DIT IS
i
EN OMMELADNS,
m
m
m
m
1 iml
PLMtTSEL/J X
Op Zaterdag, 24 Maart, 1900.
K centimen 't blad.
3Hste iaar. —Tal- er*» 1719
REDELIJK ZIJN
Werklieden
Vreemdei'ngen
Zaak Bethune
De Minister van Arbeid
te Charleroi
Stad Yper
Een goed besluit
M. Vandenpeereboom
Tooneelfeeste
Doodsberichten
Oorlog tusschen
Transvaal en Engeland
sr^
■SMI KBH
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Botéretrate, te Ypercn bij land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaar-:.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt. 's Vrijdags, en "s Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgeniand.
Het Mad en is niet min te trekken dan vooreen geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaal.*.
1'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 3 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
Do Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Peace de la Bourse, ontvangt u bekendma
kingen voor 't Nihuwsrlaü van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
De «XXme S1ÈCLR» oen brusselsoh
katholiek dagblad, bevatte over eenige
dagen eenen artikel vau groote aan
gelegenheid in de tegenwoordige om
standigheden.
Alwie dezen artikel zonder voorin-
genomene gedachten wilt lezen, zal
moeten bekennen dat hij geschreven
is uit katholieke overtuiging, mei
gezapigheid en gezond oordeel.
God gave dat al onze katholieke
gazetten die regels in hun schrijven
trachtten na te volgen
Wij geven hier de bijzonderste uit
treksels.
Er is sprake van de vergadering van
den Katholieken Bond van Brusse
waarin het vraagsluk van den persoon
lijken krijgsdienst op het tapijt kwam.
Wat den krijgsdienstaangaat.de meerder
heid der algemeerie vergadering aanveerdi
den ouden vorm der Bewarende Vereenigtng.
Die vorm en strekt niet tot verzwaring van
kiijgslasten, vermiis hij onder andere dr
vermindering van den diensttijd en het uit
breiden van een vrijwilligersleger bevat.Maar
bij sluit ook niet geheel en gansch de per
soonlijke dienst uit.
Wij zijn, gelijk iedereen weet, vastbera
dene tegenstrevers van dit stelsel, en wij
hebben het recht spijtig te zijn dat men
voortijds in bet programma der Vereeniing
dit toegestaan heeft.
Maar wij bekennen dat men nu aan dit
punt ten onzen voordeele nieten kan roeren,
zonder de katholieke eenheid,rioodig in dez'-n
oogenblik,schromelijk gevaar te doen loepen.
't En is voor Brussel alleen niet dat wij
spreken 't is voor geheel het Land.
Hetgeen te Brussel gebeurt, heeft weêr-
klank door 't Land; en moest de Katholieke
Bond der hoofdstad een veroordeeling uit
spreken tegen al de katholieken die partijgan
gerszijn van den persoonlijken dienstplicht,
de beweging zou dreigen buiten het arron
dissement van Brussel te gaan.
Ten anderen de brusselscbe dagbladen die
nu. zooals men weet, hemelen aarde bewe
gen om gebed de kiezing alleenlijk rond den
persoonlijken dienstplicht te doen draaien,
eri hebben nooit gezeid dat zij meenden enke-
lijk voor Brussel te spreken. Dit ware ten
anderen onredelijk daar de krijgskwestie
eerie kwestie is van algemeen belang.
Er is dus sprake van eene beweging die
alle Katholieke bonden van hel Land aangaat.
Maar, in dit geval, dat is twist en twee
dracht geheel het Land door.Dat is in andere,
woorden roepen: «gaat er van dooraan
zoo vele weerdige katholieke mannen, zóó
gezien in 't Land, in hun Arrondissement,
lijk een Becrnaert, een de Smet de Naeyer,
een Devolder. Dat is de deure sluiten voor
nieuwe mannen, wiens komste in de Kamers
zoo gegeerd is, als de heeren Arthur Ver-
haegbe, de Ponthière, Michel Levie. Dat is
eindelinge alle verbond breken of onmogelijk
maken tusschen katholieken en democraten
te Luik,teCharleroi en misschien elders nog.
