DIT IS
EN O M M
DS
Nieuwjaargiften
aan den Paus
I
II
m ip iSi so w
sj if ?;i V.-1 a
tr
m
m
LA A TSE
1
\Lmfr
I l!«»S i;S^ a F
®f w muff
JU1TF.NU DSCfl NIEUW?
1 t
ck (tf
Od Zaterdag, 18dCT Maart. 1899.
n centinien' 't blad.
34 jaar. Talmerk 166 6.
V
VOOII ruil IN I
Frankrijk
Oosletirijk-Hongarië
Philippijnsche eilanden
De vrijheid in zake
Spanje
Duitschland
1
China
Holland
Congo
Yper in den Congo
Aan den schandpaal
il
i H
f
ri
1 liTi
Cl 971 C(
<«sB f&
tig 'm
*wi*
SSB
"ff
'f„ te» «frmr, r* 36, ir, do Boterxtrate, to Yper, Mj pool, toqrn 3 /«mA
'T Nieuwsblad tan Yabk verschijnt s Vrijd 'gs, en Zatudag. n
markt, tegen 3 f. jam; 3 f. ei den vrucht oon buiten Belgenlund
Het blad en is niet rain te trekken dan voor ee; geheel jaar en
|i voorhand betaal..-
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
|k 36, TK Y PER.
«i
U
9
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
YperschVlaamsch et. bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten O.fr.lö de reke binnen 'l blad is 't
O,f.30 van 's llochteiwegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De II 'ren van de Auenck ILyvas, te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
siraio, n Ie Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen, voor 'r NiiitrtvsBLAü van Yper, van al dio buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
v,
venhage za
'ocniaort. Sin ïlsininisti
scliijulijl
■evperdigiie vai
Vorige lijsten
Ora eene bijzondere gratie te
„e-omeu, eene ongelukkige
duw
1881 72
2 00
Zaak Dreyfus. M. Ballot-Bean-
pré. vooi zitten der burgerlijke Kamei
vau hot Verbrekingshof, zal in bet
begin der aanslaande week bet onder-
toen vau bet dossier geëindigd, en de
verslagen over de getuigenissen opge
maakt hebben. Dan zal de zaak opge
roepen worden voor de vereenigdi
Kamers, die zullen beslissen of een
bijvoegelijk onderzoek rtoodig isof niel
De Dreyfusgezinden, die ook wt
welen dat Dreyfus plichtig is, stii
nu voor, de herziening te verwerpen
en steunen op de vermoedelijke mede
plichtigheid van sommige hoogge
plaatste mannen, om er op te rekenen,
dat het Staatsbestuur nog de I-.wi.it-
Dreyfus
y
za!
aangesteld
worden. M.
za' wnar-1
ol af-
Be
worden
ië.
De Ilaliaanscbe regeering, <he zeei
l)c negcrlwvolkiiiK ;8 zog zökfu1 \,ui|
Ie genegenheid en
ter blanke mission!).frissen dal hccle
derwij» afkeuren. Het i»zeker dal dit gedacht
tf.«, I vroeg of.laat het zul, bovenhalen. Ka nog deukt
x'men 'anders, e.n in dien zin gaal men zeer verre.
Men heeft honden staan dat de Staatalleen recht
heudeil vluchtelingen mannen, viam-l heeft te onderwijzen, dal hij zelf recht heeft van
vijandig is aan den l'aus, doei
al het
mogelijke om deze van de vredesconfe
rentie uit tesluileu en al-lus zijn gezag
verminderen. Indien de Dans uil-
noodigd wordt, dau wil Italië de
bijeenkomst niel bijwonen, en indien
Italië er geen deel aan neemt dan ont
houden Engeland, (ïriekenland en
Roumanië zich insgelijks. Daar Enge-
and het inzicht heeft den 1 ransvaal
en Abyss in ie Ie onderwerpen, lot
stichting van het Engelsch Afrikaansch
keizerrijk, heeft het weinig intrest in
het bijwonen der vredesconferentie
en spant in die zaak volgeerne mei
Italië samen.
