DIT IS
EN OMMELANDS,
m
m
KATHOLIEKE WACHT
Zondag 27 Oogst 1899
V O L
1%
GROOTE
i! S
zonder inleg
HLMATSELItK
Strijkers.
On Zafcrdap, 19dt>" Oogst 1899.
5 centimen 't blad.
34ste jaar. Talmerk 1088.
:.U
het Katholiek Volkshuis.
Priester Daens
en de Waarheid.
BUITENLARDSCH SiLumi
Frankrijk
Engeland en Transvaal
!)e Tuindagen van 1899
Het Festival
FESTIVAL
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yperen bij 's lands boodschapuzesen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
'T Nieuwsblad van Yper verschijnt's Vrijdags, en s Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
YperschVlaamsch enbovenal
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten O.fr.15 de reke binnen 't blad is 't
0J.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. ledér
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk,32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
i n
Wanneer wij over eenige weken, van
priester Daens eenen brief ontvingen om de
woorden te logenstraften welke wij beweer
den dat hij te Wervick had uitgesproken,
deden wij dien brief in ons dagblad volg m
van eenige bemerkingen die te kennen ga
ven dat die logenstraffing ons in't gebeele
niet bewees dat wij mis waren.
Er is misschien (wie weet?) hier of daar
een lezer geweest die, uit eerbied voor i
priesterkleed, onze houding niet ten volle
goedkeurde, of ten minste in vertwijfeling
het hoofd schudde.
Doch, moésten zij diesaangaande nog
eenigzins in die gevoelens verkeeren, het
volgende feit moet hen klaarlijk overtuigen
wat zij eigentlijk van al die logenstraffingen
moeten gelooven.
De «Palriet> van Biugge, verslagge
vende over eer met ting van priester Daens,
beweerde dat hij daar de volgende woorden
had uitgesproken
Moedl mijne vrienden', daar blijft ons
een steun en eene hulp', de aartsbisschop
van Mechelen. Nooit heeft de Kardinaal
d ome democratie in 't openbaar afgekeurd,
of onze propaganda vei wezen. Steunen wij
op zijne beschermingen vooruil
Daarop krijgt de Patrie eenen brief j
van priester Daeris waarin hij zegt
Zoorele woorden, zoovele leugens
mijnheer.
Weet dat in geen één mijner redevoerin- j
gen van Zondag ik den naam van Zijne j
Eminentie den Kardinaal heb uitgesproken
ik heb niet ten minste gezinspeeld op den
prelaat wien ik altijd eenen dankbaren
eerbied heb loegedregen.
Welnu, de mantien van het Recht die
in de meelingen tegenwoordig waren,zeggen
het volgende, in hel verslag dat zij daarover j
geven
Zaak Dreg fits. De verledene
week Zaterdag had de tweede open
bare zitting plaats.
M. Casiretir Périer, die in 1894
voorzitter was der Fransche repu
bliek, treedt op als een der eerste
getuigen. Hij verklaart in hoofdzaak
'c dat bet generaal Mercier is, die hem
gezegd heeft dat er geheime doku-
menteu uit den état-major ver
dwenen waren dat het stuk dat het
verraad uitbracht, in een vreemd ge
zantschap gevonden werd en dat een
stuk die canaille van D... aan den
krijgsraad afgegeven was 2e dat de
duifsche gezant, graaf von Munster,
hem niet tienen telegram van wegens
keizer Willem is komen vragen, waar
om het duitsch gezantschap door de
dagbladen in de zaak Dreyfus betrok
ken werd en indien heter niet in be
trokken was, eischte men eene uit
drukkelijke logenstraffing 3e dat hij
zich geenszins verbonden heeft de de-
ballen van het proces van 1894 open
baar te maken, noch de geheime zit
ting van het proces te bevelen, zooals
hij in de dagbladen onder het hand-
teeken van Dreyfus gelezen heeft.
Verders zegt hij dat kapitein Lebrun-
Üenault hem nooit mededeelingen
nopens Dreyfus gedaan heeft en dat
hij volkomen vreemd gebleven is aan
het onderzoek der zaak.
