por zoo manhaftig, zoo vlaemsch, zoo katho liek A per; maer twee zyn er dienimmer zullen tiitgevaegd zyn: per heeft een Van Merris gekozen; Van Merris!Zyn naern alleen doet hem kennen. Yper, ten tweede, Ypersadministratie, 't is te zeggen, joeg barbaerscher en on- menschelvker wyze, op 8° October 1873, de Lamotjes weg; die engels van liefdadig heid en zelfverloochening, die Joseph II, Robespierre, Napoleon en Willem van Oran je gespaerd hadden; en bedreef by die ver jaging de onteering van't Alderheiligste! Schande der schanden!..Dat is 't verleden. Voor 't toekomende is er hope, want de moed schynl te komen: de Stndenten-Bond, de katholieke Kring, de behouding der La- motjes loogen dat er herle en wille is, en willen is winnen, als de Heere met ons is. En onze hope zal grooter zyn, als wy zien al de geloovigen hand aen hand gacn, en God in 'l oog. met christen bro< derlykheid stryden, tegen den doctrinairen Goliath van onze stad. Dus ten slotte bidden, en willen, en wer ken, en betrouwen, 'l is 't geen wy te doen hebben, willen wy 't verleden herstellen, en 'i toekomende verzekeren. En daerin zien wy aen ons Hoofd, den algemeenen Vader der christenheid. Pius IX! Pius IX, wiens naern alleen lof genoeg is, en heel den slryd van heden besluit! V o p r'e s p o 11 <1 e n t i e n Plaetsclyk nieuws. Vooronsplaetselyk nieuwsbeginnen wyon- zeanlwóordeopde uildaging van den ouden, en otn le loogen dal wy geen duim en wy- ken schryven wy die uitdaging, gelyk of zy is;zoo stael ze yestyleerd in de Toekomst van over 14 dagen: Doch aangezien het (Nieuwsblad) in in zijne artikels van Zondag redeneert alsof de gezusters eigenaarsters der fonda- i) tie waren, wij dagen hem! (t Nieuws- blad) op onze beurt uit omdat! liet ons zou doen kennen hoe het komt dat de fondatie die voor zes wereldlijke meesteressen was gesticht en onder de stellige voorwaarde dat het nimmer, om welke reden, een klooster mocht worden, met 22 nonnen werd vervuld. Indien het Nieuwsblad deze inneming kan rechtvaardigen wij zullen zeggen dat het den palm der jesuiterij waardig is. Zoo spreekt de oude. Nu wy gaen achter dien palm. Maer eerst eene bemerking: De oplettende lezers zullen zien dat de oude, die zoo geerne spreekt van de diefte van 50,000 frank, laiïelyk vlugl en op een ander takske springt, als wy ons bereid toonen en hem uitdagen daerover te redeneeren; of dat goè trouwe is, late ik aen onze lezers le beoordeelen.Ten tweede, als de oude zyne uitdaging doel, is het zoo loosen ingewikkeld, en zoo gewrongen dat in plaets van eene beschuldiging er wel dry of vier zyn; 'l Nieuwsblad doel zyne uitda ging regtzinniger en stelt een voor een de puntjes die le bespreken en le bepleiten vallen. Nu wy zullen dan eerst trachten vast le stellen waeropdeoude ons uildaegt, 't is peizen wy: !i 1° Om te rechtvaardigen, dat er lwee-en- twinlig nonnen waren in de Lamotteschool; 2" Dat het nonnen waren en geen wereld- lyke dochters; j 3° Dat het een klooster geworden is, te lgen de stellige voorwaerde der fondatie. 4° In 't begin beschuldigt hy 't Nieuws blad van geredeneerd te hebben alsof de gezusters eigenaersters der fondatie waren. Wy beginnen met N° 4 en zeggen kortaf dat de oude in geen een numero van't Nieuwsblad en zal vinden noch een woord, noch een voorstel of volzin, waermèe hy zy- èie beschuldiging zal staende houden: 'T Nieuwsblad heeft geredeneerd en gezeid dat de meesteressen, wettig aengesteld en gekozen, regt hadden op een pensioen en aen 't onderhoud genomen op de fondatie, lyk of iemand die hyleven heeft op een huis pf land, aen 't inkomen en vruchtgebruik fegt heeft. Eikendeen weet dat dit geen regt yan eigenaer is, en de oude meer of een ander weet dat. Dus die beschuldiging is valsch. Nu die beschuldiging van kante, nemen wy