Welnu, wij en kunnen niet genoeg steunen
op dit punt: willen wij, katholieken, iie
Uit at onze krachten hebben wij gevrocht,
en wij zullen 'l nog doen, om den persoon
lijken dienst te beletten. Een der redens
waarom wij de Evenredige Vertegenwoor
diging zoo hevig bevochten, was omdat dit
stelsel in de Kamers eene verandering ging
brengen waaruit de kans der persoonlijke
krijgsdienst ging vermeerderen.
Wij herhinneren ons zelf dat het dagblad
wiens Bestierder nu zegt gereed te zijn
eerder de meerderheid omver te werpen dan
er partijgangers van den persoonlijken
dienst te laten binnen gaan dat dit dagblac
(zeggen wij) loech met onze vreeze, en zei
dat er geen verband was tusschen den per
soonlijken dienstplicht en de Evenredige
Vertegenwoordiging.
't Doet, daar is er men ziet het maar
to wel vandage. Maar wij staan tegenover
iets dat gedaan en gebeurd is aanveerden
't geen is, en ons beste doen om de zaken
niet te verslechten ziedaar onze plicht.
Ja mijnheer Woeste had gelijk Zondag
laatst te zeggen dut de persoonlijke dienst
een aanslag is op de persoonlijke vrijheid,
op de vrijheid van het verkiezen van eerier
Staatdat hij het werven der geestelijkheid
en der kloosterlingen bedreigt. De persoon
lijke dienst ware een ongeluk. Maar nog een
veel meerder ongeluk ware het aankomen
van een antiklerikaal staatsbestier dat
niet alleenelijk de persoonlijke dienstplicht
ons zou opleggen, maar op alle wijzenen
in alle punten de katholieken zou verdrukken
Dit antiklerikaal staatsbestier zou alle
krachten inspannen om de inrichting van o> s
vrij onderwijs ten onder te brengen. Het zou
de armen onder de katholieken dienwreeden
dwang opleggen te kiezen tusschen hun
brood en hun geweten, in zake van onder
wijs hunner kinderen.
Het zou het geloovein gevaar stellen, niet
alleen van eenige jonge lieden die tegen
wil en dank door den persoonlijken dienst
plicht naar de kazerne zouden moeten op
trekken maar van duizende en duizende
arme kinderen die bij alle middelen in de
scholen zonder God zouden getrokken wor
den.
Orize handelwijze, in geheel deze zake.
komt voort uit een eenvoudige reden die
t gezond verstand ons voorhoudt
Van twee kwaden, kiest het minste
Dank aan de mildheid van onzen Minister
van Nijverheid en Arbeid zal er een werk
manshuis verlot worden tusschen de leden
der maatschappijen van onderlirigen bijstand
van stad.
Dat all ui die kunnen in den Katholieken
Ziekentroost gaan
Om aanveerd te zijn door bet bestuur,
va ar va n de bijzonderste vertegenwoordigers
zijn, M E Fraeijs, voorzitter, M. J. Bnus,
cbrijver en M. Werbrouck-Vynckier, schat
bewaarder, moei men
1. Een geregeld gedrag hebben
2. Een bewijsschrift van den geneesheer
verioonen, bestatigende dat men geene ziek
te of verborgene kwalen beeft
3. Gehuisvest zijn te Yper sedert minstens
■es maanden
4 Een beroep of ambacht uitoefenen dat
geen buitengewoon gevaar van ziekte of ge-
brekkelijkheid oplevert;
5. Niet vrijwillig deel maken van eene
andere maatschappij van onderlingeri bij
stand
6. Ten minste 18 jaar of ten hoogste 40
aar oud zijn
7. Een inkomrecht betalen oepaald op
1 frank van 18 tot 23 jaar
2 25 tot 30
3 30 lot 35
5 35 tot 40
8. Eene wekelijksclie bijdrage doen van
20 centiemen.