De Oostenrijksche Kamer heeft eene
voorloopigeoveenkomst gestemd, waar
door debetrekkingen tusschenOosten
rijk en Hongarië geregeld worden.
wen en kiuderen, soms vaat 50 uren
verre, bij de zendelingen eene schuilt
plaats komen vragen.
fe Manilla is de toestand het mees)
genegen. Er
is gebrek
inboorlingen de ophau
Wajel',
lebbert voo'i
aan
doordat de
machienen vernietigt!
aleer Santalan over'; te geven. De
koophandel is onderbroken op gejiet
het eiland en de \meri!.:ahen doen eene
ware jacht op dc inboorlingen.
Markgraaf Pidal en generaal
se,helding der slra! aai.
vergunnen.
Iftchuwelijke moord ItRijsel I
onderzoek der zaak is nog niet gansch
vereffend. Het wordt <,p zulke wijze
gedaan, dat de dagbladen er schande
van spreken. Leerlingen worden on-
derhoord zij vertellen veel meer
omstandigheden dan zij gevraagd wor
den. Daar de leerling wat te ras
spreekt,'teekent de greffier niel aan
wat er gezegd wordt en wanneer de
spreker gedaan heeft, dan dikteert de
onderzoeksrechter aan den greffier
den korten inhoud der verklaring
innar die korte inhoud is dan dikwijls
Zoodanig verwrongen en gedraaid,
dat zijne verklaringen niet meer over
eenkomen met dez" des loerlings, en
dat er bij voorbeeld kwart na 7 ure
in plaats van kwart vóór 7 ureaange-
teekend wordt.
De kommissaris der rechterlijke
afveerdigingen had van een kind
hooren zeggen dat eene kas in de tee
kenzaal nog niet geopend geweest was
en dat den jongen Fovaux daar had
kunnen in verborgen geweest zijn.
Het kind had er bijgevoegd dat hel
zulks had doen opmerken aan ecnen
Broeder, die bij die verklaring bleek
geworden was. De onderzoeksrei ba t,
M. Delalé, ondervroeg den Broeder,
dwong hevig bij hem ann otn hem
doen bekennen dat hij zelf de misdaat
bedreven had. De Broeder bckeudt
natuurlijk zijne onschuld. De kas in
de teekenklas werd Maandag geopeut
en men vond dat zij eene menigte-
kleine compartimenljes bevatte, me
-doozenen teekenmodellen er in en da
het niet mogelijk was daar een Kit m
jkind in te bergen.
Het ontwerp van het Gouvcrnemeid
lot vermeerdering van het leger mei
7000 man, is door het parlement m''
209 stemmen tegen i 1 verworpen-
Het gerucht wordt verspreid dat
Rijkskanselier zijn ontslag zal g
veijs, die de veriedeue wees
de Carlisle i alle voorwendsel tot op
stand te ontnemen.
—Te Manilla, hoofdslad der Philip
pijnsche eilanden, werden deze week
13 Spaausche kauoiineerbooleu ver
kocht. De plaatsen van officier van de
Spaansche marine worden bij helften
afgeschaft, naarmate*de plaatsen open
omen
Dit groote Keizerrijk, dat eertijds
a.in het hoofd der beschaving van heel
e wereld stond, is zoo laag gevallen,
dat het op het punt staat ouder de
i'iropeenschc mogendheden verbrok
keld te worden. Het Chineesch Staals-
)cstuur de keizerin met degetrouwe
Tartaren doet alles wat in zijne
macht is, om de kristenen te bcscher
men en de vrede te herstellen, doch
gevoelt zich niet in staat de handelin
jjou van machtige opstandelingen,
waarvan de opperhoofden zich met
unne gewapende benden in de bergen
verschuilen, af te weren. De kerkver
volging in Kouang-si, in Sé-1 chouen,
in Chaug-Toung duurt nog altijd voort.
