hunne werkingen liy voorkeur in liet don ker gebeuren. Dit stuk is een omzendbrief van vier hlad- zyden, dal geen naern van drukker draegt en waerby de li.1, 's uitgenoodigd worden in te teekenen op bel Bulletin van den G.\ Oosten van Belgie. Terzelfder lyd wordt het aen de Br.*, verbodeneenig exemplaer van dit werk, door oningewyden te laten lezen. In dit stuk leest men verder, dat in April 1873 ecne zitting der iruweelmannen heeft plaets gehad, waerin Br.-. Van Humbeeck cene redevoering beeft uitgesproken, in ant woord op een bouwkundig stuk (redevoe ring) van den Grootineesler-nationael, wiens naem niet gemeld wordt; dat op 2a Novem ber daerna, de belgisebe metselaers in ge meenschap getreden zyn met de maglen der vrijmetselarij in den vreemde.met de groote Logies van üuilschlandinetdie van Frankfort en met B.-. Bluntschli, wetgever van den Kuiterkampf. Op 1 January 1874 hebben aide belgisebe vrijdenkers en de groot lichten, het jaerlyk- sclie ordewoord ontvangen. Eindelyk meldt de omzendbrief, dat op 31 Maert 1874, de herstelling des betrekingen met de Groole duitsche Logies een voltrok ken feil \vas. De stukken belrekkelyk deze onderhandelingen, waervan de omzendbrief gewaegl, bevallen ongelwyfeld kostbare in lichtingen, a'engaende de vaderlandsliefde onzer belgisebe truweelridders. Jammer maer dat de oogen der oninge wyden die geheimen niet kunnen doordrin gen. Plaetselyk. De heek Burgemeester's redevoering op de Fiucadelleprysdeeling. Enzegt hy «voort, hel klooster werd bevolkt tot het punt dal de geestelvke gemeente uit zes of zeven-en-twintig zusters bestond. Nog een van de oflicieele breede trekken! van die trekken die communards maken! Ja, wat houdt dat andersin dan ophitsing te gen al wat een godsdienstig karakter heeft? En is hel die ellendige en hooze Voltairepraet niet die de bevolkinge van Parys zoo woest en zoo barbaersch gemaekl heeft dat zy Bis schoppen priesterspatersnonnen al dooreen vermoordden in de dagen der Com mune?... En zoo een kout spreekt de Burgemeester, in eene officieele prysdeeling, voor een paer honderd vvftig dochtertjes der arme volks klas! Is het te verwonderen of worden er pelroteusen?... En wat er gegrond is in die burgemees- terlyke communarde tale?... Niet, ab>luil Biet!... En is T boosheid of bolligheid die den Burgemeester alzoo spreken doel? 'K en weet niet, maer in alle geval is hetaf- schuwelyk! Ja, 'l is afschuwelyk vooreen Burgemees ter, van legen een geheele klasse van men- schen, die volgens wel en regt bestacn, een andere klasse op te hitsen en te ruijen. 'T is afschuwelyk alzoo de goddeloosheid aes te geven legen al wat godsdienstig en geestclyk is! 'T is afschuwelyk, vooral en bovenmate afschuwelyk, dit te doen in name van wy- lent de godvruchtige en chrislelyke Mejuf- frouwe Van Zuulpeene, wier goed men aengeslagen heeft met eene wel legen regt en regtveerdigheid! Maer lael ons die breede trek onderzoeken. Wat klooster en geestelijke gemeente be treft, daervan is genoeg gezeid, en die niet goddeloos blind is ziet klaer dacrin en, hope ik, de heer Beke ook. Verder, de advokael van de Toekomst geeft ons gelegendheid daerop weder te keeren. 