vandage een van de puntjes waerop de oude ons uildaegt. Mogten er 22 nunnen in de Lamotteschool zyn? of mogten er 22 persoonen in de La motteschool van de fondatie leven? Eerst liet getal en in 't tweede punt de hoedanig heid. In de akte van fondatie staet er: dat het getal meesteressen vier wasen Maria- Theresia voegt er eene conditie by, te weten: dal het getal meesteressen nooit boven de vier mugl gaen zonder eene uitdrekkeeyke Vier meesteressen, en de Overste en eene keukenmeid is zes. Zoo was 't in 't begip^ zoo was het in 1772, gelyk het blykt Uj| eene rekeninge gedaen door juffrouw Wy. vekens, de tweede Overste. Maer 't getal kinderen vermeerderde, en Maria-Theresia, de vorstinne, die de conditie gesteld had, gaf uitdrukkelyk oorlof en loe- lating, op 8 January 1776, dal het geta| meesteressen mogt gebragt zyn op ACHT. Met dc Overste en de keukenmeid was lo- 'k late nog varen de meesteressen die ziek of zuchtig waren, en dat er van ton af al wel een hulpe hadde meugen by de keukenmeid zyn. Tien dan in 1776. Zult gy zeggen myn oude, dat 10 le vele was,, of dat ze er tegen regt of reden waren? Dus waer zyt gy met uwe zes? Maer wy en zyn nog aen geen 22? 'T is waer, maer algauw zullen wy er zyn. Keizer Joseph II, die wel erfgenaem en opvolger was van Maria-Theresia, gaf't jaer 1786, den 30sten Maerte een oktrooi, die oorlof gaf en toelating aen de overste en de 8 meesteressen zooveel meesteressen by te nemen,als zg zouden kunnen bewyzen noo- dig te zyn. Dus volgens regt en wet mogt het getal meesteressen vermeerderd worden, zoo ge ziel, myn oude. Verder in 1798 volgens eene rekening, was het getal meesteressen van 10 en eene overste en twee keukenmeiden is 13 te sa men. 'T was al twee en dertig jaer dal de schole bestond, zoodat er naieurlyk onder de meesteressen moesten zyn die uit den slag geraekt waren, en lyk of het ook al gebeurt, eenige die ziek en zuchtig waren, en hun werk niet kosten doen. Moest men die op strate zetten, misschien, myn oude? Ha! neen gy en wilt dat niet, gy zyt te goed van herte voor den armen en ungelufc- kigen, ten ware uwe herte verharde, als ge van nonnen spreekt?.... Nu 13 met eenige oude, en zieke, ware, gesparig gerekend, algauw 18. Zelve beslae't er ievers een stuk dal spreekt van 18, reeds in 't jaer 1786. Zoo otn tot onze 22 te komen, blyft vier ei by te doen; k pakke twee meer voor de schole, lyk of het inderdaed was in 1873, ware twaelf,t en is zeker niet te vele voor vier honderd kinders,a Is er voor half zooveel 8 waren. Neem eene meer voor't huishouden, en een oud geworden of zieke, ware twee- en-twintig te gare. Dus daer is 't getal gerechtvaardigd. K en kan niet peizen wat men daertegen zou kunnen inbrengen. Dus ook, myn oude, 't en is geene inneming, van de fondatie! Ten naesten keer van de hoedanigheid van nonnendal ligt meest op uwe mage, niet waer? feicadellejuffevs. De fricadelle- julTers blyven lange in den oven, en 't uit steek berd der fricadelleschool, lange op den zolder. Waeraen zoudl dat liegen dan?... 'T zal misschien een nieuw model zyn. Zestien en zeventien is drj-en-dertig. T is juiste zooveel duizende franks dal de fricadelleschool moet kosten aen stad de twee eerste jaren, heeft er my een gezeid, die overal zyn neuze bysteekt. Ilewel, profi ciat! Yperlingen, 't en zullen van deze keer geen nonnen zyn, die't zullen opeten! Achttien honderd frank, een meisen en een huis, keerselicht en vier, en nog niet willen fricadellejuffer zyn!... Zegt nog dat er geen edel herte in de vlaemsche dochters en zit! Eere aen zulke herten! Apostaten en versluen dal niet. Mieaiiig-em van iSSfl. Krachtens art. 51 der Grondwet, zullen er Poperinglie8 January 1874. IleUelrekkers. De liberale schryvelaers van Mriiheeren 's uitzolder kunnen niet lyrlen dat