YPEREN EN VAN HET ARRONDISSEMENT. IP® VAN Zaturdag 10 Mei 1874. Ncccnste Jaer. I Ntunmer 437. Mm VAfóDERGHINSTE-FOSSÉ, 3 Fr. 5«9 C. per Jaer. ÏZEBWEOE Ut. Yperen, 1G Mei 1874. Ware ik paler of prèekheer, 't dunkt my dat ik nooit anders of len minsten nooit be ter en zou preken als van de opvoeding en onderwys der jeugd. Als ik myn gazette lees en hoore wat de Stadhouder Chrisli op aerde, zoo klaer en duidelyk en gedurig daerover voorenhoudt; als ik zyne veronlweerdigheid voele legen de bedervers der kindschheid en jeugd; als ik zyne snikkende en tranende slem hoore zuchten en klagen over 't verderf van zoo menige ormoozele ziele;'k weet niet wat er in my ommegaet, rnaer 'k zou de wereld wyd gaen om het te herzeggen; 'k droorne er van by nachte, en dikwyls hy dage is 't in myn gedacht. 'K hoore de slemme, 't dunkt my, van den kindhevenden Jesus, die aen zyne leer lingen zegt: Laet ze lol my komendie kiemenen weeri ze lock niet af. En, ja, 'k hoore hem donderend zynen wee uitspre ken: Wee! wee dezen, die eenén van die kiemendie in my gelooven, verergernis geeft; ware hem beter dat hy mei eenen molensteen aen den halsin hel diepste der zee verdronken ware. En die tale van Jesus, en die tale van zy nen Stadhouder, altyd,altyd van de kindsch heid, van de jeugd, 't is toch omdat ze elkeen zou hooren, en ja, nog een keer, 'k zou ze spreken tot den laetsten adem. O! 't doet my zoo deere als ik ievers een kind legenkomc, jongentje of meisje, dat, open van wezen en nog blinkende van on schuld, dal onbedacht en speelachtig zyne staptjes zet naer scholen.... waer het gezag der H. Kerk builen is, en waer het kind zyne onschuld moet laten en zyn geloove verliezen!... Is dat niet jammer? Is dat niet te betreu ren dat zoo een zieltje, geschapen en geschikt voor zoo verheven een einde, zoo heerlyk een geluk, dat het moet afgekeerd zyn en in doling geraken?... 'K spreke voor menschen die geloove hebben, want deze alleene zyn het die hulpe moeten hebben en die geholpen kunnen worden. Want: die niet en gelooft is al veroordeeld. En nu, aen die menschen, die ouders, hoe wel ik noch pastor, noch pater, noch preek heer en hen, aen hen zeg ik: Dat zy op consciëntie hunne kinders naer geene onkatholieke scholen en mogen zenden! Dat zy grootelyks pligtig zyn die kostelyke panden aen het verlies van hun geloove en hun verderf bloot te stellen; dat voor hen afgryzelyker nog de wee van Christus klinken moet. Wee! Wee! die eehen van de kleinen verergert,'t ware beter dat hy verdronken ware in 'l diepste der zee! want zy hebben byzonderlyk de pligl van hunne kinders goed te bezorgen. En die scholen, 'l en zyn deze niet alleen waer ongeloof en ondeugd geleerd worden; maer waer de H.Kerk geen toegang en heeft, waer de dienaer des Heeren buiten is! Men heeft schoon te zeggen Myn kind en zal daer zeker geen kwaed leeeren!» Juist lyk degene die zeggen dat slechte ga zetten lezen geen kwaed en doet! De H. Kerk leert het ons anders, de H. Kerk, die on fa el ba er is, de H. Kerk, die door God voor ons onderrigt ingesteld is, de H. Kerk, die hierin niet anders en doet als de wet der na- leur en de wet van God voor oocren lessen de II. Kerk verbiedt zulke scholen: Dal is de waerheid! Men heeft schoon Ie zeggen: Ik ben se- dwongen, myn brood hangt er van af! 