VAN "YPEP P/P EN VAN HET ARRONDISSEMENT.
1
Zaturdag 11 April 1874.
Negenste Jaer.
Nummer 432
1
VAFJDERGHIHSTE-FOSSÉ,
jey m
I;4? m
1 8
n
lil mi
H) ®J|
fiil
3 Fr. C. jtcr .Sacr.
Y 'li 3E B W EG F li".
Yperen, 11 April 1874.
IMt S»< ïitl S5e «Bel Wc
fr.fi Ca SBcLliCsCIiooIi!
Zy is geïnstalleerd!... En 't uitsleekberd
hangt er in zyn gulden letters op zwarten
grond!
Hoe kosteloos i de fricadelleschool zyn
zal, hebben wy gezeid over dry of vier
maenden, en onze laslenbiljelten van dezen
ja re zeggen d nog klaerder hoe zwart de
grond is waerop «kosteloos in zyn gulden
letters blinkt
Hoe Mnisjeschool zy zyn moei, en hoe
er daer meisjes zullen uitkomen, hebben wy
ook geleerd, en hoe die gouden blinkende
letters op zwarten grond slaen!
Hoe 't edel woord van fundatie daer
in zyn klatergoud valsch blinkende staet op
pekzwarten grond, is ook al uileengedaen!
Insgelyks hoe zwart, hoe zwart de grond
is waerop de edele, christenkatholieke lief-
denaetn Van Zuutpeene - Lamotle als
lokaes in 't goud pry kl, 't is te zeggen, hoe
zwart en snood hel inzigt is waertoe die
schoone naem geprostitueerd en misbruikt
wordt, weel eikendeen.
En die gulden cyffers £$#«5 voor
alwie cyfferen kan, staen ook op zwarten
grond en hebben hunne welsprekendheid;
zy spreken van honderd jaren liefdewerken
en zelfsverloochcning voor 't wetzvn der
armen; zy spreken van de woeste ondank-
baerheid waermèe dit miskend wierd; zy
spreken hoe Robespierre, Joseph II, Napo
leon I en Willem vpn Oranje heentrokken en
eenigzins inensehelyker waren met dit lief
degesticht te eerbiedigen en te laten bestaen,
hoe woedend zy waren tegen al wat katho
liek is!...
In één woord, hoe die blinkende letters
op zoo zwarten grond eene bravade zyn en
eene trotseering van al de edelste en diepste
gevoelens van godsdienst en stadsliefde; en
voor allyd van de schande moeten spreken,
die op den naem van Yper wegen zal, 't
.Ateitwsblad heeft hel, voor oogen geleid!...
En t is daerorn dal het vandage 't ware
uitsleekberd geeft van die schoie, die ter
zclvcr tyde een jaer schrift rnaekt om eeu-
wig den lyd te geheugen dal Yper de schan
de onderstond van 't openen der fricadelle
school'.... En dil opschrift is:
Dh IskI' De nIkUWe erICaDeLLesChoóL!
Dat is 't opschrift waer en klaer, en daer
is de date van de installatie!
O de installatie!... Wat dat ze geweesl
is?... Een doorslaende bewys van al wat
wy gezeid hebben, 't is ie zeggen, dat het
wegjagen der Larnoljes, het aenslaen der
fundatieen 'l inrigten der fricadelleschool
van niemand kan goedgekeurd worden,
maer hy eikendeen afkeer en afschrik ver
wekt en hy de bewerkers zelve schaemte en
wroeging baert.
Is 't daerorn niet dat die installatie zoo
koele en zoo stille gegaen heeft?
Is 't daerorn niet dat 't carillondal zoo
geerne speelt en leute houdt, zoo diepe
zweeg?
Is 't daerorn niet dat noch stoet, noch
muziek, noch banket, noch niet van al de
vreugdebedryven gepleegd wierden, waer
toe de liberalery zoo genegen is en die
t'Yper allyd zoo welgekomen zyn?
Is't daerorn niet dat de Stadsregentie t'huis
gebleven is en dat er mynheer Vanheule
alleene naertoe druipte? -
Oh! ware 't eene weldaed voor stad, die
fricadelleschool, ware 'l eene inrigting waer-
over men preusch kan zyn! éhja, ware't
iets dat niet diep elk herte kwetst, dat nog
eenig gevoelen heeft, men zou een andere
feeste gezien hebben.