Alle leden worden ook uitgenoodigd.maar
niet verplicht, te sparen voor een pensioen in
den ouden dag; van zoo zij eenen frank bij
een vergaard hebben, zorgt de maatschappij
voor hunne aansluiting bij de lijfrentkas van
den Staat.
De Katholieke Ziekentroost verschaft aan
zijne leden in geval van ziekte
1. De zorgen van geneesheer en genees
middelen
2 Eene dagelijksche schadeloossteling
van 1.50 fr. binst de drie eerste maanden
en van 75 centiemen binst de drie volgende
maanden
3. Eene som van tien frank voor de be
grafenisiiosten der leden
4 Eene som van vijftien frank voor de
weduwen, weezen of ouders der afgestor
venen
5. In geval de leden geen recht hebben
op hulp, buitengewonen en tijdelijken onder
stand.
Die in zijn land geen koren zaait
Is zeker dat hij distels maait.
Altijd hetzelfde deuntje in de liberale dag
bladen van Yper.
Mijnheer Colaert wordt Burgmenster en
M. Fraeijs. schepene.
Weeral twee vreemdelingen: de eerste
t an Popetinghe de tweede van Brugge
t o roepen onze ypersche liberalen.
Wij hebben in den lijd gez-id wie dat er
in Yper waarlijk een vreemdeling is,en da,:
p eri hpbben al de kakadoesbla en ge-u-
woord geantwoord
Het Journal d'Ypres doet met reden
hier ter zake bemerken dat op die wijze
twee liberale schepens ook vreemdelingen
waren, daar Mijnheer Bossaert van Lange-
marek was, en Mijnheer Leleup van Ath, in
Henegouwen.
Ziet gij hoe ernstig al die liberale scbrij
velaars zijn
leid, en ik mag u beloven dat binnen eeni
ge dagen het wetsontwerp zal nedergeleid
worden. Ik hoop dat het hij dringendheid
zal besproken worden, en dat de wet zal
kunnen toegepast worden (e beginnen met
1" Januari toekomende
(Lang en geestdriftig handgeklap.)
Mijne bediening belet mij u te zeggen
welk ons wetsontwerp is. Maar ik zal mij
veroorloven u eenige vragen to stollen.
Wat zoudt gij zeggen moest de wet aan
den werkman, die geringe stortingen doet
in de lijfreritkasse. ééaen frank daags ge-
ven wanneer bij 65 jaar oud is
Ik weet dat men elders meer belooft
maar zwichten wij ons van de grooto be-
lovers en de groote sprekers...
Eene andere vrage.
Vindt gij niet dat het recht is dat de
perisioenkasse gespijsd word door de -
ringe storting n der werklied wav h-j
deo Sla:;' breede hulp; - ld e /.ou v..<1
L" zeg niet dït het wrt.sonl'- p zóó s.
maar ik zal mijn best doen om tot daar i
komen
Wat de werklieden aangaat die meerderen, -v
dan 50 jaar oud zijn, bijvoorbeeld, m j ngste 3 j
zou ben bijzonderlijk bevoordeeligen m
lijden voor het lol van dai arme broedervolk.
We laten een paar van die berichten volgen.
Mevr. Aleiha 1 J Uys, geb. Uys, laat in de
Volksslem van Pretoria het volgende dood
bericht opnemen.
Aan bloedverwanten en Vrienden wordt
met deze bekend gemaakt dat het den Heer
behaagd heeft van uit ons midden weg te
lemen, mijn zoo teeder geliefden schoon
zoon
DIRK CORNELIUS UYS,
in den jeugdigen leeftijd van 34 jaren, 4
naanden en 5 d; ee Hij sneuvelde op 20
October '99 in den slag bij Dundee (Natal).
