DIT IS
EN OMMELANDS,
Inhuldiging van het portret van
Burgemeester der stad Yper
BERICHT
PLAATSELIJK
BÜITENUNDSCH NIEUWS
Op Zaterdag, Hsten November 1899.
5 centimen 't blad.
34stc jaar. Taïmerk 1700.
We vernemen dat de gemeenteraad van Yper, ingevolge eene beslissing verleden jaar genomen, tijdens de stemming der begrooting,
besloten heeft het prachtig portret van onzen achtbaren Burgemeester Baron Surmont de Volsberghe in te huldigen, geschilderd door
de uitmuntende kunstschilderes Jonkvrouw Louise De Hem, onze stadsgenoote.
Ter dier gelegenheid, zal de gemeenteraad in openbare plechtige zitting vergaderen, Zaterdag, 11 dezer, ten 5 1/2 ure.
De zitting zal gevolgd worden van een Feestmaal, aangeboden door de MH. gemeenteraadsleden, aan iM. de Burgemeester.
Gedurende dit Feestmaal zal de Stadsharmonie zich laten hooren, onder het kunstig beleid van haren Bestierder, M. Wittebroodt.
Zielmis
Holland
Duitschlané
Oorlog tusschen
Engeland en Transvaal
TRANSVAAL
8tad Yper Gemeenteraad
Geene personaliteiten
Waar is de tijd
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's lande hoodechapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 5 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon huiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaal—
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, oovenal,
God getrouwe ik wezen zal
0, De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 'l
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
fDe Ileeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place üe la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die ;buiten Oost-
fP Westvlanderen wonen.
De nieuwe inschrijvers voor 1900
op het Nieuwsblad van Yper, zullen
van nu tot Nieuwjaar de gazette koste
loos ontvangen.
3 December 1899, ten 9 ure zielmis voor M.
Ch. Bruynsteen van wegens de Katholieke
Wacht.
Over eenige dagen heeft de tweede
Kamer een wetsontwerp gestemd, be
treffende de pensioenkas der werklie
den. Volgens dit ontwerp zullen de
oude werklieden 70 per cent van
hunne daghuur als pensioen trekken.
De veldarbeiders worden niet aan
vaard als rechthebbenden tot het pen
sioen, en de Staat eigent zich het
monopool der verzekeringen aan,zoo
dat geene maatschappijen de werklie
den zullen mogen verzekeren.
Rond 20 November aanstaande zal
de Keizer Willem II, met de Keizerin
en hunne twee jongste zonen zich voor
een veertiental dagen naar Engeland
begeven.
Tot nu toe blijft de zegepraal nog
altijd aan de Boers. De Engelschen
moeten meer en meer achteruit
wijken.
Na hun kamp van Dundee ontruimd
te hebben en op 30" October eene
duchtige nederlaag oudergaan te heb
ben teLadysmith, hebbende Engel-
sch#n,ia den nacht tusschen Woensdag
en Donderdag hunne stellingen te
Ladysmith geplaatst. De Boers van
bunnen kant deden hetzelfde ten
Noorden en ten Zuiden der stad. Bij
bet aanbreken van den dag, 2 Novem
ber, werd het vuur van weerskanten
geopend. De kanons bulderden ver
schrikkelijk. Na 4 uren hardnekkig
gevecht werden de kanons der Boers
tot zwijgen gebracht. De Engelsche
buzarea, de liuietroepen, de karabi-
miers van Natal en eene batterij veld-
kanons verlieten de stad, randden het
kamp der Boers te Besters Hill aan,
en maakten er zich meester van. Op
eene andere plaats buiten stad, te
Tathams farm werden de Boers ins
gelijks verslagen en verloren er 800
mannen. Doch de Boers vermeerder
den alras in getal en bestormden ver
woed het Engelsch leger, dat letterlijk
verpletterd werd. Negen duizend
Engelschen werden gedood, gekwetst
of gevangen genomen. De overige sol
daten trokken zich terug naar Ladys
mith en naar Colenso.