Maer al wat men zag:
'T waren de Policen die de strate door
wandelden en wacht hielden, om alie mani
festatie te dempen!... Peist een keer: Ope
ning der school onder wachte en waek der
Politie! (Te Brussel zyn der alle dage
Policen om de polissons af te keeren van de
Gullidochtertjas!
Eene menigte volk was er nog, dat uit
curieusheid gekomen was en niet en zag,
tenzy eene afgevallen d.... twee dry, die,
lyk andere Evas, den verboden vrucht gin
gen plukken, rood van schaemte!...
en die nu met den name van fricadelted
bestempeld zyn.
Nog een zestigtal ongelukkige moeders,
die, hand aen hand met hare schamele
schamele dochtertjes, onder dwang meest
al, die kostelyke panden gingen toevertrou
wen aen die school, aen dat huis!! en die
allen, weinig uitgezonderd, bloosden van
schaemte en ongemak, want zy geweien
hadden van wat zy deden!...
Onder de menigte en hoorde men niets
dan woorden van verachting en spot voor
al die er naertoe gingen.
Dat gedeurde van ten zeven 's nuchtens
lot ten negen, en dan bleef hel al stille, en
al wat er verder ommeging, mysterie voor
die huilen waren.'T was zeker de offi-
cieele aensprake voorde offieieeleopening
door den olïieieelen Vanheule! Die statig
zeggen kon: «Wal men doen of zeggen mag:
Dit is hier nu de Fricadelleschool!
Alzoo was de installatie!...
Hoe bitter kleene de stadsregentie in heel
haren veld logt is, Y en is niet geloofelyk!
Eerst moet zy verduren al de verachting
en den afkeer die zy hy al de klassen zoo
overvloedig op haer getrokken heeft!
Wat zy onderstaen heeft, wat die fiere
he,eren blauwe schenen en nenzetjes bloed
geloopen hebben, in 't zoeken van meeste
ressen; en hoe ze moeten krevelen in hun
herte al die edele, grootmoedige en christe-
lyke antwoorden die zy ontvangen hebben
van de deftigste dochters van Yper,... dat
weten alleen zy die't onderstaen hebben!
Wat zy spyt en gramschap moeten verdu
wen, als zy zien tot waer zy hebben moeten
dalen om er een koppel te vinden, en hoe zy
hebben moeten pramen en pynen om ze te
krygen.... Eikendeen kan dil voelen!
Wat al bitsigheid in 't herte van eenen
Mandarin moet zyn, als hy moet spreken
van godvruchtigheid, van Christelyke lee
ring, van geloove, enz., en moet beloven
van dit al te eerbiedigen!... Wie zal het
zöffgen?
Hoe vernederend en is T niet van, met
een gebouw zóo schoone opgetooid, met een
uitsteekberd zoo blinkend. maer by den
donkeren uitgehangen, met grootmoe
der' s beurzemet de fundatie Lamotte,
met den discli en hospicen, en de 93,000
franken pensioenen en pensioentjes, van met
al die magt, al dien invloed, al dieaenlok-
sels en dwangmiddels, dat zy daermèe:
l°Geen sehole en kunnen inrigten lyk of
zy willen!
2" Geen meesteressen en krygen lyk of ze
begeeren!
3" Geen meesteressen genoeg en vinden,
tot hiertoe, hoe leege zy dalen en hoezeer
zy bekoren!
4° Maer een zestigtal kinderen en hebben,
en dat onder dc armen van de stad!
5° En dat de arme Larnoljes, zonder lokael
lot hiertoe, zonder hulpe tenzy aelmoesen,
nog blyven in de Klierslrate met bare dry
tol vier honderd kinders!...
Dat is kleene voor de stadsregentie, bitter
kleene!... Dal is vernederend, dal is tergend
voor die grootmagtige bollen!...
Maer 'l doet eere aen onze bevolking en
't toogt dal 't oude Yper nog allyd zynen
invloed en zyne magt heeft. Dat getroost
ons, dat verheft ons, dat maekl dal wy nog
durven 't hoofd opheffen, hoezeer onze Re
gende ons verdrukt heeft onder de schande!