de mensclien en nanielyk de stadsoverheden gerust mogen op hunne twee ooien slapen Nieuwjaernacl t gelyk al andere nachten van het jaer. Zou het wel om wrake te neinen zyn over die stille ruste, dat op den volgenden nacht zoovele katholieke stille burgers in bunnen slaep gestoord zyn geweest door bellelrekkers en barricadéntakers voor de deuren der vreedzame katholieken? Wv iaden den kommissaris aen te onderzoeken hoe lang de estaminet van den uitzolder opeu gebleven is dien nacht van 2" January. De walgelyke bandelwys van de verachtelyke Pope' i'tgsclie schry velaers en makeisers, op het graf of doodkist van den diepbetreurden deken Vandale beeft zoo groote verontweerdiging verwekt dat de korrespondent en chef.hutdokteui tje, al zyne hersens uitgeput heeft om die schandelyke vlekke af te wasschen Wat doet bet mannetje? Gelyk de droeve jongens altyd doen: beginnen mét zich te verschoo- nen en Ie verontschuldigen, en dan de schuld leggen op den rug van een ander: C'est pas moi, m'sieu, c'esl.... Meester, 't is ik niet, 't is de.... kal! Zoodan indien verwilderde wreedaerds het lyk van den achtbaren deken niet gespaerd hebben, het is de schuld der katholieken, nog heter, hel is de schuld der priesters die de dooden vervolgen tot in he' graf als zv uit politiek doodsanctjes maken voor liberalen of katholieke overledenen. Om dit te bewyzen haelt het doktourlje eénige texten aen welke het hehendiglyk weet te verkorten of te verminken, voornamelyk in de eerste aenhaling van de gedachtenis van Jos.-Bon. Bruynooghe waer lty het slot van den text achterlaet welken luidt als volgt: Als de mensch sterft, heeft hy voor erfdeel.... de wormen. Wie zal er op u peizen na uwe dood? en wie zal er voor u bidden? O vrienden, doel nu al wat gy kunt, want gy veÊt niet wanneer gy zult sterven, en wat er u wacht na de dood. Wat politiek steekt er in de woorden van den text! Is liet misschien onze wydvermaerde gouver neur die zulks gezeid heeft! en wat valt er te zeggen op de volgende zinsneden welke deel maken van hel doodsanctje van M. F.-A. Vantours: O versteendheid van het menschclyk hért hot a welk de tegenwoordige dingen alleen bemerkt, n en de toekomende niet heter overdenkt. Gy moes, n u in al uwe werken en gedachten zoo gedragen a alsof gy heden moest sterven! Dat uwe magtige arm, o Heer! de kinderen ii beware van dezen die onder den slag der dood is ii gevallen! Geef hun een deugdryk hert opdat zy ii uwe geboden en leeringen bewaren en behouden! Moest de opsteller van deze zalige gedachtenis misschien voor die kinderen de vervloeking in plants van de bescherming van God vragen? Moest hy misschien wenschen dat zy een ondeugend,hert zouden hebben om Gods geboden en leeringen le verachten en te vergeten? Hel is waer, gy vindt ook politiek, ja dokteur, muzikael politiek in liet volgend doodkaerlje van A. L. Temperman welken gy katholieken inetselaer noemt: Een regtveerdig man, al ware hy door de dood ii overrast, zal in ruste zyn.... Zyne eer hestaet ift ii zyne viyheid en in een leven dal onbevlekt is. <i Lieve kinders, volgt altyd den raed der wyzen. a Indien de boozen u met zoele woorden willen ii verleiden: ziet dal gy ze niet volgt. Indien zy ■I zeggen: komt nu t ons in gemeenschap; verkeert ii toch, o kinders, met dit volk niet; want hunne voelen loopen tol het kwaed. Volgens hel dokleurlje zyn de boozen welke die kinders niet mogen volgen niet anders als de leden van het liberael muziek, volk wiens voeten loopen tot het kwaed Hoe verre dokteur's beoordeeling:en uitlegging van den heiligen text gegrond is, moet hel scliry velaertje best weten; liv kent immers dit volk in wiens gemeenschap hy gedurig verkeert, van hoofde, tpt de voeten, van huiten en binnen; indien hy nu dusdanig dit muziekgenootschap oor