Kristenen worden vermoord, missiën
worden geplunderd, kerken verbruid
tusschen te komen in de benoemingen, en te
eisi'hendat de jongelingen,die openbare ambten
willen bedienen, uit de hoogescholen van den
Staal komen
Volgens mij is dit alles strijdig met de vrijheid
van onderwijs het is eene ware inbreuke op
die vrijheid.
M. Bara. Hel is de vrijheid van de diplomas
die gij dan wilt.
M. de baron Sarmont de Votsberghe, - On
getwijfeld, vermits ik voor de vakvrijheid ben,
j wat schelen mij de diplomas Ten anderen wat
zegt de diploma? Ik kan u voorbeelden geven
van vele mannen die zekere examens onder
gaan hebben, en graden bekomen hebben, en
die verre zijn van eene ware bekwaamheid Ie
bezitten. Van eenen anderen kant, vele mannen
zonder diploma bekleeden belangrijke ambten
M. Bara. -- Met uw stelsel zijn er.geeiK
diplomas meer.
M. de baron Surmont de Volsberghe. Ik
vun nniWwÜS 'ég dat, als gij van vrijheid in zake van onder
Vchl OIIUCI ipI sp',eek( gij zeal[ijd illkort.
Or, l*f° Maart laatsli*d"<i was bet S - -t| M. Picard» 't Is waar!
M. de baron Surmont de Volsberghe. - Wat
tjeeugL-o.-.iI. wel gij met d(J eeue tiaiu^ 8ee^t' neeiul- gij weder
ln dm zülnig \Y3sm sp.-. m - - I met de andere hëtgene niet aanveerdclijk is
boogeschole, van Bussel. De I em.n J.i ,1 neb wel mijne oogen opengetrokken, ik die
Picard en anderen vroeg, u dat die bod;c meen(ieniels nieuws meer.te moeten zien.
school op deirzelfden voe zou gesteld wor-l De achtbare heer Picard komt daar juist de
den als d andere re- ds bestaande," voor wm I vrijheid van onderwijs le verheffen. Ik weel
,..,«,31 eet vergunnen „n diplomas in de niet of hij verbinteuUen aangegaan heeft n.
u v name der partij welke hij vcrb genwooruiglhij
rscbillig. vakken va. W- hoo, oi d ijs. heeft nogUn$ vepk|aard dat hij altjjd breed van
Mij. heer o s baronSu '-det s..-.-.taeJu wilda zijn in hel tofifvesse" .VASLhet
hoewel de leerstelsels die In egcsc'n 1- I princiep der vrijheid inzake vau onderwijs,
neiicirtl afk( uiênde, was van t;. d;m .dij Dat gaf mij hoop maar, van eenen anderen
men de bovengemelds vra-e zou" meges am. kant, heb ik de achtbare heer Jansou hooren
hebbm- De', den van zijne zienwij.-e v,.8 zeggen dal hij partijganger was van het onder
I wijs van den Staat, cu van het recht voor den
iat nni in zake van onderwijs d: r jö-.-.-1 staat aueen de diplomas geven om openbare
vrijheid mogelijk moest yerleenen. Iambten le vervullen. Het is het stelsel van Mi
Hier volg'-n (rnipe uittreksels van dit- jp.ara, die mij op.dezen oogenblik knikt van ja.