Doet zoo voort, christelyke Yperliogen,
byzonderlyke van de arme klassen, en weet
wel dat de Heere niemand en verlaet va®
alwie aen iets verzaekt voor Hem!
Hoe aerdig dat de wereld draeit:
Gedoopte christenen, in 't aloud christen
Yper, doen den oorlog aen 't vrye katholiek
onderwys, en de ongedoopte Mahomeianen,
de oude vyanden van den naem van chris
tenen, zy roepen katholieke onderwyzers en
bevoordeeligen ze op de schitterendste ma-
niere.
De stadsregentie van Yper, waer ze allen
christen gedoopt en gevormd zyn, zy ver-
jaegt dc Larnoljes en slicht de Fricadelle-
schole... En de ongedoopte Beg of vorst van
Tunis helpt de Broederscholen en houdt ze
iu stand!
Gedoopte christenen van hier slaen chris
telyke fundatiën aen voor de katholieke op
voeding, en de ongedoopte Turken van Tu
nis stichten fundatiën voor de katholieke
Broederscholen!
Ziel hier het stuk waerby de Bey ofte
koning van Tunis het huis aen de Broeders
geeft dat zy bewoonen:
LOF AEN GOD DEN EENIGEN!
Van de slave Gods den Allerhoogsten,
van dezen die in Hem al de zorge laet zy-
ner bestemming, den Mouchir Moham-
med-Ersadoek, Pacha-Bey, bezitter van 't
koningryk van Tunis, aen al die 't tegen-
woordige zien zullen, volk en grooten.
Wy hebben in gifte gegeven heihuis
genaemd Raimondo, gelegenopdat
het zou ten dienste zyn en gebruike van
y> de kloosterlingen genaemd Broeders der
chrislene scholen, voor 't onderwys der
kinders, op voorwaerde dat dit gebouw
toegewyd zyn zal aen de Broeders der
-zrrgyyv. qwvrTli'--.re Vt»WJI"- fa*»t*r.»^. J1
Awwaarr ra.rrT7romiwvnP.^tr^wepw^rmoTSsim^^iSismrmKaymtroiaRri^^toerih
MEM SCHRYFT If "Y
BÜTERSTR.AET, 00, YFEREN.
en in al de Postkantooren van liet ryk
©i
SN'. 'LX
A>j
R|j
HLujuy
L
X, v -jr
VOOR GEHEEL HET LAND,
vooraf belde/ba er.
Men schryft niet min in dan voor een Jaer*
Verschynendc den Zaturdag van elke week.
Do aenkondiginsprvs is van 15 centiemen den regel. De reklamen in 't Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. Een nummer genomen op het Bureel 15 een
ygevoeade nummers voor Artikels, Reklann
De bygv
tlamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Poperinghe-Yper, 5-15, 7-25, 9-30, 10-58, 2-15, 5-05, 9-20. Ypt r-Poperinghe, 6-50, 9-07, 12-05,
3-57, 6-50,8-45,9-50. Poperinghe-Hazebrouck, 7-13, 12-25, 417, 7-13, llazobrouck-Poperin-
gbe-Yper,8 35, 10-00, 4-10, 8-25.
Yper-Rousselaere, 7-50, 12-25, 6-45. Rousselaere-V per, 0-25, 1-50, 7-50.
Housselaere-Bruqge, 8-45, 11-34, 1-13, (m. 5.50,) 7-36, (9 55 Lichterv Liclitervelde-Thouroul,
4-25 m. Brugge-tfoMsseL 8-25, 12-50, 5-13, 6-42.— LichtervèUe-Kortryk, 5-25 m. Zedelghem
Thourout. 12-00.
Ypcr Kort ryk, 5-34, 9 49, 11-18, 2-35, 5-25. Kortrvk-Y per, 8-08, 11-02, 2-56, 5 40, 8-49.
Yper-Thonrout, 7-13, 12-06, 6-20, (den Zaturdag ten 5-50 's morgens tot Lnngliemaick.) lhourout-
Yper„ 9 00, 1-18, 7-45,den Zaturdag ten 6 20 's morgens van.Langhemarck naer Yper).