'k zeg u meer, ik, 't lot van uwe ziele is er aen vast, en gy hebt tusschen de twee te kiezen; 'k zeg u nog: En vreest ze niet die uw lichaem de dood kunnen aendoen, maer vreest Hem die u met lichaem en ziele in den hellepoel voor eeuwig kan werpen. O neen, en gelooft ze niet die n komen zeggen: T en is daer geen kwaed in! En gelooft ze niet dezen die u tien frankenaers werpen en zeggen: 'T en is daer geen kwaed in.»T is de tale die gevoerd wordt in al de huizen van verderf, waereere, ge zondheid en ziele te kwisle gaen. «'T en is daer geen kwaed in, daer is wat geld en gauw! kwyt uwe consientie nopens uwe kinderen, en peist de Heere zal voor 't overi ge zorgen! En geloof ze niet, maer: 'K hoore 't al: Hemel en hel, zal 't onge- loovig gebroed spotsgewyze uitroepen, he mel en hel, 't is 'tgene den winkel doet draeijen van de papen! 'T is lyk of zy hemel en hel in handen hadden, zal den Ouden in de Toekomst uitroepen, lyk of hy honderd keeren deed in den Volksvriend alschuwelyker memorie! Maer die roep, die laster en die spotterny, wat is het anders dan een weergalme van een ongeloovig en ongodsdienstig hertc?... 'k en spreke maer aen menschen die geloove hebben, die weten wat het is van hemel en hel, en Heilige Kerke, en christe- lyke pliglen! En uit dien roep trek ik een beweegreden te meer om ze op te wekken hunne kinders naer geene onkatholieke scho len te zenden. Inderdaed, zyn het niet juist de spotters met hemel en hel en H. Kerke, die overal de voorslaenders en stichters zvn van de scho len waer de priester buiten is? En is het niet klaer dat liet onderwys, door zulke gasten verdedigd, een onderwys is waer men allengskens de vrees van de hel, de zucht naer den hemel, den eerbied voor de H. Kerk verliezen moet? En is het daer niet de ongeloovigheid, is 't daer niet de goddeloosheid?... Is dat geen klaer bewys dat Z. II. de Paus zoo inde waerheid is, als hy zegt dat de scholen, buiten 't gezag der kerke verderfe- lyk voor 't geloove der jeugd? Neen die spotters en zouden dat slach van onderwys niet voorenstaen, moest het dienen om de kinders in de goé gevoelens van godsdienst en geloove te voeden en sterk Ie maken!... Maer men leert er de catechismus, men bidt er, men gaet er le kerke, men viert er de maend van Mei! zal men zeggen. Dal al en bewaert het geloove niet. dat al en is maer een aenloksel en bedrog: de Paus en de H. Kerke weel dat en zest noulhans: Eene school buiten 't gezag der H. Kerk is eene school waer de kinders hun geloove verliezen. Eene school builen den invloed der bestierende magt van de H. Kerk, is op consciëntie verboden! En inderdaed een Catechismus, gegeven buiten het gezag der H. Kerk, wat houdt dat in? Kan er geloove zyn als men in de H. Kerke niet en gelooft?...De akte van geloove zou moeten veranderd zyn, de lesse van 't geloove ook; want er stael: Ik geloove vas- tëlyk.... al wat de