Latere berichten melden dat Ladys
mith zich reeds aan de Boers heeft
overgegeven
Denzelfden dag, 2 November, werd
Colenso, eene stad op ongeveer 10
uren ten Zuideu van Ladysmith gele
gen, door de Boers van Oranje-Vrij
staat gebombardeerd, ouder het bevel
hebberschap van generaal Lucas
Meyer.
Te Nickelsons-Neck, ook niet ver
van Ladysmith, verloren de Engel
schen 44 dooden, 150 gekwetsten en
843 gevangenen.
De Boers zijn dus reeds meester van
een groot deel van Natal. Zij hebben
eene proklamatie afgekondigd, waarin
zij verklaren dat het Tugelaland, t is
te zeggen het Noord-Oostelijk deel
van Natal dat ten Noorden van de
Tugelarivier gelegen is, bij Transvaal
gevoegd is.
Ten Westen van Transvaal, is
Mafeking door de Boers ingenomen.
K imberley, op de grenzen van Oranje-
Vrijstaat, ten Westen van Bloemfon
tein, is door 4000 Boers ingesloten en
zal zich weldra ook mouten overge
ven.
Ten Zuiden van Oranje-Vrijstaat,
behalen de Boers ook de zegepraal. Zij
hebben reeds de stad Colesberg inge
nomen, en rukken nu op naar Storm
berg, die de Engelschen uit voorzich
tigheid reeds ontruimd hebben om
z eh meer ten Zuiden in de kaapkolo
nie te gaan vestigen. Korlom.de Boers
blijven tot nu toe overwinnaars, langs
de verschillige kanten van Transvaal.
Pietermaritsburg, eene stad op 20
uren van Colenso, in Natal gelegen,
zal wellicht ook in hunne macht val
len, èn zoo naderen zij met rasse
schreden van Durban, waar zij ver-
sterkingswerken zullen oprichten om
er de Engelsche legers aan te vallen,
zoodra zij toekomen.
Wij meenen onze lezers aangenaam
te zijn met hun eenige bijzonderheden
mede te deelen over den Transvaal die
nu met Engeland in oorlog is.
Die bijzonderheden zijn ontleend
aan de Gazette van Brugge.
Do engelsche grijpgier is bezig met zijne
rooversklauwen op een klein en vrij land te
leggen: Transvaal Verhoede God dat hij in
zijne misdadige pogingen gelukke
Transvaal is bataafsch van oorsprong, taal
en levenswijzetot hiertoe was het stil en
gelukkigde ontdekking van goudmijnen ia
zijn schoot, heeft bet aan de hebzucht en
hare afschuwelijke gevolgen aangewezen.
Sinds het begin dezer eeuw strijdt in Zuid-
Af rika de Bataaf tegen den Angel Sakser.
Voor 1803 behoorde de Kaap aan de
Nederlaridsch Indische komnagnie. Engeland
vond goed zich in zaken te mengen die hem
niet aangingen, en in 1807 was de oranjevlag
door de britsche vervangen.
In ^834 schafte Engeland er de slavernij
af: tien duizend grooteigeriaars weken nooid-
waarts uit en stichtten den Oranje Vrijstaat;
deze ging zoo voorspoedig aan, dat het gebied
te klein zijnde, talrijke inwoners zich op den
anderen oever van den Vaalslroom gingen
vestigen en er Transvaal stief.tien. Dezes be
volking bedraagt thans het viervoudige van
Orarije's.
Transvaal heeft eeno oppervlakte van
326.700 v. kilm.,iets meer dus dan Engeland,
Ierland enSchotlaiid te zamen.en telt887,941
inwoners, waarvan 245.397 blanken. Het
land grenst ten zuiden aan Natal en Oranje-
Vrijstaat, ten Oosten aan Zoulouland en
Delagoa (aan Portugal behoorende), ten
noorden aan het land der Matabelen, ten
westen aan het engelsch protektoraal en aan
do Kaapkolonie.
Een nieuwe trek of uilwijking is niet nu er
mogelijk.
De streek is eene hoogvlakte, naiddenaialig
1200 ai. boven de zee. Het klimaat is er ge
zond, tusschen de '16°'s winters en den
22' 's zomers, 's Winters regent het er bijr.a
niet. De zomernachten zijn er frisch Men
vindt er weinig bosschen enkel brandhout
het hout om te verwerken ko ut er uit Zweden.