Na deze belangrijke verklariug
komen de getuigenissen van vijf ge
wezen ministers van oorlog, de gaie-
raleu Mercier, Billot, Cavaignac, Zur-
linden, en Chauoine, die elkander
sedert 1894 opgevolgd hebben. Hunne
verklaringen zijn belangrijk wij
nemen er nochtans maar het bijzon-
gewisseld werden, vrede of oorlog
ging voortspruiten. Frankrijk was of
twee stappen van den oorlog en wij
wisten niet of in geval van oorlog
Rusland met ons zou oprukken, daai
wij den grond onder onze voeten voel
den ondermijnen. Daarna onderzocht
spreker de stukken waarvan spraak
is in het berucht boraereel en bewijs;
dat Dreyfus die geleverd heeft. «In
dien ik een oogenblik twijfelde zoo
spreekt hij dan zoi ik zeggen Ka
pitein Dreyfus, ik geloof u onschul
dig. Daarop springt Dreyfus woe
dend recht en roept met uitgesteken
vuist Gij moest het zeggen.
De 2e gewezen minister van oorlog,
ge
Mechelendie tot hiertoe nooit een woord
van afkeuring uitgesproken heeft nopens de
christene democraten.
Wij laten onze lezers zelve besluiten wie
er bier in de waarheid is.
Geheel de politieke wereld heeft
het oog gericht op
De zeldzaamste gebeurtenissen doen
er zich voor het optreden als getuige
in een zelfde proces, van vijf gewezen
ministers van ooi-log een komplot
van hooggeplaatste personen om door
het geweld de bestaande republiek
omver te werpen de Iweede aauhou
ding van Deroulède onder beschul
diging van eene tweede maal de op-
stoker te zijn van die samenzweriug
de bezetting van het lokaal der antise
mieten door de policie, die het, uit
voorzichtigheid zelfs gewapenderhand
niet durft innemen een advokaat die
een revolverschot in den rug krijgt en
dit alles ten gevolge van de
Mijnheer de ahbé Daens brengt ook hulde
aan Mgr Goossens, aartsbisschop van j derste uil, om er een algemeen ge
dacht van te geven.
De lc gewezen minister van oorlog,
generaal Mercier, onder wiens mini
sterie het verraad ontdekt werd, deed
de waakzaamheid verdubbelen in den
inlichtingsdienst van het ministerie
van oorlog, daar hij kennis gekregen
had vaneenen brief volgens welken
M. von Schwartzkoppen gezegd had
dat hij in het 2' bureel eenen vriend
had, die canaille van I)..., die plans
leverde enz. alsook van eenen
anderen brief van kolonel Panniz-
zardi, waarin stond Dreyfus brengt
ons vele belangrijke zaken aan
Daarop werd door den toenmaligen
minister van oorlog, M. Mercier, een
onderzoek geopend, dat tot de aan
houding en eindelijk tot de veroor-
neraal Billot, (71 jaar oud) zegt dat
hij zich, als minister, onbevoegd ver
klaard heeft om de zaak in handen te
nemen, maar dat naar zijn oordeel,
om de eer van het leger en het vader
land te verdedigen en de nationale
verdediging te bezorgen, het in som
mige gevallen noodzakelijk is, uitzon
deringsmaatregelen te nemen. Hij be
kent een oogenblik getwijfeld le heb
ben aan de plichtigheid van Dreyfus,
doch na nader onderzoek, daarvan
overtuigd te zijn.
De 3de gewezen minister, generaal
Cavaignac haalt ook ":ele beweegre
dens aan om te bewijzen dat zijn ge
loof aan de plichtigheid van Dreyfus
gegrond is.
De 4de gewezen minister, generaal
Zurliiiden verklaart dat het horderee!
door Dreyfus geschreven is, dat daar
niet de minste twijfel aan bestaat en
dat de plichtigheid van Dreyfus ten
duidelijkste uit dit bordereel voort
spruit.
De 5de gewezen minister, generaal
Chanoiue getuigt eveneens dat hij ten
stelligste overtuigd is van de plichtig
heid van Dreyfus.
Zaterdag laatst werd M. Paul
Deroulède in zijn kasteel de Croissy
hij Parijs door 15 gendarmen aange
houden.
M. Deroulède, die voorzitter is van
de Ligue des Patriotswerd eerst den
dag der begrafenis van M.Félix Faure
aangehouden, doch op 31 Mei vrijge
den twintigjarigen kerel in het bosch
te vinden, waarin hij gevlucht is.
