eerweerde deken het volle bezit zyner ziels
krachten behouden en hlyken gegeven van du
manhaftigheid die ganseh zyn Teven kenmerk
te Binst de zeven jaren welke liv hier als
pastor-deken van Suite Uertinus overbrugt,
heeft liy een onschathaer goed gesliclil na eene
gedachtenis tyk inzegeningen le Oosthieuw-
feerke, Thouruulcn W'acken, waer liy opvol-
gentlyk als onderpastor en pastor gcstacn had,
achlergelalcn le hehlten.
Mynlieei Vandale behoorde toe aen eene
van die godsdienstige familiëll van Korlryk
waer eer en deugd steeds als liet koslelyksle
erfdeel gehouden wierd. Zyn achtbare vader
heeft met wyslieid en beleid als hurgeiuecster
de stad van Kortiyk bestierd,en aen zyn defli-
gen zoon de zoo nultige lessen van wys beslier
overgeleverd die de lieer deken gedurende
geheel zyn leven werkstellig gemarkt heeft.
Wie achtte zich niet gelukkig van onder het
gezag van dien achlingsweordigen deken le
mogen slaen?
fly was een allerbeste vi iend voor al zyno
ondei lioorige priesters,by dewelke liv gedurig
van zyno veinefcne weerdiglieid scheen af ie
zien, om zich als broeder op gelykigen voet
met hen te stellen. Al zynu parochianen droeg
hy de (code is Ie liefde loe, zelfs deze die zyne
liefde miskenden, beminde hy noglans regl-
zinnig en verontschuldigde hy altyd.
Geen wonder dan dal de hacstigc dood van
zoo goeden vriend van zoo dierbaren vader in
onze stad en in de gohoele dekeny zoo bitter
ly k betreurd wordt. God lieloone hem over
vloedig voor al de loffelyko werken die Myn
heer de deken alhier heeft uitgevoerd! God
geve hem voor zynen onvcrmoeilyken arbeid
lol liet geluk der zielen welken hy lol krach-
lensuiipuiling toe moedig ondersteen heeft,
eene eeuwige en onvergankelykc rust!
Eene trearige en stichtende plegtigheid heeft van
daag in onze stad placis gehad. Het was dc begra
fenis der sloffelyk overhlyfsels van den weerdigen
en (liephetreurden Heer Vandale, Pastor en Deken
te Poperinghe. Zelden zag men eencn meerderen
toeloop van vrienden en kennissen en parochianen.
Do Eerweerdigste Vader Abt van St-Sixius, de
Eorw. Ileeren Dekens van Ypcr, van Meoncn, van
lloussclaere en van Avclghem, bqnevens al de hee-
ren pastors der dekeny, waren aen hunnen geachlen
en welbeminden medebroeder eene laeisle hulde
van vriendschap en verknochtheid komen geven.
Zyne Doorl. Iloogweerdigheid de Bisschop van
Brugge, die den overleden Deken zoo teer beminde
en Juor zyne schiclykc dood zoo diep is getroffen
geweest, was in den lykdienst vertegenwoordigd
doorzynen Vicaria-Gencrael, Mgr Wemaer, liuis-
prelaet van Zyne Heiligheid, en door den Ecrw.
Heer Vanhove, kanunnik en bisschoppelyken
schoolopziener.
Hel sladsbeslier hoeft ook met zyne tegenwoor
digheid den lykdienst van M. Vandale willen ver
heffen, en aen den yverigen priester een opcnhiier
howys van eerbied en dankbaarheid geven. Onder
do talryke en deftige wereldlyken, die van stad en
van elders voor do droevige plegtigheid waren
liyecngekomen, liebhen wy onderscheid M. den
baron Surmoni, lid van do permanenlc Deputatie,
en M. Nolf, Burgmeester van Koriryk,do geboorte
stad van M. den Deken.
Een lange en welgeschikte sloet, samengesteld
uil de scholen en congregatiën van Sinle-Bertens,
uit de leerlingen van hel kollegic en uit ontelbare
vrienden en parochianen, was opgeleid door ons
nieuw sladsmuziek, dat op geheel den doortocht,
met zyne treurende toonen, zoo tredend en zoo
hertroerend de algemctne droefheid der ganscho
stad uitdrukte.
De plcgtige lykdienst wierd gedaen door Mgr
Wentaer, en door eene ovérgroote menigte in de
stichtendste godvruchtigheid en ingekeerdheid by-
gewoond. Omtrent eene tier had men noodigom
aen de begeerte le voldoen der dankbare parochia
nen die, met deel te nemen in de offerande van het
II. Sacrificie der Mis, aen hunnen weerdigen en
verdienstclyken herder een lecken van liefde cn
hcrkentcnis wilden geven.