Onze lieve Dirkie stierf den heldendood voor
zijn Volk en Vaderland. Van hem kan gezegd
worden Siju zon is ondergegaan als het
g dag was. Jer. 15 vers 9. Maar wij
nemen zijleven voor ons als een afscheids
woord want hij >- >s e-'o voorbeeldige jonge
christen, altijd
hl en
I Heer. N
1 var- 10 j
dochter F
I veggeruK
irvan
ou
>p<r ruimri in zijn
i) nlijksleven
dij - mdsie
i hare zijde
m« 14 jonge kin-
9 j -ren en de
bun, voor eenen tijd en bij voorbate, eem
toelage te verleenen die geene almoese en
zou gelijken.
Daar is, van wege het hoog gerecht, eene
vraoe ingpdipnd aan de Kamers om Mijnheer
Bethune. volksvertegenwoordiger van Aalst,
te mogen voor het gerecht brengen, als be
schuldigd zijnde van bedrog in zake van
kiezing.
Mijnheer Bethune zeiveen vraagde niet
beiers, om alzoo de valscbheid der beschul
digingen te doen uitkomen.
De Kamers, na een rijp onderzoek, heb
ben die vrage verworpen.
Vele liberale dagbladen, waaronder de
Chronique geven aan de Kamers gelijk.
Is het dan waarlijk niet kluchtig»Progrès»
en «Weeke blad» die zake te zien verdraaien,
en hunne goedzakkige lezers te zien wijs
maken dat er hier een klerikaal schandaal
op handen was
Mijnheer de Baron Surmont deVolsberghe,
Vlinister van Nijverheid en Arbeid, deed
Zondag laatst een bezoek aan den bond der
Vereenigde Werklieden van Charleroi.
Hij wierd er verwelkomd door Mijnheer
Micbei Levie, den welgekenden redenaar.
Vooraleer het woord te geven aan den
heer Minister, herinnerde Mijnheer Levie in
korte woorden de lange en vlijtige loopbaan
van dien orivermoeibaren man, zoo verslan
dig, zoo goedhei tig van dien christen zon
der vaar of vreeze. Eere zij hem riep de
spreker uit. Eere aan den Minister des
Arbaids, en dat aller herten een donde-
rende huidekreet opstijge voor dien verte-
geuwoordeer van Zijne Majesteit hen
Koning (Langdurige toejuichingen
Diep bewogen, bedankte de lieer Ministei
de aanwezigen. Onder het uitspreken van
welverdienden lof aan den heer Levie, over
handigde hij aan dezen laatste het bijzonder
ïermelaal der Voorzienigheid van l'le klasse.
Daverende toejuichingen.)
Na eenige woorden over verscbillige
maatschappelijke werken zooals de werk
manswoningen, de spaar- en verzekerings
kassen, de antialcoholische honden, kwam
iiij leerde Minister aan bet gewichtig punt
der werkmanspensioenen.
Wat dit punt aangaat, zegde hij, het is
nauwelijks zes weken dat ik in bediening
ben, maar ik heb er mij vlijtig op toege-
weinig goeden wille van heide kanten
Er valt ook te zorgen v r de - nu- S
die de werklieden van morg zijn. De
school-assen zijn gesticht gr-wees/ zij
moeten voort groeien en blo ien
Spreker sluit met te zeggen dn', indien bij
aanveerd he; ft Minister te zijn, dit niet ge
beurd is zonder vele aarzelingen. Dat hij
hem eindelinge heeft laten overhalen, maar
het besluit nemende krachtdadiglijk te wer
ken voor het welzijn des volks, en met den
vasten wille van tot het einde toe zijnen
plicht van christen en vaderlander te vervul
ien.
Daarop staat geheel de zale rechte en
brengt aan den heer Minister eene grootsche
en begeesterde butooging toe.
Bij dezen laat BI - dv rwanten en
Vrienden w?tei>, dat het de Heere behaagd
heeft, van mijne zijde weg te nemen, mijn
Dit alles kan bekomen worden meteen innig geliefde echteer >ot
Twee jarige keuring van maten en ge
wichten, van 28 Maart tot 4 Mei 1900, in de
Kleine Botermarkt,
Het gemeentebestuur van St Joost ten
Oode bij B' ussel, heeft een besluit genomen
waarbij het aan de bazen van danszalen ver
boden wordt, meisjes beneden de 18jaai
binnen te laten op straf van voor altijd de
toelating ingetrokken te zien.