M. Labori zal waarschijnlijk Maandag
reeds de zittingen wederom hij wonen
In Engeland evenals in Transvaal,
worden de toebereidselen tot den oor
log voortgezet. Engeland zendt voort
durend nieuwe troepen naar Zuid
Afrika eri in Hindoustan, ten Zuiden
van Azië worden 10 tot 12 duizend
man in gereedschap gesteld, om uit
Calcutta, Bombay en Karratchie op
het eerste teekeri naar Transvaal te
vertrekken.
deeling van Dreyfus leidde. Om zich
te kunnen rekenschap geven, van wat
in 1894 gebeurde, moet men den poli-
tieken toestand van dien tijd kennen.
De toestand was zeer erg, en wij vra
gen ons af, zegt geinige, of uit de
telegrammen, die tusschen den duit-
schen keizer en zijnen gezant te Parijs
sproken. Thans wordt hij nogmaals
beschuldigd eene samenzwering te
smeden, om met geweld de bestaande
republiek omver te werpen en het
koningdom in te voeren. 36 aan
houdingsmandaten werden uitgevaar
digd doch slechts 22 personen werden
aangehouden, de andere ontsnapten.
Een der bijzonderste, M. Guérin, ver
schanst zich met een veertigtal vrien
den in den zetel der Ligue Antisèmiti-
qtte. Zij zijn sterk gewapend en heb
ben voor 3 weken levensmiddelen. Het
huis wordt bezet door de policie, die
de overgeving der ingeslotenen met
geduld afwacht. Water- en gaasleidin-
genen telegraafdraden zijn afgesneden
om alle betrekking met den buiten te
beletten.
Maandag morgen is M. Labori,
een der advokaten van Dreyfus, op
zijnen weg naar het Lyceum, door een
revolverschot in den rug getroffen en
gevalle i, doch niet gedood. De boos-
.v IC, achtervolgd door twee vrien
den, die bij M.Labori waren, is spoor
loos verdwenen en riep tot werklieden,
die hem in zijnen snellen loop poogden
aan te houden: Laat mij door, ik
heb Dreyfus gedood 1 De policie en
de gendarmen zijn er niet in gelukt,
agogen voorzeker gerekend worden onder
de beste die wij sedert eenen tijd van hier
gehad hebben.
Het weder is ons buitengewoon gunstig
geweest.
Eene groote menigte vreemdelingen zijn,
ter gelegenheid der feesten, onze stad komen
bezoeken.
Alles is in de beste orde, en zonder onge
vallen afgeloopen.
Deneringdoenderszijn uitnemende tevre
den.
Ziedaar hetgeen iedereen in Yper onder
vonden heeft en met vele voldoening bekent.
Eén is er nogtans die vindt dat onze Tuin
dag een Triste Tuindag geweest is.
'tEn zal u niet verwonderen als ik u zal
zeggen wie dat is.
Dat is die oude duts van het Progrès
die nu 60 jaar zijnde, fiauw wordt van ge-
ziebte, en hard van hooren.
't Is hem bijgevolg te vergeven.
Ziehier wat hij alleene,gezien en gehoord
heeft
Droevige Tuindag
Men hoort niet anders sedert acht
dagen van hier.
v De Pactole moest door Yper
stroomen binst de gemeentefeesten,
en wij bestaligen met droefheid dat
wij nooit tot nu toch min
vreemdelingen binnen onze muren
gezien hebben. Zeer weinig volk geen
leven, geen geestdrift: ziedaar de
getrouwe inhoud van de eerste acht
dagen van onze kermisse.
Indien tiet Progrès in der waarheid
niet gezien heeft en niet gehoord hetgeen alle
andere gezien en gehoord hebben, raden
wij hem aan den naasten Tuindag eenen
sterken bril op zijnen neuze te zetten, en
eenen fermen trachter aan zijne oore.
Maar... daten zal algelijk niet helpen.
Geen slechter blinde, geen slechter doove
dan deze die noch zien noch hooren en willen.
Daar ligt de hond gebonden.
Daarom als hei Progrès zegtDroevige
Tuindag en is dat percies geen leugen,
voor die 't verstaat gelijk het moet verstaan
zijn.