Het was twaelf uren, toen, na dc gezongene mis,
de Eerw. Heer kanunnik Vanhove den predikstoel
beklom, om zoo vele cn zoo diepe gevoelens van
droefheid, van achting en liefde, eene openbare cn
plcgtige uitspraak le vcrlcenen. Voor al die den
achtbaren en talenlvc.llen spreker kennen, zal men
genoegzaom een gedacht van ïync hertroerende en
uitmuntende redevoering geven, met'bcn le berin-
neren dal M. Vanhove dacr sprak voor hel lyk
van eenen boezemvriend, dien hy van kindsgebeen
te heeft gekend en gevolgd, wiens vertrouwen en
vriendschap hy tot den lactslen dag van zyn leven
heeft genoten. Ook hebben de diepgetroffene aen
lioiudcrs M. Vandale om zoo te zeggen onder hunne
oogen zien herleven, met zyne eenvoudigheid,
leerzaamheid en uitstekendheid in zyne studiejaren,
met zyne geleerdheid, met zyne werkzaamheid,
vooral met zyne ootmoedigheid in liet uitoefenen
zyner eerste priostorlyke bedieningen; cindclvk,
met zynen wccrgnloozon yvor, met zyne onbeduch
te vroomheid, gclyk ook met zyne vaderlyke goed
heid in liet lastig en pvnlyk bestier der stad en
dekeny van Poperinghe. 13y het voorbygacn en als
gedwongen, heeft de aclnbaie spreker den haet en
de vervolgingen aengestipt waer mede ecnige ver
blinde en verdoolde schapen de goedlicrtighcid en
den vlyt van bunnen herder hebben durven ver
gelden. Tranen van veront weerdiging berstten uil
aller oogen, wanneer eenige vurige woorden den
lactslen en belsclien smacd kwamen brandmerken
dien verwilderde wrccdacrds zelfs aen een lyk niet
hadden gespaard Ik weet, zei de spreker dat do
nturen dezer stad een Ict-kcn van pricsterhaet cn
vervolging dragen. Welnu, ik lioop dal zulk lecken
lang zal worden bewaerd; want liet is voor uwen
lofharen cn nooit volprezen Deken een lecken van
eer cn van verdienstclykheid geworden. Zulkcn
liaet is alle priester niet weerdig, cn de schandclykc
uitvinding der kwaden zal voor liet goede Poperin
ghe een memento blyven van de zalige lessen van
M Vandale, van zyn kloekmoedig voorbeeld en
van de strenge pligten die op alle goede cn rcglscha-
pene christenen in onze slechte dagen wegen.
Wy durven het beloven, cn hetgeen M. de
kanunnink gezien en gehoord heeft op dezen plegti-
gen dag zal hy hem voorzeker onze belofte slaven.
Ja, Poperinghe zal M. Vandale altyd indachtig
wezen; Poperinghe, het ware en goede Poperinghe,
zal op de slappen van zynen overleden herder gacn;
het zal, naer zyn voorbeeld, aen geloof en deugd
met bert en woord en dacd steeds blyven vastge
kleefd. God zegene deze onze belofte en help ze ons
werkstellig maken!
Jusdaskus. Wal zeggen van eenen man, die
scliandscliriflen op het lyk van eencn deken en
smacdwoorden door zyne betaelde cn verslaefdo
mannen doet werpen, en die dan, schynheiliglyk,
valsclielyk, laffelyk onder de vrienden van den
deken koomt sluipen, cn eenen vorraderlyken kus
op het vredeteeken acn de misofferande durft druk
ken? Zulke man, had liy geen andore en meer
eerschendende namen, zou men hem niet le rcgl een
Judas heelen?
Easterners, Het vuil bind van Yper dal niet
zwicht de dooden aen te randen in hunne doodkist,
gact ook voort met lafhertiglyk allo goede en deftige
burgers te lasteren en le tergen. Wy raden orizo
vrienden aen van ztelt niet ie veel om zulkcn tui
gen klap le bekreunen, en alleen le zorgen, dat
regt en wetten, zoohaest er greep aen is, de schand-
scbryvors naer wensch cn verdienste komen be-
loonen.
ii Cliassez Ie naturel il revient au galop.
Verbant hy een wyle zyn hooien nerd,
'T en deurl al niet lange of hy keert weer te paard'
ZY ZULI.EK MISSCHIEN TEGEN ZATERDAG KLAER
Lf.er- en Leesblad voon alle lieden,
verschyncndc wckelyks, cn makende t'einden 't
jaer een hoek van omirenl 430 bladzyden, groot
formaet, met 100 lol 130 prenten
Rond den lleerd behandelt al dat een Vlaming
kan nenslaen, zoo oud als nieuws, legenden, vertel
sels cn historie, beschryvingen van dieren, planten,
kerken, parochiën en kasteden; dichtstukken,