'T is nu het getal meesteressendal P. Beke legengaet en dal hy aenrandt: 't waren te veel meesteressen of te vele Lamoljcs! Te vele? Ja, omdat zy een nonnekleed droegen en, getrouwig aen hun doopsel en gcloove, hunne katholieke consciëntie volgden; maer te vele voor hun werk? Te vele volgens Begt? Neen, heer Beke, neen! Dal is eene beschuldiging die geen grond en heeft! Zes-en-twintig minnen voor de Lamolte- school was te veel, zegt de Burgemeester! In 't jaer 1770 bestond de godvruchtige gemeente uit tien persoonen, met toelating der keizerinne Maria Theresia;en er waren niet half zooveel kinders als in 1873, 'l jaer der brutale wegjaging! Acht van die tiene waren meesteressen, eene overste en eene keukenmeid! Later, in 1780, den 30 Maerte, gaf Keizer Joseph de toelating zooveel meesteressen by te nemen als er noodig zouden zyn. In de rekening van 1798 vindt men dat er 10 meesteressen waren, twee keuken meiden en eene overste; is 13 te samen! En er waren nog geen vier honderd kinders!... nog eene Lael ze ton een keer tot vier honderd ko men, ten minste zullen er nog vier Mejuflers of Mevrouwen of Barbara's er by komen en een keer elk met haer hulpe, gy zoudt gemeente hebben van in de dertig, Burgemeester, en gv zoudt zeggen dal by de Lamotjes in de twintig te vele was?... Lael eens die Mevrouwen en Mejuffers oud of ziek worden, en daer blyven; achter een jaer of dertig gy zult er ten minste drie of vier hebben,dus dry vier jongere in de plaets met hun gevolg, ware al gauw een person- neel van in de veertig! En in de plaets van de houding en den stap en den dans te leeren, leert ze een keer spellewerken, gy zult een keer zien, Burge meester, lot waer gy zult geraken! En gy zoudt zeggen dal 20 Lamotlezus- lers te vele waren! Neemt nu, achter een bestaen van twee-en- j Jaren 111 ruste slyten. Heidenen alleene pei- derlig jaren, dat er al drie of viere door zen anders ouderdom onbekwaem waren en eene of Voor uwe oude, gy hebt gy pensioenen te twee door ziekte belet, dal zou hel getal algauw op 18 brengen: en inderdaed. men weel dat reeds in 1786 hel gemeente uil 18 bestond! Tot hier, Burgemeester, en hebt gy niet te zeggen. Wat dc wet was, wal de wille geven, wy, burgers, betalen ze, en alzoo en hebt gy daerna niet te zien!... De Lamotjes waren buiten pensioenen!... Zoo, Burgemeester, dat de breede trek van uwe zes of zeven-entwintig minnen, even zoo eenonnoozele trek is als deandere, wasder stichteres, wat Keizer Joseph II be- enbelachelyk, ware hel inzigl zoo bousniet! geerde en vastgesteld had was wel gekend! En toch er waren ton 18 godvruchtige doch ters in hel gemeente der Lamolleschole! En gy zoudt nu komen zeggen, als meer dan dubbel kinders zyn, als de scholehonderd jaer bestaen heeft en er naieurlyk meer kranke, oude en afgewrochle meesteressen zyn moe ten, dal 20 persoonen te vele is! Naleurlyk, Burgemeester, dal er nooit 20 meesteressen kloek en gezond waren maer wilt gy dal men de zieke en zuchtige op strael werpe, dat deze die krachten en jaren versleten hebben om de arme dochters te leeren en te wyzen en deugdzaem te maken, builengezet worden?.... In 1873 waren er twaelf werkende mees teressen, Burgemeester, en met meer! Was dat te veie? Eu de andere tiene waren: eene overste, dan keukenmeiden en zieke of afgewrochle! En die hel gezien hebben, welen 'l: de La- motlezuslers wrochten hen dood.'Arinnerig le ven, vier honderd kinders leeren spellewer ken, leeren naeijen, breijen, leeren lezen en sehryven en hunnen Catechismus leeren! 