De inwoners zijn landbouwers, gekend
onderden naam van Boers. De veekweek is
er zeer uitgebreid Vele Boers bezitten twee
hoeven, en wanneer het veld door de winter-
winden is droog geschoren, doen zij een
trek naar hunne landen ten westen, in de
meer besproeide streken van Drakensberg.
Die hoeven omvatten uitgestrekte landerijen,
't Is niet zeldzaam er te vinden die 4000
hectaren bewerken.
Van 1865 tot 1880, bereikte de kweek van
den struisvogel is een groeten voorspoed. In
den beginne gat zoo'n vogel 350 fr. 's jaars-
Twintig jaren geleden waren er 30 000 in
de twee buurlanden. De overvloed van koop
waar heelt de prijzen doen dalen, en thans
levert een vogel al niet veel meer dan 150 fr.
pluimen in 't jaar.
Men kweekt er thans meer schapen, en
wel op zulke schaal, dat liet een arme Boer
is die er geen 5000 stuks bezit.
De Boers zijn geen liefhebbers van het
steedsche leven.
Bloemfontein, de hoofdstad van Oranje-
Vrijslaat, had langen tijd niet meerdan 3000
inwoners, thans telt zij er 12.000.
Pretoria, Transvaals hoofdstad, heeft
10.000 inwoners de hooge standen van
Johannesburg gaan er's winters heen, omdat
hel klimaat er beter is. De straten zijner
elektrisch verlicht.
De stad heeft tien kerken, drij clubs, eene
officieele drukkerij waar de Staats-Courant
verschijnt, een kollege, een museum, negen
s scholen, twee engelsche en eene neder-
landscb dagblad.
Het regeeringspaleis beeft drij miljoen
gekosteen even kostelijk justiciepaleis is in
aanbouw.
Johannesburg is belangrijker, ja, de be
langrijkste plaats van Zuid-Afrika. Deze
hoofdstad van den Witwaterrand is als uit
den grond gerezen. Iri 1886 stond daar nog
geen enkel huis. In 1884 kwamen er de ge
broeders Struben de eersten ter plaats toen
gold eene hectare grond er 500 fr. thans
geldt zij er verscheidene miljoenen.
Johannesburg heeft breede straten met
groote gebouwen en elektrische, trams. Ze
kere iijden echter, niettegenstaande de be
sproeiing, speelt de wind er met een onver
draaglijk stof. Do stad is gebouwd od eene
boogie die 1766 meters bereikt. Hat klimaat
is er gezond en warm iri den zomer tot eene
middenmaat van 37"de nachten zijn er
koud. Er zijn dertien kerken, twee synago
gen, acht bankhuizen, een jusueiepaleis,
drie schouwburgen, eeri circus, twee clubs,
een groot gasthuis en eene scboone spoor-
fialle.
De bevolking lelt 51.000 blanken en
43 000 Kaffers de overige zijn meest Azia-
tiekers. Onder de blanken zijn 12 000 en
gelschen, 3000 Kussen, 1500 duitschers,
580 Ni dm landers en 226 franschen.
Alles is er peperduur eerie kleine huis
vesting. met drie of vier kamers, kost er
3.500 fr. huur 's jaars, zonder licht, water
en dienst. Een ei 50 tot 60 centiemen het
btood I 20 Ir. den kilo, de naeik 80 centie
men den liter 's zomers en 1.20 fr. 's win
ters, de boter 7 fr. den kilo.
Een schol..-)wasscher wint er 20 Ir. in de
weekeer e meid drijmaal, eit een knecht
vijf ml zooveel.
Er zijn in Transvaal 991 kilom. spoor
weg en 4100 kilom. telegraaf.
Drij spoorbanen verbinden Pretoria met
havens aan de kustLorenzo-Marquez (564
kilom Durban (Port Natal 767 kilom.),
East Londen (1.114 kilom Port-Elisabeth
(1.195 kilom.), en Cape Town (1.679 kil.).