Comen-Waesten-Le Touquet-Mouplines Armentiers. 6-00, 11-50, 3-35, (den Woensd. 8-40 m. 6-30, s.)
Armentiers-flouplinês-Le Touquet-Waesten-Comen, 7-40. 2-00, 4-45, (den Woensd. 10-35 m.
8 00 s.) -Comon-Waesten 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. 6,30 s.) Waesten-Comen 5-30, 11-10,
(den Maend: 6-50 s.)
Kortrvk-Brugge,8-0511 -00-, 12-35,(M5-15,)6-55,(0 00Licht.)—Brugge-Korlryk,8-25,12-50,5-13,6-42
Brugge, Blnnkenkerghe, Heyst, (statie) 7-30, 11-04, 2 50,7-35: H'eyst, Blankenberghe, Brugge, 5-45,
8 30, 11-30, 5-30. Blankenberghe Brugge, 6-10, 8 55. 12-06.
Ingelmiinster Devnze-Gent',3-15,9-41,2-15,Ingelmunster-Deynze, 4-50 2° kl, 7-15. Gent Deynze,
Ingelmunster, *6-58,11-20, 4-39. Devnze-Ingelmnnster, 9,10 2* kl. 8-20 s.
Ingelmunster-Anseghem, 6-05, 12-10, 6,15. Anseghem-lngelmnnsler, 7-42. 2-2(1, 7-45.
Lichtervelde-Dixmude-Veurne en Dnnkerke, 6-3<)9-10, 1-35, 7-55. Dunkerke-Veurne-Dixmude
en Lichtervelde, 6-55, 11-15, 3-45, 5-10.
Dixmude-Nieuport, 9-55, 2-20, 8-40. Nieuport-Dixmnde, 7-40. 10-45, 12-00, 4-25
Thourout-Ostende, 4-50, 9-15, 1-50, 8-05. Ostende-Thonmut, 7-55, 10 10, 12-25, 6-15.
Selzneie-Eecloo, 9.0b, 1.25, 8.25. Eecloo-Selzaete, 5,35, 10.15, 4.22.
Gent-Terneuzen, (statie) 8.17, 12.15, 7,25. (Antwerppooit) 8.30, 12.40, 7.45. Terneuzen-Geiil, 6.00
10.30, 4.40
Selzneie-Lokeron, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 5.10 m.) Lokoren-Selzaete, 0.00, 10.25, 4.45.
(den Dyssendug 9.3,0)
C O 31 aUSPONDEN T.I 3E3 KT
KORTRYK RRUSSEL.
Kortryk v. 6.40 10,53 12.33 3.43 0.38
Brussel a. 9.20 1 33 2.25 6.00 9.10
KORTRYK DOORNYK RYSSEL.
Kortryk v. 7.00 10.56 2.34 3.34 8.47
Doornyk a, 7 31 11.47 3.48 0.29 9.41
Ryssel a. 8.33 11.55 4.00 6.32 9.35
KORTRYK CENT.
Kortryk v. 6 42
Gent a. 8.01
12.31
1.32
3.47
5.03
0.40
7.56
BRUGGE GENT RRUSSEL.
Brugge v. 0.49 exp. 12.39 3,34exp. 6.43
Gent a. 7 34 1.34 4,19 7.38
Brussel a. 8.30 4.05 5.26 9.31
c- F3
5.35 6.47
7.53 8.44
BRUSSEL KORTRYK.
Brussel v. 3.22 8.28 12.21
Kortryk a. 8.00 10.43 2.41
RYSSEL DOORNYK KORTRYK.
Ryssel v. 5.20 8.23 11.03 2.28 5 20
Doornyk a. 5 43 8.36 11.34 2.47 3.39
Kortryk a 9.37 9.47 12.26 3.42 6.30
GENT KORTRYK.
Gent v. 5.38 9.39 1.28 4.24 7.21
Kortryk a. 6.57 10.32 2.49 5.31 8.42
BRUSSEL GENT BRUGGE.
Brussel v. 8.14 11.33 3.12
Gent a. 6 00 9.41 1.23' 4.26 6.37
Brilde a. 7.13 10.34 2.38 5.11 7.22