II. Kerke my voorhoudt le gelooven. Dus, myn besluit is: dat er geene hoege- naemde reden beslaen kan voor een chris ten, katholiek, godsdienstigen ouder, om zyne kinders daer naerloe te zenden; dat zyn gedrag, indien hy het doet, slrydt met zyne consciëntie, in één woord, dat hy kwaed doet. Nu spreek ik aen allen, geloovigen en on- geloovigen, aen al die een menschelyk hert draegt, en 'k vrage hen als hel geen wreecfe tyranny en is, als hel geen wrakeen roept van een katholiek ouder te dwingen, te pramen' om tegen zyneconscieriiietehandelen?Van hem te zeggen: Uw kind naer de onkatholie ke schole, of uwe hofstede, uw land,, uw huis, uw werk kwyt of uwe nèering dood'? Is 't geen moordende dwinglandy, aen eene arme moeder, die consciëntie heeft,, te zeggen: Uwe dochter naer eene school waer uwe consciëntie ze verbiedt te zenden, of wel geen hulpe, geen onderstand! Kiest tus schen uwe consciëntie en de armoede, tus schen uwe consciëntie en honger, en koude en allerlei gebrek!... Roept dat geen wrake, is dal niet al wat onmenschelyk is? En noglhans, dal gebeurt, dat wordt ge pleegd alle dage, en door'een groot getal, die altyd met den roep van vryheid der conscjentie in den mond zyn. Ja, 'k heb hel nog gezeid, 't is in den na me der Vryheid, dat de gruwelykste dwm- gelandy gepleegd wordt, lyk of in den naein van de wel de grootste ongeregtigheden bedreven zyn. Plaetselyfe. Een moertje. Mynheer, 't is toch zoo moeijelyk jongens leeren tegenwoordig. O! heb-je daermèe ruzie? Wy, wy zenden ze weg als t niet en gaet, gy moet doen lyk wy, buitenzetten! Ja maer, mynheer, dal is'l laetste.Ja't, rnaer als ze stelen... Wy hebben er twee buitengezel.otndatze gestolen hadden. Stelen, mynheer, 't en is geen wonder, zy zien 't voorbeeld lieele dagen, 'l is al gestolen en stelen dat hen omringt. Hum! zei mynheer, en hy ging.-— Waer zou dat gebeurd zyn?... Vroeg hy dig slecht. 'T vertelde my een, van de weke, dat er al een soorle van onbe- schaemdheid in sommige dochtertjes is se dert dat ze van schole veranderd zyn. Hy sprak met verontweerdiging van een mei- sen van veertien vyftien jaren, gezocht door drie droeve jongens van twaelve der tien jaer, en van 't meisen die achter de jongens ging!... 't is schandelyk!.. Dat is de vrucht van de opvoeding!.,. Wat voor eene toekomst!... Zoo jong nog en reeds zoo.... onbeschaemd! De Garde-civiek. De heldendaden door burgerwachten uilgevoerd in't Pro- gres, ten opzigte van eenen officier van l leger die niet en vroeg, zullen voor den MEN SCHRYFT IN BY* BOTERSTBAET, 60, YFEREN en in al de Postkantooren van het ryk fmmaoBcna ~-"Y.7 VOOR GEIIEEI. HET I,AND, ■uooraf betaelbaer. Men schryl't niet min in dan vnor een Jaer Verschynende den Zaturdag van elke week. De aenkondiginsprys is van 16 centiemen den regel. De reklamen in '[Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. Een nummer genomen op het Bureel 13 een. De bygevoegde nummers voor Artikels, Reklamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels. Poperinghe-Yper, 3-13, 7-23, 9-30, 10-38, 2-13, 3-05, 9-20. Yper-Poperinghe, 0-50, 9-07, 12-05, 3-37, 6-5(5,8-45,9-30. Poperinghe-Ilazebrouck, 7-13, 12-23, 4-17, 7-13, llazcbrouck-Poperin- ghe-Yper,8 33, 10-00,4-10,8-23. Yper-Rousselaere, 7-50, 12-25, 6-43. Rousselnere-Yper, 9-23, 1-50, 7-50. Roussclaere-Brugge, 8-43, 11-34, 1-13, (m. 5.56,) 7-36, (9-55 Lichterv Lichterveldo-T/toireouf, 4-25 m. Brugge-Roussel. 