'T is een schande, Burgemeester, dat gy officieel uwe bolle beschuldiging wilt doen! Maer laet ons zien, Burgemeester, met hoevele meesteressen werken zy nu op de 204 kinders, waervan er 56 onbejarig in den kinderenluin zyn? Met hoevele Mevrouwen, Mejuffers en Barbaras werken zy daeraen? Met achlezegt het burgemeeslerlyk verslag! Acht meesteressen voor 204 kinders! Waervan de helft niet leeren spellewerken, en deze die'l leeren, op verre na den helft van den lyd niet! Twaelf meesteressen by de Lamotjes voor door de 400 kinders, die al leeren spellewerken en byna al den dag deure! Past dat te gare, Burgemeester, en zegt nog dal er te vele Lamoltezuslers waren! En voor al die Mevrouwen en Mejuffers, moest ze Barbara in eenen vierden regel te gare krygen, Wat een personneel? Voor ieder Mevrouw en Mejuffer een e femme de chambre he ja, een Mevrouwe of Die- juffer! en voor Mevrouw Scholle eene kindermeiden laet ons nemen eene keuken meid voor allemael! Dat ware algauw een personneel van 18 tol 20!... En er zyn 204 kinders te leeren!... De advokael blyfl tot Zondage! IIiiifriilaiitlM'li nieuws. ROOMEN. Op 21 Juny wierd een groot getal afgeveerdigden van den edclstand van Hoornen by den Paus in gehoor ont vangen. Pi us IX stuurde hun eene kracht volle aenspraek toe, waerin hy liet be- knople vei bael deed van de wyze op wel ke Hoornen, in 1870, overweldigd wierd. 'T was onder 'l voorwendsel van de orde te handhaven en het Pausdom te vrywa- ren dat Viclor-Emmanuel Hoornen over weldigde; sedert dien verbeidt de eene aenslag tegen het geeslelyk gezag der Kerk den anderen niet. En 't is met een hestuer dat zich aen zulke misdaden schuldig maekt. met het welk men willen zou dat Pius IX verzoe ning zoeken moet. De Paus herhaelt dal hy met zulke mannen niet kan overeenke- men. Men kan maer eenen weg met eere volgen, 't is de weg van geloof en pligt. Daerna sprak Pius IX van al de vertroos tingen welke de H. Kerk in vele streken ontmoette; noemde met lof ons Belgie, wees op al de voordeelen van geloof wel ke langs alle kanten zich verloonen, en deed vooral de groole belooging uitschy- neri, welke op 16 Juny, Ier eere van het II. Hert van Jesus, in dc woelzieke stad Parys plaets greep. RUSLAND. Sedert cenigen tyd wierd er nog al veel gesproken van eene soort van overeenkomst, die stond om gesloten te worden of heler reeds gesloten was tus- schen den Paus en hel gouvernement van Rusland. Zooals men weet, waren sedert eenige jaren alle betrekkingen tusschen de twee hoven ganscli en geheel afgebro ken. Eens durfde de afgezant van Rusland, in de tegenwoordigheid van Pius IX las', lerlael spreken en snoode beschuldigingen uitbrengen legen de katholieken van Po len. Pius LX, verontweerdigd over zooveel schaemteloosheid en zoo verregaende boosheid jegens die ongelukkige belyders van bel geloof, joeg den Slaelsrnan, die zulke onbelamelyke manieren bad, uit zyne tegenwoordigheid. Ten dien gevolge verbrak hel russisch gouvernement bet concordaet van 1846, en gaf, legenslrydig met bet kerkregt, alle gezag over de bisschoppen van liet keizerryk aen eenen geeslelyken raed, die te Sinl-Pelersburg zetelt. De overeenkomst waervan booger spraek is, bcslaet enkel, zoo T schyni, hierin: le welen dat, het russisch gouvernement, blyken gegeven hebbende van dien mueiregel le willen intrekken, de 11. Vader van zynen kant al de toegevingen gedaeti heelt welke hy doen kon zonder ievers in zyne pligt te buiten te gaen. Dit bewyst dat de betrek kingen tusschen den Paus en Rusland wat verbeterd zyn. Dit zal Pruissen wel met geene al le goede oog aenzien, maer T is toch eventwel geene reden om groote steun te maken op liet scheurmakende Rusland, ten voordeele der katholieke Kerk, in dc groote moeilykheden welke zy te doorworstelen heeft. ENGELAND. Over eenige dagen was de engelsche minister, Lord Derby, aen een banket, en daer heeft hyonder het drin ken van eeu glaesje, ecu woord gezeid dal nog al gewiglig is en in aenmerkmg