- - -r
In verscbillige gazrtten wordt gemeld dat
M. Vandenpeereboom van zinne is in een
Klooster te treden.
Onze wakkere tooneelspelers van
Willen is kunnen geven Zondag 8
April en Maandag 9 April, eene too-
neelfeesfe in 't Volkshuis.
JSeiie ökicL* drain
in vier bedrijven, zal opgevoerd wor
den.
Het is in Zuid-Afrika de gewoonte niet
evenmin als in Holland om door middel
van doodbrieven kennis te geven van het af
sterven van een lid dei familie. Dat wordt
door middel van bet daghlad d .n Zuid
afrikaansche bladen staan thans natuurlijk
vol van dergelijke «doodberichten» waar
van vele oprecht roerend en aangrijpend zijn
en het hert vervullen met een innig mede-
JAGOB APRl
in d.- ouderdo; i
en 9 dagen. Hij
storven in het In
zijne in d n slag in
komen wonden
VN PRETORIUS.
32 j nr, 2 m a d-
is den 1 Januari 1900 ge-
lospitaal ie Jacobsdal aan
mil D comber 1899 be-
nij nalatende 5 kinderen
waarvan de jongsieslechls een 4 tal dagen
door haar vader gezien mocht worden en bij
zijn sterven pas d n ouderdom van 2 maan
den en 22 dagen bereikt had. De hoop des
wederziens lenigt mijne smart. Gezang
96 2 en 3. De bedroefde Echtgenoote en
Kinderen
Wed. J. A. Pretorius, geb. Bloem.
De Potchefitromer bevat Ir t doodbericht
van een gesneuveld Transvaler waaria de
weduwe als volg; meedeelt
Ons verlies is onherstelbaar daar hij
mijn eenige zorg en steun was, die ik hier
op aaide had,en die door do wreede tirannie
van de zoo b scha ;fde en hooggeroemde
Engelsen gedood werd. Maar ik zal mij
ti oosten en de hand ussen die Duj geslagen
heeft. Maar weet ij «Koningin Victoria!
dat gij en uwe bloedhonden rekenschap zul
len moeten geven van al bet onschuldige
bloed dat gij en uwe handlangers hebt doen
stroomen.
Mijn echtgenoot was geen laf hart die
gevlucht is. Hij is gevallen als een dapper
held voor Vaderland en Recht.
De lezer kan oordeelen of het een volk
van barbaren en halve wilden is, dat zóó
voe't- Transvaal
Pe troepen ran Gatacre
Ka.ipslad, 15 Maart.
I dnor r>r>n
O
I);
P Tr k pib'iu
1 'U.' vim Leut)al /Vews
De curresp m
te Betlmlië me:dt van 4 Maart
De laatste da,gen v aren de Boeren
bezig geweest met de rijbrug bij Beth-
uliëoverde Oranjerivier te ondermij
nen, onder een zwaar vuur van de
engclsebe artillerie.
Ouder dekmii:; van de <in!_elsche
kaoonfien gelul, e b i luiieuant
Popham, van de Derbysïiires, zonder
dat de Boeren het merkten de brug
over te steken en de draden voor bet
onlslekeu van de mijnen door te snij-
V
|fv«. JH
v
MEERDERHEID IN DE KAMERS BEHOUDEN, WIJ EN
HEBBEN GEEN ÉÉNEN ZETEL TE VERKOOPËN T Is
DEN OOGENBLIK VAN I)K VERMAARDE SPREUKE TE
HERHALEN DAAR EN IS GEEN ÉÉN MISSLAG
MEER TE DOEN.
..«ofi*- - -
'"IJIIV O IJ UI.' v
*3X1*
»i'i 7,