merkweerdige redevoering: I Ten anderen, t is liet liberaal stelsel
M. Bara. Uw stelsel isgeen diploma! De
apothekers zullen vrijelijk vergift mogen verkoc
pen
Mijne heeren, het spijt mij a nogeenigestonden
te moeten bezighouden. Ik hebdegewoonte kor
te zijn ik zal mijn best doen om het nogl' m. de baron Surmont de Volsberghe. De
meer te zijn. (openbare denkwijze zal daar kort spel mede
Ik houd er zeer aan eenige bemerkingen t'maken. Het stelsel dat gij altijd verdedigd hebt
maken. Gij weet het, mijne heeren, ik heb hel IS dilde siaai a||eeI1 heeft het recht het open-
nooit weggesteken, ik ben partijganger van d.-1 (,aar onderwijs te bestieren en te bewaken. En
breedste vrijheid mogelijk in zake-van ondci j daar het liberalismus nooit een onderwijs heeft
wijs. Die vrijheid beweer ik voor mij alleen nit I j kunnen inrichten, heeft het van het openbaar
toelaten bij wijze van bijlage en na aanveerding,
deii grooten dienst te betalen welke deze scho
len aan het gemeëntebest doen. Ziedaar wat
rechlveerdig is. Zoudt gij durven zeggen dat,
indien onze aahgen'omene aanneembare scho
len niet bestonden, men er geene andere zou
moeten inrichten, te weten Staatsscholen, en
ten groote koste lokalen bouwen, onderwijzers
vorrpen, in één woord vreeselijke sommen
uitgeven
M. Bara. Vele vrije scholen zijn met hunne
le.-rlingen, en hunne meesters of meesteressen,
tehuis gegaan in de gemeentescholen.
M. de baron Surmont de Volsberghe. Ze
kerlijk zijn er eenige in dit geval, maar gij ziet
altijd de uitnemingen in 't groot, en den alge-
meenen regel in 't kleen. Ik herhaal hetwij
bewijzen aan den Staal eenen overgrooten
dienst -. het is recht dat er ons daar rekening
van gehouden worde. Gij hebt dikwijls aardige
gedachten gehad in zake van onderwijs. In zake
an vervolging, zijt gij behendig, te behendig
dikwijls. Ziehier een voorbeeld.
Onder de wel van 1879, wanneer een gast
huisbeslier of een andere vroeg om goed te
verpachten, schreef de Staat altijd in de voor
waarden van het lastenkohier Het is verbo-
d i; school te houden in het verpacht goed.
Welnu het gebeurde op zekeren dag dat hel ge
bouw te verpachten niet anders was dan... een
molen (Gelach en onderbreking.)
Ik heb dit M. Bara in 't Senaat verweten. Hij
heeft zijne antwoorde uitgesteld; en ik ver
wacht ze nog
Ik eindig hier. Ik hield er aan iels te ant
woorden aaa M. Bara, die nog al tamelijk ge-
<pol had, enscheen eene bespreking van zulk
groot belang met een lachertje te willen ein
digt n. Er zijt in die zake van openbare ge-
vii htie'ieid, lingen die le ernstig zijn cn te-
groot belang opleveren om alzoo de bespreking
eindigen.
Ik herhaal da! de diensten die wij, kalholie-
ken, aan het openbaar onderwijs bewijzen,
ov rgroot zijn oi dat het redelijk is dat zij er
kend worden. Tin anderen, het katholiek on
derwijs is wel ditwelke de groote meerderheid
der bevolking vraagt. Gij zult hel later erken
nen, wilt gij het heden niet erkennen.
te houden ik wil ook dat zij aan anderen vei
leerid worde, om te vermijden dat, wanneei
anderen aan 't bewind zijn.men ons die vrijheid
zou ontrukken. (Onderbreking.
Ik wil niet dat men alsdan kunne zeggen gij
hebt ons de vrijheid niet toegestaan op onze
beurt staan ze wij u ook niel toe. Dat is recht,
volstrekt recht iedereen van ons mag aan
sprake maken op de vrijheid
onderwijs het liberaal onderwijs gemaakt. (Tc-
genspreking.)