verdiend genomen te worden. De toestand der onzydige landen, zeide hy, is beden veel moeilyker als voorlyds, en indien er oorlog in Europa uitberst, zullen er misschien landen zyn die ui de botsing zullen medegetrokken worden tegen wil en gedacht. Onze toestand maekt eene geheele uitzondering uil en is goed geschikt ocu de vrede in Europa le doen eerbiedigen. Met ons zal men van geene grenspalen spreken; iedereen weel wel dal wy niets van onze naburen wenschen, en ik hoop dat men ook wel weel dat wy niel vree zen van door hun iels ontnomen le wor den. Die woorden zyn in een zekeren zin geruststellend voor de kleine landen en inzonderlyk voor Belgie. Men ziet er toch ook uil dal men le Londen sommige mo gendheden aenziel als min of meer be- goesl lol iupalmingen, als hel zou kunnen gaen. SPANJE. Nog eens waren het al valsche lydmgen welke de lelegraf ons gebragt beeft, van overwinningen door de Alfon- sislen behacld; die overwinningen zyn weer al in neerlagen veranderd. In Cas- lillie zyn bel de Carlislen die de overhand behaelden. Generael Saballs heeft in Cata- lonie de stad Moulins del Beg, op dry uren afstand van Barcelone, ingenomen en geheel bet garnizoen krygsgevangen gemaekl. Quesada durft het gevecht niet acngaeii in het noorden, en Jovellar heeft Dorregaray nog niet hel minste acn kwaed gedaen. Allerhande nieuws. Maer zult gy zeggen, de oude en zieke effen aen buiten! Ja, Burgemeester, dat kan ofliciel zyn, maer nievers in geen een ge meente en gebeurt dal. Die zyn leven voor andere gesleten heeft, mag wel zyne laelste Men sclirvft ons uil Houshrugge-Haringlie: In tcgenwigi van den reeds gunstig gekenden handboogschuller van Meenen, die le Armcnliers, Hazebrouck en Ryssel, zoo heldhaftig zyne kunde liel kennen, bezit de gemeente Rousbrugge-Ilarin- giie ook haren man, die in dit liefhebberyvakniet overtroffen scliynl te kunnen worden. Do lieer Edouard Alexander, heeft den 8 July, laeist, de kans gewaegd van in uen uren lyds de pers van Rousbruggc van bare 68 bevallende vogels le onibloolen. De wedding was wel niel groot, (iwee honderd en lien trunks) doch is bel weerdig verhaeld le worden, daer er lot zoo iels veel slerkie en juist heid in bel schieten noodig is. Ziel bier den uilslag Hel eerste schol is gegeven geweest len 4 ure 's morgens. 1,764 pylen hebben de boog onlvlogen. En de schutter, nog len vollen zyner kracblcn, velde, na vyf uren en lien minuien schietens, den toetsten vogel neder. Hel bravogeroep der aenscbouwers was luidruch tig maer de verwondering en de tevredenheid van zulk een kundig schutter in hun midden le bczilten veel grooler. En wy, wy zeggen ook: bravo voor den schmier Alexander Men scliryfi uit Brugge, 10" July Woensdag kwam hier eene amerikaensebe ren- baen of manége, cene van de grootste die wy uoil gezien hebben. (De zelfde die Dynsdag avond bier te Vperook eene veriooning zal geven.) In vier uren lyds was de barak opgcslegen, 's namiddags ree bet persooneul in stoel rond de stad met een peerden en veel ko-telykc ryiuigen 's avonds men de eerste veriooning, Donderdag avond'8 laetsle zy eindigde om 11 1/2 ure cn tegen dat ',ct dag werd was de markt gekuischt en ze waren naef Blankenberglie. Daer gaven zy twee verlooningen. Zaterdag vva ren zy ie Oostende Maeudag waren zy te 1 hourout om eene veriooning te geven, en Dynsdag waren iy te Uousselaere. Dat mag men wel zeker een vliegende 8ineii kaeuscbe renbaen noemenhé Eene der incest strafbare daedzaken beefi in

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1875 | | pagina 2