Schandael, zeg ik on 'L herhael helwant
■con schandael of verergornis is hel, van con
onderwys en opvoedinge to ondersteunen,
te helpen, op te dringen en op te helderen,
die geen een christen katholiek gedoopte
goedkeuren mag, waer het in consciëntie
verboden is zyne kinders te zenden; een on
derwys en opvoedinge die huilen en tegen
liet gezag der 11. Kerke ingerigt, opent I v k
door Z. H. den Paus, den onfaelharen Stad
houder Christi, veroordeeld is.
Nu, zoo een onderwys ophelderen en er,
door geld en belooningen, de katholieke
kinders nacrtoc lokken, is hy ons, christen
en in onze tale schandael ofte verorgernis
geheeten. En zoo een schandael heeft onze
stad Maendage laetst officieel gegeven.
Dal die scholc zoo is, is klaer; men heeft
rnaer het programma te doorloopen en te
zien wat voor prvzen er gegeven wierden.
Er wierden hyzondere l'UYZEN gegeven,
er wierden pryzen gegeven IN OUDE EN
GESPAARZAAMHEID, er wierden Premiën hi
gelde gegeven voor die in de ZES ls,c MAAN
DEN VAN HET SCHOOLJAAR AANVAARD
ZIJN; er wierden beloonitigcn gegeven van
1" en 2" graed, in ORDE, GOED GEDRAG,
NAARSTIGHEID; er wierden belooningen
gegeven aen deze die sedert 3 MAANDEN EN
MIN de school ingetreden zijn; en eindelyk
belooningen aan de leerlingen der laagste
klas!... Maer wal er niet in en staet, waer-
van er geen sprake, en is, en zeker wal hier
te Yper nooit gehoord wierd, sedert de dui
zend jaren dal Yper Yper is, 't is dal er aen
jonge kinders pryzen gedeeld wierden en dal
er geen een keer, geen enkelen keer, noch
van verre noch van hy, gewag wierd ge
mankt, van Christelijke leeringe of catechis
mus
Neen, by de Fricadelleschool en spreekt
men, in de Prysdeeling, van geen CHRIS-
TELYKE LEERING noch zelve vun geen
GODSDIENST.
Ja, keerden de heiden van Roomen en
Athenen weère, zy zouden veronlweerdigd
zyn dat er by jonge kinderen geen aenmoe-
diginge en is in 't leeren van hunnen gods
dienst!
Dat de school onkatholiek is, oncliristelyk
en ongodsdienstig moet worden,'t blykl nog
want zy geholpen is door den goddeloozen
schoolpenning!
En, nog eens, de Stad verheft zoo een on
derwys, de Stad werkt voor zoo een onder
wys, en de Slad verleidt, lyk Satan, de ou
ders tot zulk een onderwys.
En waren er nog die Iwyfelen zouden,
vraegl een keer hoeveel van al die de prys-
deelinge kwamen bywoonen en vereeren,
hooveel, huiten de ouders en de kinders,
hoeveel die hun geloof niet verzackl hebben
en hoeveel er daer zalen die teenemael reli-
gieloos leven?...
Maer niet genoeg alzoo een verboden on
derwys en opvoeding op Ie helderen en aen
te preken, de heer Burgemeester, P. Rekc,
hoeft een redevoeringe uiteengedaen die,
van tale, slyl en gedachten, niet verhevener
is als de lage Toekomst! Alleenelyk heeft hy
er wat zeem en zoelheid in gemengeld!
In die redevoeringe heeft de heer burge
meester de wellelyke onregtveerdigheid
willen verschoonen,waerdoor de Fricadelle
school ontstond en voort beslaet; en daerom
heeft hy moeien leugen en laster herhalen
en valsch zyn, en, ja, hol zyn; en dal hoeft
hy gedaen en geweest; al de leugens, al de
laster, al de valschheden en al de hollighe
den, die in Progres, Toekomst en liberale
staminels rondgeleurd wierden, heeft de
Burgemoeslcr byeengezameld en in zyn ver
slag vereenigd!
En in heel zyne redevoering geen woord
van God noch godsdienst, geen woord van
christen geloove en christen leven!
Die redevoeringe van den heer Rekc is
een schande voor Yper!
Maer die redevoeringe hebben wy en wy
zullen ze. puntje voor puntje, onze lezers
mededeelon en naer weerde doen schallen.