Hel Progrès wit zeggen
Droevige Tuindag voor de liberalen.
Droevige Tuindag, omdat de feesten
wel ingericht zijn en wel lukken, en dat
de yperlingen daarom zeer tevreden zijn
over hun katholiek bestier, en dat zij bij-
gevolgde liberalen kunnen missen.
Droevige Tuindag, Progrès Zóó is het
maar al te waar
Ziedaar een nummer van onzen feestwij
zer die eenen ongeloovelijken bijval geno
ten heeft.
Dat is de guide stroom der ouden.
(Nota vau den opstel.)
NEGEN EN-VEERTIG vreemde muziek-en
koormaatschappijen, (waarvan 12 uit het
Fransche), zijn ons Festival komen bijwo
nen.
Dit getal is aanzienlijk als men rekening
houdt, van de omstandigheden waarvan wij
in een voorgaande nummer spraken.
Brugge had over eenige dagen een dertig
tal maatschappijen voor zijn Festival, en het
beloofde er hem van.
Dank aan den iever van onze katholieke
mannen hebben wij dit getal verre overtrof
fen.
Ook was er dien dag in Yper een schrik
van volk.
Dit was bijzonderlijk te zien rond 2 ure
en half op de Esplanade en het Statieplein
wanneer men de laatst toeisomeiide maat
schappijen afwachtte om den stoet in te
nichten die door de bijzonderste straten on
zer stad moest trekken, om op de Groote
Markt uiteen te gaan, en de versehillige
kiosken te gaan bezetten.
Rond al de kiosken, maar bijzonderlijk
op de Groote Markt, hrobbelde het van 't
volk dat er op verlekkerd was de eigenaar
dige kleed ij en de kundige uitvoering der
stukken te gaan bewonderen.
Yooi de liefhebbers van goede en deftige
muzieke, is ons Festival eene lekkere ker-
misse geweest.
Daar is een kunstenaar die mij gezeid
heetl dat hij verwonderd was over de uit
voering van zekere moeilijke stukken door
eenvoudige muzieken van den buiten.
Mij dunst dat ons Festival het bewijs op
levert dat in onze streke sedert eenige korte
aren van hier de muziekale kunste vele veld
gewonnen heeft.
Kortom, het Festival heeft aan bon papa
Progrès de keure gegeven van te zien en te
looren dat er dien dag in Yper veel volk,
veel leven en groote geestdrift was.
Wij kunnen niet nalaten ter dezer gelegen
heid een woordje te reppen over onze fa
meuze
Iedereen weet dat die kerels eenige minu
ten te late gekomen zijn als Ons Heere de
ootmoedigheid uitdeelde.
Daarom waren zij overtuigd dat het Festi
val der katholieken eene mislukte bakte ging
zijn als zij niet meê en speelden.
Trouwens iedereen in Yper is overtuigd
dat zonder de strijkers...en den oven er geen
middel is van brood te krijgen.
Nu die droeve jongens hebben met hun
hoofd gespeeld en ze zijn te huis gebleven.
Is er wel iemand in geheel Yper die dat
geware geworden is?
Dat de halolen kunnen pap alleen eten,
hadden ze bitsig gezeid.
En ziet, wij hebben onzen pap geëten, en
hij heeft ons uitnemende wel gesmaakt.
Maar ons Festival en is voor de strijkers
geen pap geweest.
t Is eene bittere piIle geweest, die zij al
gi einzen hebben moeten inslikken, en die
vele effekt gehad heeft.
Nu strijkers en pillen zijn familie, iedereen
weet dat.
't Was Maandag nuchtend de trekking der
premiëu voor het festival.
Bijzondere eermetalen
1 Soldaten kleeding Stadsharinonie van
Haezebrouck.
2» Burger kleeren Katholieke Burgers-
gilde van Brugge.
3° Afstand Katholieke Burgersgilde vau
Brugge.
4» Getal: Koninklijke Harmonie van Rous-
selare.
a Burger kleerenKoorzangers van Duin-
kerke.
6° Afstand Vriendenkring van Geut.
7° GetalLa Renaissanco van Wervick.
- —fca rtii» i Ui in n nr«r
lm#
umii iriu- j
k
W