8-25, 12-50, 5-13, 6-42.- Lichtervelde-Aortn/A", 3-25 m. Zedelghem Thourout, 12-00. Yper Kortryk, 5-34, 9 49, 11-18, 2-35, 5-23. Kortrvk-Yper, 8-08, 11-02, 2-36, 5 40, 8-49. A per-Thonrout, 7-13, 12-06, 6-20, (den Zaturdag ten 5-30 's morgens tot Langhemaick.) Thourout- Yper. 9 00, 1-18, 7-45,den Zaturdag ton 6 20 's morgens van Langhemarck naer Yper). Comen-Waeston-Le Totiquet Honplines-Armentiers. 6-00. 11-30, 3-35, (den Woensd. 8-40 m. 6-30, s.) Armentiers-Houplines-Le Touquet-Waesten-Comen, 7-40. 2-00, 4-43, (den Woensd. 10-33 m. 8 00 s.) Comen-Waesten 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. 6,30 s.) Waesten-Comen 5-30, 11-10, (den Maend. 6-30 s.) Korlrvk-Brugge,8-05,11-00,12-35,(M. 5-13,)6-5b,(9 00Richt.)Brugge-Kortryk,8-25,12-50,5-13,6-42 Brugge, Blankenkerghe, Hevst, (statie) 7-30, 11-04, 2-50,7-35. lleyst, Blankenberghe, Brugge, 5-43, 8-30, 11-25, 5-30, Blankenberghe Brugge, 6-10, 8 53. 12-06. Ingolmunster Deynze-Gent,5-15,9-41,2-15,Ingelmunster-Deynze, 4-50 2° kl, 7-15. Gent Deynze, Ingelmunster, 6-58,11-20,4-39. Deynze-Ingelmunster, 9,10 2" kl. 8-20 s. Ingelmunster-Anseghem, 6-05, 12-10, 6,15. Anseghem-lngelmunster, 7-42 2-20, 7-45. Dichterveldc-Dixmude-Veurne en Dunkerke, 0-30, 9-10, 1-33, 7-55. Dunkerke-Veurne-Dixmude en Lichtervelde, 6-55, 11-15,3-45,5-10. Dixmude-Nieuport, 9-55, 2-20, 8-40. Nieuport-Dixmudc, 7-40. 10-45, 12-00, 4-25. Tliourout-Ostende, 4-50, 9-15, 1-50, 8-05. Ostende-Thourout, 7-53, 10-10, 12-25, 6-15. Selzaete-Eecloo, 9.05, 1.23, 8.25. Eecloo-Selzaele, 5,35, 10.13, 4.22. Gent-Terneuzen, (statie) 8.17, 12.15, 7,23. (Antwerppoort) 8.30, 12.40, 7 43. Terneuzen-Gent, 6.00 10.30,4.40 Selzaete-Lokeren, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 5.10 in.) Lokeren-Selzaete, 6.00, 10,23, 4,43. (den Dyssendag 9.3d). COB.BEI IPONDBW T,I S3 IW KORTRYK BRUSSEL. Kortryk v. 6.40 Brussel a. 9.20 10,53 1.35 12.33 3.43 2.23 6.06 6.38 9.16 KORTRYK D00RNYK RYSSEL. Kortryk v. 7.00 10.56 2.34 3 34 8.47 Döornyk a. 7.31 11.47 3.48 6.29 9.41 Ryssel a. 8.33 11.53 4.00 0.32 9.53 KORTRYK GENT. Kortryk v. 0.42 12.31 3.47 Gent a. 8.01 1.32 5.03 BRUGGE GENT BRUSSEL. 0.40 7.30 BRUSSEL KORTRYK. Brussel v. 3.22 8.28 12.21 5.35 6.47 Kortryk a. 8.00 10.43 2.41 7.53 8.44 RYSSEL DOORNYK KORTRYK. Rvssel v. 5.20 8.23 11.05 2.28 5 20 Dioroyk a. 5 43 8.36 11.34 2.47 3.39 Kortryk a 9.37 9.47 12.26 3.42 6.30 GENT KORTRYK. Gent v. 3.38 9.39 I .28 4.24 7.21 Kortryk a. 6.57 10.52 2.49 3.3I 8.42 Brugge v. 6.49 exp. 12.39 3,34cxp. 6.43 Gent a. 7.34 1.54 4,10 7.58 Brussel a. 8.50 4.05 5.*26 9.31 Brussel v. Gi'iit a. Brugge a. BRUSSEL GENT BRUGGE. 8.14 11.53 3.12 6.00 9.41 1.23 4.26 7.13 10.34 2.38 5 11 0 37 7.22 cj rr c> c

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1874 | | pagina 1