'T zal zooveel le gemakkclyker zyn, dat al
wal er gezeid wordt meermacls reeds door
ons is besproken en weèrleid geweest!
Nog duizend dingen waren er te zeggen
op dien Maendag, zoo pynelyk voor allen
Yperling die zyne slad bemint! liet spelen
van 't carillon, dit liedje van O. L. V. van
Thuyne, de tegenwoordigheid van 't Looije-
muzick, van al de professoren van stadskol-
legieen Looije, en ton de garde civieken in
tenue!... Zy, die al t'huis blyven als hel pro
cessie is, of zelve staen le spotten!!... O! Dat
al voor de Fricadetlen! Dat al voor die on
katholieke scliole! Dat al voor dieschole die
een smaed is, aengcdacn aen de liefdadige
Juffrouw Van Zuuipeene, een gedenkstuk
van liberale barbaerscbheid, van wellelyke
onregtveerdigheid, en een huis van onchris-
ten making van zoo vele arme zieltjes!
T is genoeg voor vandage, en God bete
re 'l!
Neen ik wè? wal?
Hoor, Engel en Verhaeghe
ezel!
Oü! ja 't wèe!...
en den
Friextcrljkc IsciioeiiimjE**"-
Mgr de Bisschop van Brugge heeft be
noemd:
Onderpastor te Hooghlede, M. De Praele-
re, coadjutor van M. den pastor van St Ja
cobs, te Brugge;
Onderpastor van St Gilles, te Brugge, M.
De Beir, professor in 'l kollcgie van Meenen;
Coadjutor van M. den pastor van St Jacobs
te
Brugge, M. Billiau, priester in het Semi
narie.
De Baes van de Goedkoop heeft goedge
vonden ons cene protesiatie te zenden door
het ambt van den huissier Verhaeghe, svaer-
by hy zegt dat hy met de busse van den
schoolpenning niet rond en gaet. Hier laten
wy ze volgen:
Heer Van Rompay, gv loochent wat Y
Nieuwsblad u ten lasle gelegd heeft. Ilewel
wy aenveerden uwe protesiatie en uwe loo
chening als eene akte van herstelling en be
lofte dal gy voorlaen met de busse niet meer
en zult gacn. Zyl gy er aen gelrouw 't is
wel, anders wy zyn altyd gereed om tegen
den wolf te roepen.
Voor't overige, als 't nog zou gebeuren
dat gy wilt prolesteeren of akte van herslcl-
linge doen, 'l en is niet noodig dat gy den
huissier zendt en zulke onkosten doet, dat
zal u goedkonper gedaen worden.
Eindelyk 't en is niet noodig dal gy u libe-
racl loogt; want uwe katholieke kalanten
zouden bel weten.
Met hoevelen zaet gy op studie, als 'l
Voormezeele kermis was?
Juist met achtienen! Ha! Ha!
Waer waren al de anderen?
Al weggeloopen naer Voormezeele
kermis!! IIu! Ha!
Dal en zou in geen Stacts- of stads
scholen gebeuren! wei-je!...
Maer dat dei een keer aerdig enèe?
Wat dei er aerdig de?
Hoor weet je niet?
Iliiltcnlamlscli nieuws.
KHANKRYK. De radikale dagbladeren van
Frankryk spouwen vuer en vlam legen
den lieer Buffet, die aen t hoofd van het
ministerie slact; zy mistrouwen den man
en denken dal hy er op uil is om de repti-
blikeinsche meerderheid, die nu min of
meer in de Kamer beslaet, aen stukken le
doen vallen.
De Commissie der dertig doet liaer
werk al loopen; daer die Commissie uit
leden beslaet, die meestendeels lol de lin
ker zyde behooren, zou zy wel willen dal
de Kamer in '1 kort einde aen hare wer
kingen stelde en de ontbinding uitsprak
om alzoo lot algemeene kiezingen over le
gaen.