Wij zouden dat kunnen bespreken tot aan
onze dood zonder daarop overeen te komen
Wij, katholieken, wij hebben ons onderwijs,
wij betalen het, wij maken gebruik van de vrij
heid. Doet gelijk wijMaakt gebruik van de
vrijheid die de Grondwet aan iedereen van ons
toekent. Wij verkoopen u de vrijheid niet wij
Hol is
.rentie i»|»
beslist dat (le y rnlescon 1«-
18 MeiaoBstaantk'. IcSt-Ora
1
Verschillige stammen van den Congo
Vrijstaat verlaten hunne streek, ver
branden dedorpeu dor vijandige stam
trien, trekken legen de blanken op,
maken slaven zooveel zij kunnen en
verwoest en alles wat zij op hunne door
tocht ontmoeten. De palers-zendelin-
gen, die er hunne hutten omring"
hebben van vierkante versterkingen
en in wier nabijheid zij een ned rig
kerkje gebouwd hebben, worden hel
moest door allerhande opstandelingen
overvallen. Bij het lezen der brieven,
die zij iiapr hun vaderland storen,
slaat men verbaasd over don moed en
de, zelfopoffering die zij bijna dage-
lijksch moeten aan den dag leggen hij
de m '(G/aivervYachle aanvallen.
Daarna behandelt de spreker het recht n (geven ze u, geheel en gansch Ik vraag maar
de wij-.-e van het toekennen van diplomas in één ding't is dat gij ze mij geeft, en gij zult ze
,i i I mii nevengij zijt ertoe verplicht,
andere boog..-scholen en bijzondere gestich van de wet van 1842. Och
ten en hij komt tot dit besluit |Heerik heb ze jaren en jaren moeten toepas-
Ik vind dat, in den tegenwoordige!) stand van seD wanneer ik deel maakte van de permanente
zaken, men zeer breed moet te werke gaan. Na deputatie. Ik meeneze dan wat te kennen. Die
de opofferingen diezijgedaan heeft,en ter inzage |Wr-t was uitermate goed eu aanvoerdeiijk, mits
van het leerkorps, waarvan vele leden mannen |7y jcr goede trouwe toegep ast wierd. Maar liet
zijn van groote weerde, moetmenaan de nieuwe I rechtsbestier van de liberalen heeft die wet
hoogeschool hetzelfde gemak geven als aan deIgeheel verdraaid. Wij verdregen ze nogtans.
andere.... Hadt gij ze moeten bewaren, in plaats van de
Ziedaar het recht, en ik hoop dat dit recht de|wet Van 1879 te maken, de toestand zou slech-
overhandzal hebben. (ter geweest zijn voor onsmaar gelukkiglijk
M. Janson. Zoo is heiMen zal u later dank J |iepi gjj ze doen verdwijnen,
weten voor uwe breede gedac ten dj0 wet van 1879, waarvan gij zulken goeden
M. de baron Surmont de Volsberghe. Gij uitslag voor u verwachtel, is voor ons een
gaat mij dus het hoofd niet afkappen? (Gelach)I/.weepslag geweest. Wij hebben dan dit schitte-
Ik bedank u (Nieuw gelach.) rende werk vau 't lager onderwijs gesticht,
Moet men, in den tegenwoordige!) toe- waarin gij, liberalen, nooit en zult lukken.
stand, len opzichte der nieuwe hoogeschool jQok wanneer gij ons nu verwijt van wit de
breed zijn in gedachten manieren van y.ien I staatskas te nemen hetgeen wij uitgegeven
Ik zeg van ja Indien de sbhole waarlijk vraagtj hebbenwanneer gij beweert dat wij onze
om er te zijn, zij zal blijven bestaan vraagt zij uitgaven al?,ao doen instaan: gij bedriegt u
hetniet, zij zal vallen, en, laat mij loe het te j grootelijks. Wij, katholieken, wij gaan voort
zeggen, zal hare eigene dood sterven
M. Picard. Zoo is het
M.de baron Surmont de, Volsberghe. Ik en
houd er niet aan dat zij K ve, maar ik eu wil z
niet dooden.
Wij hebben in Belgje de,.vrijheid van onder
wijs zij staat ingeschreven aan artikel |7 van
onze Grondwet.
De vrijheid van onderwijs heeft zekere ge vol
gen. Het is zeker dat wij naar de vakvrijhcid
gaan. 'I Is het noodzakelijk gevolg van de vrij
heul van onderwijs.
De lijd is nog niet gekomen, zegt men,Qm die
grondwaarheden toe le passen. Dit is -gelijk,
maar hij zal en moet komen.