De regeering oestaat uit den voorzitter,
den staatssekretaris, den bevelhebber gene
raal en den opperintendent der inlanders De
voorzitter en de generaal worden gekozen
bij algemeen stemrecht, de eerste voor vijf,
de tweede voor tieri jaar. De wetgevende
macht behoort aan twee Kamers van 27 le
den ieder die voor 4 jaar gekozen worden.
De beambten, ten getalle van 1958, wor
den aller! benoemd door dein voorzitter. Ou
der hen zijn 306 Nederlanders, 107 EngH-
scIkh en 66 Duilschers.
De begrooting beloopt 130 miljoen fr.
ontvangsten en 120 miljoen uitgaven.
Behoudens een korps schutterij van 3000
man, bestaat het bestendig leger er niet.
Alle mannelijke inwoners zijn er echter
krijgslieden en goede schutters, en Trans
vaal kan aldus 26 450 goed gewapende sol
daten op de been brengen, die van hunne
wapens weten gebruik te maken, wat de
Engelschen ondervonden hebben.
Bij de laatste moeilijkheid, vóór de vrij
buiterij van Jameson, waren 4000 engelsche
soldaten op de grens gekomen. De traus-
vaalsche regeering zond hun een onderhan-
I delaar te gemoet om verzet aan te teekenen
en te zeggen dat 150 Boers gereed waren
oin hen te ontvangen de Transvalers had
den gemeend dat zulks genoeg zou geweest
zijn oui den vijand le doen rede verstaan
daar was niets van een tweede onderhan
delaar bekwam evenmin iets van de rood-
jassen als de eerste.
Oom Paul, zooals de voorzitter Paul Krue-
ger genoemd wordt, zond dan zijne 150
neefjes, die bijna een half uur van doen had-
uen om tot den laatsten engelschen officier
naar de andere wereld te blazener bleef
geen enkele over. De soldaten zonder offi-
cieren stoven dan weldra uiteen als eene
vlucht musschen. De transvaalsche jongens
=..ju wereldberoemd als scherpschutters.
De mijnen van den Rand, waarop eigenlijk
de engelsche geldwolf hel nu gemunt heeft,
liggen nabij Johannesburg. Hare opbrengst
vermeerdert fabelachtig. In de maand Au
gustus 1898 leverden zij 398,286 oneen
goud en in Augustus 1899 was de opbrengst
482.108 oneen tegen 88 fr. de once, of
meer dan voor 42 miljoen fr. in do laatste
maand Augustus alleen
De invoer van Transvaal bedraagt 400
miljoen fr. 's jaars, waarvan meer dan de
helft door de Kaapkolonie geleverd wordt.
Ziedaar nu korlbondig geschetst, het klei
ne vrije land, dat nog niemand heeft mis
daan, met de geheele wereld in vriendschap
leefde,en nu door Engeland bestreden wordt
omdat het,., goud heeft.
Zoo verklaart een nachtelijk inbreker den
oorlog aan den rustigen burger die, bii be
stelen wil.
Openbare zitting
op 11 November 1899 ten 5 i/s ure 's avonds
DAGORDE
Inhuldiging van het portret van Mijnheer
den Burgemeester.
Karei van 't Weeke blad is nog altijd in
eene kattekoleore causa de borsteling van
15° October laatst.
Hij is bijzonderlijk kwaad op het Koeke-
doesblad, alias Nieuwsblad. zegt hij.
Dat en verwondert ons niet van wege het
Kakadoesblad van de Rijselstrate.
Geene personaliteiten, Kaïeltje,
personaliteiten
geene
De katholieken hebben waarlijk hier in
Yper lang genoeg mogen ijzer bijten om nu
het recht te hebben hen te verheugen over
den behaalden Zegepraal.
Lastig was eertijds de Strijd; en wanneer
in zekere kiezingen de katholieken, alhoe
wel vooruitgang doende, de nederlage kre
gen, ontstonden er altijd in het liberale
Kamp alle slach van betoogingeri die min
dan lekker waren.
De liberale vuilbladen spogen hunne ve
nijnigste gafle uithel gepeupel, betaald
SB
ifiiiiiiii wüii
'T NIEUWSBLAD
i| Hl tl) O
I si.
Bmoh SÜRMONT de tfOLSB"
ft
v
1 i