Eene der byzonderste kwestien die nog
moet afgedaen worden, is de manier op
welke de aenstaende kiezingen gaen plaets
hebben. Zal men hel land in zooveel ar-
rondissemenlcn verdeelen als dal er ka
merleden te kiezen zyn, of zal ieder de
partement zyne afgeveerdigden al op cene
lysl kiezen? De radikalen houden hel voor
deze laetsle manier, omdat zy zoo hopen,
door middel van de groote sleden, de bo
venhand te hebben. De rcglerzyde is in
't algemeen voor de eerste manier ge
stemd, bet is ook de meening van bel mi
nisterie en zelfs deze van den Voorzitter
der republiek, die diesaengaende zyn ge
dacht onbewimpeld heeft laten kennen;
zoo dal geheel waerschynelyk deze kies-
wys door de Kamer zal aengenomen wor
den; 't is ook deze die meest waerborgen
oplevert voor de party van orde en rust.
ENGELAND. Sedert den dag waerop de
inziglen van Duitschland bekend gewor
den zyn, heeft Frankryk veel in de gene-
gendlieid van hel engelsch volk gewon
nen. Hel groote dagblad van Engeland,
de Times, tnaekl zich de tolk van dit ge
voel. Men erkent het regt voor Frankryk
van zich te wapenen, ja, zich sterk le
wapenen, en men voegt er zelfs by dal de
aenval van Pruisscn op Frankryk en Bel
gië aen Europa de pligl zou hebben opge
leid om tegen den aenrandcr op te staen,
gelyk liet vroeger vereenigd werd legen
Napoleon I.
De Pall Mall Gazette ontwikkelt het
zelfde denkcnbecld. Zal Pruisen nu wat
zachter worden ten opzigte zyncr ge-
buren?
PBUISSEN. Von Bismark houdt het voorts
met zyn stelsel wacrby de Staet geene an
dere reden zyner werken aen le brengen
heeft, als omdat hy hel zoo wil. Een
derde bisschop deze van Munster, heeft
van 't gouvernement de uitnoodiging ge
kregen, van zyn ontslag te geven, als hy
dit ontslag van den Staet niet krygen wil.
De bisschop van Munster zal doen gelyk
zyne amblgenooten van Padcrborn en
Posen; hy zal hem door Von Bismark la
ten afstellen, en zal daerom niet le min
als bisschop aenzien blyven. Von Bismark
zal nog lang moeten wachten eer hy zy-
ncn wenscli zal volbragt zien; 't is te
zeggen, dal hel geweten der katholieken
zich onderwcrpeacn de hevelen van (W
Slael, zelfs in 'l gene nauwst den go,is.
dienst belrcfi.
ZWITSERLAND. Het gaol, onder gn,is.
dienstig oogpunt, in Zwitserland gelyk in
Penissen. Dit verstaet men gemakkelyk
dewyl het de zelfde man is die 't snel
gaende maekl. Deze ongelukkige worste-
ling brengt van langs om meer verdeeliiig
in 'l vaderland van Willem-Teil, Over
veertien dagen moest hel volk uitspraak
doen, over twee wetten gestemd door den
bondsraed; de kieswet en de wet op het
burgerlyk huwelyk. De eerste wierd met
eene kleine meerderheid aenveerd; de
tweede met eene gelyke meerderheid
verworpen. Daeruil ziel men hoe zeer liet
land verdeeld geworden is; de godsdienst
vervolgers zyn er de schuld van.
Een heler nieuws komt ons nogthans
uit dal landeken. De bondsraed heeft
liet bestuer van Berne acngezeid van,
vooraleer twee macndeii voorby zyn,
liet besluit van verbanning in le trek
ken, dal de priesters van Jura sedert een
jaer uil hun land verwvderd houdt. De
vrydenkers van Berne zullen daertegenop-
staen, een hunner heeft het openllyk reeds
verklacrd. Zal de bondsraed dan den
moed hebben zyne beslissing te handha
ven, en te doen zien dal de vryheid geen
droomwoord in Zwitserland geworden is?
Allerhande nieuws.
Yprc, 8 Juny 1873.
Mynheer Uilgever van liet Nieuwsblad,
In hel laatste nummer uws blads dat my toevallig
onder de handen valt, heeft er een uwer opstellers
de goedheid, my als «agent van den schoolpenning'
af te schilderen, de omhalingen doende in de esta-
minets, de gewone bezoekers lastig vallende omdat
zy er zonden in geven
Indien zulks wacrlieid ware en maer diende om
myne politieke gezindheid ruchlhaer le maken, ik
zou er nooit aen gedacht hehben mv er over te
beklagen; maer hetgeen men my oplegt is valsch
en is maer uitgevonden om my in mynen handel
schade toe te brengen.