Hedendaags komt men mannen legen die <ll!
tusschenkojnsle van don .Staal in zake van un
met voor ons onderwijs, aanzienlijke sommen
uit te geven. Gij betwist dil Wat weet gij daar
van? Ik meen daar iets van te kennen. Maar het
is schrikkelijk veel, ik kan hel verzekeren. Gij
zuil het welen den dag dat gij het vrije onder
wijs zult afschaften gij zult dan welen welke
geldmiddelen gij zult noodig hebben om de
vrij.' scholen le vervangen die verdwijnen zul
len.
M. Bara. Gij hebt er geene meer le onder
houden.
M. de baron Surmont de Volsberghe. Ik
vraag u wel verschooning! Wij hebben er nog,
en vele! Gij zult het zien op den oogenblik
waarvan ik kome le spreken,
Ziehier wat er gebeurt,nu zijner nieuwe,
eu reehtveerdiger wetten, die aan den Slaat
De Yperlingen hebben voorzeker "pater
l. e nog ni vergoten, die ov'öijaar in
de Iweiuszaal eaie contererillie gegeven
hm ft over den Conio, De c oaling, die de
Missionaris in Yper prdaan heeft ten voor
dei ie van de Missiën, beliep boog. Pater
Liagre laat weten dut, ten gevolge van die
mildheid, er in den Congo een christen dorp
;i sticht is, voor naam dragende Ypkr Onze
Lieve Vrouw.,
liet, is. met eenige jonge christenen dat de
Missionaris dat werk aanlegt. Hij koopt
grond nevens ern heidensch dorp en daar
o;.der de Oogen van eenen bekeerden jonge
luidie ter trouwe is en als overste aanzien
vvordt, maken zij eene hofsteê, planten en
zaaien ea zoeken alzoo middels van bestaan,
't ts bet middenpunt van een nieuw christen
dorp en men rekent dat nr 2000 fr. noodig
zijuotn h#t tot stand te iVengen. Het getal
van die posten vermeerdert altoosware
he, -.net da: het geld kwa krijgs is, er zou
den er voorzeker nog meer zijn. De overste
van Yper 0. L. V. noemt Ignatius Lofigna;
hij heeft 15 kinders onder zijn gebied. Do
post is gelegen op eenen neuvel met won-
detschoon zicht op de valen van Djilé. Moch
ten de nieuwe Yperlingen Man den Congo de
Yperlingen van België door hunne dankbare
v beden van Sod doen zt genen en alzoo
voorspoed, g((loof cn godsdienst in onze
lieve stad van L. V. ontwikkelen God
gave hel 5
schreeuwde Alpha over veertien dagen net
hij meende met het lijk in 't waterkasteel
eenen schoonon troef gevonden te hebben
ui zijne kaacte,
Wij hebben dien gepatenteerden leugenaar
eene oorrekking gegeven, en aanstonds
zwijgt Alpha daaraan.
Maar lijk een di
wat anders, en bij
oeve jongen, valt hij op
j'vindt nu kwalijk dat die
erste waterkom sedert September niet meer
gebruikt wordt, lijk wij zeiden.
f I
po...,i ii'-'f - ij niH.im; ',eytic,apoth. 01
jP*toav.*'asw
^W»|'WrtSCfüH ftflMKWi
i iM'||*|''linw
S^9?3| f}
U.
W
JpMlOIKUMl
rxauLWUiamit
BMRMMMMffii J ■MOSBBnfc '.--YttKCrrW» SKSKUWfiO*! vrzxi
'Al
f -TW.WJ—u.'uyjg> - \frvr
h i. i.l,f/-» I inn z. <i n i ri rron kin I
4
v
'Dm'I-
IIIIIItsOTS IJl"IJOWmli wrrifeu. «ijl! briWr-u
katholiek. De koningiu-t egenles lieeft
tot deze katholieke-militariste samen-
stelliiiK besloten met hot inzicht aau
M
it
*1-
11
I
ttH
a t-«zfcNvtikr» tr