deelt, hy doet hel, pcist men, met kennis van z iken en bygevolg zullen wy zyn oordeel niet tegenspre ken. Doch, wy vragen het: welken smaed of oneer voor den overleden is er te vinden in de texten welk de sclnyvelaer bybrengl om te bewyzen dal de katholieken, ja de priesters de dooden vervolgen in het graf waer zy onder de schaduwe des kruis in vrede rusten; en om kale uitvlugtsels te zoeken. Ah dokteur gy hebt schoon te schryven en te wiyven, en gy zult de schandvlek welk opliet voorhoofd der liberalen gebrandmerkt wierd, op de begrafenis van wylent M. den Deken, niet uitwas- i schen noch afvryven. Gy zyl en zult schandelyk grufonleerders blyven gelyk reeds bedevaerstoor- ders en walgelyke blasphemeerders van Jesus in hel Hoogweerdigste Sakrainent! Mogt er van u gezegd zyn: Heere, vergeef het hun; want zy welen niet wat zy doen. De liberalen en hunne kortzigtige aenhangers zeg gen met zienlyke voldoening en doen overal rond ons ooren ronken, hier lot Poperinghe wel te ver steen: ii hel Nieuwsblad gael ophouden van schry ven, neen, 'l en zal noch 't en mag niet meer schry ven. a En waerom niet dan? Is 't omdat de waerheid welke het voorenliondl u al le zeer kwetst? Is dat onze schuld? Bah neen 'l! 't is de schuld van de waerheid zelve. Eli wel, wy herhalen het nog eens: als de Toe komst zal ophouden van die walgelyke leugens en lastetingen wekelyks uit te braken, als zy zal op bonden van kerk en godsdienst te vervolgen, van geloof en goede zeden le ondennynen van geeslelyk en wereldivk gezag te bevechten, dan zullen wy er beginnen op peizen om onze pen neder te leggen die wy nooit om niets anders opgevat hebben dan om 'al die heilige zaken legen kwaedlrouwige schryve laers te verdedigen. Dit wenschen wy, Toekomst, aen u en aen uwe onvoorzichtige en kwaedwillige lezers voor uw zalig Nieuwjaer. Huwelyken Wanneer nu te Poperinghe twee jonghedeljcs schandelyk het ouderiyk huis ontloo- pen omdat zy de toestemming hunner moeder niet bekomen voor het huwelyk, is het altyd de schuld van den herder hunner parochie, en onze schand- bladschryvers stoken ieder keer die verdoolde on- gelukkigen op om het geeslelyk gezag le miskennen zooveel als hel ouderiyk vermogen, dat is om samen te leven zonder het II. Sakrament de3 fluwlyks te ontvangen, met of zonder de benediktie van den priester, zoo zy zeggen. Over dry maenden was het den eer bied weerdigen en zickelyken pastor van St-.ian; van geheel de stad zoo boog geacht en zeer bemind, welken die schaemlelooze lafhertige aen- randenjnu is het op het graf van den achtbaren over leden Deken, den zeer eerw. heer Vandale, dat zy hunne gal uitspuigen: weikeafschuwelyke menschen of beter welke redelooze dieren Menheere in T werk heeft om zyne tegenstrevers te bestryden en zyn eigenzelven le verschoonen en uit te wasschen. Nu die schandelyke krabbelaers zyn allezins hun nen voortreffelyken Patroon weerdig. Weg mei de apen. De libérale scltryvelacrs zyn waerlyk niet siyl zinnelyk; zy willen absluit en houden er aen eenrn aep voor oud-grootvader te hébben, kozvn en nichte te zyn met geheel liot apetiras: immers vader Adam, was maer een groote droeve aep en zy beschryvon den' algemeenen vader van liet menschdom, du cdci schepsel welk Goj niet reden en versland begaafd had om koning le zyn van gansch de schepping, op zoo eene walgelyke manier dat de ourang-oulahgs voor de aperyen van Cher Chou en Désilétje zouden moeten onder doen. Welnu ais die gasten willen en moeten aep zyn, wy hebben er niets tegen; en voortaen als zy en hunne aenhangers zullen schreeuwen in hunne woede: Weg met de papen, wy zullen koelmoedig antwoorden: Weg met de apen! TOESTEMMING VAN' IIAER OF VAN 1IARE ERFGEJiAMEy EN OPVOLGERS.

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1874 | | pagina 2