Als niet politiek man, zelfs geen kiezer zyndc,
dacht ik noch de eene noch de andere party inden
weg te staen en in der waerheid heide gezindheden
lel ik onder myne talryke klanten; dus de liicrbo
ven aengehaeldo gezegdens my stoffclyk schade
toebrengen vind ik niy gcnoodzaekl er tegen te
prolesteeren, en gy zult. Iioop ik, lovael genoeg
zyn om zonder wellelyke middels myne proleslilie
in uw eersikomende nummer in willen opnemen,
niet op de plae.is waer gewoonelvk myne annoncen
staen, maer op de plaets waer uwe aenranding
tegen my zich bevond.
Ontvang, bid ik u, myne groetenissen.
(Geteekend) J. VAN ROM PAY,
Hesluerder van den Goeden Koop tof Yper.
Naer wy vernemen beginnen de gcntsclic nering
doeners en commis voyngeuts reeds de gevolgen
van den tweeden Sinxendng te gevoelen. In Itous-
scluere, in lsegliem en omliggende parochiën, waer
zy bunnen neus gingen aen hunne kalanten tonnen
waren zy zoo rap weder buiten dan zy binnen
gegnen waren, met bet lieflyk compliment lleftu
maer voort, wy koopen aen geene gentenaers meer!
Een reiziger van Gent, die binnen lloussclaere,
zoo men zegt, veel buizen heeft waer by verkocht,
cn nu gekend staet als den lof der Flanderelibérale
te verdienen, beeft in tien huizen acn de deur gezel
geweest en in vvftien andere niet durven gaen, uit
vrees van 't zelfde laken cn broek, dal o»k alzoo
zou geweest zyn.
In Iseghem en elders is 'l zelfde geweest.
Dus dat de gentenaers gaen mogen beginnin
rypclyk de gevolgen van don tweeden Siniendag
overwegen.
En 't zyn deze niet die er alreeds geweest zyn,
maer die nog moeten komen zullen ook met de
zelfde munt belacht worden.
Welke verliezen voor Gent'Bekent voordon
dag der bcdcvacrl nagenoeg op een verlies van
3.1,000 fr. die de bedevaerders daer zouden gelaten
hebben in eten drinkenenz., bad men bun rustig
naer buis laten wederkeeren, cn die zy nu niet
gehad hebben en daerby de onschatbare verlieten
welke vele buizen gnen onderstacn door geen ver
koop meer te hebben daer waer zy gewoon waren
te leveren dat zal bun tol cene les verstrekken en
voor de naeste keer loeren hunnen cvennnesien
beminnen gelyk bun eigen zelvcn, en ze met geene
stokken meer onschuldig afranselen.
De kiezing van M. de baron Jean Gilles de
Pélichy, als lid van der. Provincieraed, beeft onder
do Iseghemnaers een oprcgi en algemeen genoegen
veroorzaekt. Zy zagen er in eenen verdienden blik
van erkentenis voor liet onscbalbaer goed dat de
familie Gillès de Pélichy in laegliem te wege
gchragt heeft gedurende de verleden 30 jaren,
sinds 1843, wanneer zy aldaer haer verblyf koos,
zy vonden er eenen middel om die familie, Entt
van ranc en EDEt. in hare werken, nog nauwer aen
Iseghem, te hechten. Zy waren gelukkig eenen
vertegenwoordiger ontmoet te hebben die ioowe|
da belangen van bet kanton zal weten gade te slaen,
naer het hooren der gepaste aenspraken die by de
kiezers gadacn beeft.
Tol leeken dier gevoelens, wapperden, voor
de eerste macl ter gevolge coner kiezing, - l'e
nationale kleuren op de voornaemsle buizen der
gansche stad.
Tc Bousselacrc werd een 12 jarig meisje, dflt
langs de vacrl ging bloemen trekken, door ondeu
gende jongens van 10 a 14 jaren aangerand. H®
ouders zouden moeien dc voorzigtigheid hebben
nooit hunne jonge meisjes alleen in afgezonderde
pluetscn te laten gaen.
Ecno petitie vraegt dat do Universiteit vnn
Gent zou gesloten worden lol dal bet regtedy'
